M
'Foutje' bezorgt mammoet
mythische afmetingen
WEER
227
Het Gesprek van de Dag
De nacht van Wiegel
WOENSDAG 19 MEI 1999
M I LLENNIU;
nog
'iitsl
jhaa
de V
dagen
Nog 227 dagen en hi Jj
nieuwe millenniuml
aan. Reden voor de?
om in een dagelijkse
terug te kijken op b(
rijke gebeurtenissen
plaatsgrepen op con
ponderende data in ènsc
gelopen 1000 jaar.D 'anJ
week: 17 mei 1792:
Street opgericht; 18:
1899: Opening eersii i'
desconferentie; 19 n
1906: Renbaan Duin
open; 20 mei 1927:
bergh vliegt van Nev
naar Parijs; 21 mei
Wereldvoetbalbond
opgericht; 22 mei IS
Charles Aznavour gi
19 MEI 1906
Trots is niet het juiste
vindt directeur Rob
renbaan Duindigt in VV; man
naar. ,,Ik vind leeftijd ri
om trots op te zijn. Nel
als dat ik vind dat je eert1 vï
moet hebben voor oud|v°0lj
mensen. Beleefd moetj
dat wel." Hij is er te nucons(
voor - bovendien moei ?ef(
te veel gebeuren. „Wij; Ult"
middenin een reorganiIet re:
Dat geeft wel aan datw e ^a
niet zijn." Renbaan Du
de oudste nog bestaan: "lun^
commoclatie in Nederljf1)'3'
koersen en draverijen,
ning op 19 mei 1906 ve
de gewone paarden- ei mssi
hebbers de kans in dei er*$8
ving van Den Haag ooi |e'D(
wedstrijden te gaan kij 'e
deftiger Clingendael -i ':ur
in 1903 - was slechts o; fc
diging te betreden. Da 'ertll
op het landgoed van rï en
houder Jochems, is ani ne'
architect Koch ontwen °na'
grasbaan van 1600 mei l0™'
te, een tribune en een;
joen. De totale kosteni
jaacj
nan
staa
leidf
v£
voor
ederl
Gra;
n alj
150.000 gulden. Maari ?'Eaa
slaggever van de Nedei
sche Sport spreekt dar
openlijke twijfels uit of
kan voortbestaan: „Hei
gerelement is genoodï
chique te betalen." Zoi
later is Milders ervan o
dat Duindigt - de huid ^ere
gen ten spijt - zal over!°P
„We zullen meer mens 11
thousiast maken voori
Nijr
MENSELI
Een minnares van MIC!
het Braziliaanse modell
MORAD, is in New York
van een jongetje. De bi
gens de geruchten door
verwekt, heet Lucas. At
DNA-test uitwijst dat dt
van de Rolling Stonesi
lijke vader is, krijgt het/
Jagger als achternaam,'
Britse boulevardbladTf
Jerry Hall besloot na Ja:
capade met de Brazilië:
ne dat zij niet langer nü,REDA'
idool getrouwd wilde zi,
terwijl advocaten de la:
tails van de scheiding
heeft Jagger zijn vrouwL,
andere media overgehe 'VD
naar een psychiater ga: or[-
uiterste poging de relat
den. De popzanger
dens de sessies Willem
van zijn liefde voor haai
ekom
de kr
De nacht van Wiegel zal vandaag vrijwel zeker het einde brengen
van het tweede Kabinet-Kok. „Ruim dertig jaar", zo zei het ere-lid
van de WD vanmorgen vroeg, „heb ik mij op alle podia verzet te
gen het referendum en ik wilde mezelf trouw blijven." De raspoliti
cus Hans Wiegel beseft natuurlijk terdege welke prijs voor die hou
ding moet worden betaald, maar principieel heeft hij gelijk en ver
dient hij steun. Een senator moet in volledige vrijheid zijn stem
kunnen uitbrengen. Fractiediscipline is niet op zijn plaats, zeker
niet als het om zoiets fundamenteels gaat als een wijziging van de
Grondwet. Het is niet voor niets dat premier Kok in zijn laatste op
roep aan de Eerste Kamer om het correctief referendum mogelijk
te maken, het machtswoord vermeed.
Dat alles neemt niet weg dat de eenmansactie van Wiegel in poli
tiek Den Haag een spoor van vernieling achterlaat. Het referen
dum is voorlopig van de baan en hoewel het land daarover niet in
rouw is gedompeld, is het een politiek gegeven dat die volksraad
pleging de komende tien jaar niet opnieuw op de agenda zal ko
men. Paars-II houdt op te bestaan. D66 stapt uit de coalitie en zal
daar, ook als koningin Beatrix een lijmpoging suggereert, niet op
terug kunnen komen, zonder haar geloofwaardigheid te verliezen.
D66-leider De Graaf heeft vorige week hoog ingezet. Hij heeft dat
standpunt voor de stemming van gisteravond niet gematigd, dus is
breken het enige dat er nu op zit.
Dat hoeft natuurlijk niet te betekenen dat het hele kabinet opstapt.
PvdA en WD hebben samen een meerderheid in de Tweede Ka
mer; ze kunnen een aangepast regeerakkoord maken en daarmee
het hele circus van nieuwe verkiezingen, een jaar na de vorige,
voorkomen. Daar is veel voor te zeggen, want met alle respect: het
gaat wat ver om de kiezer te wagen of zij de WD wil straffen voor
het feit dat een niet rechtstreeks door de kiezer gekozen lid, te we
ten Hans Wiegel, een onafhankelijke opstelling tegenover het re
geerakkoord heeft gekozen.
Rest de vraag of de oud-WD-voorman met zijn keuze alleen zijn
geweten zuiver heeft willen houden, of tegelijkertijd een aantal ou
de rekeningen wilde vereffenen. De schijn van het laatste heeft
Wiegel niet weten te vermijden. Ingewijden weten dat hij zich nog
altijd gebruskeerd voelt door de wijze waarop Frits Bolkestein hem
terzijde heeft geschoven en dat hij moet wennen aan het feit dat
Bolkestein de partij zonder hem groot heeft weten te maken. Het is
bovendien een publiek geheim dat Wiegel weinig enthousiasme
kan opbrengen voor Paars.
Een streven naar hernieuwd leiderschap is onwaarschijnlijk, maar
dat neemt niet weg dat Hans Wiegel met zijn actie van vanmorgen
heeft bewezen dat je niet in het kabinet of de Tweede Kamer hoeft
te zitten om een hoofdrol in de politiek te spelen en dat je ook van
af de vleugel de partijleiding in grote moeilijkheden kunt brengen.
Want hoe dan ook: de positie van WD-leider Hans Dijkstal is er
niet steviger op geworden.
Debat als detective-roman
Wat een fantastisch einde, in liet holst van de nacht, van het debat
in de Eerste Kamer over het net wel of net niet aanvaarden van het
voorstel voor een referendum-mogelijkheid! Het had veel weg van
het slot van een klassieke detective-roman. Wie o wie van de vijf
dwarsliggende WD-ers zou het hart'in zijn lijf hebben om het
kroonjuweel van D66 te ontvreemden en daarmee (althans dat is de
vaste verwachting) liet kabinet om zeep te helpen? De spanning
spatte bijna van het tv-scherm af.
Van die 'bende van vijf (die in-keurige liberale lieden als 'een ben
de' betitelen, was ook iets heerlijks), werden de hele avond Heijne
Makkreel en Verbeek door tv-commentatoren als mogelijke daders
getipt. Dat zijn zwaar teleurgestelde WD-ers die straks in de nieu
we Eerste Kamer niet mogen terugkeren van hun partijgenoten. Ze
zouden dus straffeloos kunnen toeslaan. Zelf hield ik het op Heijne
Makkreel die mij een bast van schokbeton leek te hebben. Nee, Wie
gel niet, al werd hij dan als 'bendeleider' opgevoerd. Wiegel werd
door iedereen die het meende te weten toch te veel als (vreselijk
woord) 'Realpolitiker' beschouwd. Maar bij de stemming bleek dat
uitgerekend aan zijn blauwe blazer bloed kleefde.
Wiegels rol in de WD, toch al tanend, lijkt mij nu voorgoed uitge
speeld, want de de liberale top zal hem wel kunnen schieten. Maar
hij kan zich in elk geval verzekerd weten van een eeuwige voetnoot
in de vaderlandse politieke geschiedenis: na de Nacht van Schmel-
zer hebben we nu ook een Nacht van Wiegel.
Tot slot nog iets over de interviews met politici die tijdens de schor
singen van het debat door Pirn van Galen werden gehouden. Op ze
ker moment riep hij met een zekere verontwaardiging dat WD en
D66 al stevig bezig waren elkaar de zwarte piet toe te schuiven
mocht liet tot een kabinetscrisis komen. Nu viel dat in mijn ogen
wel mee, maar als dat zo was had hij daar met zijn manier van
vragen aan bijgedragen. Later had hij het erover dat 'het modder
gooien' al was begonnen, terwijl het juist zo keurig netjes toeging.
Zo wek je bij de kijkers een verkeerde indruk.
wil buys
Regen en onweersbuien
Afgezien van de straffe oostenwind was het gisteren één van de
mooiste dagen van het jaar. De zon scheen volop en de tempera
turen stegen tot boven de 20 graden. Op Schiphol werd gistermid
dag 22,3, in Bloemendaal aan Zee 22,2 en op Valkenburg 21,5 gra
den gemeten. De aangevoerde lucht was bovendien zeer droog. De
relatieve luchtvochtigheid zakte plaatselijk tot rond 25%. Nadeel
was wel dat de wind, 's ochtends werden op de pier van IJmuiden
windstoten tot omstreeks 75 kilometer per uur gemeten, vat kreeg
op de droge bovenlaag. Vooral daar waar 'den boer den akker
ploegde' liep dat uit op een 'stofstorm'.
Het zuidelijk deel van onze regio had aanvankelijk nog te maken
met bewolking van een front boven België. Onder invloed van dat
front verliep de dag in de zuidelijke regio's teleurstellend. Voor
al in Zeeland was het bewolkt met soms wat (mot)regen en on
der meer in delen van Zeeuws Vlaanderen geen hogere tem
peraturen dan een graad of 17.
Het front is gekoppeld aan een depressie boven de Golf van
Biskaje die inmiddels via de Kanaalregio naar ons land on
derweg is. Morgen bevindt het lagedrukgebied zich boven
onze omgeving. Daardoor moeten we rekening houden met
vrij veel bewolking en enkele regen- of onweersbuien. Toch
is de lucht nog vrij warm. Na een nacht met
peraturen van 14-15 graden wordt het morgen,
waarschijnlijk zo tegen het middaguur, een graad
of 20. Aan de achterzijde van de depressie, die over
ons land naar het oostnoordoosten trekt, gaat de
wind uit het noordwesten waaien. Daardoor koelt
het in de loop van de middag of avond flink af.
Tijdens het Pinksterweekeinde wordt het weer
beeld bepaald door een depressie op het noorde
lijk deel van de Noordzee. Onder invloed van het
systeem wordt koele lucht aangevoerd. De tem
peraturen bereiken geen hogere waarden dan 16
graden. Verder waait er een sterke westzuidwes
tenwind en van tijd tot tijd vallen enkele buien.
jan visser*
Groot geworden door verkeerde interpretatie van foto
De foute interpretatie van een foto van een opgegraven wolharige mammoet uit begin van
deze eeuw, was er de oorzaak van dat het beest zijn mythische afmetingen kreeg toebedeeld.
„Het skelet van die mammoetstier was gevonden in Steinheim an der Murr in Duitsland.
Het was op een enorme sokkel geplaatst naast een mens van net 1,5 meter hoog. Bij het af
drukken van de foto viel de onderkant met de sokkel weg, waardoor het leek of die man
naast een enorme mammoet stond. Die foto ging de hele wereld over en men schatte de
hoogte van de stier op zo'n 4,5 meter. Maar in feite was het beest maar zo'n 2,6 meter," ver
telt onderzoeksmedewerker Dick Mol van het Natuurmuseum Rotterdam, waar gisteren de
driedaagse Tweede Internationale Mammoetconferentie is begonnen.
Ruim zeventig onderzoekers uit
landen uit de hele wereld zullen
de laatste gegevens uitwisselen
over de stand van zaken om
trent de kennis van dit dier en
zijn omgeving. Dick Mol is Ne
derlands grootste kenner van
de 4000 jaar geleden uitgestor
ven geslurfde viervoeter. Hij is
nog maar enkele dagen terug
van het Siberische schiereiland
Taimyr, waar hij met de Frans
man Buiges een complete
mammoet uit het permafrost
aan het bikken is.
„Daar gaan we in september
mee verder," vertelt Mol en
thousiast. „We hebben al stuk
ken van de bovenkaak, huid,
haren, het bekken en een wer
vel veiliggesteld. De rest zit tot
vijf meter diep in de bevroren
modder. We nemen föhns mee,
zonnepanelen en aggregaten
om het ijs te ontdooien. De drie
meter lange slagtanden, die bo
ven het ijs uitstaken heeft een
nomadenfamilie meegenomen
om er gereedschap van te ma
ken. Ze trekken met die tanden
over de toendra, maar hebben
beloofd dat wij ze straks krij
gen."
Na de opgraving van de zoge
naamde Jarkovmammoet is
Mols volgende doel om een
compleet ijsblok met een mam
moet in zijn geheel naar Neder
land te brengen. „De eerste
mammoetsoorten," zegt Mol,
„waren eigenlijk veel groter dan
die wolharigen. Zo'n 2,5 mil
joen jaar geleden leefde hier de
4,20 meter hoge zuidelijke
mammoet, voortgekomen uit
een Afrikaanse soort. Die had
een gemeenschappelijke voor
ouder met de huidige olifanten.
In de Noordzee, de Ooster-
schelde en op de Maasvlakte
zijn van die mammoet veel de
len teruggevonden. Dat was
een echte savannebewoner met
grote oren en nauwelijks beha
ring. Leek op de huidige Afri
kaanse olifant."
Hij gaat verder: „Toen het kli
maat hier gedurende de Ijstijd
veranderde, kwam daar een
miljoen jaar geleden een nieu
we soort uit voort: de steppe
mammoet. Die had zich aan de
kou aangepast, was 3,70 meter
hoog en had kleinere oren, om
dat hij niet zoveel warmte hoef
de kwijt te raken en kleine oren
minder snel bevriezen.
Pas 300.000 jaar geleden, toen
het nog kouder werd, is die op
gevolgd door de kleinere wol-
harige mammoet. Die had
zwarte haren van 1,25 meter
lang en nog kleinere oren. Dat
was een echte graseter, die via
de Beringstraat ook in Amerika
terecht is gekomen. De eerste
mammoet heeft daar waar
schijnlijk ook geleefd en voor
nieuwe soorten gezorgd.
Onderzoek heeft aangetoond,
dat zo'n 4000 jaar geleden op
eilandjes in het hoge Noorden
nog geïsoleerde populaties be
stonden. Het is een misver
stand dat de mens voor uitroei
ing van de soort heeft gezorgd.
Die jaagde er wel op, maar ver
andering van het klimaat en de
stijging van de zeespiegel met
„Lang is gedacht dat de enorme
slagtanden van mammoeten
dienden om het ijs weg te breken.
Aannemelijker is", volgens des
kundigen, „dat ze dienden als
wapens. De stieren vochten er
mee om de vrouwtjes." Rechts de
opbouw van een mammoet-ske
let in het Leidse Naturalis.
FOTO'S NATURALIS EN ANP
wel honderd meter was veel
meer de oorzaak van het uit
sterven."
Nederland is na Rusland de
plek, waar de meeste mam-
moetresten worden aangetrof
fen. Vissers op de Noordzee en
Oosterschelde halen met de re
gelmaat van de klok mammoet-
resten boven water. Dick Mol:
„Daarin bestaat inmiddels een
levendige handel. Een mam-
moetkies doet momenteel
zwart zo'n honderd gulden. Ge
lukkig levert en aantal vissers
ook aan de natuurmusea en
wetenschap.
Op de Maasvlakte worden ook
nogal wat botten gevonden,
omdat die is opgespoten met
Noordzeezand. Het is niet zo,
zoals lang werd gedacht, dat al
die botten daar via de rivieren
terecht zijn gekomen. De
Noordzee was vroeger gewoon
een laagvlakte, waar die dieren
veel voedsel vonden."
De mammoetonderzoeker wil
nog een misverstand over het
beest uit de wereld helpen.
„Lang is gedacht, dat die me
terslange gekrulde slagtanden
dienden om het ijs weg te bre
ken, zodat ze bij de begroeiing
konden. Maar veel aannemelij
ker was het dat ze dienden als
wapens. De stieren vochten er
mee om de vrouwtjes. Ik ben
heel veel schedels met afgebro
ken tanden tegengekomen. In
Nebraska zijn twee koppen ge
vonden, die met de slagtanden
aan elkaar vast zaten."
'Hot-items' op de conferentie
zijn de pogingen van Japanse
onderzoekers om genetisch
materiaal van mammoeten in
te brengen in eicellen van oli
fanten, waarmee de soort 'terug
te kweken' is. Mol is er geen
voorstander van. „Die beesten
zijn verdwenen, omdat de bio
toop niet meer bestaat. Moetje
ze dan in dierentuinen gaan
houden? Lijkt me niks."
Een ander brandend discussie
punt op de conferentie is of er
net als bij olifanten dwergsoor
ten hebben bestaan van de
mammoet. Mol: „De Poolse on
derzoeker H. Kubiac meent
dwergsoorten gevonden te heb
ben. Maar andere wetenschap
pers en ik zijn er van overtuigd,
dat het hier gewoon om vrouw
tjesmammoeten gaat. Als een
mammoet zwanger raakt, stopt
die met groeien. Daardoor zijn
mannetjes vaak een stuk groter,
waardoor dit misverstand kan
zijn ontstaan. Een thema op de
conferentie is dan. ook de sekse
bepaling van mammoeten aan
de hand van skeletkenmerken.
Maar dat wordt nog een felle
discussie."
canis zijlmans
Tegenstrijdig
Mobiel zijn we intussen allemaal,
een enkele zonderling daar gela
tenSurfen over het internet
heeft ook al geen geheimen
meer voor de moderne
mens. Gelukkig is het land
dat zo royaal kan commu
niceren. We zijn allemaal
dag en nacht bereikbaar
voor anderen. De me
vrouw die benieuwd is of
we al een hypotheek heb
ben, weet ons zonder man
keren tijdens het avondeten
te vinden. Zeker mevrouw,
we hebben al een hypotheek
en we zitten aan de soep. U
heeft daar begrip voor? Dat is
erg nobel van u. O, u belt la
ter op. Hoeft niet hoor. De
tijd schrijdt voort. Ring, ring,
ring, die mevrouw weer over
de hypotheken. U zou van
HAN MULDER
.hypotheek kunnen veranderen. We heb
ben prachtige aanbiedingen. Mevrouw,
we zitten aan het toetje en dadelijk be
gint Trivianten Tineke Verburg slaan
we nooit over. De mevrouw is vasthou
dend als de bekende kuchende hoester in
de concertzaal. Ze belt graag een derde
keer.
Bizar is dat ikzelf steeds meer bereikbaar
ben voor mensen die vaft alles willen
weten ten behoeve van de enquête van
het Nipo of die me een flat op Aruba
willen slijten. Maar omgekeerd heeft de
buitenwereld weinig met mij te schaften
als ik eens wat wil weten. Het reisbureau
dat eerst hardnekkig 'in gesprek' com-
municeeiT, levert na een half uur ge
staag volhouden met behulp van de re-
dial-toets een jongeman op in de be
woordingen: „Met Jaap, heeft u een
ogenblikje.En weg is Jaap, sneller dan
de snelste chip. Ik roep nog: „Ik heb he
lemaal geen ogenblikje.Maar weg was
Jaap en wegblijft Jaap. Na twintig mi
nuten tevergeefs wachten in de zon, dat
wel, want we hebben zo'n apparaat,
waarmee je de tuin in kunt wandelen,
na twintig minu ten dus, heb ik Jaap
maar neergelegd. Gelukkig bestaan er
nog meer reisbureaus die zich over San
Francisco ontfermen en zo kreeg ik de
volgende ochtend vroeg Annemarie aan
de lijn. Helemaal voor me zelf alleen. De
eerste keer de beste en zonder dat ik een
ogenblikje moest hebben. Ik vrees dat bij
zoveel service het reisbureau van Anne
marie het niet zo heel lang meer zal ma
ken. Maar de tickets zijn besteld. Cali
fornia, here I come.
De moderne mens heeft God ingendld
voor internet. Dat geldt voortaan als al
leswetend en onfeilbaar. Een tragisch
misverstand. Spul van internet bederft
snel als verse vis op een zoele zomerdag.
De website van het reisbureau van die
Jaap voorzag me verleden week nog heel
actueel met de aanbiedingen van afgelo
pen maart, In internet veel rotte vis of
ouwe koek, maar Fikkie wacht vergeefs
op onze portie.
Frequent gebruik van de gsm veroor
zaakt geen hersenletsel is het jongste
goede nieuws over de vooruitgang. Mis
schien niet bij de gebruiker, maar hoe
zit het met diens omgeving in trein, res
taurant of wachtkamer? De gemiddelde
gsm-gebruiker is een winden later. Hij
scheept zijn omgeving op met een mor
sig binnenste. Het verschil met de
windenlater is dat hij er voor uitkomt,
volmondig.
Maar er gaat geen dag voorbij of ik toets
333 op mijn eigen gsm. De virtuele dame
antivoordt vaak: „Er zijn op dit mo
ment geen berichten voor u. U bent in
het hoofdmenu." Niemand wil me be
reiken, terwijl het zo eenvoudig kan.
Dan ben ik teleurgesteld. Een modern
mens barst van de tegenstrijdigheid.
