Leidsch
Dagblad
Wiegel brengt Paars in crisis
21
23
Jaarwinst van KLM valt ver terug
M
jefdesbaby's voor
^tsbisch ooievaarsstel
i
Leidse hoogleraar Andeweg: 'WD en PvdA zonder D66 verder9
4/ r
Drontenaren
spreken ABN
Debat over referendum besmet politiek zondagskind
TWEE WEKEN GRATIS
DE WERELD OM U HEEN.
JfNSDAG 19 MEI 1999
OPGERICHT 1 MAART 1860
Crisis in kabinet
frustreert debat
J over Bijlmer
iBinnenland
Economie
Cultuur en Kunst
Pieper houdt het
bij Philips al weer
voor gezien
Annie's verjaardag
gevierd met
hasselbramenjam
Topsporters
hebben het zo
slecht nog niet
maan den run»
UIN KRAMP
i lesbisch ooievaarsstel heeft
vogelpark Avifauna in Al-
!0 aan den Rijn drie eieren
lebroed. De twee dames kre-
de eieren van een ander
'vaarsstel nadat de mede-
■kers van het park conclu-
rden dat het verliefde stel
kinderwens had. De twee
jen enkele weken geleden
jnest gemaakt en eieren ge-
ü|an Boxtel laat
:iden wachten
legd. Die kwamen niet uit om
dat ze niet bevrucht waren door
een mannetjesooievaar.
De twee vrouwtjesooievaars
hebben al enkele jaren een rela
tie, weet voorlichter John de
Hoon. „We hebben weieens
wat mannetjes bij de dames ge
zet, maar daar moesten ze niets
van hebben. Ze hebben dus
heel bewust voor elkaar geko
zen." Volgens De Hoon zijn
'homohuwelijken' in de natuur
zeldzaam.
amstelveen ronald frisart
De netto winst van de KLM is
zeer scherp gedaald. Over
1997/'98 werd 603 miljoen gul
den winst gemaakt, over het op
31 maart afgesloten boekjaar
1998/'99 nog 456 miljoen. De
verkoop van belangen in ver
voerder Frans Maas, het Britse
reisbureau Unijet en computer
netwerk Equant leverde 221
miljoen op. Wordt die eenmali
ge opbrengst niet meegere
kend, dan blijft een nettowinst
over van slechts 235 miljoen
gulden. De directie van de
luchtvaartmaatschappij maakte
dat vanochtend bekend.
De winst per aandeel daalde
het afgelopen jaar met tien pro
cent van 8,10 naar 7,33 gulden,
aldus de directie. De daling zou
nog groter zijn geweest als het
aantal uitstaande gewone aan
delen niet was verminderd van
69 miljoen naar krap 61,5 mil
joen. De directie wil 1,50 gul
den dividend per aandeel uit
betalen. Een jaar eerder was dat
nog drie gulden. Op de Amster
damse beurs maakt het KLM-
aandeel direct na opening een
forse duikeling met bijna vijf
procent naar 28,50 euro. Daar
na trad herstel in. Om elf uurde
werd 29,45 genoteerd.
Het bedrijfsresultaat in het
laatste kwartaal van het afgelo
pen boekjaar gaf een verlies te
zien van 236 miljoen. Een jaar
eerder was het verlies slechts 62
miljoen. Dat het in het laatste
kwartaal van 1998/'99 slechter
ging dan verwacht, wijt de di
rectie aan lagere inkomsten
omdat de opbrengst per zoge
heten tonkilometer vervoer on
der druk stond. Het KLM-ver
voer groeide in het vierde kwar
taal met maar één procent. Het
aantal passagierskilometers
bleef gelijk, terwijl het vracht
vervoer twee procent toenam.
De weinig florissante gang
van zaken in het afgelopen jaar
Aftreden verwacht van D66-ministers
ïfspraak was al lang geleden
ïaakt, lang voordat iemand
vermoeden dat
voortbestaan van het kabi-
aan een zijden draadje zou
>n. Maar vanmorgen in al-
roegte besloot Rogier van
D66-minister van grote-
lenbeleid. zijn afspraak met
(emeente Leiden toch maar
eggen.
minister heeft even wat
jgrijkers aan zijn hoofd
ide successen van het Leid-
rate-stedenbeleid te bezich-
„Nee, we hebben nog
nieuwe afspraak ge-
i", laat gemeentewoord-
der M. Roso-weten. „Maar
hopen natuurlijk op een
ansing - met hem of met
eventuele opvolger." Roso
het 'heel jammer' dat de
ister door de dreigende cri-
verstek moet laten gaan.
hadden hem willen laten
wat we de afgelopen jaren
het grote-stedengeld heb-
bereikt. Daar zijn we best
3."
onderdeel van het ge-
de bezoek gaat overigens in
vorm nog wel door.
minister zou vanmiddag
ongeren installeren als
ïthouder voor de bin-
lad. Die taak is op het laat-
loment overgenomen door
emeester Jan Postma.
rstandelijk
liandicapten
Hotel Garden
restaurant Garden op het
terrein in Hazerswoude-
i wordt waarschijnlijk voor
deel zorghotel. Het is de
lehng dat er tijdelijk ver-
lelijk gehandicapten wor-
ondergebracht. Een deel
het hotel blijft beschikbaar
en partyruimte. Volgens M.
)ijk, dochter van de eige-
vvorden de onderhande-
over het verhuren van
'tel over enkele weken af-
id. Het bijna drie jaar oude
en Hotel staat al anderhalf
De huurder - die er
lapans-, Thais- en Chinees
trant, steakhouse en een
had -'ging failliet. De ei-
tes zat sindsdien geregeld
nogelijke kopers en huur-
«n tafel. „Maar ze haakten
is af. Ze verkeken zich op
ootte van het pand. Het is
lJ een restaurantje."
loning van
.000 gulden in
atstra-zaak
WIDEN. GPD
WD-senator Hans Wiegel
heeft de afgelopen nacht
het kabinet in crisis ge
bracht. Hij bleek de enige
liberale tegenstemmer te
gen het referendumvoor-
stel dat in de Eerste Kamer
werd behandeld. Het kabi
net kwam vanrfiorgen in
spoedberaad bijeen. Ver
wacht wordt dat de D66-
ministers hun steun aan
het paarse kabinet intrek
ken en aftreden.
den haag gpd
Gisteren sneuvelde het referen-
dumvoorstel in de Eerste Ka
mer op een stem verschil: 26
senatoren stemde tegen het
voorstel, 49 stemden voor. Wie
gel was de enige tegenstemmer
van de coalitiegenoten (WD,
PvdA, D66): Omdat het voorstel
een grondwetswijziging betrof,
was een tweederde meederheid
nodig.
Voor D66 is het referendum
een principieel punt. „Dit is
buitengewoon teleurstellend.
Dit moet consequenties heb
ben", zei Thom de Graaf, D66-
fractieleider in de Tweede Ka
mer, die onlangs al aankondig
de dat D66 uit het kabinet zou
stappen als er ook maar één
WD-er tegen het voorstel zou
stemmen.
De politieke partijen in Den
Haag reageren geschrokken op
wat inmiddels de Nacht van
Wiegel wordt genoemd. De
WD-top is verbijsterd over de
actie, van Wiegel. PvdA-fractie-
voorzitter Melkert is zeer teleur
gesteld. De meeste fracties hou
den in de loop van vandaag
spoedberaad. Het CDA wil een
debat met premier Kok over de
gang van zaken.
Aan het Binnenhof begonnen
Staande achter de regeringstafel, met minister Peper aan het hoofd, overziet senator Hans Wiegel de vergaderzaal van de Eerste Kamer. foto anp
direct de speculaties over de al- derheid hebben in de Tweede De ontknoping kwam voor gen het wetsvoorstel bleven, nister Peper van binnenlandse
ternatieven voor Paars. Er is Kamer. Het is echter waar- velen als een verrassing, ook al Terwijl de spanning toenam, zaken ook niet gelukt,
een kleine kans dat de PvdA en schijnlijker dat het in het najaar was in de loop van gisteravond betrad premier Kok de senaat
de WD onder leiding van pre- komt tot nieuwe Kamerverkie- een crisissfeer ontstaan, toen in een tevergeefse poging de Pagina 3: mi
mier Kok doorregeren, omdat zingen, als het kabinet zijn ont- duidelijk werd dat verschillende laatste WD'ers over de streep kabinetscrisis
deze partijen samen een meer- slag indient. WD-senatoren hardnekkig te- te trekken. Eerder was dat mi-
leiden/den haag wim koevoet
De huidige kabinetscrisis mag
niet automatisch leiden tot ver
vroegde verkiezingen. „Sinds de
jaren zeventig volgt er een soort
Pavlov-reactie op het vertrek
van een van der coalitiepart
ners. Dit keer zijn er drie be
langrijke redenen voor het res
tant van dit kabinet om door te
gaan", stelt de politicoloog R.
Andeweg, verbonden aan de
Leidse universiteit.
Als eerste noemt hij het feit
dat zonder D66, PvdA en WD
een meerderheid behouden.
„We maken ons in dit land toch
al zo'n zorgen over de opkomst
bij verkiezingen. Ik denk dat het
heel moeilijk zal zijn om de kie
zer naar de stembus te krijgen.
In de ogen van het publiek ont
breekt de politieke noodzaak
want WD en PvdA hebben D66
getalsmatig toch al nooit nodig
gehad."
„De tweede reden is dat het
ook heel moeilijk aan de kiezer
is uit te leggen dat door het
stemgedrag van één lid van de
Eerste Kamer, de heer Wiegel -
waaraan D66 consequenties
verbindt - de stembussen nu al
weer tevoorschijn moeten wor
den gehaald. Als dit kabinet
sneuvelt, sneuvelt het niet in de
Tweede Kamer. Dat is het bij
zondere eraan, maar ik denk
niet dat het heel erg tot de ver
beelding van de kiezer spreekt."
De derde reden die de hoog
leraar noemt, is dat Nederland
in oorlog is. „Wie weet wat voor
moeilijke beslissingen over de
inzet van grondtroepen in Kos
ovo ons te wachten staan. Die
moeten dan door demissionai
re ministers worden genomen.
Terwijl de oorlog in Joegoslavië
voortduurt, voeren de politieke
partijen campagne in verband
met de verkiezingen. Dat maakt
een heel vreemde indruk."
Andeweg vindt de kabinets
crisis geen grote verrassing.
„Het was al lang bekend dat het
heel spannend zou worden.
Wel heel erg verrassend vind ik
dat het Wiegel is, één van de
meest doorgewinterde politici
van het land, die de doorslag
heeft gegeven. Hij is weliswaar
nooit groot voorstander van de
ze paarse coalitie geweest, maar
dat hij zo ver wilde gaan, dat
heeft niemand voorspeld. Hij
had nog een andere mogelijk
heid en dat was zich van stem
ming onthouden, Dan had hij
de kool en de geit gespaard.
Maar er valt ook wel wat voor te
zeggen om in het bankje te blij
ven zitten en je gewoon princi
pieel op te stellen. Strikt for-
NR. 42005
LOSSE NUMMERS 1,85
ZATERDAG ƒ2,40
Leidschj^Dagblad
j
HET WOORD IS AAN
Johann Kaspar Lavater
Koppigheid is de energie der
dommen.
heeft volgens de directie drie
oorzaken. De economische cri
sis in Azië trok zijn sporen. Als
gevolg daarvan haalden maat
schappijen vliegtuigen uit Azië
weg en zetten die in op de Eu
ropese en Noord-Atlantische
routes. Daardoor nam daar de
concurrentie toe met teruglo
pende opbrengsten als gevolg.
Ook de arbeidsonrust in sep
tember vorig jaar bij KLM's alli
antiepartner Northwest Airlines
had een negatieve invloed.
uo
enkeie'/egen-
onweersbuien,/
meel genomen heeft hij dan
ook gelijk als hij zegt dat niet hij
maar D66 Paars heeft opgebla
zen. Het ging in de Eerste Ka
mer niet om het kabinet, maar
om het referendum en daar is
hij altijd tegen geweest. Ik vind
met hem dat grondwetswijzi
gingen niet mogen worden af
gedwongen door een regeerak
koord of partijdiscipline. Dat is
staatsrechtelijk onzuiver."
Tmaï' 9718° *715° 7715°
Z 30% 60% 70%
Uitgebreid weeroverzicht op pagina 4
VANDAAG 26 PAGINA'S
Binnenland3,5
Buitenland7
Cultuur21
Economie6,8,9
Gesprek van de Dag2
Kerk en Samenleving 14
Meningen18
Regio13,15,17,19
RTV/programma's 11
Sport22,23
Uitgaan11
haarlem jacob van der meulen
Anders dan gedacht wordt niet
in Haarlem, maar in de platte
landsgemeenschap Dronten op
de bodem van de voormalige
Zuiderzee op brede schaal Al
gemeen Beschaafd Nederlands
(ABN) gesproken. Dat conclu
deert dialectoloog li. Scholt-
meijer van het gezaghebbende
Amsterdamse P.J. Meertens In
stituut.
De dialectoloog baseert zijn
conclusies onder meer op
bandopnames die hij afnam bij
personen uit alle lagen van de
Drontense bevolking. Uit
spraakanalyse bleek dat de in
woners op brede schaal accent
loos spreken. Daarvoor zijn ver
schillende oorzaken aan te wij
zen, aldus Scholtmeijer. In de
communicatie bleken bijvoor
beeld de uiteenlopende geïm
porteerde dialecten een hinder
nis. Om zich verstaanbaar te
maken werd daarom steeds
meer accentloos gesproken.
Doema stemt
in met Stepasjin
MOSKOU Rtf-DPA
Het Russische parlement, de
Doema, heeft vandaag met een
zeer ruime meerderheid inge
stemd met de kandidatuur van
Sergej Stepasjin voor het pre
mierschap. Stepasjin, een poli
tieman met de rang van gene
raal, werd vorige week door Jel-
tsin naar voren geschoven na
het ontslag van premier Prima
kov.
je heeft een beloning van
0 gulden uitgeloofd voor
die de tip geeft die tot
ouding van de dader van
oord op Marianne Vaatstra
Justitie heeft zo snel be-
'tot uitloven van de belo-
in een vroegtijdig sta-
over zoveel mogelijk in-
'öe te beschikken. Ont-
w°rdt dat er geen aankno-
Punten meer zouden zijn.
Russisch staatscircus
in deze zaak een beloning
°00 gulden toegezegd. Het
heeft gisteren voorstel
en Dokkum gegeven. Al
hebben twee Friese be-
1 en een particulier
1 gulden tipgeld uitge-
den haag koos v
Wiegel is de enige WD'er die kans maakt premier te
worden, zo stond vorig jaar boven een krantenartikel.
Misschien was dat toen inderdaad zo, maar mocht de
WD ooit nog de premier leveren, dan heet hij na gis
teren zeker niet Hans Wiegel.
Het zondagskind in de politiek is besmet, nu hij
zijn persoonlijke overtuiging over het referendum bo
ven het voortbestaan van dit kabinet heeft gesteld.
Welke diepere gedachten hij ook gekoesterd mag
hebben, niemand begrijpt ze. Dat hij altijd al tegen
het referendum is geweest, kan geen reden zijn daar
voor een heel kabinet naar huis te sturen, zo denken
zelfs de mensen die tot gisteren met hem deel uit
maakten van de 'bende van vijf. En toch past zijn op
treden in het beeld dat Wiegel in meer dan dertig jaar
in de landelijke politiek heeft opgebouwd. Hij is een
eigenzinnig man. die dwars tegen tijdgeest, stroming
en politieke overtuiging in, vasthoudt aan zijn opvat
tingen, hoe impopulair die soms ook zijn. De man
ook die de woede van zijn partijgenoten over zich
afriep door steeds weer nadrukkelijk te speculeren op
een terugkeer in de actieve politiek. En tot zijn leed
wezen moest hij toezien hoe die pogirfgen door de
partijtop doelbewust werden gesaboteerd.
De oud-partijleider, op dat moment al meer dan
tien jaar uit de landelijke politiek, stond genomineerd
voor het WD-lijsttrekkerschap voor de verkiezingen
van 1994. Enquêtes hadden uitgewezen dat de partij
er dertien extra zetels mee kon winnen. Wiegels po
pulariteit, gebaseerd op een heldere betoogtrant, een
zichtbaar genieten van de geneugten des levens en op
een mediageniek optreden, stond daar borg voor.
Desondanks besloot het hoofdbestuur onder aanvoe
ring van Dian van Leeuwen om Wiegel te passeren.
Wiegel werd geen lijsttrekker, maar kreeg een troost
prijs: hij mocht het elitekorps van de vaderlandse po
litiek versterken in de Eerste Kamer. Hij riep na een
verzoeningsgesprek alle WD'ers op bij de verkiezin
gen van '94 als één man achter partijleider Frits Bol-
kestein te gaan staan. Het leverde de liberalen een
winst op van negen zetels. En Bolkestein speelde sa
men met Kok (PvdA) en Van Mierlo (D66) de hoofdrol
in een formatieproces dat voor het eerst in de ge
schiedenis zou leiden tot een kabinet zonder het
CDA. Tot leedwezen van Wiegel, die voor die verkie
zingen nog verklaarde dat het CDA-verkiezingspro-
gramma 'het beste' was wat die partij na de oorlog
had geproduceerd. Hij dacht met weemoed terug aan
zijn samenwerking met het CDA in het kabinet Van
Agt-Wiegel.
Óf het paarse avontuur duurdé hem al te lang, óf de
wraaklust jegens zijn eigen WD stak alsnog de kop
op. De successen die Paars boekte, waren aan hem in
elk geval niet besteed. „Als de WD samen met het
CDA onder Brinkman was gaan regeren, was dat ook
een succes geworden", zei hij deze week in een inter
view. En hij zei ook: „Ik taxeer dat het heel wel moge
lijk is dat het referendum het niet haalt."
i Naam:
'Adres.
Postcode:
Ia, ik wil een abonnement op het Leidsch Dagblad.
Na de eerste twee weken betaal ik mijn abonnement:
lO Per maand
I automatisch I 33,70)
'er kwartaal ölutOin.itisch (f. ÏJ6 H0I i
yfcccptgiro (f. 97.HO) y
Handtekening: t
Leidsch «O; Dagblad
DE WERELD OM JE HEEN
Hop. zonder postzegel
OF BEL 071-51 28 030
