Fietsers: stationsgebied is onveilig
mniiDH
'Samen leren
schiet niet op'
II
N
Woorden herkennen die niet bestaan
Leiden Regio
'arttime pornoster
krliest kort geding
EXAMENS
ONDERZOEK
H30ZH3CIN0
wc^ccLt ttn
wdrulzxs2cJ\ónJL, cLojj..
O
(OENSDAG 19 ME11999
CHEF WIM WEGMAN, 071-5356414, PLV -CHEF HERMAN JOUSTRA, 071-5356430
ilrtAAG/HILLEGOM/KATWUK
Hillegomse pornoactrice die
weken geleden in een kort
ig protesteerde tegen de
3 spreiding van foto's uit een
°J l-film. is door de Haagse
De chtbank in het ongelijk ge-
jjon fld»
n lis De Hillegomse had 'voor de
IlLi. anning' meegedaan aan een
ietal in Katwijk geproduceer-
seksfilms, maar zei in de ver-
irstelling te verkeren dat de
Tjlnames slechts aan een klein
IJ! bliek zouden worden ver-
ind. Toen bleek dat de video
eral te koop was en er foto's
de film te zien waren in
sblaadjes en op internet,
nok de 43-jarige vrouw. Zij
-teruggave van de foto's,
het contract dat de vrouw
ondertekend, stond on-
ibbelzinnig vermeld dat zij de
•n w ^ten van °Pnames aan
Katwijker overdroeg en dat
ehaj
lemerp'
eni
'fgani
spra
len
publicatie in tijdschriften of op
internet tot de mogelijkheden
behoorde. De Hillegomse be
weerde echter dat zij het con
tract onder tijdsdruk had moe
ten ondertekenen, zonder te
weten wat er precies in stond.
De mondelinge afspraken, ge
maakt op de filmset, wogen
daarom volgens haar zwaarder.
De verdere verspreiding van
film en foto's zouden haar ei
gen carrière en die van haar
echtgenoot, die een publicitair
gevoelige functie bij een lande
lijk bekende organisatie be
kleedde, in gevaar brengen.
De rechter hechtte echter
meer waarde aan de schriftelij
ke overeenkomst. De parttime
pornoactrice draait ook op voor
de kosten van de producent en
de pornouitgever die zij voor de
rechter had gedaagd, in totaal
bijna 4.000 gulden. Voor haar
bijdrage aan de films ontving zij
750 gulden.
Het stationsgebied zit vol onduidelijke situaties voor fiet
sers. Op sommige plekken leiden die onduidelijkheden
zelfs tot gevaarlijke situaties. Zo raken de tweewielers in
de verdrukking als ze het busstation willen doorkruisen
en is de voorrangssituatie op veel plekken onduidelijk.
Ook moeten fietsers vaak minutenlang voor een stop
licht wachten, zo blijkt uit een rondgang door het stati
onsgebied.
tersveld - Rijnsburgerweg en in
de omgeving van het Belasting
kantoor het moeilijk. Naar de
verkeerslichten wordt nauwe
lijks gekeken, want voor een
aantal moeten ze minutenlang
wachten. ,,Als je hier een auto
ziet staan, dan kun je het wel
vergeten. Auto's krijgen hier al
tijd voorrang. Ze zullen wel wil
len dat de boel snel door
stroomt, maar ik vind dat lang
zaam verkeer voor snel verkeer
moet gaan", vertelt een man
die dagelijks op dezelfde pun
ten minutenlang staat te wach
ten.
LEIDEN JANNEKE DE JONGE
P. Prudhomme van Reine, pro
jectleider van Leiden Centraal
Project, verklaart de meeste
problemen uit het feit dat het
stationsgebied nog niet af is.
„Soms blijkt dat iets niet werkt.
Dat stellen we dan bij." Zijn
collega H. van Zijl van de afde
ling Verkeer en Vervoer is ech
ter van mening dat veel proble
men aan de fietsers zelf te wij
ten zijn. „Ze willen de borden
gewoon niet zien."
Vooral in de spitsuren heb
ben fietsers op de route Schut-
Prudhomme bestrijdt echter
dat auto's voorrang krijgen op
Vak: Geschiedenis vwo
ren voor degenen die geen
indexamen doen. Een
irtier voordat de officiële tijd
rbij is mag niemand meer
aal ver
valtijd
een aan-
_Zo ook
iet Rijn-
Is Ly-
m in Oegsgeest. „Anders ga
jch maar dingen verande-
die ikïiiet moet verande-
verklaart Maaike de Bruin
vertrek. „Hé, dat is m'n
r", zegt ze als reactie op
donkerbruin stemgeluid
lit de kleedkamer komt. Na
paar seconden komt Peter
"VCI ruin de gang in lopen,
dodging het?" Vraagt Maaike
Peters antwoqrd laat niets
duidelijkheid over. „Echt
iel, het was echt te makke-
oor woorden."
wel ze beiden het vwo-exa-
men doen, zitten de De Bruin
tjes niet gezellig op de bank uit
hetzelfde boek te leren. „Nee,
samen leren schiet niet op.
Meestal zit de
een thuis en de
ander in de
Universiteitsbi
bliotheek," zegt
Peter. Volgens
Maaike kan hij
'"WM laat op de
avond trou
wens wel moei
lijke vragen gaan stellen. „Maar
hij heeft beloofd dat niet meer
te doen."
De thema's dit jaar waren 'Eu
ropa en de buitenwereld tussen
1150 en 1350' en 'Nederland
tussen 1880 en 1919'. Met be
hulp van bronnen zoals spot
prenten en schilderijen moes
ten de vragen worden beant
woord. Veel ruimte voor eigen
interpretaties dus. „Sommige
vragen vond ik wel pittig", zegt
Maaike. Maar dan moet je er
gewoon lekker omheen lullen",
voegt ze er lachend aan toe.
Broer en zus De Bruin nemen na afloop hun examen door.
Maaike deed al eerder examen
en had voor geschiedenis een
goede tacktiek. „Ik wist dat we
ook een betoog moesten schrij
ven. Daarom heb ik eerst alle
andere vragen gedaan zodat ik
voor het betoog alle tijd had."
Over het eindcijfer voor ge
schiedenis maalct ze zich geen
zorgen, voor andere vakken ziet
het er minder rooskleurig uit.
Broer Peter staat er beter voor.
Al kan hij voor Wiskunde B wel
een goed cijfer gebruiken. Maar
hij heeft nog een troef achter de
hand; hij heeft acht in plaats
van de verplichte zeven vakken.
Als ik een onvoldoende teveel
heb kan ik gewoon een vak la
ten vallen."
Terwijl broer en zus buiten sa
men het welverdiende sigaretje
gaan roken, staat Roos van
Graas in de kleedruimte van de
gymzaal op haar horloge te kij
ken. De tijd is al verstreken,
FOTO TACO VAN DER EB
maar de deur blijft dicht. „Ik wil
mijn opgaven terug hebben,
zodat ik op internet kan kijken
hoe ik het heb gemaakt. Ik wil
niet voor verrassingen komen
te staan", zegt ze. Hoewel ze er
nu goed voorstaat wil ze haar
vrienden voorbereiden als het
er slechter uit gaat zien. „Dan
kan ik ze op tijd vertellen dat ik
toch maar geen feestje wil."
LESLEY GRIETEN
De
jpschi
nd.
de h
gerefo
Stolp
ïn voa
-denke
>t inzid
ton nif
was er
twee
In 1!
Werf
ren me
en hadi
randiai
DOOR ONNQ HAV
Petra Poelmans doet onderzoek naar Nederlands als tweede taal
EFAX
532 3 50!
123- 5317:
1 921
1- 531592
ITENTIES
IEMENTEN
Yaar het front der wetenschap, dat is het streven van de
Jdse universiteit. En met succes. Niet zelden brengen Leidse
in 19 inderzoekers opmerkelijke resultaten onder de aandacht,
itier 4 (aar ook onderzoeken die minder opvallen dragen bij aan
een inzichtelijker samenleving. Itt Onderzoek houdt een
warsdoorsnede van de Leidse wetenschap tegen het licht.
;e week vertelt een andere onderzoeker over zijn of haar
werk. Vandaag Petra Poelmans.
leek mij grondiger. Je kunt in
vier jaar niet twee talen leren.
Ik wilde graag Nederlands
doen en het avontuur van het
buitenland lonkte, ook al was
het dichtbij."
Vanaf september werkt ze als
onderzoekster in opleiding
(OIO) aan de Leidse universi
teit. Ze wordt betaald door de
Nederlandse Vereniging voor
Wetenschappelijk Onderzoek
(NWO), want het project waar
aan ze bijdraagt is verdeeld
over Amsterdam, Leiden en
Nijmegen. „Mijn collega's
doen onderzoek naar respec
tievelijk het leren en het be
heersen van een vreemde taal,
ik moet kijken hoe het automa
tisch gaat."
Ze is druk bezig met het ver
werken van de gegevens uit het
eerste experiment. „Vijftig
mensen kregen steeds een
klankreeks te horen en moes
ten dan zeggen of het om een
bestaand Nederlands woord
ging of niet. De helft van de
proefpersonen was Nederlan
der, de andere helft buitenlan
der. Zij mochten niet Engels-
of Duitstalig zijn, want de
woorden zouden dan teveel op
hun moedertaal kunnen lijken.
De veronderstelling was dat de
langzaamste Nederlander altijd
nog sneller woorden zou her
kennen dan de snelste buiten
lander. Maar dat blijkt niet te
anders gewend is. Geen kloppen. De buitenlanders
id« 'der, de Neerlandica stu- doen het goed, alleen hebben
tóe vorig jaar af in Nijme- ze moeite met woorden die
Dat was een bewuste keu- niet bestaan."
•In België moet je twee ta- Sommige klanken en woor
delijk doen, maar één taal den zijn helder ingesproken op
0 B
de taal van een land niet
leerst, voelt zich als een kat
en vreemd pakhuis. Uit een
van klanken en kreten
?t je woorden destilleren en
ten naar hun betekenis,
kan lang duren voor die
eimzinnige taal zich open-
Ot m en toegankelijk wordt,
ar elke vreemde taal is aan
dverteni eren jjgqf hgj je moedertaal
van 8 30tfreft. In het fonetisch labora-
um van de faculteit der let-
ïn onderzoekt Petra Poel-
ns de manier waarop bui
anders spontaan Neder-.
Ise woorden oppikken, of-
1 automatisering van audi-
woordherkenning bij Ne-
ïtvangen/i lands als tweede taal.
lurtnPOf '°8 steeds 8aat Petra Poel-
Jpérpofll ns vveekeinde naar huis,
dt een tod louthalen in Belgisch Lim-
l Zo zijn Belgische studen-
het immers gewend. Om-
de treinverbinding over de
giro)
erschijndag
(of een ara is wat ongelukkig ligt, laat
0, is een sar zich op het station van
:uwsuitb« Ihoven ophalen. „En daar
assette Ln y]aams te spreken,
oken Lecw "ns en Nederlands zijn
1 heel verschillend. De
nvoorbeK irdenschat, de grammatica.
tgeven|M litspraak... Er zijn zelfs Vla
gen die zich tweetalig noe-
Hier in Leiden pas ik
taal aan."
limans (23) is al maanden
student meer en ze
ekt Nederlands alsof
Petra Poelmans.
een bandje, andere woorden
zijn door Poelsmans uit stukjes
gesproken tekst geknipt. Die
'levensechte' woorden zijn ook
voor Nederlanders moeilijk te
herkennen. „Er is wel enig ver
schil, maar de twee groepen
zijn niet zo strikt te scheiden
als je zou verwachten", aldus
FOTO LO^K ZUYDERDUIN
Poelmans. „Je kunt een taal
dus net zo goed leren als de zo
geheten native speakers."
In een volgend experiment
zal Poelmans haar proefperso
nen gaan trainen op het horen.
„Gesproken taal is anders dan
geschreven taal. Het zou nuttig
kunnen zijn voor het onderwijs
om daar meer op te letten. Nu
wordt op de middelbare school
veel gedaan aan het ontwikke
len van een woordenschat en
grammatica. Volgens mij zou
er veel meer aandacht besteed
moeten worden aan luister
vaardigheid. Kijk, ik heb ik op
school Frans geleerd. Ik kon de
keurig uitgesproken zinnen
van mijn leraar verstaan. Maar
dan kom je in Frankrijk en daar
kun je niet volgen wat de men
sen zeggen omdat ze snel pra
ten, niet duidelijk articuleren
en misschien een accent heb
ben. Ik denk dat het goed zou
zijn om de eerste maand op
school zonder boek te werken
en alleen maar te luisteren, zo
dat leerlingen kennis maken
met intonatie en dergelijke. Pas
daarna kun je beginnen met
woordjes stampen en gramma
tica."
Woordherkenning is nieuw
voor Poelmans. „Tijdens mijn
studie heb ik er niets aan ge
daan. Ik deed moderne taal
kunde gecombineerd met psy
cholinguïstiek, onderzoek naar
de tussen-s. Ik wilde graag on
derzoeker worden en hier was
een plaats vrij. Het was de eer
ste keer dat ik solliciteerde, dus
ik was verbaasd dat ik het ben
geworden. Veel mensen den
ken dat het eenzaam werk is.
Ja, je bent constant aan je ei
gen project bezig, maar ik vind
het wel prettig om alleen te
werken. Maar er zitten hele
leuke mensen om me heen op
de afdeling fonetiek. Daarbij
heb ik geregeld contact met
mijn twee begeleiders en volg
ik ook nog een paar colleges.
Of ik onderzoeker blijf weet ik
niet hoor. Nu zou ik dat wel
willen, maar het werkt als een
piramide, er vallen steeds meer
mensen af. Ach, ik ben pas net
begonnen en dit project duurt
vier jaar."
fietsers. „In dit gebied is het
openbaar vervoer het belang
rijkst. Daarna komen de fiet
sers, dan de voetgangers, en
dan pas de automobilisten. Zij
mogen hier alleen komen als ze
hier iets te zoeken hebben. An
ders moeten ze door de tun
nel." Dat de situatie op fietsers
wel eens anders overkomt, be
grijpt hij. „We zijn bezig de
lichten bij te stellen, maar dat
duurt wel drie maanden." Van
Zijl verklaart dit door de drukte
bij de bedrijven die de software
voor de verkeerslichten moeten
aanpassen.
Een andere situatie waarover
veel klachten zijn, is die bij het
nieuwe dynamische busstation.
Fietsers die hun fiets onder het
Alphense spoor willen stallen,
moeten eerst het busstation
doorkruisen. Daar doemen
voortdurend bussen voor hun
neus op, die ze slechts ternau
wernood kunnen ontwijken.
„Ze zouden hier een fietsstrook
moeten aanleggen, want je
wordt bijna geschept", aldus
een Leidse die de route dage
lijks neemt.
Wat zij en vele anderen niet
weten, is dat de route helemaal
niet bedoeld is voor fietsers.
„Die fietsenstalling is tijdelijk,
dus we gaan daar geen fiets
strook aanleggen. Bovendien
staat er een bord 'verboden
toegang', dus fietsers weten
heel goed dat ze daar niet mo
gen fietsenvindt Van Zijl. Het
bewuste bord staat echter twee
meter van de weg af en lijkt op
het eerste gezicht bedoeld voor
het stationsplein zelf. Hoewel
Van Zijl fel tegen is, vindt Prud
homme dat de situatie duidelij
ker kan. „We zullen het over de
verplaatsing van dat bord heb
ben."
Op het stuk weg tussen de
SVB in aanbouw en de kraakflat
die binnenkort gesloopt wordt,
voelen fietsers én voetgangers
zich onveilig omdat ze het idee
hebben dat er ieder moment
een bus of taxi aan kan komen.
Bussen mogen daar echter al
een tijdje niet meer komen.
„Dat is typisch een voorbeeld
van gewenning. Mensen blijken
twee drie maanden nodig te
hebben om te wennen aan
nieuwe situaties", aldus Van
Zijl. Dat het stuk er chaotisch
uitziet, ontkennen de twee niet.
Vooropig blijft dat ook zo. om
dat er nog gebouwd en gesloopt
wordt. Hoewel veel mensen
denken dat het Project Leiden
Centraal met de aanleg van de
tunnel en het nieuwe busstati
on bijna klaar is, duurt het nog
zeker twee jaar voor alles af is.
Pas als het kantoor van de SVB
klaar is en de kraakflat gesloopt,
kan begonnen worden met de
aanleg van het ertussen liggen
de plein. Dan zullen de laatste
mankementen pas echt opge
lost worden.
Team waspoeder
Kies uit ultra of color.
Van ons huismerk MasterSign
Navulzak a 2 kilo
tdeLeidsch Dagblad
ANNO 1899
Vrijdag 19 Mei
LEIDEN - In de gisteravond gehouden vergadering
van leden der 3-October-Vereeniging werd het plan
van feestviering op den a.s. gedenkdag van Leidens
Ontzet vastgesteld.
Er waren bij het bestuur geen plannen door de le
den ingediend, zoodat het er zelf weer met een voor
den dag moest komen. Daarin ligt nu wel een groot
vertrouwen tegenover het bestuur opgesloten, maar
dit zag toch niettemin wel gaarne, dat er ook nu en
dan wat uit den boezem der leden opging.
Besloten werd het volgende: 's Morgens zingen
van heeren en dames met koraalmuziek tegenover
het Van-der Werf-park; verder bespeling van het ca
rillon. springen der fontein op de Vischmarkt, uit-
deeling van haring, wittebrood, tabak en bier in de
Waag en het gebouw van Nut en Genoegen.
's Avonds het gewone feest op het Schuttersveld
met concerten in Zomerzorg en Zomerlust, besloten
met vuurwerk.
Voor de middagfeestviering - en alzoo het voor
naamste deel van het programma - werd thans we
derom eens een 'groote watertocht' gekozen.
ANNO 1974
VOORSCHOTEN - De vlag die duidelijk moest maken dat SVLV gepromoveerd is naar de KNVB is ken
nelijk met zoveel snelheid gemaakt, dat het woord gepromoveerd niet helemaal uit de verf Is gekomen.
Het kon echter bepaald geen afbreuk doen aan de feestvreugde in Voorschoten.
FOTO ARCHIEF LEIDSCH DAGBLAD
Maandag 20 mei
VOORSCHOTEN - De hoorzitting in de boerderij
"De Lindehoeve"-ging zaterdagmiddag groten
deels de mist in doordat de WD-raadsleden op
initiatief van hun partijvoorzitter boos het jonge
renhuis verlieten, omdat de WD niet gekomen
was voor een duidelijk linkse politieke manifesta
tie, maar wilde spreken over de afbraak van de
stallen en het ongenoegen daarover ook bij de'
VVD. Aanleiding voor de snelle aftocht van de
VVD was het Leidse studentencabaret "De Lam
straal" dat een lied zong met als refrein "dat
kwam door de B. en W. of was het de WD?" Ove
rigens zongen de studenten ook minder%fraai over
een zekere wethouder Slep en hiermede werd be
doeld de PvdA-wethouder Pels. Hoewel de voor
zitter van de Stichting "De Lindehoeve" verklaar
de dat het geen politieke manifestatie was, maar
gewoon een gesprek over de afbraak, was de maat
vol bij de WD-voorzitter H. Reidsma en secretaris
H. Woerdman en met de beide bestuursleden ver
trokken de raadsleden mevrouw Reidsma en Oos-
terbaan.
LEIDEN - Voor het eerst in zijn 27-jarig bestaan
is Bernardus er in geslaagd uit de afdeling Leiden
te promoveren. Via een 2-4 zege, gisteren bij Al-
phia, werd de promotie naar de vierde klasse
KNVB een feit. SVLV promoveerde eveneens. De
Voorschotenaren kwamen tegen MMO weliswaar
niet verder dan 0-0, maar omdat Alphense Boys
met 1-1 tegen Stompwijkse Boys genoegen
moest nemen konden ook de SVLV-spelers in de
bloemen worden gezet. WOA verloor met 3-2 bij
Wetermgse Boys en de situatie voor de mannen
uit Oud Ade is nu wel zeer precair geworden.
Foto's In deze rubriek kunnen
overschrijvingskaart) ter waarde
Dagblad, u.v. Leidsch Dagblad Archieven.
Dagblad aan de Rooseveltstraat 82. II
orden nabesteld door binnen veertien dagen na plaatsing
1 vijf gulden (voor een exemplaar van 13 bi) 18 In zwart wi
lieven, postbus 54, 2300 AH Lelden of door contante bctall
wit) op tc
betaling aan de balie
i-angt de foto binnen drie weken.
