Tranen op de top
TV
WEER
Het Gesprek van de Dag
Referendum leeft niet
Grootste gezin in Efteling
Neus verraadt
leugens
Charles woedend over verslaving zoon Camilla
MAANDAG 17 MEI 1999
COMMENTAAR
In hun streven Nederland staatkundig te vernieuwen, deinst rege
ringspartij D66 niet terug voor de inzet van ouderwetse pressie
middelen als stemdiscipline en crisisdreiging. De partij eist dat de
partijen die het regeerakkoord hebben ondertekend zich ook in de
Eerste Kamer achter voorstellen scharen die uitvoering geven aan
wat in dat akkoord is afgesproken. Inzet is de invoering van een
correctief referendum, waarover de Eerste Kamer morgen moet
stemmen.
Het ziet er niet naar uit dat dit voorstel het gaat halen. Een handje
vol WD'ers heeft bedenkingen en met de stemmen van de opposi
tie tegen, is er in de senaat niet de tweederde meerderheid die no
dig is voor een grondwetswijziging. Het is begrijpelijk dat D66,
geestelijk vader van de zo moeizaam verlopende staatkundige ver
nieuwing in Nederland er veel aan gelegen is dit 'kroonjuweel' te
gelde te maken. Toch is het principieel niet juist om van de senaat
dezelfde gehechtheid aan het regeerakoord te eisen als van leden
van de Tweede Kamer.
De Senaat is nota bene opgericht om zonder last of ruggespraak en.
met een zekere afstand tot het dagelijkse politieke gewoel aan de
overkant, een oordeel te geven over wetsvoorstellen. Als tegen
stribbelende senatoren zich bovendien beroepen op hun geweten
- een ultiem argument waarvan politici zich betrekkelijk zelden be
dienen - dan is de roep om kadaverdiscipline niet erg op zijn
plaats. Natuurlijk is het wrang dat men daar bij het CDA geen
moeite mee heeft: die fractie zal als een blok tegen het voorstel
stemmen, terwijl algemeen bekend is dat sommige leden eigenlijk
voorstander zijn. Zo gaat dat in de politiek, ook, of misschien wel
juist, als het om fundamentele veranderingen in de samenleving
gaat.
Rest de vraag of het erg is dat het referendum er vermoedelijk niet
komt. Het antwoord is nee. Vastgesteld kan worden dat het thema
onder de bevolking nauwelijks leeft. Dat was al zo tijdens de ver
kiezingscampagnes en dat is de afgelopen maanden zo gebleven
toen duidelijk werd dat de wetswijziging het niet zou halen. Als het
om staatkundige veranderingen gaat. geeft Nederland nauwelijks
thuis. Men is kennelijk tevreden over de inrichting van ons staats
bestel. Over de gekozen minister-presiden hoor je niemand meer,
het is hooguit de democratisering van burgemeestersbenoemin
gen waarvoor nog enig enthousiasme bij de kiezer bestaat.
Het is met andere woorden de vraag of D66 er verstandig aan doet
het kabinet op dit punt te laten vallen. Het is niet goed voorstel
baar dat de electoraal geplaagde partij met dit thema zijn voordeel
kan doen in verkiezingen. D66 verdient bewondering voor de fer
me strijd die de partij voor het referendum heeft geleverd, maar ze
doet er goed aan haar verlies te nemen zonder het lawaai van een
kabinetscrisis.
Onbekende, boeiende man
Leven Werken is geen spectaculair programma. Een interviewer
onderhoudt zich met iemand die op zijn of haar eigen wijze iets
heeft gedaan of betekend. En dat gedurende een klein uur. Bijna
ouderwetse tv. Je moet je hoofd er bovendien goed bijhouden, want
het is bepaald geen lichte kost. Leven Werken staat dan ook zon
dagavond laat op het programma. Je vraagt je af hoeveel mensen er
naar kijken, want elders op de netten is er jolijt of gedonderjaag ge
noeg
Gisteravond sprak Chris Kijne met de 85-jarige Engelse journalist
en historicus Basil Davidson. Een kleine, gezette, weinig impone
rend ogende man, maar wat een boeiende carrière en wat een werk
zaam leven. Tijdens de Tweede Wereldoorlog verbleef hij als eenza
me Engelsman in Joegoslavië om voor de Britse regering oog te hou
den op de strijd van de partizanen. Daarna bracht hij de rest van
zijn leven door in Afrika. Zijn streven was om na de ontmanteling
van het Derde Rijk mee te werken aan de dekolonisatie van de Afri
kaanse volkeren, 'want als wij niet wilden dat nazi-Duitsland ons
knechtte, wat voor recht hadden wij dan om in Afrika de heerser uit
te hangen?'
Ja maar, werd hem steeds tegengeworpen, die Afrikaanse volken
hebben helemaal geen historie. Met behulp van archeologen en so
ciologen toonde hij aan dat die historie er wel degelijk was geweest
en zelfs hoogstaand, maar door de kolonisators eenvoudig was ver
nietigd. Die volken kenden daardoor hun eigen geschiedenis niet
meer. 'Door bedienden van hen te maken, hebben de koloniale mo
gendheden ervoor gezorgd dat de Afrikaanse volken ook hun zelf
respect verloren'.
Hij schreef er een berg artikelen en vele boeken over. Sommige van
de nationalistische leiders die later president werden (Nkrumah,
Cabral), waren zijn persoonlijke vrienden.
Het huidige geweld in Afrika ziet Davidson als uitvloeisel van het
feit dat Afrikaanse landen nog altijd werken met stelsels en gebrui
ken van Franseen Britse makelij, maar die zijn uit een hele andere
achtergrond tot stand gekomen dan die voor de Afrikaanse volken
geldt. Dat is in zijn ogen het grote probleem. 'Ze moeten hun eigen
historie weer ontdekken en daaruit hun eigen wetstelsels maken'.
Dat duurt naar zijn schatting nog wel een jaar of twintig, dertig en
dan pas zal er rust komen. Teleurgesteld is hij wel over de huidige
stand van zaken in Afrika, maarzeker niet ontmoedigd. Achter
sommige van zijn publicaties staat hij niet langer. 'Als je te veel over
iets schrijft, loop je het risico dat je in je eigen staart bijt', zei hij be
rustend.
Van Basil Davidson had ik nog nooit gehoord, maar wat een inte
ressante man. En wat een sieraad van de journalistiek.
wil buys
Aanvoer van warmere lucht
Gedurende de eerste dagen van deze week wordt het weerbeeld be
paald door een gebied van hoge barometerstanden boven het Noord
zeegebied en zuidelijk Scandinavië enerzijds en een depressie boven
de Golf van Biskaje anderzijds. Tussen beide systemen wordt met een
oostenwind gaandeweg warmere lucht aangevoerd. Woensdag stijgt de
temperatuur hoogstwaarschijnlijk tot boven de 20 graden.
De stabiliteit van de atmosfeer laat echter te wensen over. Deze wordt
ondermijnd door het zich naar het noorden uitbreidende lagedrukge
bied boven Biskaje. Morgen kan er tijdens de ochtenduren in de zuide
lijke provincies al enige regen of een bui vallen. Bij ons blijft het nog
wel droog maar tijdens de middaguren is er wel een buienkans.
De buienkans is overigens maar klein: het grootste deel van de dinsdag
staat in het teken van droog weer met dikwijls zonneschijn. De tempe
raturen lopen daarbij op tot circa 19 graden. De oostenwind waait ech
ter flink door. Over land waait het matig tot vrij krachtig, aan de kust
krachtig, windkracht 6. Dinsdagavond neemt de wind geleidelijk in
kracht af. Later in de week bevinden de restanten van de depressie
zich boven onze omgeving. De buienkansen worden dan ook eerder
groter dan kleiner en aan de achterkant van het lagedrukgebied gaat
de wind uit de koelere noordwesthoek waaien.
Achttien leden telt het grootste gezin van Nederland. Moeder Fenny
Flietstra (42), haar man Ynze (45), hun zeven dochters en negen
zoons, wandelden zaterdag door de Efteling, tijdens de VN-Dag van
het gezin. Uitgenodigd door de bedrijfsleiding werden ze, samen met
de grootste gezinnen uit België en Duitsland, in het zonnetje gezet in
het attractiepark dat ze normaal gesproken niet zo gemakkelijk met
z'n allen kunnen bezoeken, vanwege de kosten. De Flietstra's krijgen
dan wel elk kwartaal ongeveer 10.000 gulden aan kinderbijslag, maar
hebben uiteraard ook hoge kosten. Het grootste gezin van Nederland,
dat in Castricum woont, kan overigens nog groeien, want aan ge
boorteplanning doen de milieubioloog en zijn vrouw niet. Uit ge
loofsovertuiging. foto anp
MENSELIJK
Het lijkt erop dat MICKJAGGER
en JERRY HALL nu echt gaan
scheiden. Momenteel worden de
laatste streken gelegd aan de ali
mentatieregeling, en eind juni
moet de procedure rond zijn, al
dus het showbizz-persbureau
Wenn. Hall zou kunnen rekenen
op een fors deel van Jaggers ver
mogen, dat op een slordige half
miljard gulden wordt geschat. In
februari leek de liefde tussen de
Stones-zanger en Hall weer te
zijn opgebloeid, toen zij met hun
vier kinderen in het mondaine
Amerikaanse ski-oord Aspen werd
gesignaleerd. Maar Jaggers esca
pade met het Braziliaanse model
Lucian Morad blijkt toch onher
stelbare schade te hebben aange
richt. Morad krijgt een dezer da
gen een kind van Jagger en ook
daar moet de zanger voor dokken.
Morads advocaten hebben Jagger
om een ouderbijdrage
10 miljoen gulden ge
JAAP VAN DER DOEI [hou
gend jaar de opvolga
HARRY VAN DEN B
voorzitter van de v
Verkeer Nederland (\|pAM
den Bergh vertrekt op onm,
tien jaar voorzittersch jj^c
tair is dat de maximal n_ D
Van der Doef, die on: jql
pensioen ging als bu' V00j
van Vlissingen en eer
cretaris van Verkeere
staat was, treedt pas
VVN in 2000 de fusie
Voetgangersverenigin
Stichting KinderenVi LB
heeft afgerond. De vc
functie van VVN wordfwa;
waargenomen door vi pdt
Sari van Heemskerck e^eii
kot.
ak.\
Wake voor de korenwolf
De neus zwelt op bij het liegen.
Dezewaarheid als een koe"
stónd gisteren op de voorpagi
na van het Britse zondagsblad
The Sunday Times, dat vaak
populair wetenschappelijke
openbaringen doet.
Amerikaanse onderzoekers
hebben geconcludeerd dat de
neus de leugenaar verraadt.
Met name een diepgaande stu
die van de gelaatstrekken van
de Amerikaanse president Clin
ton, tijdens zijn verklaringen
over de geruchtmakende affaire
rond Monica Lewinsky, nemen
elke twijfel weg: Clinton krabt
veel minder aan zijn neus als
hij de waarheid spreekt dan
wanneer hij liegt.
Alan Hirsch van de Reuk- en
Smaakstichting in Chicago en
Charles Wolff van de Universi
teit van Illinois doen hun over
tuigende bewijsvoering later
deze week uit de doeken op de
jaarlijkse bijeenkomst van de
Amerikaanse Psychiatrische
Vereniging. Zonder aan hun
neus te krabben.
Het lichaamsdeel zwelt door
een tijdelijke miniscule vergro
ting van weefsel bijna onzicht
baar op bij het liegen. Als leu
gendetector is de neus geschikt,
doch niet volmaakt. Hij zwelt
namelijk ook iets bij seksuele
opwinding, zo heeft Hirsch eer
der ontdekt. Samen met andere
lichaamstaal, onder meer de
houding van het bovenlichaam,
spreekfouten en de uitdruking
van de ogen, willen de onder
zoekers een manier vinden om
leugenaars te ontmaskeren
zonder ingewikkelde appara
tuur. Er zijn naai' verluidt wel
23 lichaamsuitingen die on
waarheden verraden.
anp»
De Britse kroonprins Charles
heeft woedend gereageerd op
de cocaïneverslaving van Tom
Parker Bowles, zoon van de ge
liefde van de troonopvolger.
Tom, die ook nog eens de peet
zoon is van de prins, bekende
gisteren tegenover de Britse
krant Sunday Times dat hij co
caïne heeft gebruikt.
De 24-jarige Bowles, een goede
vriend van prins Charles' zoon
William (16), haalde vier jaar
geleden ook al de media toen
hij van de politie een waarschu
wing kreeg voor het bezit van
marihuana en XTC-tabletten.
Prins Charles heeft juist vanwe
ge de invloed van Tom op prins
William hem ,,de uitbrander
van zijn leven verkocht",
schrijft het Britse boulevard
blad The Sun vandaag.
Volgens de krant The Express
heeft Charles een lang telefoon
gesprek gehad met Tom, die
momenteel op het filmfestival
in het Franse Cannes vertoeft.
De troonopvolger heeft beslo
ten Tom niet in het openbaar af
te vallen.
Een vriend van Tom tipte The
Sunday Times de zondagskrant
over zijn drugsgebruik, omdat
,,hij zich zorgen maakte over de
invloed van Camilla's zoon op
de toekomstige koning van
Groot-Brittannië.
dpa/afp
Hollandse Liefde
winnaar zand
sculptuurfestival
'Hollandse Liefde' is zaterdag
winnaar geworden van het ne
gende internationale zands-
culptuurfestival'op het strand
van Scheveningen. Het team
van Edith van de Wetering cre-
eerde twee huiskamers die de
leefgewoonten en sfeer anno
1900 en 2100 weergeven. Het
thema van het festival luidde
'100 jaar Nederland'. De bou
wers begonnen op 8 mei met 30
kubieke meter zand (zo'n 620
kruiwagens) voor een sculptuur
met een maximale hoogte van
vijf meter. De tweede plaats
was voor het team van Elianne
in het Veld met 'Doorsnee Ne
derland'. Daarbij werd een
overstroming van 2,8 miljoen
mensen uitgebeeld. De derde
plaats was voor '15.000.000
Kaaskoppen, bent U nummer
15.000.001?', van Krista Bakker.
anp»
straten en kroegen
papieren wil koper. ltCI
principe overal ten
zijn er niet. De prijs
paald door loven ei ^anl1
de provisietarievenn
17 mei 1792 komt c xe'1
dering in. Op Wall: ",te
Nieuw-Amsterdam 1
straat geheten, spit
delaren een aantal
leggen die vast in
wood Agreement:
de New York Stock
gelegd. Na een a;
groeit de beurs eint
de, begin twintigste
zijn huidige status:
en belangrijkste hai
ter wereld. Elke nie c. k
Dow Jones-indexdi SVan
gers van Tokio totl lec]ei
de zakdoeken grijptjare
tempel wordt bewo bbei
gevreesd. De laatste ]e Gr
1987, maakt een ein
het yuppie-tijdperk,
aan de hebzucht. In Wu
van beleggers echoè >t
de woorden van Goi n
(Michael Douglas)
Wall Street: Greed'
erik van der struus
vezig
iswa
club,
nnbe
gini
14-e
van bekende Nederlanders bivakkeerden de
afgelopen dagen in een caravan bij één van
de laatste hamsterburchten in ons land. De
oprukkende stedenbouw, het gebruik van
gewasbeschermingsmiddelen en bijtgrage
honden hebben het aantal korenwolven tot
drie gedecimeerd. Volgens Das en Boom
kunnen die zich niet voortplanten omdat ze
vijfhonderd meter uit elkaar zitten.
Nu heb ik zo mijn twijfels als een club die
zich Das en Boom noemt, zich gaat bezig
houden met de bescherming van de ham
sters. Er zijn niet zoveel diersoorten waar ik
iets van weet, maar als het gaat om deze
kleine knaagdieren bezit ik enige deskundig
heid. De hond en de kat konden bij ons
thuis rekenen op de sympathie die een Kore
aanse keukenhulp doorgaans voor deze gro
te zoogdieren opbrengt. Na meerdere gene
raties goudvissen bleek voor ons kinderen de
hamster het enige aaibare alternatief.
Het eerste koppel mannetjes dat wij ons, in
clusief kooi. aanschaften, noemden wij
Knabbel en Babbel, naar een andere succes
volle alternatieve relatie in het dierenrijk.
Maar Babbel (de naam zegt het al) bleek een
vrouwtje en Knabbel (de naam zegt het al)
kon niet van haar afblijven. En binnen de
kortste keren zaten er in het van blauwe en
roze watten gefabriceerde nestje, schuin on
der het rad, zeventien naakte, wriemelende
kleintjes. Onze euforie over deze wonder
baarlijke gezinsuitbreiding ebde al snel weg
toen bleek dat Knabbel (de naam zegt het al)
de overbevolking in zijn territorium te lijf
ging door enkele van zijn nazaten op te peu
zelen.
De dierenwinkel die ons Knabbel en Babbel
als twee mannetjes had verkocht bleek be
reid om wat er nog aan nakomelingen res
teerde terug te nemen. Ook Babbel deden wij
van de hand. en Knabbel kreeg gezelschap
van. zo werd ons andermaal verzekerd, een
mannelijke nazaat. Waar de medische we
tenschap er waarschijnlijk nog tientallen ja
ren voor nodig heeft om de man zijn eerste
kind te laten baren, slaagden Knabbel en
zijn zoon erin om binnen de kortste keren
het hokje te vullen met nog eens twaalf
kleintjes, die opnieuw met open armen wer
den on wangen door de sympatln
van de dierenwinkel.
Nu namen we alleen Knabbel meet revj
terug en - maar helemaal betrouuh n gr
die herinnering niet - voor mijn gei [nsc
de hij in zijn een tje voor nog eens in e
35 nakomelingen voordat het vuut Hem
liezen definitief doofde. Dat schrikb st va
de ik Das en Boom maar even mee$ |gesj
de dag dat zij met het ministerie va> m
bouw in Den Haag overlegt over he
van de laatste wilde hamsters en h
ten van een fokprogramma op eeni
ker in Beekbergen.
Mijn eigen wake voor Knabbel en
wilde hamsters wilde ik gisteravoi
ten met het nuttigen van een Limbu ÖLi
meergranen luxe bier, als de laatste' °hu
van het etiket daar op profetische tf 8°e<
stokje voor had gestoken.
Ti j R:
'om
De houdbaarheidsdatum van de
bleek al vijf jaar verstreken.
igsc
Kat ja Staartjes: eerste Nederlandse vrouw bovenop Mount Everest
De 36-jarige Katja Staartjes uit Alkmaar heeft
als eerste Nederlandse vrouw de top van de
Mount Everest (8848 meter) bereikt. Haar po
ging 'het dak van de wereld' te bereiken, slaag
de afgelopen donderdag. Rond half tien 's och
tends plaatselijke (Nepalese) tijd bereikte ze de
top, zo kon gisteren ten slotte uit haar mond
worden opgetekend.
Nog 229
nieuwe mille:
aan. Reden vooiT,.
om in een dagel 5gu
terug te kijken o The C
rijke gebeurteni wa
plaatsgrepen 0[
ponderende dai (0ven
gelopen 1000 ja vooi
week: 17 mei L
Street opgerichi
1899: Opening e
desconferentie;
1906: Renbaan 1
open; 20 mei 19 shet
bergh vliegt van lerzo
naar Parijs; 21 n fsejiJ
Wereldvoetbalb
opgericht; 22
Charles Aznavoi weer
irzi
verb
De uiterst beperkte mogelijkhe
den om te communiceren met
Nepal, hadden vrijdag gezorgd
voor behoorlijk wat spanning
bij Katja's moeder in Alkmaar.
Na twee dagen radiostilte werd
via omwegen bekend dat in elk
geval zeven van de twaalf leden
van de internationale expeditie,
die al geruime tijd in Nepal ver
bleef, de top hadden bedwon
gen. Of Katja tot die zeven be
hoorde, bleef onduidelijk.
Zaterdag kwam het verlossende
bericht. De enige vrouw in het
gezelschap was er bij. Een jaar
van voorbereiding heeft ge
loond. Vanaf de berg vertelt ze:
,,Met nog slechts 30 meter van
de top, zag ik daar al een groep
je van ongeveer tien man staan.
Ik voelde tranen opkomen. Wat
jammer, dat mijn vader dit niet
meer mee kan maken, dacht
ik."
,,Ik heb er nooit bij stilgestaan
dat ik geschiedenis schreef. Ik
herkende twee andere expedi
tieleden en drie sherpa's. We
namen foto's van elkaar." Het
uitzicht was fantastisch, aldus
Katja: „Maar doordatje niet
helder bent, door zuurstofte
kort, geniet je minder intens
dan bijvoorbeeld in de Franse
Alpen. Er is bovenop Mount
Everest geen tijd voor een spiri
tueel avontuur."
Staartjes begon op maandag 26
april vanuit het basiskamp op
5300 meter aan haar poging het
hoogste te bereiken.
Na de top te hebben bereikt,
kwam ze uiteindelijk doodop
terug in het basiskamp. „Ik zat
uitgeput in mijn tent; maar ik
was blij dat ik het had gehaald
en gezond terug ben, zeker om
dat tijdens de afdaling het weer
steeds slechter werd." Ze is in
haar eigen tempo naar boven
gegaan en had tijdens de klim
naar de top de eerste anderhalf
uur last van het zuurstofmas
ker. „Verder was het een con
stant gevecht met mijn hoofd
lamp en twee lagen mutsen. Ik
moest het evenwicht zoeken
tussen claustrofobie en voorko
men dat ik het koud kreeg."
gpd
Katja Staartjes: „Constant in gevecht met hoofdlamp en twee lagen
mutsen." foto anp
»naj
17 MEI 1792
Ze zijn laat, de 24 r
zichzelf op 17 mei
je Manhattan uitro Mei;
handelaren voor hi nir
verkopen van effec d o'
sterdam beschikt d itc
del dan al een eem 21-j;
eigen gebouw, zij h itiekl:
dekt. Maar in New van g
de effectenhandel;
DICK VAN DER PLAS
Wat ik van de wilde hamster weet, past op
het etiket van een flesje 'Korenwolf, meer
granen luxe bier van de Gulpener Bierbrou
werij. ,,De korenwolf - Limburgse naam
voor hamster - is het vlijtige beestje dat 's
zomers in het Mergelland graankorrels
veizamelt om een wintervoorraad
aan te leggen: het zogenaamde ham
steren. Het flesje maakt deel uit van
de verzameling Nederlandse bieren
die ik in de jaren tachtig heb aan
gelegd en die een complete wand
van mijn werkkamer in beslag
neemt. (Het voordeel boven post
zegels verzamelen is dat je de
dubbelen gewoon kunt opdrinken).
Eerlijk gezegd bestotiden de belang
rijkste wetenswaardigheden op het
kleine beugelflesje 'Korenwolf voor
mij uit de magische letter- en cijfer
combinatie 'Inh. 33 cl. Alc. 5% Vol.
Tot deze week, toen de benaderde po
sitie van de wilde hamster de Vereni
ging Das en Boom aanzette tot de
actie "Wake voorde korenwolf. Tal
