EU zet deur open voor Balkanlanden Sancties VS tegen Europese Unie van 202 miljoen dollar Agenda voor volgende eeuw op Haagse vredesconferentie Annan brengt VN in staat van paraatheid Stepasjin wil kern kabinet handhaven Servische politie zoekt dekking in lege huizen en moskee Buitenland Lijsttrekker Spaanse socialisten stapt op bAG 15 MEI 1999 Ml 101 Sflü ie: ïliciteri <ruhe Verscheidene dorpen in de buurt van de Zwitserse tsBern zijn overstroomd. Bij Karlsruhe in de Duitse deel- tBaden-Wuerttemberg heeft de Rijn gisteren de hoogste d van deze eeuw bereikt. Het peil was 8,69 meter. De rivier d sinds 1859 niet meer zo hoog. Van Mannheim tot Bazel is scheepvaartverkeer op de Rijn mogelijk. Een vijfjarig jon- is woensdag de verdrinkingsdood gestorven nadat hij door 'olvende water van de Eschbach bij Freiburg was meege- 'd. Een vierjarige kleuter ligt in ernstige toestand in het zie- iuis na een gelijksoortig incident. Het hoge water is veroor- tdoor dagen van aanhoudende regenval. foto ap juerc muller inezen willen vechten in Joegoslavië jC: De poster is klein, maar de inhoud bevat dynamiet. Drie ïese studenten, in woede ontstoken door het NAVO-bom- lement op de Chinese ambassade in Belgrado, verklaren dat aar Joegoslavië zullen gaan om te vechten en moedigen an- naan hen te volgen. „Hierbij stellen we voor dat iedereen Joegoslavië gaat. dat we de lente van onze jeugd gebruiken oegoslavië en ons eigen land te beschermen", aldus de stu- en op de poster, die in verschillende universiteitsgebouwen :king is opgehangen. Hun oproep weerspiegelt de diepe ntwaardiging onder de Chinese studenten. Tienduizenden onstranten betoogden na het bombardement in zeker 20 ese steden. gen jaar cel voor leider moslimgroep !ELi De leider van een aan de Algerijnse fundamentalisti- >a ua gia gelieerde radicale moslimgroep is vandaag door een ische rechtbank veroordeeld tot negen jaar gevangenisstraf, taal stonden er elf mensen terecht die lid zouden zijn van iropese tak van de GIA, de Gewapende Islamitische Groep, erantwoordelijk wordt gehouden voor massamoorden in ije en bomaanslagen in Frankrijk. Drie van hen werden tsproken; de anderen kregen gevangenisstraffen tot vijfjaar legd. Leider Farid Melouk, een Fransman van Algerijnse af- it, werd schuldig bevonden aan deelname aan een crimi- organisatie en illegaal bezit van explosieven en vuurwa- Ook werd hij schuldig bevonden aan moord, omdat hij lur opende op de Belgische rijkswacht. nerikaan beroofde winkels in blootje htown' Een 41-jarige Amerikaan heeft schuld bekend aan Overvallen. Een aantal daarvan beging hij in z'n blootje. Bij kfinkelpersoneel van een van de door Stanley Heiserman (vallen winkels ontstond aanvankelijk gegiechel toen de llelnaakte man binnenkwam, tot deze zei een geweer in zijn lij zich te dragen en de kas opeiste. Bij een andere overval |g Heiserman zijn ondergoed op zijn hoofd. Heiserman zei jchter dat hij onder invloed van drugs op het criminele pad (terechtgekomen. Bovendien was hij in de war, omdat zijn Ider op sterven lag. Heiserman hangt een gevangenisstraf lacht tot veertig jaar boven het hoofd. irkse troepen doden Koerden Turkse veiligheidstroepen hebben in het oosten van ije 37 strijders van de Koerdische Arbeiderspartij PKK ge- L De aanval, gisteren, was een vergelding voor de dood van n Turkse militairen tijdens gevechten met de PKK. Drie van egen Turkse soldaten werden gedood in het noorden van waar Turkije ook strijd levert met de Koerdische rebellen. ssers boos over NAVO-bommen Italiaanse vissers zijn boos op de NAVO voor het drop van bommen in de Adriatische zee. De vissers hebben de ipen weken in hun netten al zo'n tweehonderd bommen merikaanse makelij gevonden. Het gaat waarschijnlijk om gebruikte bommen van uit Joegoslavië terugkerende 'O-toestellen. Maandag raakte een visser zwaargewond toen bom ontplofte die zijn boot had opgevist. Het NAVO-com- idocentrum in Vicenza geeft toe dat de toestellen van het dgenootschap wel eens bommen droppen om gewicht te iezen. Die zouden echter van tevoren onschadelijk worden laakt. De bemanningen van zeshonderd vissersboten zijn in ing gegaan. wijst claim kabelbaanramp af ngton Het Amerikaanse Congres heeft de schadeclaim pan wezen die nabestaanden van de slachtoffers van het onge- met een Italiaanse kabellift hadden ingediend. Volgens een m 0986 rdvoerder van de Senaat kunnen de nabestaanden zich ten tot het Italiaanse ministerie van defensie. De Verenigde OOi en zouden dan een deel van de kosten die Italië moet ma- vergoeden. Begin 1998 kwamen twintig mensen om het le- onder wie een Nederlandse vrouw, toen hun skiliftcabine beneden stortte nadat een Amerikaanse militair vliegtuig ibelbaan had geraakt. De piloot vloog veel te laag. liloft wakkert conflict aan IE-Ankara Het voornemen van een Griek om op een onbe- |nd eiland in het huwelijk te treden met zijn Italiaanse i heeft de spanningen tussen Griekenland en Turkije hoog h oplopen. Het rotseiland Plati, in de Egeïsche zee, wordt Pbeide landen opgeëist. De bruiloft is misschien nog tot laan toe, maar volgens een Turkse krant heeft Griekenland Tuidegom ook toestemming gegeven om een huis op de (treden rotspartij te bouwen. Turkije beschouwt dit als an- f tie. en de Turkse premier Ecevit zei dat zijn land dit niet ïzijn kant kan laten gaan. Een woordvoerder van de Griekse "gzei niets over het incident te weten. and bedreigt brandstof Afrika l£!Lt Een enorme brand in een olieopslagplaats bij de ha lted Abidjan in Ivoorkust bedreigt de brandstofvoorziening Nier naburige landen. De raffinaderij van Abidjan kan door vuur geen benzine meer produceren. Daardoor dreigt er in er. Burkina Faso, Mali, Tsjaad en in Ivoorkust zelf een Adstoftekort te ontstaan. Boven grote delen van Abidjan geen dik zwart rookgordijn. De bevolking heeft nauwelijks ïang tot vers drinkwater, omdat al het water door de brand ing ;rwordt gebruikt om de brand, die al enige dagen woedt, te ssen. Ondanks alle inspanningen breidt het vuur zich nog ds uit. Expliciete uitnodiging voor lidmaatschap De Europese Unie wil de Balkanlanden als nieuw lid op nemen om de conflicten in de explosieve regio te beteu gelen. De EU-ministers van buitenlandse zaken zullen maandag de betrokken landen - inclusief Joegoslavië - er expliciet op wijzen dat het Unie-lidmaatschap voor hen open staat. De EU belooft verder de benodigde financië le, technische en bestuurlijke steun te geven voor de we deropbouw van de Balkan. ming over bereikten, staat dat de regio een duidelijker uitzicht krijgt op 'volledige integratie in de structuren van de Unie'. De verklaring wijst vervolgens ex pliciet op de mogelijkheid voor de Balkanlanden om zich aan te melden als nieuw lid. De EU- landen beloven de verzoeken bereidwillig te behandelen. De kandidaatleden moeten voor het lidmaatschap voldoen aan de EU-wetten en de internatio nale verdragen over mensen rechten en goed nabuurschap. Alleen Frankrijk en Spanje toonden enige reserve uit angst dat de deur al te snel en al te wijd wordt opengezet. De Unie kan dat financieel en bestuur lijk op dit moment niet aan. Daarnaast vrezen Parijs en Ma drid voor geruzie met de reeds BRUSSEL MARC PEEPERKORN CORRESPONDENT Staatssecretaris Benschop van buitenlandse zaken zei eerder deze week al dat de huidige Kosovo-crisis de discussie over de toetreding van de Westelijke Balkan tot de EU 'met tien jaar heeft versneld'. Oud-bondskan selier Kohl verklaarde eveneens dat inniger banden met de lan den als Albanië, Bulgarije, Roe menië en Macedonië onmis baar zijn voor het oplossen van de conflicten. Nauwere samen werking en op den duur het EU-lidmaatschap moeten de welvaart en politieke rust in woelige regio bevorderen. In een verklaring waar de am bassadeurs van de EU-landen gisteren wijwei overeenstem uitverkoren zes kandidaatlan- den (Hongarije, Polen, Estland, Tsjechië, Slovenië, Cyprus), wier toetreding vertraging kan oplopen als de groep gegadig den fors toeneemt. Andere ge- interesseerden als Turkije die eerder door de Unie in de wachtkamer werden gezet, zul len zich gepasseerd voelen. De verwachting onder Brus selse diplomaten is dat de mi nisters van buitenlandse zaken de ontwerpverklaring desalniet temin op hoofdlijnen zullen overnemen. De verklaring - of ficieel het Stabiliteitspact voor Zuid-Oost Europa - krijgt de steun van de VS, Canada, Ja pan, de VN-vluchtelingenorga nisatie UNHCR, de NAVO en de internationale financiële insti tuten. Eind mei bespreken topdi plomaten het Stabiliteitspact in Bonn. Eind juni of begin juli moeten de ministers van bui tenlandse zaken het Pact dan tijdens een speciale bijeen komst omzetten in praktische maatregelen met de bijbeho rende harde guldens. WASHINGTON ANP-AFP De Verenigde Staten willen ex tra invoerrechten ter waarde van 202 miljoen dollar leggen op producten uit de Europese Unie. Washington waagt daar voor de Wereldhandelsorgani satie (WTO) om het groene licht, zo heeft de bijzondere handelsgezant van de VS, Char- lene Barshefsky, gisteren be kendgemaakt. De sanctie is het gevolg van de weigering van de EU om het verbod op de import van vlees van met groeihormonen be handelde runderen op te hef fen. De kwestie speelt al gerui me tijd en afgelopen donderdag had de EU volgens afspraken binnen de WTO het invoerver bod moeten opheffen. Dat is niet gebeurd, omdat Brussel vindt dat sommige hormonen schadelijk zijn voor de gezond heid en zelfs kanker kunnen veroorzaken. De WTO heeft nu vier weken de tijd om te bepalen of de hoogte van de extra Amerikaan se invoerrechten gerechtvaar digd is. Het bedrag dat Was hington waagt, is een stuk lager dan de 500 miljoen tot 900 mil joen dollar die eerder circuleer den. Diverse Amerikaanse boeren- organisaties hebben met teleur stelling gereageerd. Ze wilden zeker 500 miljoen dollar aan ex tra invoerechten op Europese producten, omdat ze behoorlijk wat afzetverlies lijden door het invoerverbod. Er is al een voorlopige lijst met producten die door de sancties worden getroffen. Daarop staan onder meer to maten. Denemarken, Duitslan- md en Frankrijk zouden het zwaarst worden getroffen. Was hington publiceert waarschijn lijk pas een definitieve sanctie- li|si als iii' w r<het bedrag an de toegestane sancties heeft be kendgemaakt. DEN HAAG ANP De internationale conferentie 'Haagse Oproep tot Vrede' wordt vandaag afgesloten met de presentatie van een 'Agenda voor Vrede en Gerechtigheid in de 21ste eeuw'. In aanwezig heid van VN-secretaris-gene- raal Kofi Annan ontvouwt de conferentie een concreet actie plan. Duizenden deelnemers, onder wie meerdere winnaars van de Nobelprijs voor de Vre de, discussiëren sinds dinsdag op zo'n vierhonderd zittingen in het Haagse Congresgebouw. De Agenda bevat ondermeer een oproep voor een snelle rati ficatie van het reeds gesloten verdrag om een permanent In ternationaal Strafhof in Den Haag op te richten. Dit strafhof zal oorlogsmisdrijven en mis daden tegen de menselijkheid moeten straffen. Andere actiepunten zijn een campagne in samenwerking met Unicef om het ronselen van minderjarigen a's soldaat te stoppen; het tegengaan van de verspreiding en het onrechtma tig gebruik van handwapens en ondersteuning van het initiatief van een aantal VN-lidstaten om kernmachten beperkingen op teleggen. MOSKOU Rtr-DPA De Russische kandidaat-pre mier Stepasjin wil de kern van het Russische kabinet handha ven. Gisteren verklaarde hij dat de meeste ministers uit het team van de ontslagen premier Primakov wat hem betreft mo gen blijven. Een brede coalitieregering, met de communistische oppo sitie, sloot Stepasjin uit. „Rus land heeft een technocratische regering nodig zonder dat die de belangen van welke politieke organisatie dan ook dient", zei de voormalige minister van binnenlandse zaken die woens: dag door president Jeltsin als kandidaat-premier naar voren werd geschoven. Stepasjin wil de koers van economische hervormingen voortzetten. Hij hoopt dat de Doema zo snel mogelijk nieuwe economische wetgeving, voor gesteld door Primakov, zal goedkeuren. Het is onduidelijk of de op merkingen van Stepasjin het vuur in het Russische parle ment zullen blussen of juist aanwakkeren. De Doema hield gisteren voor de tweede dag emotionele debatten over een afzettingsprocedure tegen pre sident Jeltsin. Een arts lichtte de aanklacht van 'genocide op het Russische volk' toe, waaronder de sterke daling van het ge boortecijfer en de stijging van de sterfte wordt verstaan. Doe- ma-voorzitter Seleznjov, een communist, gaat ervan uit dat zeker een van de aanklachten, het ontketenen van de oorlog in Tsjetsjenië, een tweederde meerderheid zal halen. Als een van de aanklachten tegen Jeltsin een tweederde meerderheid haalt, kan de af zettingsprocedure worden be gonnen. De aanklacht zou ver volgens moeten worden beke ken door het Hooggerechtshof en het Constitutioneel Hof. Daarna moet de Federatieraad, de Russische Eerste Kamer, zich erover buigen. Deze lange weg maakt de kans klein dat Jeltsin daadwerkelijk wordt af gezet. De secretaris-generaal van de Verenigde Naties, Kofi Annan had gisteren een ontmoeting met de Finse president Ahtisaari (rechts) en de Neder landse minister van buitenlandse zaken Van Aartsen in Hotel Huis ter Duin. foto anp jasper juinen GENEVE BOB KROON CORRESPONDENT Hoewel een politieke oplossing voor het conflict in Kosovo nog niet in zicht is, neemt met de verhoogde activiteit aan het di plomatieke front de hoop op een vreedzame oplossing met de dag toe. Volgens VN-chef Kofi Annan kan men hierbij niet langer om de Verenigde Naties heen, want 'uiteindelijk zal de kwestie-Kosovo toch in de Veiligheidsraad belanden, of men dat nou leuk vindt of niet'. In afwachting daarvan heeft Annan met een tweedaagse conferentie in het Geneefse Pa lais des Nations het hele VN- systeem in staat van paraatheid gebracht, zowel op het humani taire als op het politieke vlak. Annan had in Genève een ge sprek met de Amerikaanse on derminister van buitenlandse zaken, Strobe Talbott en gister avond in Den Haag met Marti Ahtisaari, de Finse president, die door het Westen is aange wezen als onderhandelaar in het Kosovo-conflict. Al dringen vooral Milosevic' Russische en Chinese be schermheren aan op een hoofdrol voor de VN bij een uit eindelijke oplossing van het conflict om Kosovo, de Joego slavische leider hoeft niet op sympathie te rekenen van Kofi Annan. Op een persconferentie in Genève zei de VN-topinan dat de crisis in Kosovo was be gonnen 'als een politieke ramp, gevolgd door een mensenrech- tenramp en tenslotte een hu manitaire ramp. De Albanese Kosovaren zijn op gewelddadi ge, weloverwogen en systemati sche wijze van alle rechten, in clusief hun identiteit, beroofd.' Kofi Annan vertrekt na zijn bezoek aan Nederland medio volgende week voor zijn eerste inspectiereis naar de Balkan, waar hij in Albanië en Macedo nië de vluchtelingen persoon lijk een hart onder de riem wil steken 'en de regeringen van die landen wil bedanken voor hun opofferingen'. De secretaris-generaal toon de 'in dit stadium' weinig ani mo voor een bezoek aan Bel grado, laat staan voor een on derhoud met Milosevic. Ge vraagd of de Joegoslavische lei der gezien zijn etnische zuive- ringspolitiek niet in de beklaag denbank van het Haagse Tribu naal thuishoorde, in plaats van aan de onderhandelingstafel, zei Annan met een wijsgerig lachje: „De politieke realiteit vergt nu eenmaal dat je moet praten met mensen, die op een bepaald moment aan de macht zijn. Vredesonderhandelingen worden meestal niet met enge len gevoerd." Na gesprekken met de Hoge Commissaris voor de Vluchte lingen, de president van het In ternationale Rode Kruis en an dere leiders van hulporganisa ties was Kofi Annan tot de con clusie gekomen, dat het 'vluch telingenprobleem, hoe enorm ook, nog maar de top van de ijsberg is'. De VN-chef maakte zich in dit opzicht vooral zorgen over het gigantische kostenplaatje dat hangt aan het probleem van ruim een miljoen Kosovaarse ontheemden. „Als er geen bloed meer vloeit, lopen de be langstelling en offerbereidheid van donorlanden meestal snel terug", aldus Annan. „Hoe we de terugkeer en re-integratie van al die vluchtelingen dan moeten financieren, is een vraag, waarop ik voorlopig geen antwoord weet." BARCELONA HENK VAN DEN BOOM CORRESPONDENT De lijsttrekker van de Spaanse socialistische arbeiderspartij (PSOE), José Borrell heeft giste ren zijn kandidatuur ingetrok ken. De onverwachte stap is het gevolg van een onderzoek naar Fraude dat loopt tegen twee topmensen van de belasting dienst. Zij waren nauwe mede werkers en bovendien vrienden van Borrell in de periode dat hij minister van financiën was in een van de kabinetten van Feli pe Gonzalez. Het in opspraak raken van de lijsttrekker is het zoveelste be wijs van de nauwe verweven heid van de socialisten met cor ruptie- en fraudepraktijken in de periode-Gonzalez. Borrell zei gisteren dat hij ju ridisch niets te maken heeft met de affaire van de twee be lastinginspecteurs, waarbij tientallen miljoenen guldens zijn gemoeid. „Maar in dit geval is legale correctheid niet ge noeg." De lijsttrekker zei dat hij aan het begin van de campagne voor de Europese verkiezingen elk risico wil vermijden dat de politieke tegenstanders zijn partij opnieuw in verband zul len brengen met fraude. De 52-jarige lijsttrekker heeft zich altijd fel gekeerd tegen zijn eigen partijgenoten die weiger den op te stappen, wanneer ze door de feiten in diskrediet wa ren gebracht. „Ik wil niet dat deze geschiedenis zich her haalt", zo verklaarde hij. MORINA HARALD DOORNBOS CORRESPONDENT De twee NAVO-vliegtuigen lijken zo hoog in de lucht nog het meest op roofvogels die boven hun prooien cir kelen. Donker steken beide straalja gers af tegen een zo goed als helblau we lucht. Onder hen de groene heu vels van Kosovo. Het nasale gebrom in de lucht houdt aan terwijl ze nog een rondje maken. En dan plotseling zijn er een paar 'flares' zichtbaar, een soort van brandende vuurpijlen die vanuit het vliegtuig worden afgeschoten op het moment dat ze bommen afgooien. Deze 'flares' moeten ervoor zorgen dat een eventueel door de Serviërs vanaf de grond afgevuurde hitte gevoelige raket niet het toestel, maar juist de he te vuurpijltjes treft. Enkele seconden later klinken er twee luide explosies in de buurt van de grens tussen Kosovo en Albanië, gevolgd door grote, hon derden meters hoge rookpluimen die van achter een heuvel opstijgen. De NAVO heeft haar luchtacties in het westen van Kosovo stevig opgevoerd en dat is in Morina, dat op de grens ligt tussen Noord-Albanië en West- Kosovo, duidelijk te merken. Het ge bied in Kosovo is stevig in handen van de Serviërs, alle Albanese burgers zijn er al weggezuiverd. Het ligt aan de hoofdweg tussen de Kosovaarse stad Prizren en de Albanese grens bij Mori na. Hierdoor wordt het bijna dagelijks gebruikt door etnische Albanezen als vluchtroute richting Albanië. Opval lend is dat de groepen vluchtelingen die de afgelopen dagen de grens over komen vanuit Prizren en Zur bijna al leen maar bestaan.uit vrouwen, kinde ren en bejaarden. Mannen in de leef tijd tussen 18 en vijftig zitten er niet meer tussen. „Velen zijn simpelweg van de tractors gehaald en afgevoerd door de Serviërs aldus Ray Wilkin son, woordvoerder in Noord-Albanië van de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR. „We hebben informatie dat de mannen worden geëxecuteerd of gedwongen worden om voor de Ser viërs loopgraven aan te leggen. Ook worden ze gebruikt als menselijke schilden. In veel gevallen weten we niet wat er met al deze mannen is ge beurd." De explosies waren luid en van een af stand leek de schade aanzienlijk, maar wat er zich precies aan de Servische kant afspeelt is niet bekend, aangezien journalisten en hulpverleners niet vrijelijk worden toegelaten in Kosovo. Echter, vanwege de unieke mogelijk heid om mee te luisteren met het wal kie-talkie verkeer van Servische poli- tie-eenheden die nabij Zur in Kosovo zijn gelegerd, is het toch mogelijk een blik te werpen in de Servische keuken. Krakerige stemmen in het Servisch zijn het die soms openlijk dan weer in co des met elkaar spreken. Soms zijn de stemmen paniekerig, dan weer kort en zakelijk. Na de eerste luchtaanval en ertkele mi nuten voordat de tweede plaatsvindt, neemt een Serviër contact op met zijn commandant. „Ik sta niet in een be schutte positie", roept hij door de wal kie-talkie. „Ga dan naar beneden, naar de moskee toe", beveelt de comman dant. De NAVO neemt geen burger doelen onder vuur, waardoor de Ser viërs soms hun toevlucht nemen in de lege huizen van Albanese burgers of, zoals in dit geval, zich verschuilen in de moskee waar de kans om getroffen te worden door de NAVO ook klein is. Terwijl NAVO-vliegtuigen bijna ander half uur lang constant over de Zur-re- gio vliegen, ligt het walkie-talkie ver keer van de Serviërs voor langere tijd stil. Slechts af en toe klinken er korte gesprekken. „Het is te gevaarlijk om me nu te verplaatsen", zegt een stem. Daarna: „Wat is er met 132 gebeurd, waarom heeft hij zich niet gemeld? Ie mand gaat dat nu uitzoeken." Kort daarop een krakende stem: „Akkoord, nu maximale kracht bij alle posities en dan gaan we ons verplaatsen." Ongeveer een half uur later vraagt een commandant aan een van zijn man schappen of hij is teruggekeerd van de plaats 'die geraakt is'. „130 meld je, 130 meld je", zegt een stem over een krakende walkie-talkie. „Ontvangen, begin maar", antwoordt 130, wat hoogstwaarschijnlijk het codenummer is van een regionale commandant. „We zaten op de verkeerde frequentie, vandaar dat we nu pas voor het eerst jullie horen." De commandant, num mer 130, zegt: „Dat is o.k. Zijn jullie te ruggekeerd op de basis?" „Ja, we zijn teruggekeerd, we zijn teruggekeerd. We troffen twee personen in unifor men aan en verder nog verschillende burgers." Wat de Serviërs bedoelen is dat er bij een luchtaanval tenminste twee solda ten en voor de rest burgers om het le ven zijn gekomen. Wat niet duidelijk is wat precies met 'burgers' wordt be doeld. Zijn het vluchtelingen die van uit Prizren op weg waren naar de grens met Albanië en geraakt werden door NAVO-bommen? Of ging het om Albanese mannen die eerder al van de tractors waren gehaald door de Ser viërs en als menselijke schilden wer den gebruikt rondom bunkers en mili taire installaties? Niemand die het op dit moment weet. Pas wanneer de oor log over is, zal duidelijk worden hoe groot de tragedie in Kosovo daadwer kelijk is geweest.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1999 | | pagina 5