Een computer aan je broekriem
Tijd uoor Dis
Multi Media
Helikopterslag
Zappen naar de dood na beelden van Cuba
15 MEI 1999
samenstelling frank buurman en 1/
ithou
rijge-
-ij]
ie kun
biec
30 O® nceerde gevechts
jpiers, sterke
enk, min een grond-
omdat ze tanks
rote afstand vaak
itraft kunnen ver-
- I en, zijn een be-
1/ |ie inspiratie
voor de makers
luchtsimulatoren.
tpache Longbow
Ivan Jane's en
Apache van Mi-
ose kunnen de
bbers al echte
rs in huis halen,
met Apache Ha
softwarehuis
works komt daar
logeens een Russische he
Ier bij. Met dit spel kan be
de Amerikaanse Apache
jow namelijk ook de Rus-
Havoc worden gevlogen,
jvoc, het behendige zusje
el logge werkpaard Hind,
mdei« ekendste product van de
üche Mil-fabriek doet niet
1 onder voor de Apache,
is veel minder populair
jjn tegenhanger. Dat zal
e maken hebben met het
li de Apache al veel langer
en zijn waarde al bewe-
eeft.
pache Havoc speelt merkt
ei gaat om een zeer kleuri-
likoptersimulator. De heli-
:hrifti szelf hebben intense ca-
lagekleuren en het vlieg-
an een Russisch helikop-
iip heeft wel wat weg van
isketbalveld in de Ameri-
profcompetitie. In hoe
dat realistisch is is niet
ijk, maar vliegen met de
leen de Havoc krijgt er
is vrolijks door, terwijl het
iaat om het grimmige oor-
idrijf. Het went snel en
oet gezegd dat de beelden
nizijn. Apache Havoc is
de mooiste simulaties
de kleurige verpakking
ïrigens een goed spel, het-
niet wil zeggen dat je even
achteloos met de helikopter
kunt wegvliegen. Apache Havoc
is een serieuze simulatie met
het gebruikelijke dikke hand
boek en een bedieningspaneel
dat het gehele toetsenbord be
strijkt. Na enkele uurtjes stude
ren moet het echter mogelijk
zijn om de Apache of de Havoc
in de lucht te houden.
Vliegen kan in Cuba, Georgië en
Zuidoost-Azië, en dan wel voor
beide partijen. Als Havocpiloot
kun je dus Apaches als vijanden
tegenkomen en omgekeerd. Zo
wel computergestuurd als in
mensenhanden in een netwerk.
Gevechtshelikopters zijn aan
vallend sterk maar kunnen
slecht tegen afweerraketten,
dus het is een kwestie van voor
zichtig rondvliegen, schuilen
achter heuveltjes en dergelijke,
snel toeslaan en hard wegvlie
gen. Er zijn diverse losse mis
sies om te vliegen, maar het
meest interessant is de lange
campagne van het spel. Een
echte uitdaging, omdat er ook
een tijdslimiet is.
Apache Havoc-is een nieuw
hoogtepunt op het gebied van
helikopte'rsimulaties, een spel
voor doorzetters dat nipt snel
zal gaan vervelen.
Min. systeemeisen: Pentium 166,
32 Mb, Windows 95/98. 3D-
kaart aanbevolen. Beschikbaar
gesteld door Infogrames.
PAUL HOUKES
In elke vliegtuigcabine of trein-
coupé zijn ze te vinden: de za
kenlieden die met hun draag
bare computer op schoot of op
het uitgeklapte tafeltje probe
ren hun reistijd nuttig te beste
den. In principe zijn de moder
ne notebook- en laptop- pc's
daar geschikt voor, maar echt
makkelijk gaat het nog niet. De
accu van een draagbare com
puter is meestal na een uur of
drie, vier leeg en in het vliegtuig
kun je het deksel, waarin het
beeldscherm is ondergebracht,
niet gemakkelijk openklappen
als de passagier in de rij voor je
zijn stoel wat te ver naar achte
ren gekanteld heeft. Ook is dik
wijls een bezwaar dat andere
passagiers gemakkelijk kunnen
meelezen wat je zit te doen.
Over een poosje zijn die proble
men opgelost. Dan heeft de za
kenreiziger zijn complete pc
aan de broekriem hangen of in
zijn overhemdzakje zitten. Het
monitorbeeld wordt vlak voor
zijn hoofd op een virtueel
scherm geprojecteerd, onzicht
baar voor andere mensen in
zijn omgeving. De bediening
van de computer gebeurt niet
met een toetsenbord, maar met
gesproken instructies.
Een leuk stukje science fiction,
dat echter geen fictie meer is.
Het computerbedrijf IBM toon
de onlangs tijdens een presen
tatie in Amsterdam een wer
kend prototype van zo'n com
puter, niet groter dan een walk
man. Deze 'Wearable PC', zoals
IBM hem noemt, is een com
plete personal computer met
een 233 MHz Pentium MMX-
processor, draaiend onder
Windows 98, in een behuizing
van 120 bij 80 bij 26 mm met
een gewicht van nog geen 300
gram. Het apparaat heeft een
werkgeheugen van 64 MB en
een door IBM ontwikkelde Mi
crodrive, een harde schijf-unit
van ongeveer 40 bij 30 mm
groot met een opslagcapaciteit
van 340 MB.
Op de Wearable PC wordt een
headset aangesloten waarin be
halve twee oortelefoons ook
een piepklein monitortje is op
genomen, dat aan het eind van
een steeltje is gemonteerd. Dat
beeldschermpje wordt vlak
voor één van de ogen gedraaid
en levert dan een schermbeeld
De pc past in de borstzak en het scherm is maar een paar vierkante cen
timeter groot. foto PR
op, dat op een afstand van een
centimeter of twintig voor het
hoofd van de gebruiker lijkt te
zweven. Momenteel gaat het
nog om een scherm dat uitslui
tend grijstinten weergeeft in
een resolutie van 320 bij 240
beeldpunten, maar IBM werkt
al aan een verbeterde versie
met een SVGA kleurenscherm.
De bediening van de Wearable
PC gebeurt met een trackpoint-
apparaatje dat in een van de
handen wordt gehouden, en
met de stem, want de pc kan
via spraakherkenningssoftware
overweg met gesproken com
mando's. Desgewenst kan via
de ingebouwde USB-poort een
normaal toetsenbord en een
gewone muis worden aangeslo-
Belangstelling
Het werkende prototype van
deze computer van de toe
komst is in vier maanden tijd
ontwikkeld in het research-la-
boratorium van IBM in Yamato,
in Japan. Volgens Phil Hester,
vice-president van IBM en ver
antwoordelijk vor de techni
sche ontwikkeling bij het be
drijf, duurt het nog wel een jaar
voor het apparaat in de winkel
ligt. Dat er belangstelling voor
zal bestaan, daar is hij zeker
van. „We verwachten niet dat
mensen al joggend hun e-mail
zullen willen lezen: daar is het
ding niet voor bedoeld. Maar in
het vliegtuig, in een wachtka
mer of op elke andere plek on
derweg kan zo'n apparaat een
uitkomst zijn".
Een prijs van de machine is nog
niet vastgesteld, maar Hester
verwacht dat die in de buurt zal
komen van de gemiddelde lap
top-computer. Op een paar
duizend gulden moet je dus wel
rekenen.
De broekriem-pc is een goed
voorbeeld van de ontwikkelin
gen in de onderzoekslaborato
ria van IBM. Een belangrijk the
ma bij vrijwel alle research die
daar plaatsvindt is miniaturise
ring. De harde schijf die in het
apparaatje is ondergebracht is
een ander voorbeeld. Deze Mi
crodrive heeft een schijf die zo
groot is als een muntstuk. Toch
past daar 340 MB aan informa
tie op. De fabrikant, die het
schijfje binnen enkele maanden
op de markt brengt, denkt
vooral aan toepassing in palm
top-computers en digitale foto
camera's. In dergelijke appara
ten wordt tot nu toe vaak een
zogenaamde compact flashcard
gebruikt voor de opslag van ge
gevens. De harde schijf heeft
echter een aanzienlijk grotere
opslagcapaciteit dan die kaart
jes. Een digitale camera met
zo'n schijfje zou enkele tiental
len beelden in de hoogste reso
lutie en zonder compressie
kunnen opslaan.
IBM is ook bezig met de ont
wikkeling van GSM-telefoon-
toestellen waarmee je niet al
leen mobiel kan bellen, maar
waarmee je ook kunt Internet
ten. Hester demonstreerde tij
dens de presentatie een toestel
met aan de onderzijde een
spiegel, die in uitgeklapte stand
precies voor het oog komt te
zitten. Op die spiegel wordt
vanuit de onderkant van het
toestel een beeld geprojecteerd.
Je kunt er op elke willekeurige
plaats mee inbellen bij je Inter
net-provider, waarna je op je
gemak je e-mail kunt lezen of
kunt surfen op het Web. Net als
met het miniatuur beeldscherm
van de broekriem-pc moet je er
wel even aan wennen om op de
juiste manier - met één oog -
naar het beeld te kijken, maar
na enige oefening blijkt dat uit
stekend te gaan.
Examentraining
et is een schrikbeeld voor sommi-
aankomende automobilisten, hel
eorie-examen met de dia's; meer-
uzevragen die je alleen maar met
of nee hoeft te beantwoorden,
aar je moet ze wel bijna allemaal
ia ied hebben.
eANWB heeft hier iets aan gedaan
oor de officiële examentraining nu
n Tik op cd-rom uit te brengen. De
•ram is een multimediale aanvul-
igop het ANWB-theorieboek 'Sla-
n in het verkeer'. De gebruiker
T'. m nu de bekende dia's met ver-
erssituaties op zijn computer-
teidscherm brengen en zich der-
ilve optimaal voorbereiden.
zijn 300 vragen met foto beschik-
lar, in de vorm van echte (gespro-
in) examens met beperkte tijds-
uur, maar het is ook mogelijk ze te
ngschikken op thema zodat de
rakke punten kunnen worden bij-
spijkerd. Wie moeite heeft met het
tienen van voorrang kan zich hier
isspeciaal op gaan richten,
ei programma is simpel en gebrui
ksvriendelijk. Het enige minpuntje
dat het wat traag werkt,
in. systeemeisen: 80486 PC, 8 Mb
im, Windows 95/98. Prijs: 34,95
plden.
PETER VAN DER HOEST
Dank zij de BBC heb ik die zaterdag
een nacht lang door mijn woonkamer
lopen drentelen, met op mijn netvlies
de krankzinnige beelden van een do
cumentaire over begraven op Cuba.
Hebben wij in ons land de dood keu
rig begraven, in Cuba graven ze de
dood na drie jaar weer op. Dat zit zo.
Omdat volgens het communistische
principe ook dode Cubanen gelijk
zijn aan elkaar en dat principe op een
kerkhof goed zichtbaar moet zijn, ziet
de algemene begraafplaats van Ha
vanna er gelijkvormig uit. Duizenden
betonnen bakken liggen er, zonder
opschrift of ornamentje en met een
tussenruimte van enkele centimeters,
naast elkaar. In die bakken worden
de eenvoudige vurenhouten kisten
met de overledenen geplaatst en ver
volgens gaat er een loeizware beton
nen deksel op.
Na drie jaar krijgen de nabestaanden
een briefje thuis dat zij moeten ver
schijnen voor de zogenaamde 'exhu
mation', de ruiming van het graf. Er
zijn twee van zulke ruimingen per
dag. De opgeroepen families krijgen
een volgnummertje en lopen dan,
met zakdoekjes vol eau-de-cologne
tegen de mond gedrukt, achter een
chagrijnige overheidsfunctionaris
aan. Nadat de families achter een
dranghek hebben plaatsgenomen,
geeft deze gevoelloze staatsdame de
grafdelvers opdracht de deksels van
de betrokken graven te lichten, de
kisten er uit te halen en ergens op
een zandpad neer te zetten. Deze al
even ongevoelige grafdelvers kiepe
ren zonder veel ophef de deksels er af
en mikken verveeld briefjes met
nummers in de kist, nummers die
corresponderen met de nummers die
de wachtende Cubanen in hun han
den geklemd houden.
Dan begint er een ritueel waar ik niet
van heb kunnen slapen. De doden,
nog keurig opgebaard in hun bloe
metjesjurken, zwarte pakken of kin-
derpyjamaatjes, worden dan door
Oiilch cemeteries
i Informatie over begraven In de:
Uitvaart Encyclopedie: info begraven
Rouw- en grafsymboliek in onze:
Vanltas Symbolen pagina
Naar buitenlandse begraafplaatsen:
To foreign cemeteries:
Frankrijk/France
Parijs/Paris: Père Lachais
Pjrij s/Paris: _M o 111111 art re
hun familie uit hun kisten gehaald en
overgeheveld naar kistjes van pakweg
vijftig centimeter lang, twintig diep
en dertig hoog. Jurken en pakken
worden hoog opgetild om zodoende
de botten er makkelijker uit te kun
nen kloppen. In de kisten krioelt het
van de insecten, die een goed heen
komen zoeken. Schedels met soms
nog volle haardossen kunnen maar
net in de smalle kistjes. Niet voldoen
de vergane lijken mogen pas na toe
stemming van de staatsdame voor
eventjes terug in hun betonnen rust
plaats.
Nog hoor ik het klapperen van vallen
de ribben en ander gebeente. De Cu
banen moeten van Fidel Castro zelf
reukstoffen meenemen om in de kist
jes te sprenkelen; zo wordt de ergste
stank weggenomen. Dan gaat het
dekseltje op het doosje, wordt er met
zwarte verf op de zijkant de naam van
de overledene gezet en wordt dat
kistje bijgezet in een gigantische
loods, waar tienduizenden van zulke
kistjes opgestapeld staan. Op het
zandpad zijn de delvers dan al aardig
gevorderd met het in elkaar rammen
van de lege kisten.
's Lands wijs, 's lands eer, zou mijn
overleden moeder zeggen, maar ik zie
de eer niet. Dat communisten de
dood zien als het 'On Zinnige', als het
willekeurige einde, als de ontkenning
van het leven, als Het Niets, okay, dat
snap ik nog wel. Maar in Cuba wor
den mensen verplicht hun 'rotzooi'
achter hun kont op te ruimen en dat
noem ik 'vernederen als middel om
te onderdrukken'.
Om de zinnen te verzetten keerde ik
mij die nacht dus maar tot het inter
net. Zouden er eigenlijk sites over de
dood en over begraven zijn, en wat
leren die sites mij dan? Tot mijn ver
bijstering vulde AltaVista mijn
scherm met honderden adressen. En
achter die adressen gaat soms won
derlijk mooi vormgegeven en zeer in
teressante informatie schuil. Wat me
vooral opviel, is dat hier nu eens geen
domkoppen aan het werk zijn ge
weest, geen ziekelijke freaks, maar in
tegere mensen en/of organisaties die
allemaal op hun eigen manier de
dood als uitdaging of kenmerk van
het leven zien: als absoluut einde, als
voortzetting van het aardse leven in
enigerlei vorm, als overgang, als tota
le omzetting van het leven, als verlos
sing, of zelfs als straf. Vaak lijkt het de
bedoeling de eigen levensverwerkelij-
king in verbondenheid met anderen
betekenis te geven. Hoera. Biedt het
internet toch ook nog iets goeds. Ik
heb een aantal van die sites aan het
einde van dit verhaal voor u op een
rijtje gezet, maar beter nog kunt u zelf
Yahoo! of AltaVista aan het werk zet
ten.
Eén site heb ik tot het ochtendgloren
bestudeerd. Die bevat onder meer
een kolossale collectie 'laatste woor
den' van beroemde mensen, met
links naar sites waarop hun levensge
schiedenis is opgetekend.
Drugsgebruiker Lenny Bruce (1925-
1966), de om zijn obsceniteiten ge
liefde en vooral gehate Amerikaanse
humorist, sprak tegen de man die
hem vond, John Judvich: 'Do you
know where I can get any shit?'
Toneelschrijver George Kelly, oom
van Grace Kelly, mompelde tegen zijn
nicht, toen ze hem een afscheidskus
gaf: 'My dear, before you kis? me
goodbye, fix your hair. It's a mess'.
Om in stijl van dit verhaal te blijven
besluiten we met de laatste woorden
van socialist/communist Karl Marx
(1818-1883). Tegen zijn huishoudster,
die hem vroeg of hij nog iets wilde
zeggen, riep hij: 'Go on, get out! Last
words Eire for fools who haven't said
enough!'
http:
//members.aol.com/wordplays/graves.
html
http://www.begraafplaats.org/be-
graaf.htm
http://www.geocities.com/Athens/
Acropolis/6537/index.htm
http://www.xs4all.nl/androom/dead-
/dead.htm
http://www.potifos.com/tpg/
http://www.serve.com/diavolo/grave/
http://www.rootsweb.com/cemetery/
http://www.findagrave.com/
Een wekelijkse rubriek waarin
ongeveer vijf websites worden
belicht die nieuw of origineel
zijn, dan wel inspelen op de
actualiteit.
Afgelopen woensdag begon in
Cannes het wereldberoemde
filmfestival. Tot en met 23 mei
bevindt alles en iedereen, die
maar iets met film te maken
heeft zich in de Zuid-Franse
badplaats. Hoogtepunt is uiter
aard de uitreiking van de Palme
d'Or, of Gouden Palm, zoals wij
de hoogste onderscheiding van
het festival kennen. Dat gebeurt
voor de 52e keer en wie be
nieuwd is naar de geschiedenis
of juist de actualiteit wil volgen,
kan de komende tijd terecht op
de speciale site.
www.festival-cannes.org
Wie het over film heeft komt
natuurlijk nauwelijks om de
naam van Alfred Hitchcock
heen. De 'Master of Suspence'
heeft zó veel prachtige films ge
maakt, dat een speciale website
niet meer dan logisch is. Heel
veel informatie over het leven
en het werk van Hitchcock. Van
een aantal films (Psycho, The
Birds, The 39 Steps en nog een
stuk of wat) zijn ook videobeel
den te zien. Voor de liefhebbers
van 'enge' films een absolute
must.
www.hitchcock.nl/ned.htm
U wilt 183 gulden korting heb
ben op een systeem voor tegen
winkeldiefstal? Of betaalt u lie
ver 1700 piek minder voor een
infrarood-saunacabine van dik
vijfduizend gulden? Een roest
vrijstalen pannenset met een
PC verbeteren
Een PC is door de snel
le technische ontwik
kelingen meestal al
weer verouderd op het
moment dat je hem
koopt, vandaar dat op
waarderen interessant
kan zijn. De processor
kan tegenwoordig
makkelijk vervangen
worden, en geheugen bijplaat
sen is ook een fluitje van een
cent.
Wie het toch wat griezelig
vindt om zonder kennis van
zaken in zijn PC te gaan wroe
ten kan de cd-rom 'Upgraden
in de praktijk' van IDG Com
munications (uitgever van
Computertotaal, het blad van
de Hobby Computer Club) als
spoedcursus gebruiken. Com
puterkenner Herbert Blan-
kesteijn legt slap voor stap uit
in instructiefilmpjes uit hoe
het moet. Ook is er veel ach
tergrondinformatie aanwezig
over de opbouw van de PC, de
werking van de verschillende
componenten en dergelijke.
De gebruiker leen dus gelijk
de PC wat beter kennen.
In de cursus wordt aandacht
besteed aan de processor, het
geheugen, de harde schijf, de
grafische kaart, modems,
scanners en software. Ook
Davi Adres 2000
Davilex blijft scoren met Davi-
Adres, het populaire program
ma om een adressenbestand
mee te beheren. Davi-Adres 7
was al een topper in 1997,
maar inmiddels is het pro
gramma weer aanzienlijk op
gewaardeerd en dat heeft ge
leid tot Davi-Adres 2000. Davi
lex heeft goed geluisterd naar
zijn klanten en Davi-Adres op
nieuw ontworpen.
Het programma is nu nog be
ter afgestemd op de gebruiker.
Met name de sorterings- en
selectiemogelijkheden ziin
sterk uitgebreid. Ook is de in
tegratie met andere Windows-
programma's sterk verbeterd.
Het programma heeft meer
ingebouwde intelligentie ge
kregen: zo worden aanhef en
adressering automatisch gege
nereerd, wordt bij eeriverjaar
dag automatisch gewaar
schuwd en wordt bij het af
korting van 33 procent kan ook.
Deze artikelen en nog honder
den meer zijn te vinden op Kor-
tingNet, waar bedrijven hun
speciale aanbiedingen kwijt
kunnen. Of de korting ook niet
gewoon in de winkel te krijgen
is, valt natuurlijk moeilijk na te
gaan. Tenslotte betaal je bijna
nergens adviesprijzen...
www.kortingnet.nl
Jongeren hebben hun eigen be
levingswereld, hun eigen mu
ziek, hun eigen interesses. En
dus zijn er speciale bladen, spe
ciale tv-programma's en dus
ook een speciale website. S'cool
is de naam met een verwijzing
met het veel gebruikte mode
woord 'cool'. De laatste nieuw
tjes uit de showbusiness, mu
ziek, film en uiteraard ook alles
over computers.
www.scool.nl
Het schijnt dat 'snelle' vis goed
is voor het cholesterolgehalte.
Een haring verplaatst zich snel
ler dan een mossel en dus... Die
wijsheid komt van de huisarts
en is niet te vinden op de site
van het Nederlands Visbureau.
Maar verder treft u er alles aan
wat maar met vis - en dan na
tuurlijk vooral met het eten er
van - te maken heeft. Een prima
database met honderden visre-
cepten vormt de kern van de si
te.
www.tijdvoorvis.nl
software kan worden opge
waardeerd om een computer
sneller te maken. In principe
kan ieder onderdeel van een
computer worden vervangen,
tot en met het moederbord,
maar wie zover gaat om dat te
vervangen (op beurzen liggen
vaak goedkope pioederbor-
den) moet serieus overwegen
of het geen lijd wordt voor een
geheel nieuwe computer. De
meeste snelheidswinst wordt
nog altijd geboekt door meer
geheugen bij te plaatsen. Het
vervangen van de processor is
vooral interessant als er een
goedkoop, sneller exemplaar
beschikbaar is.
De cursus 'Upgraden in de
praktijk' geeft een helder
beeld van computerverbete
ring: de cd-rom is ideaal voor
beginners.
Systeemeisen: Pentium, 16 Mb
Ram, Windows 95/98. Prijs:
39,95 gulden.
drukken automatisch de let
tergrootte aangepast zodat het
adres altijd op een etiket past.
Er zijn aparte formulieren
voor personen, huishoudens
en bedrijven. Meerdere perso
nen kunnen worden gekop
peld aan een huishouden of
een bedrijf.
De printmanager verzorgt
persoonlijke mailings (bij ge
boorte, trouwen of verjaarda
gen) drukt enveloppen, orga-
nizerbladen met adressen
voor de papieren agenda en
handige telefoon- of adreslijs
ten. Ook Internet-tocpassin
gen, zoals e-mail, zijn vanzelf
sprekend ingebouwd.
Davi-Adres 2000 wordt uitge
bracht in drie versies, Express,
Normaal en DeLuxe, die respec
tievelijk 49,95, 99 en 199 gul
den kosten. Het programma
heeft een Pentium nodig met 16
Mb geheugen.
•oordraadsel
ONTAAL:
Waal; 3. koraalbank: 6. muzieknoot: 9. thans; 10. geliefde van Zeus:
'dendicht; 14. muziekinstrument; 16. vruchtengelei: 19. spil; 20.
;U°ot: 21. runderbiefstuk: 26. vertrouwd: 27. kerel: 29. lusthof; 31.
J 32. loofboom; 33. moed; 34. takje.
AAL:
«mmedaanse godsdienst; 2. aanwijzend vnw.: 4. dochter van Cadmus:
^nvoeging; 7. Amerikaanse boerderij; 8. gemalen product: 11.
13. zoldering; 15. persoonlijk vnw.; 17. voorzetsel; 18 aanwijzend
kwaal: 22. kerkgebruik: 23. landbouwwerktuig; 24. doopakte: 25.
ndheid; 28. lof; 30. lidwoord.
E van vrijdag:
un'° mtaal: 1. Springer: 5. omnivoor: 6. lama; 8. nors: 10. twist: 12. kliek.
tól: 1- Smoren: 2. renner; 3. nevel: 4. enorm; 7. alibi: 9. stuk: 11. tuk.
HEINZ
//c- VY/C fiS/Y X&V&& krOM/jA/,
//tr ££AS V&OLMS -
/^sv, //er wooa/D£
