Is de Apocalyps nabij
f
TV
WEER
Het Gesprek van de Dag
Tabaksindustrie onder vuur
Kabouter Plop
'Uitgekomen' voorspellingen
ZATERDAG 15 MEI 1999
COMMENTAAR
De tabaksindustrie in de VS haalt ongetwijfeld even opgelucht
adem. Een juryrechtbank in de staat Tennessee oordeelde afgelo
pen week dat drie aangeklaagde fabrikanten (Philip Morris, R.J.
Reynolds en Brown and Williamson) niet verantwoordelijk kunnen
worden gesteld voor de dood van drie rokers uit diezelfde staat.
Het ging in Tennessee om veel geld. De advocaten hadden in de
media al laten weten, dat ze maar liefst ruim een miljard gulden
van de betrokken concerns eisen. Dat is heel wat meer, dan de
ruim honderd miljoen gulden die een rechtbankjury in Californie
begin dit jaar toekende aan een doodzieke ex-rookster.
De vraag blijft of je het de industrie mag aanrekenen, wanneer ie
mand na jarenlang roken een ziekte als longkanker of longemfy
seem krijgt. Ook al is vastgesteld dat roken verslavend kan zijn,
mensen beginnen doorgaans het roken uit vrije wil en weten - op
een pakje sigaretten of shag staat dit al sinds jaar en dag - dat te
veel nicotine een ernstige bedreiging voor de gezondheid kan be
tekenen.
In de VS, maar ook in landen als Venezuela, Bolivia, Guatemala,
Nicaragua, Panama en binnenkort ook Ecuador en Rusland wor
den de laatste jaren in toenemende mate tabaksfabrikanten voor
de rechter gesleept. Vooral in de VS hebben veel rokers, die vinden
dat hun ziektegeval te wijten is aan nicotinegebruik (productaan
sprakelijkheid), met wisselend succes vele miljoenen geïncasseerd.
Daarnaast stellen de laatste jaren steeds meer openbare aanklagers
in de betrokken landen fabrikanten aansprakelijk voor de gezond-
heidskosten van roken. De fabrikanten staan dus aan meerdere
kanten onder vuur. Niet voor niets hebben ze vorig jaar met de
meeste staten in de VS afspraken gemaakt om in 25 jaar in totaal
enkele honderden miljarden guldens te betalen als compensatie
voor die extra medische kosten. Het gaat dan zowel om die van
onverzekerde rokers, maar ook om de algemene kosten van de
volksgezondheid die niet door de verzekeringen worden gedekt.
In Nederland is praktisch iedereen al dan niet verplicht verzekerd.
Zieke rokers krijgen daardoor vanuit het solidariteitsbeginsel een
goede behandeling. In de VS is er geen verplichting tot jezelf verze
keren. Wellicht moet men het in de VS maar ook in de andere ge
noemde landen daarom zoeken in een extra opslag per pakje siga
retten. Je legt dan meteen de extra kosten bij die groep mensen,
die willens en wetens dat verhoogde risico op rokersziektes neemt.
En wie in dat geval niet solidair wil zijn, die rookt niet meer.
Ah je er volledig hebt naast gezeten, dan moet je dat rechtzetten.
Het is geen leuk karweitje. Niemand gaat graag door het stof. Maar
als het moet, dan moet het.
Zo'n openbare boetedoening ben ik verschuldigd over Kabouter
Plop. Tjongejongejonge, wat heb ik met dit tv-figuur de plank mis
geslagen.
Nog maar een paar maanden geleden sprak ik mijn grote waarde
ring uit voor Kabouter Plop en zijn vrienden, Ik vond hun kinder
programma heel aardig nog steeds trouwens, daar doe ik niets
aan af_ maar vooral ook sympathiek. In tegenstelling tot de Telet-
ubbies, dat andere populaire kinderprogramma op TV2, hadden
Plopje en zijn collega's de speelgoedwinkeh nog niet helemaal vol-
geduwd met pluche evenbeelden. Zodat je je kinderen in alle rust
naar hun avonturen kon laten kijken, zonder dat je alvast een per
soonlijke lening hoefde af te sluiten. Meldde ik toen.
Nauwelijks een paar weken later verschenen de eerste Plop-boeken
in de winkel.
Een kleine literaire uitspatting, hield ik mezelf nog voor. Moet kun
nen. Maar in een hoog tempo volgde een stroom van nog meer
Plop-attributen. Om niet te zeggen: een lawine.
En ah je nu een speelgoedwinkel binnenwandelt en om bijvoor
beeld Teletubbie-spullen vraagt, loop je het rhico door de verkoop
ster een beetje meewarig te worden aangekeken. 'Ach gut, ja, dat
hebben we ook nog. Kijkt u maar achter het schap met de Kabouter-
Ploppoppen, tegenover de Kabouter-Plopvideo's. Ja daar, naast de
Kabouter Plopmokken. Nee. verder nog. Ziet u de Kabouter-Plop-
puzzles? Daar, links naast de Kabouter-Plopkwartetten? Iets voorbij
de Kabouter-Plopkleurboeken? Nee, u zit nu weer bij de Kabouter-
Plop-cd's. Nee, ja, daar.
Intussen toeren ze alweer een tijdje met een Kabouter-Ploptheater
voorstelling door het land en schijnt er een Kabouter-Plopfilm in de
maak te zijn. Het kan dus alleen nog maar meer worden.
Maargoed, ik heb mijn lesje geleerd. De rages rond vier Vlaams
sprekende kabouters met uit zichzelf bewegende mutsen en stop
woorden als plopperdeplop, luierdelui en klusserdeklus: ik waag
mij er niet meer aan.
wil buys
Koel maar droog
Gisteren bleef vrijwel de hele dag de bewolking dominant aanwe
zig en vooral tijdens de ochtend vielen er enkele buien, nadien
bleef het meestal droog. Elders in het land vielen fikse buien, som
mige zelfs met onweer. Doordat de wind langzaam naar het noor
den draaide, werd het gevoelig frisser dan de dagen voordien. Om
14 uur meldde Bloemendaal slechts 14,5 graden. Ook in Valken
burg en op Schiphol schommelde het kwik maximaal tussen 15
en 16 graden.
Vandaag wordt er tussen een lagedrukgebied met centrum in
de buurt van Polen en een opbouwend hogedrukgebied boven
de Atlantische Oceaan koele maar vochtige lucht uit het noor
den over onze streken aangevoerd. Dit maakt dat het vanoch
tend meestal vrij zonnig is met slechts hier een daar een klein
stapelwolkje. Enkel in het zuiden van de regio komt er nog veel
lage bewolking voor, maar het blijft ook daar overwegend
droog. Naarmate de ochtend vordert breekt de bewolking in
het zuiden open, zodat ook daar de zon haar opwachting kan
maken.
Vanaf de middag nemen de stapelwolken zowel in om
vang als in aantal toe, maar desondanks blijft de zon na-
drukkelijk aanwezig. Met uitzondering van een enkel
lokaal buitje blijft het op de meeste plaatsen droog.
Doordat de wind vanuit het noorden komt blijven de
maxima eerder aan de lage kant. De temperatuur in
het binnenland loopt op tot gemiddeld 15 graden,
terwijl het kwik aan zee stokt op een povere 12 gra
den. Gevoelsmatig gaat het daar dan nog iets kou
der aanvoelen dan het eigenlijk is.
Vannacht wordt het licht tot half bewolkt en blijft het
overwegend droog. Tegen de ochtend wordt het wel
vrij fris. De minima schommelen dan tussen 6 en 8
graden. Morgen is het 's ochtends vrij zonnig, na de
middag komen opnieuw de stapelwolken tot ontwik
keling. Het blijft wel meestal droog met maxima die
opnieuw gesitueerd zijn tussen 12 en 15 graden, wat
trouwens iets te laag is voor de tijd van het jaar.
werner van den broeck
De Dag des Oordeels, de Apocalyps is nabij. Vuur verzwelgt de aarde. Rivieren kleuren rood door epidemieën, geweld,
hongersnood en natuurrampen. Miljoenen vinden de dood. Het is bepaald geen prettig vooruitzicht dat de Franse voor
speller Nostradamus (1503 - 1566) ons aan de vooravond van het nieuwe millennium voorschotelt.
Angstaanjagende voorspellingen Nostradamus rond millennium
'In het jaar 1999 (en) zeven maanden zal
uit de hemel komen een Grote Koning
der Verschrikking/ Hij zal de Koning van
Angolmoh doen opstaan en daarvoor en
daarna zal Mars met veel genoegen heer
sen', schrijft Nostradamus. In dit
kwatrijn geeft de waarzegger - die al
eeuwen stof tot discussies geeft - bij ho
ge uitzondering de tijd van rampspoed:
1999. Het aantal maanden is zeven, wat
zou betekenen dat in juli de Grote Ko
ning der Verschrikking, ook wel vertaald
als de Grote Koning van de Angst, uit de
hemel komt.
Dat laatste is, en dat is vaker zo met zijn
voorspellingen van de Fransman, voor
velerlei uitleg vatbaar. Volgens sommi
gen van zijn aanhangers slaat deze zin
snede op een raket die de voorbode is
van nog meer ellende. Anderen geloven
in een ruimteschip, of een botsing met
een komeet.
Was Nostradamus een ziener of een
charlatan? Al eeuwen spreken interpre
tatoren van zijn kwatrijnen elkaar tegen.
De een vindt het kul. Ajideren beschou
wen Nostradamus als een profeet, een
man die de gave had de toekomst te
voorspellen.
Nostradamus, eigenlijk Michel de Nos-
tre-Dame, werd op 14 december 1503
geboren in het Franse stadje Saint-Re-
my. Zijn ouders waren kooplui. Hun
zoon was intelligent: als tiener beheerste
hij de beginselen van Grieks, Latijn en
wiskunde. In 1522, Nostradamus was
toen nog maar negentien jaar, studeerde
hij medicijnen in Montpellier. Drie jaar
later wijdde hij zijn geneeskundige ken
nis aan de bestrijding van een variant
van de builen- en longpest. Waarschijn
lijk kwam hij op zijn kruistocht tegen de
pest in aanraking met enkele oude tech
nieken waarmee hij, volgens de mythen,
de sluier van de tijd kon oplichten. Deze
gebruikte hij later in zijn leven om in de
toekomst te kunnen kijken.
Wat moet je met zijn vage voorspellin
gen? Wie is de Koning van Angolmoh die
zal opstaanNostradamus had er een
handje van (imperfecte) anagrammen of
betekenisloze woorden te verzinnen.
Daardoor kan Angolmois op drie manie
ren worden geïnterpreteerd. De eerste
manier is de meest eenvoudige: Angol
mois kan slaan op een Franse provincie
die in de tijd van Nostradamus bestond.
De tweede mogelijkheid is dat het ner
gens op slaat. Dat Nostradamus na het
nuttigen van een kannetje wijn de din
gen niet meer helemaal helder zag.
De derde uitleg is waarschijnlijker, al is
ook die nog steeds heel ver gezocht. An
golmois als imperfect anagram zou kun
nen slaan op het oude Franse woord
Mongoloi (Mongools). De koning - ook
te lezen als grootste heerser - van de
Mongolen was Djengiz Khan. Deze wre
de leider bouwde door oorlogen een
groot rijk op en was daardoor direct en
indirect verantwoordelijk voor de dood
van miljoenen mensen.
Nu zal Nostradamus, mocht hij dit be
doelen, de komst van de Koning van An
golmois metaforisch gebruikt hebben.
Letterlijk blijft Djengiz Kahn waar hij
hoort, in de grond. De dood van miljoe
nen zou derhalve veroorzaakt worden
door een even verwoestende heerser als
de Mongolenleider. Of misschien is er
sprake van een ander soort verwoesten
de ellende, een kernramp bijvoorbeeld.
Ver gezocht, maar sommige onderzoe
kers menen dat deze uitleg juist is. Met
Mars refereert Nostradamus zonder
twijfel aan de Romeinse oorlogsgod.
Samenvattend: volgens een aantal inter
pretatoren van Nostradamus' voorspel
lingen komt er in juli dit jaar - midden in
een oorlogssituatie - een massaal vernie
tigingswapen uit de hemel vallen, dat
aan miljoenen mensen het leven zal
kosten.
Maar er volgt nog meer ellende. 'Ah de
grote cyclus van de eeuwen wordt ver
nieuwd/Ah het bloed, melk, hongers
nood, oorlogen ziekte regent/In de he
mel zal een vuur worden gezien, met een
staart van vonken.
Dit kwatrijn voorspelt ook rampspoed
Knapenhciat
'Van eenvoudig soldaat zal hij het keizerrijk beërven/ Hij zal
de korte rok voor de lange ruilen.'
Dit is een van Nostradamus' bekendste kwatrijnen, vermoe
delijk over Napoleon. De Fransman groeide van eenvoudige
artillerie-officier uit tot een machtig keizer. De korte rok slaat
op de jas die Napoleon droeg toen hij nog een gewoon mili
tair was of op de korte rok die hij droeg toen hij eerste consul
was. Dat hij deze ruilde voor een 'lange rok' zou kunnen
slaan op de mantel die hij droeg tijdens zijn kroning tot kei
zer in 1804.
Ver weg achter in West-Europa zal een kind worden geboren
uit arme lui, dat doorzijn toespraken grote aantallen zal ver
leiden/Zijn reputatie zal nog groter worden in het Oostelijk
domein.
Rara. De betekenis van dit kwatrijn werd eerst aan Napoleon
toegeschreven. Later meende men dat deze voorspelling
sloeg op Adolf Hitier. Argumenten: Napoleons ouders waren
niet rijk, maar ook niet arm. Hiders ouders wel. Daarnaast
zag Hitier het levenslicht in Oostenrijk, gelegen aan de ooste
lijke grens van West-Europa. Hij dankte zijn macht mede aan
het door toespraken ophitsen van de massa. En hij zocht 'Le-
bensraum' in de Sovjet-Unie (het Oostelijk domein).
'Uit Gastel zal Franco de Assemblee ontbieden/ De ambassa
deursgaan hier tegenin en veroorzaken een schisma/ Het volk
van Ribiere zal onder de menigte zijn/ En de grote man zal de
toegang tot de Golf worden ontzegd.
Franco valt te herleiden tot de Spaanse dictator generaal
Franco. De naam Ribiere zou een verwijzing kunnen zijn
naar Jose Primo de Rivera, de grondlegger van het Spaanse
fascisme. De grote man over wie Nostradamus hier rept, zou
dan Adolf Hitler moeten zijn. Hem werd in een diplomatiek
geschil in 1940 toegang ontzegd tot de Straat van Gibraltar
(de Golf). Het volk van Ribiere, vooraanstaande falangisten,
bevond zich ten tijde van deze onderhandelingen onder het
Spaanse volk.
Vlakbij de haven en in twee steden, zullen twee plagen zijn,
nooit eerder gezien/ Honger en pest/ Zij, geveld door het ijzer,
zullen de onsterfelijke God om hulp smeken.
Dit kwatrijn lijkt te slaan op de atoombommen die in 1945
op Hiroshima en Nagasaki vielen. De steden liggen beide aan
een haven. De plagen die Nostradamus voorspelt, honger en
pest, zijn ook te herleiden. Pest zou kunnen slaan op de stra
lingsziekte. Honger kan verwijzen naar een van de sympto
men van de stralingsziekte: het continu braken, zelfs zo erg
dat het lichaam alle vormen van voedsel direct afstoot. Daar
bij komt dat de wereld deze ziekte inderdaad 'nooit eerder
gezien' heeft.
bij de intrede van een nieuw millenni
um. 'Als de grote cyclus van de eeuwen
wordt vernieuwd' slaat volgens sommi
gen op een millenniumwisseling. De
daarop volgende zin lijkt duidelijk, afge
zien van het woordje melk. Waarschijn
lijk is in de vertalingen van zijn kwatrij
nen een foutje geslopen. Nostradamus
lijkt eerder het woord laicite te bedoe
len, wat vrij vertaald het opkomen van
de wereldlijkheid betekent. Godsdienst
en kerk verliezen hun macht over het
volk, iets wat sommigen toeschrijven
Er ivaart een spook door de Nederlandse
schouwburgen. Dat spook heet het Kna-
penmonster. Ah je meedoet in een to-
neehtuk moet je na afloop je costuum
keurig op een knaapje hangen. En dat
knaapje hang je in de kleed kist.
Maar terwijl jij op het toneel
staat, sluipt het knapenmon-
ster de kleedkamer in. Hij
pikt je knaapje mee. Hoe
het kan, vraag het me
niet, maar twee weken
na de première zijn alle
oorspronkelijke hanger
tjes verdwenen en ver-
C" vangen door knaapjes
die de acteurs en actri-
•- ces in hoeken en gaten
hebben gevonden. Nie
mand heeft zoveel ver
schillende soorten
knaapjes gezien ah een
beroepsacteur. Hieronder
een overzicht van foute
knaapjes.
1) type 'Louter ijzerdraad'.
Vervormen tijdens ge
bruik. Gaan van zo:
aan de huidige ontkerkelijking in de
westerse wereld.
'In de hemel zal een vuur worden ge
zien, met een staart van vonken' is op
nieuw multi-interpreteerbaar. Menig
aanhanger van zijn voorspellingen ver
klaart het vuur in de hemel en de staart
van vonken als een meteoriet die de aar
de zal treffen. Er is echter geen komeet
bekend die tegen die tijd de aarde pas
seert en groot genoeg is om onze pla
neet in de tijd terug te werpen.
Velen menen dat het daarom logischer
nen. Houtje van de hanger is gebogen in
de vorm van je schouders. Dus je moet
iedere keer goed opletten hoe je je jasje
weghangt. Anders gaat het model eruit.
Vervelend.
is dat Nostradamus een raket zag in
plaats van een komeet. Hun verklaring is
dat de Fransman zo overdonderd zou
zijn bij het zien van een raket dat hij het
onder woorden trachtte te brengen met
iets dat hem wel bekend was.
Maar het totale einde der tijden is vol
gens Nostradamus nog niet nabij. Hij
voorzag de Dag des Oordeels, de dag
waarop al het leven op aarde zijn einde
kent, in het jaar 3797. En dat duurt nog
wel even.
harold de haan
6) Type 'Geen dwarslat'.
4) Type 'Losse krul'.
Je kunt wel het jasje maar niet de broek
kwijt. Goedkoop.
7) Type 'Kopspijker'.
De stang waaraan de hangertjes worden
opgehangen zit vlak onder de deksel van
de kleedkht. Daardoor passen die brede
krul-hangertjes niet in de kist. Boven
dien zitten aan veel kapstokken van die
driehoekjes: r-\
Goedkoop type. De ijzeren krul en het
houtje krijgen speling ten opzichte van
elkaar. Ah je dit knaapje uit de kist pakt
komt je vinger vaak klem te zitten bij
punt A. Rommel.
5) Type 'Inkeping. Ziet er zo uit.
In de meeste driehoekjes past die brede
krul ook niet. Ellende.
3) Type Voorgevormd'. Moeilijk te teke-
Iiet is de bedoeling dat je het kostuum
aan lusjes ophangt in de inkepingen. He
laas hebben lang niet alle costuums van
die lusjes. Onhandig.
De dwarslat zit met kopspijkertjes aan
het kromhout getimmerd op de punten A
en B. Die spijkertjes gaan vroeg of laat los
zitten. Gevolg: blessures aan hand of
pak. Pijnlijk.
Samenvatting: een goed knaapje moer
dus gemaakt zijn uitéén stuk. Stevig ma
teriaal. Met dwarslat. En zonder brede
krul. Bij de premiere hebben we 50 van
die dingen in de kleedkht. Maar ja: het
Knapenmonster.
JOOST PRINSEN
TEKENING ARCHIEF
Nog 231 dagen e
we millennium J
Reden voor deze
in een dagelijkse
rug te kijken op 1 ,as
gebeurtenissent rek
grepen op correi 12
rende data in de ,eI
1000 jaar. Deze* 3V)
mei 1940: begin >n.
mei 1893: Desgri iul
eerste uurrecord !e.'
1969: Rinus de\1ltlf
S'wijk in vlam; 1
1940: bombarde
Rotterdam; 15 m
eerste machineg jj
patenteerd.
st
15 MEI 1718 zoi
Ontegenzeggelijk vt >nc
door zijn vinding hi nk
van de moderne oo gir
enorm. Als JamesP )n
1718 te Londen eer itei
sie van een machin je:
patenteren, kan hij
vermoeden op wei
het slagveld zal beii
„Maar zeker is datl ca
negeweer van groot ee
geworden", zegt pr ige
Hans Binneveld vai ige
damse Erasmus Un ret
die zich in militaire Di
nis specialiseerde. I ni
bijna elke soldaat st De
salvo's. Dankzij Put Ut
opvolgers komen vt ktt
meerdere schoten
een geweer, tot dan j|
onmogelijkheid bes
„Tijdens de Amerik rb
geroorlog is de miti tsl
het eerst grootscha! ar
past", weet Binnevi rei
dens de koloniale o lai
werd het een veelvi ir
bruikt wapen. Het 11 v
heel eenvoudig een foi
gers neer te schiete: ten
we dat dodelijke ge!
'tragisch' omschrijv
veld: Historisch oi qj
lijk' lijkt me een ben
schrijving." De prol rw
het dezer dagen troi ar
ker dan ooit. De Rot dc
studenten hebben! ne
op de oorlog gehad :ei
alles wat er nu in dt in
beurt, is de belangst trd
het vakgebied groeit Sir
henk ruul ej
Tatjana die eerder
geerde voor de kalen jJe
brouwer Bavaria.
TATJANA SIMIC wil»
provider World Onhr IC
viltjes met haar
nietigt. De artieste
Online daarom
Dat gebeurt HincriaoP
drecht. Verder eist
spreiding van de
dellijk wordt
World Online is
beurd. General
ben van World
zegt dat de viltjes m
ming van Simic *iji<
,,Ze heeft er zelf fotc|Q(
geleverd." Simic
site bij World
scoort niet best. Ze
ternetpubliek
minder bekend, naaffo
ons gevraagd public!
ken voor de site.
in samenspraak met
meer met bierviltjes"
licht Teuben toe n«.
zegt dat World Onlin u
is gestopt met de vei
van de viltjes gaat df
toch door. Tatjana
weigert commentaar
