grote rol in deze were
'De duvel speelt nog een
Kerk Samenleving
ZATERDAG 15 MEI 1999
VANDAAG
In Vlaanderen ligt het oude bedevaartsoord
voor geesteszieken, Geel. Daar liggen de relie
ken van de heilige Dymphna, die op 15 mei
wordt vereerd. Dymphna was een Ierse prinses
die rond de zevende of achtste eeuw leefde. In Ierland
wordt ze gelijkgesteld met een prinses Damnat, die nog
wordt aanbeden in de plaats Monaghan. De vader van
Dymphna wilde na de dood van zijn vrouw met zijn eigen
dochter trouwen. Zij weigerde, vluchtte naar het vasteland
en trok zich terug in de bossen rond Geel. Ze werd bij haar
vlucht begeleid door de priester Gerebern. Haar vader wist
haar toch weer te vinden en vermoorde eerst Gerebern.
Omdat Dymphna bleef weigeren haar vader tot echtge
noot te nemen, vermoordde hij haar met zijn zwaard. In
de middeleeuwen werden geesteszieke mensen naar Geel
gebracht voor genezing. Lukte dat niet dan stonden er in
woners van het dorp klaar om hen thuis te verplegen.
Soms vindt een dergelijke vorm van thuisverpleging van
daag de dag nog plaats in Geel.
Nu zowel de katholieke als sommige protes
tantse kerken de bijna in onbruik geraakte
biecht in ere willen herstellen, is het misschien
aardig de geschiedenis van de heilige Boheem
se priester Jan Nepomucenus (1345-1393) in herinnering
te brengen. Hij is patroon van de biechtvaders en be
schermheilige tegen verdrinking en watersnood. Nadat hij
de biecht had afgenomen van de vrouw van koning Wen-
ceslaus IV weigerde hij de koning te vertellen, wat de ko
ningin hem onder het biechtgeheim had toevertrouwd. De
koning martelde Nepomucenus om achter het geheim te
komen, maar die bleef zijn eed trouw. Dat kwam hem
duur te staan. De koning verdronk de plichtsgetrouwe
priester in de Moldau. Zijn mond werd daarbij openge
sperd met een stuk hout. Ruim driehonderd jaar later
blijkt bij de opening van zijn graf in de Dom van Praag, dat
zijn tong nog intact is. Een wonder dat menig beeldhou
wer inspireerde om bruggen in Tsjechië, Slowakije, Oos
tenrijk en zelfs één in Nederland (te Swalmen in Limburg)
te versieren met het beeld van Nepomucenus.
Meer Joden willen Nieuwe Testament
Amersfoort De vraag van joden naar het (christelijke) Nieuwe
Testament neemt snel toe. Dat zei Eric Browning, secretaris van
de Engelse Vereniging tot verspreiding van geschriften in het
modern Hebreeuws, op de landdag van de Nederlandse zuster
organisatie, de stichting Israël en de Bijbel in Amersfoort. Met
een totaal van 70.000 exemplaren in de afgelopen twaalf maan
den heeft de Engelse vereniging meer nieuwe testamenten ge
drukt dan ooit tevoren. Ze worden niet alleen verspreid onder
joden in Israël, maar ook in ruim dertig andere landen. Ook de
stichting Israël en de Bijbel, die dertig jaar bestaat, ervaart toe
nemende openheid onder joden voor lectuur over Jezus Messi
as. Die gaat overigens in Israël gepaard met hevig en soms ge
welddadig verzet van orthodoxe joden. In maart werd het huis
van een Messiasbelijdende jood, de voorganger Jozef Sjoelam,
in brand gestoken.
Paus op TV tijdens eeuwwisseling
Vaticaanstad Het televisiestation van het Vaticaan wil rond de
millenniumwisseling een televisieuitzending verzorgen, die
over de hele wereld gevolgd kan worden. In het programma zijn
vieringen van over de hele wereld van de millenniumwisseling
te zien. Het is de bedoeling dat kijkers ook live kunnen reageren
op het programma. Onbekend is of paus Johannes Paulus II
persoonlijk vragen van kijkers zal beantwoorden. Tal van me
dia- en communicatiebedrijven doen mee aan het project, zoals
CNN, de Italiaanse RAI en China Central TV. Ook het Europees
Ruimtevaartcentrum, Microsoft, Philips en Sony hebben hun
medewerking toegezegd.
Maagd der Armen bezoekt Hillegom
hillegom Het Mariabeeld uit het Belgische Banneux komt op
29 mei naar Nederland. In 1933 waren er in Banneux zeven ver
schijningen van Maria als Maagd van de Armen. Sinds de er
kenning van dit wonder, vijftig jaar geleden, reizen duizenden
pelgrims elk jaar naar Banneux om de kapel en het Mariabeeld
te zien en er te bidden. Het beeld wordt opgesteld in de dagka
pel van de Martinuskerk in Hillegom, waar het te bezoeken is
op dinsdagavond en zaterdagmorgen.
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDSE HERVORMDE KERK
Beroepen: te Middelharnis, J. Maas te Oud-Beijerland; te Nieuw- en St
Joosland en Ritthem, G. van Driesten, kandidaat uit Streefkerk.
Aangenomen: naar Haren (buitengewone wijkgem. WH) (parttime), R.J
Immink te Midsland en Hoorn (Terschelling).
Bedankt: voor Barendrecht (buitengewone wijkgemeente), A.A. Floor te
Genemuiden; voor Delft (wijkgemeente Binnenstad Bethlehemkapel),
P.L. de Jong te Delfshaven.
WEEROVERZICHT BUITENLAND
15
MEI
16
MEI
Weersvooruitzicht KNMI
Geldig tot en met zaterdag.
Noorwegen:
In de noordelijke helft meest
droog en af en toe zon. In het
zuiden, met uitzondering van de
omgeving van Oslo meer bewol
king en perioden met regen.
Maxima tussen 7 en 14 graden.
Zweden:
Perioden met zon en op de
meeste plaatsen droog. Zondag
in Midden-Zweden iets meer
wolken. Maxima tussen 8 en 13
graden.
Denemarken:
Wolkenvelden, soms ook wat zon
en een kleine kans op een bui.
Middagtemperatuur ongeveer 13
graden.
Engeland, Schotland, Wales en
Ierland:
In Oost-Schotland mogelijk een
bui, verder meest droog en zon
nige perioden. Maxima 14 tot 17
graden.
België en Luxemburg:
Eerst enkele wolkenvelden en
kans op een buitje. Zaterdagmid
dag en zondag van tijd tot tijd
zon en op de meeste plaatsen
droog. Maxima 15 graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Geregeld zon, maar ook kans op
een bui. Middagtemperatuur tus
sen 16 en 20 gradfen.
Portugal:
Flinke zonnige perioden, maar
ook een. enkele bui. Langs de
westkust kans op mist. Maxima
tussen 18 en 25 graden.
Madeira:
Zonnige perioden en kans op een
bui. Maxima 21 graden.
Spanje:
Flink wat zon, maar in het noor
den en midden meer wolken en
kans op een regen- of onweers
bui. Maxima van 18 graden aan
de kust van Galicie tot bijna 30
in het zuiden van Spanje.
Canarische Eilanden:
Flink wat zon en kans op een
bui. Maxima tussen 23 en 28
graden.
Marokko:
Westkust: zonnige perioden en
een enkele onweersbui, met na
me in het noorden. Maxima van
20 in Tanger tot 28 in Agadir.
Tunesië:
Zaterdag nog zonnig. Zondag
meer bewolking, maar wel droog.
Maxima tussen 30 en 36 graden.
Zuid-Frankrijk:
Zonnige perioden, maar ook een
lokale onweersbui. Maxima 20
tot 25 graden. Zondag later op
de dag steekt de Mistral op.
Mallorca en Ibiza:
Vrij zonnig, maar zondag wat
meer stapelwolken en kans op
onweer. Middagtemperatuur
rond 25 graden.
Italië:
Zonnige perioden, maar ook een
enkele regen- of onweersbui.
Maxima 25 tot 30 graden.
Corsica en Sardinië:
Droog en veel zon. Maxima rond
25 graden.
Malta:
Zonnig met maxima van 31 gra
den.
Griekenland en Kreta:
Zonnig. Middagtemperatuur van
24 graden aan zee tot 34 zater
dag in het binnenland.
Turkije en Cyprus:
Droog en veel zon. Maxima tus
sen 25 en 34 graden.
Duitsland:
Wisselend bewolkt en enkele
buien, maar ook zon. Middag
temperatuur tussen 13 en 18
25 C3':
resen
opklaringen
windrichting
19 temperatuur
lagedruk
H hogedruk
w. y
REDACTIE
F. Blok, chef eindredactie algemeen
T. Brouwer de Koning, chef redactie Rijn- en
Veenstreek
D C. van der Plas, chef eindredactie regio
J. Rijsdam, chef redactie nieuwsdienst/kunst
W Spierdijk, chef sportredactie
E. Straatsma. chef redactie Regio Leiden
R I.M. van der Veer, chef redactie
Duin- en Bollenstreek
W F Wegman, chef redactie Leiden
TELEFAX
Advertenties: 071- 5323
Familieberichten
023- 5320 216
Redactie 071- 5321 921
Hoofdredactie: 071- 531
ADVERTEN1
Maandag t/m vrijdag v;
071- 5356 230
RUBRIEKSADVH
Maandag t/m vrijdag v;
071-5143 545
ABONNEMB
bij vooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per kwartaal (acceptgiro
per half jaar (acceptgiro!
per jaar (acceptgiro)
Abonnees die ons een madi
het automatisch afschri|veni
abonnements- geld, oi
betaling.
VERZENDING?!
Voor abonnementen die perp
worden verzonden geldt een
aan portokosten per verschijf
LEIDSCH DAGBLAD 0P(
Voor mensen die moeilijkH
hebben of blind zijn (of ee
leeshandicap hebben), is efl
van het regionale nieuws
Dagblad op geluidscassette
informatie 0486-486486
(Centrum voor Gesproken
ONGEVALLENDIENST
Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth: 24 u. per dag.
Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17.00 u. (uitgezfll
feestdagen).
Leids Universitair Medisch Centrum: 24 u. per dag
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: geen ongevallendieni
INLICHTINGEN BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN
Diaconessenhuis tel 071-5178178.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Elisabeth: tel 071-5454545.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: tel. 0172-463131.
Leids Universitair Medisch Centrum: tel. 071-5269111.
Exorcist Arie van Duin pleit voor samenwerking met psychiaters
graden.
Zwitserland:
Afwisselend zon en wolkenvel
den. Vooral zondag kans op forse
buien, soms met onweer. Mid
dagtemperatuur rond 20 graden.
Oostenrijk:
Afwisselend zon en wolkenvel
den. Op beide dagen kans op
een onweersbui. Maxima rond
20 graden.
Polen:
Wisselend bewolkt en, soms ste
vige, regen- en onweersbuien.
Middagtemperatuur ongeveer 15
graden.
Tsjechië en Slowakije:
Afwisselend zon en enkele bui
en, soms met onweer. Maxima
16 graden.
Hongarije:
Wolkenvelden en geregeld bui
en, soms met onweer. Maxima
ongeveer 20 graden.
ZONDAG 16 MEI 1999
Zon- en maanstanden
Zon op 05 45 Zon onder 21.26
Maan op 06.53 Maan onder22.39
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 04.53 17.15 04.26 16.48
Laag 00.24 12.55 00.05 12.36
onbew.
licht bew
niet ontv
regenbui
licht bew
Luiemburg
Madrid
Malaga
Mallorca
Malta
Moskou
WÊmÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊi
C O L O F I
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
Geloof het of niet: de duivel bestaat echt. In
honderden gedaanten. Demonen horen bij
het leven. Soms nemen ze er zelfs bezit van.
Slachtoffers stellen zich ervoor open via
occulte experimenten als glaasje-draaien of
seances. Met alle bizarre gevolgen van dien.
Arie van Duin (76), gepensioneerd pastoor,
wordt er nog regelmatig mee geconfronteerd.
Hij is een autoriteit op het gebied van
duiveluitdrijvingen: de officiële exorcist van
het bisdom in Noord-Holland. Het Rituale
Romanum, de handleiding voor hem en zijn
collega's is dit jaar, na eeuwen, door het
Vaticaan vernieuwd. „Wie in onze tijd de
duivel niet ziet is blind", zegt Van Duin.
door GERARD VAN ENGELEN
Arie van Duin, duiveluitdrijver.
Vriendelijk en zelfverzekerd. ,,Ik
ben er absoluut van overtuigd
dat veel mensen in instellingen
voor geesteszieken baat hebben
bij een exorcist als aanvulling
op therapie en pillen." En:
„Driekwart van de pastoraal
werkers neemt de duivel niet
meer serieus. Het is triest hoe
weinig collega's nog geloven in
zijn macht." Hij is West-Fries in
hart en nieren. Werd geboren
in Warmenhuizen, werkte twee
jaar als priester in de psychia
trische inrichting van Medem-
blik en negen jaar in Hoorn.
Vervolgens ging hij naar Haar
lem-Noord en Hilversum, waar
hij een bloeiende jeugdbewe
ging oprichtte. Om daarna te
rug te gaan naar Haarlem waar
hij zijn loopbaan zou uitdienen
als pastoor van de Sint Jan de
Doper parochie.
Op de punten van zijn kraag
zitten zilveren kruisjes gespeld.
Maar hij gaat wel degelijk met
zijn tijd mee. De computer is
net uitgezet. Tussen de ingelijs
te afbeeldingen van Jezus en
twee forse gipsen kerstgroepen
hangt een rek vol videobanden.
Bij het afscheid zal hij een frag
ment van een KRO-programma
over exorcisme laten zien waar
in hij figureert.
Spotten
De enig erkende Noord-Hol
landse exorcist woont in de
pastorie, een fantasieloos stukje
nieuwbouw aan de Amster
damstraat, midden in Haarlem.
Tussen de moderne lage be
bouwing valt de ernaast gele
gen toren van de gesloopte kerk
erg uit de toon. Als een opge
stoken vinger priemt het histo
rische overblijfsel de lucht in.
Misschien is het wel daarom,
dat de emeritus pastoor zijn
exorcist-werkzaamheden in de
sacristie achter de toren uit
voert. De duivel moet weten dat
er niet valt te spotten met de
kerk.
Zijn eerste 'er is meer tussen
hemel en aarde'-ervaring had
hij thuis, vlak na de oorlogsja
ren toen hij als priesterstudent
bij zijn ouders logeerde. De
veestapel was vergiftigd door
een jaloerse dorpsgenoot. Vier
van de tien koeien waren al be
zweken toen vader Van Duin de
pastoor inschakelde. „Die
kwam direct, besprenkelde de
koeien met wijwater en sprak
wat spreuken. De zes andere
zieke koeien bleven leven en
genazen. Dat is me altijd bijge
bleven."
Exorcisme, geesten bezweren.
Tot 1972 maakte het nog vast
onderdeel uit van de priester
wijding. Met het Rituale Roma
num in de hand worden al eeu
wen woningen, auto's, slaapka
mers, schepen gezegend. „Om
ze te beschermen tegen de aan
vallen van boze krachten." Dat
boek met rituele spreuken is dit
jaar door het Vaticaan aange
past. Belangrijkste richtlijnen:
eerst artsen en psychiaters in
schakelen, dan pas exorceren.
En vooral geen media betrek
ken bij duiveluitdrijvingen.
Sensatie
De vrij onschuldige vorm van
'geestje wegjagen' is altijd alge
meen aanvaard. Eigenlijk hangt
het scherpe sensatieluchtje er
pas omheen sinds de spraak
makende film The Exorcist uit
1973. Actrice Linda Blair werd
daar afgebeeld als een door de
duivel bezeten schoolmeisje,
dat zichzelf verminkt met een
kruis, rokend uit haar oren bo
ven het bed zweeft, haar moe
der onderkotst en uitscheldt en
met verschillende stemmen
spreekt. De exorcist die haar
bevrijdt ziet zich uiteindelijk
gedwongen een sprong uit het
raam te maken om zo de de
mon te vernietigen. De film ver
oorzaakte discussie en op
schudding. Zoveel zelfs dat hij
bijvoorbeeld pas sinds dit jaar
in Engeland vertoond mag wor
den.
Verband tussen de film en het
afschaffen van de wijdingen als
duiveluitdrijver is er volgens
Van Duin niet. Hij heeft de film
gezien. „Natuurlijk. Er zit veel
waarheid in. Maar de sensatio
nele manier waarop het ge-
Aanvaard je het bestaan van God"
bracht werd, gaf mij een verve
lende bijsmaak."
Op de vraag hoe het dan echt
zit, komen voorzichtig de ver
halen over Van Duins eigen er
varingen. Zijn eerste 'klant' was
een vrouw die met haar echtge
noot meedeed aan een ge
spreksgroep. „Ze was veran
derd in een heel achterdochtig,
angstig figuur. Tijdens de ge
sprekken die ik met haar en
haar man voerde, bleek dat ze
zich bezighielden met trans
cendente meditatie. Ik heb haar
de naam van de mantra ge
waagd waarop ze zich tijdens
dié meditaties concentreerde
en toen heb ik die mantra bevo
len om te verdwijnen uit haar
lichaam. Ze begon allemaal
slijm op te geven en haar man
moest haar voeten vasthouden,
zegt Arie van Duin, „dan aanvaard je ook het bestaan van de duivel."
foto c pd
omdat ze hevig begon te tril
len."
Het lukte, zegt hij. De wouw
kwam tot rust en het echtpaar
stopte met de meditatiesessies.
Of hij overstuur was? „Nee
hoor. Als je in dienst van God
functioneert, wat kan jou dan
overkomen?"
Van Duin voerde naar schatting
twintig exorcisme-sessies uit
sinds de jaren tachtig. Hij heeft
anecdotes te over. Zoals over de
sessie waarbij hij van een meter
afstand opeens hard in zijn ge
zicht gespuwd werd toen hij de
naam van Maria noemde.
„Mensen die bezeten zijn, rea
geren daar heel heftig op." En
die keer dat een Amsterdam
mer tijdens een gebed in de sa
cristie ineens overeind vloog en
begon te schreeuwen en te
brullen. „Toen dat gebeurde,
schrok ik me te pletter. Het ene
moment zit je samen rustig te
bidden, het andere moment ge
beurt er zoiets. Achteraf heb
ben we erom kunnen lachen.
Hij gedroeg zich als een aap
mens. Het duurde niet lang. Ik
heb de kwast in het vat met wij
water geduwd en die stevig ge
hanteerd. 'In naam van Jezus
Christus, stop!', riep ik. Toen
zakte hij uitgeput en kletsnat in
elkaar."
Grommen
Begin vorige maand heeft Van
Duin voor het laatst iemand be
handeld. Tijdens het gebed be
gon de man te grommen, met
zijn ogen te rollen en hevig te
schudden. „Maar hij bleef wel
netjes zitten." Zijn langste ses
sie? „Die heeft ruim* n
duurd. Die man moe
ook nog drie keer ten
Wat dat kost? Niks ni r
kan het niet, het is G
Daar kan ik toch gee; a
wagen?"
Dan pakt Jomanda,|
um uit Tiel, het toch
aan? Van Duin: „Jor
schijnbaar goede dij
stelt mensen daardo 1
voor invloeden van il I
de kant. Door geld te 1
voor wat ze doet, is j
bezig. Ze staat aan di 1
de duvel. Zo simpeli A
Triest
De exorcist voelt ziet
roepende in de woes
duvel speelt nog wel
een grote rol in deze
Ook al hebben veelt 'i'
hem uit gemakzucht Pr
verdrongen. Driekw, m
pastoraal werkers ne 0
niet meer serieus. Hi
hoe weinig collega's 1
ven in zijn macht. Ti 'e
toch heel logisch is.i iril
bestaan moet aanva;e c
het bestaan van God 8C
En als je de ellende* ;n
moraliteit om je hee 'e I
nemen. Wie in onze re
vel niet ziet, is blind f
„Ik ben er absoluut 'P1
tuigd dat veel mens* 11
en andere instelling*
geesteszieken baath
een exorcist als aan: ie
de therapie en piller m'
doven alleen. Ze ner n 1
weg. Ik denk dat vee
ters en psychologen K
aan geloof kansen vu 'c
gaan om mensen te Ire
Daarom pleit ik era re
voor om meer exora
leiden."
„Eigenlijk zou er ooi a|
menwerking moetet
tussen exorcisten en rs
atrie. Het zou fijn zi
die beroepsgroepei
mensen de gave vai
bezaten. Er is trouw
psycholoog die zich
gemeld met een pal
man hebben we sai
helpen. In een and*
men we tot de com
geen sprake was van
heid, maar van een
storing."
Omstreden
Hij is zich ervan be
denkbeelden omsti
„Het zij zo. Ik geloo
bisschop Bomers v
heeft me indertijd t
niets gewaagd of hi
mijn emeritaat eenl
me kon blijven doen
eist. Eigenlijk is het
een onderdeel vani
wijding zo maar is<
waag me ook nogs
waarom. De kerk hi
nooit duidelijkheid
ven."
Behalve in Noord-I
er volgens het secre
de RK Kerkparochif
de exorcisten werkz
bisdommen Utrech
terdam (1). In Roen
reert al enkele jaren I
nik uit Tegelen, die:
stemming van hetb
veluitdrijvingen uitv
