De stille dood van Suriname
Cosovo confronteert
3 eigen met zichzelf
Jeltsin schenkt Russen 43 nieuwe feestdagen
2S
MSCHElUWtWtWtf
STOP DE BOMBAROEMÖV^'
Buitenland
[DAG 8 MEI 1999
MOSKOU HANS HOOGENDUK
CORRESPONDENT
Je kunt de Russische president Boris Jeltsin veel verwijten,
maar niet dat hij niet aan het recht van de Russen denkt om
feest te vieren. Gedurende zijn nu zeven jaar durende presi
dentschap heeft de Kremlinleider maar liefst 43 nieuwe
feest- en gedenkdagen ingevoerd. Het totaal aantal is daar
mee op 74 gekomen.
De laatste nieuwe is de 30ste april, door Jeltsin uitgeroe
pen tot de Dag van de Brandweerlieden. De koene vuurbe-
strijders hadden ontdekt dat het op die dag 350 jaar geleden
was dat tsaar Aleksej Michalovits een decreet had onderte
kend waarin de oprichting van het eerste 'brandbestrijdings-
corps' werd bepaald. De spuitgasten wendden zich met dit
nieuws tot het Kremlin en Jeltsin had er geen enkel bezwaar
tegen de 30ste april tot hun feestdag te verklaren.
In Sovjettijden had het land 31 feest- en gedenkdagen, de
meeste gewijd aan historische data uit de militaire geschie
denis van Rusland en de voormalige Sovjet-Unie. Enkele
heikele feestdagen, zoals de Dag van de Oktoberrevolutie,
hebben van Jeltsin een andere naam gekregen, maar het
overgrote deel van de bevolking hanteert gewoon de oude.
De meeste nieuwe feestdagen, die overigens niet automa
tisch een vrije dag betekenen, zijn gewijd aan bepaalde be
roeps- en bevolkingsgroepen. De 12de januari is bijvoor
beeld de Dag van het Bureau van de Openbare Aanklager;
op 28 mei mogen de grensbewakers feestvieren, 27 juni zijn
de jongeren aan de beurt, 1 oktober is de Dag van de Bejaar
den. Op 25 oktober vieren de beroepschauffeurs en de weg
werkers feest, 17 december de rakettroepen en drie dagen
later de mannen en vrouwen van de geheime dienst en zo
gaat het lijstje nog wel even door. Maar leltsin heeft nog 291
naamloze dagen en dus hoeven de bankiers, zakenlieden,
effectenhandelaars en andere nieuwe beroepsgroepen niet
te wanhopen.
r.
inden ambtenaren en werknemers van staatsbe-
n in Suriname hebben hun salaris over april te laat
igen. Oorzaak: het bureau dat is belast met het
b aien van de loonstroken had een gebrek aan com-
i japier. De leverancier weigerde nog langer volgens
,7 g geleden overeengekomen prijs, die door de infla-
is achterhaald, te leveren. Een typerend voorbeeld
Jde voormalige Nederlandse kolonie, waar niets
'5' goed lijkt te gaan. Buitenlandse multinationals lo-
5 illend weg door het slechte investeringsklimaat,
dure bruggen worden gebouwd terwijl de overheid
ens in staat is om de gezondheidszorg en het on-
js in stand te houden. Regeringspartijen hebben
druk met interne ruzies om zich werkelijk druk te
1 over de problemen in het land. De ondergang
)9cfet volgens de Wereldbank in potentie zeventiende
land ter wereld, lijkt slechts een kwestie van tijd.
den in 1996 had beloofd, is vol
gens de geënquêteerden nog
heel ver weg. Het staatshoofd
kondigde onlangs een nieuw
beleid aan met de sleutelwoor
den 'pragmatisme' en 'realiteit'
als rode draad. Slechts negen
procent van de Surinamers ge
looft dat dit het land echt in de
vaart der volkeren zal opstoten.
Een jaar geleden beloofde de
president ook al een nieuw be
leid te zullen gaan voeren,
waarvan uiteindelijk "niets is te
recht gekomen..
De ontevredenheid over de
regering en het gevoerde beleid
valt in alle lagen van de bevol
king te bespeuren. Vooral
staatsbedrijven worden gecon
fronteerd met arbeidsonrust
omdat medewerkers met hun
salaris niet kunnen uitkomen.
Staken doen ze officieel niet,
maar men gaat in beraad. Het
effect is hetzelfde, want gewerkt
wordt er niet meer. Ambtena
ren, onderwijskrachten, zieken
huis-, gevangenis- en zieken -
fondspersoneel: allemaal dra
gen ze van tijd tot tijd bij aan de
arbeidsonrust. Ondernemers
die afhankelijk zijn van betalin
gen door de overheid gooien er
ook regelmatig het bijltje bij
neer, zoals medici en de ver
voerders van schoolkinderen.
De problemen waarmee de
regering kampt nopen Wijden-
bosch om een voorzichtige
knieval richting het door hem
verguisde Nederland te maken.
Volgens insiders moeten het
ontslag van ex-dictator Desi
Bouterse als Adviseur van Staat
en het bezoek vorige week vrij;
dag van vice-president Radha-
kishun en de minister van bui
tenlandse zaken Errol Snijders
Jka|alt eerder 2000? De Suri-
bevolking of de koers
Surinaamse gulden ten
van de dollar? Begin
toen de dollar nog op
iófiden stond, was dit nog
lisch grapje zonder al te
;X iliteitsgehalte. Maar met
-1 dige stand van zaken,
de verhouding bijna 1
is, lijkt de sombere ge-
werkelijkheid te worden
f2 ollar nog voor de eeuw-
de ig de onwaarschijnlijk
2000-grens te gaan ha-
irinaamse gulden is vol-
p hol geslagen. Terwijl
lobardhan, de minister
-4anciën, vrijwel wekelijks
at er nu echt maatrege-
genomen om de vrije
halt toe te roepen, zijn
q keiiers iedere dag druk
hun prijzen aan te pas-
8i npele basisgoederen zo-
h, od, melk en rijst begin-
ei or de doorsnee Surina-
ibetaalbaar te worden,
liummultinational Sural-
haar smelterijen omdat
tie niet meer rendabel
diezelfde reden ver-
A de British American To-
jgJCompany haar produc-
Siteiten naar Trinidad,
■ierhonderd mensen ver-
Jiierdoor hun baan.
:ns een recente opinie-
ziet het merendeel van
naamse bevolking voor
iet gebeuren dat er enige
ring in de economische
komt. De gouden toe
die president Wijden-
het volk bij zijn aantre-
Paramaribo, een stad in verval. De economische situatie in Suriname heeft een dieptepunt bereikt.
tijdens de receptie ter gelegen
heid van Koninginnedag bij de
Nederlandse ambassadeur in
dat licht worden gezien. Een
vriendelijker houding zou de
deur naar Den Haag, en dus
naar de nog honderden miljoe
nen guldens aan Verdragsmid
delen die daar liggen, weer
voorzichtig open moeten zet
ten, zo werd in Paramaribo ver
ondersteld.
De keiharde uitspraken van
minister Herfkens, het weekein
de daarop, dat er geen cent be
lastinggeld gaat naar de corrup
te regering in Suriname, is
daarom keihard aangekomen in
de vroegere kolonie. Maar die
Haagse opstelling kwam, af
gaande op de woorden van
Ivan Graanoogst, rechterhand
van Bouterse en directeur van
het Kabinet van de president,
ook niet geheel als een verras
sing. 'Van Nederland kun je al
les verwachten'.
Suriname is voorlopig dus af
hankelijk van andere landen en
instanties om uit het slop te ge
raken. Leningen bij buitenland
se financieringsfondsen wor
den aan de lopende band afge
sloten, zonder dat duidelijk is
dat men in de toekomst in staat
is deze af te lossen. Vorige week
werd nog bekend dat China in
de komende drie jaar het totaal
verwaarloosde wegennet van
Paramaribo opnieuw zal asfal
teren, maar onder welke voor
waarden dat gebeurt en hoeveel
het kost weet niemand.
De malaise vertaalt zich in
het aantal aanvragen voor een
visum of verblijfsvergunning
voor Nederland, dat in de laat
ste drie jaar een fikse stijgende
lijn vertoont. De kosten van le
vensonderhoud zijn de pan uit
gerezen en velen zien een bete
re toekomst voor zichzelf in het
voormalige moederland. ,,Ik
word er doodziek van om iede
re dag in de winkel te moeten
constateren dat alles weer
duurder is geworden", zegt een
van de aanvragers bij het con
sulaat. „Alleen al aan brood
voor mijn gezin ben ik iedere
maand een kwart van mijn sa
laris kwijt."
De enige eer die voor Wijden-
bosch lijkt te zijn weggelegd in
de twee jaar die zijn regering
nog rest is vermoedelijk het
doorknippen van twee lintjes
bij de ingebruikneming van de
bruggen over de Suriname- en
Coppenamerivier. Een project
foto GPD pfter df knect
dat voor ruim tweehonderd
miljoen gulden door Ballast Ne-
dam wordt uitgevoerd, maar
dat door veel Surinamers fel
wordt bekritiseerd. „Tegen de
tijd dat die klaar zijn, is bijna
niemand in Suriname meer in
staat om auto te rijden: of om
dat ze het niet kunnen betalen
of omdat ze dood zijn gegaan
van de honger", zegt de visum
aanvrager sceptisch.
:LPAUL KOOPMAN
SPONDENT
Ihabert, minister van de
else gewestregering, be-
goede herinneringen aan
tezoek aan Sarajevo, kort
de NAVO daar de orde
tersteld. „Kijk naar ons",
e zijn boodschap in de
t geschoten Bosnische
Istad. Brussel is net als
evo een multi-culturele
Vlamingen, Walen en mi-
en komen er elkaar bij de
t of 'boulanger' tegen en
soms net of ze elkaar niet
ian. Maar ze slaan de an-
hersens niet in. Het Bel-
Model als voorbeeld voor
tlkan. Het was voor de ge-
tatiseerde inwoners van
?vo misschien wat verge-
Maar Chabert had zijn
;escoord: de evenwichts-
ing van België verdient
~ng-
deze zelfgenoegzaam-
is inmiddels niet veel
te merken. Nu Kosovo in
staat, is de reactie van
'lgische politieke en be-
lijke elite een slagje an-
dan destijds. Over de ei-
staatkundige troeven
zedig gezwegen. Veeleer
En de gevaren van het
>che bestel zelf in de verf
Wat er in Kosovo ge-
kan hier ook, luidt de
dagen de waarschu-
de NAVO de eerste
'pn op Servische doelen
'len, zijn Belgen vooral
ne:
veel met zichzelf bezig. Politici
en commentatoren kijken op
vallend vaak vanuit Kosovaars
perspectief naar het eigen land.
Wat zegt Kosovo over de ver
houdingen hier, is een terugke
rende vraag. Kan die etnische
waanzin ook in België toe
slaan?
Zelfbeeld
Als gevolg van de 'Kosovo-cri-
sis', begint België ook zijn zelf
beeld op buitenlands-politiek
terrein bij te stellen. Schroom
en terughoudendheid ken
merkten het optreden in de
wereld, nadat Belgische blauw
helmen 'de aftocht bliezen uit
Rwanda en de regering te Brus
sel de overige VN-lidstaten
aanspoorde hetzelfde te doen.
De moord op tien Belgische
para's, het vertrek van de
blauwhelmen en de daarop
volgende vrijwel ongehinderde
slachtpartij onder honderddui
zenden Tutsi's, legden een lo
den last op elk Belgisch inter-
ventionisme. En dat bleef niet
zonder gevolgen. Toen de oor
log tegen Saddam Hoessein
werd ontketend, maakten Bel
gische fregatten in de Perzische
Golf rechtsomkeert in plaats
van op te stomen. België bleef
ook in de coulissen tijdens de
omwentelingen in Zaïre/Kon
go*
Maar Kosovo is een omme
keer. Inmiddels doen Belgische
F16's mee aan offensieve acties
tegen Servische doelen, zonder
dat dit in Vlaanderen en Wallo
nië grote protesten geeft. Een
door tachtig organisaties ge
steunde 'vredesmars' in Brus
sel bracht bij prachtig weer nog
geen zevenduizend mensen op
de been. Vierenzestig procent
van de bevolking steunt de
bombardementen op Joegosla
vische doelen, als methode
voor het stoppen van de etni
sche zuiveringen, zo peilde de
Franstalige krant Le Soir. Zelfs
met de inzet van grondtroepen
zou een kleine meerderheid
van de ondervraagden instem
men.
Ook de binnenlandse poli
tiek wordt vanwege Kosovo
door een andere bril bekeken.
Alsof iemand in een donkere
kamer plotseling het licht aan
knipte, zo was het effect van
een interview op de Vlaamse
televisie met een Servische
boer in Montenegro. Een ont
wikkelingswerkster vroeg de
man of hij ook bereid was Kos-
ovaarse vluchtelingen voedsel
te geven „Nee, ik help mijn ei
gen volk eerst", luidde zijn ant
woord. Die argeloze uitspraak
is sindsdien veel geciteerd in
België. Hij verwijst namelijk
rechtstreeks naar de verkie
zingsretoriek van het Vlaams
Blok.
Met de leus 'Eigen Volk
Eerst', afgewisseld met de kreet
'Grote Kuis', wist het Blok in
1995 ruim twaalf procent van
de stemmen in Vlaanderen te
halen. Nu nieuwe verkiezingen
voor de deur staan, is de vrees
groot dat het Blok dat succes
nog gaat overtreffen. Volgens
een recente peiling van het ge-
Mensen demonstreren in Brussel tegen de NAVO-aanval op Kosovo. De oorlog in Joegoslavië maakt de Belgen pijnlijk bewust van de situatie
in hun eigen land. foto reuters benoit doppacne
zaghebbende weekblad Knack
is het Blok op 13 juni zelfs goed
voor 19,3 procent van de stem
men, waarmee de partij na de
CVP van Dehaene de grootste
in Vlaanderen zou worden. De
enquête is door deskundigen
zwaar bekritiseerd, maar voor
al de Socialistische Partij - tra
ditioneel wingewest voor het
Blok - heeft de schrik behoor
lijk in de benen.
De Dag van de Arbeid stond
vorige week zaterdag in Vlaan
deren dan ook grotendeels in
het teken van het gevaar op de
Balkan, en de electorale drei
ging in eigen land. „Vandaag
wordt in Kosovo een volk ver
dreven, verjaagd en verkracht
door een ander volk Als we
op 13 juni zouden toegeven
aan dat nationalisme, zal het
drama van de Kosovaarse oor
log ook ons treffen", voorspel
de de sociaal-democratische
vice-premier Luc van den Bos
sche in Gent. SP-voorzitter
Fred Erdman zei dat de slogan
'Eigen Volk Eerst' „...leidt tot
wat wij vandaag in Kosovo
kunnen vaststellen."
Brandhaard
Wordt Vlaanderen de volgende
etnische brandhaard van Euro
pa, aangevuurd door Vlaams
nationalisme en migranten-
haat? Volgens de oud-hoofdre
dacteur van de krant De Stan
daard, Manu Ruys, maken po
litici die de Servische dictator
Milosevic en het Vlaams Blok
in één adem noemen vooral
zichzelf belachelijk. „Het is
overdreven te zeggen dat zetel
winst voor het Vlaams Blok van
Vlaanderen een tweede Kosovo
zou maken", nuanceert hij.
Het Vlaams Blok zelf vindt elke
vergelijking met Milosevic ui
teraard volkomen misplaatst.
„Wij steunen de politiek van
etnische zuiveringen niet", al
dus voorzitter Frank Vanhecke
„Wij pleiten alleen voor he
recht om baas te blijven in ei
gen land."
Wel is inmiddels zonneklaar
dat de oorlog in Kosovo niet al
leen de aarde daar verbrandt
hij beïnvloedt ook het politieke
landschap in België, zo'n twee
duizend kilometer verderop
Elke bom op Belgrado moet
ook een bom zijn op het Blok.
luidt de boodschap van de SP
tijdens de komende campagne.
Tegen deze achtergrond nam
het kabinet-Dehaene op één
van zijn laatste vergaderdagen
voor het reces een opmerkelijk
besluit. De regering stak een
stokje voor een nieuwe ronde
van staatshervormingen, in de
Belgische politieke geschiede
nis altijd een bron van span
ning tussen Vlamingen en Wa
len. Alle grondwetsartikelen die
van belang zijn voor een her
schikking van het machtseven
wicht tussen Wallonië en
Vlaanderen, werden via een
technische ingreep in beton
gegoten. Vlaamse politici rea
geerden ontgoocheld, omdat
daardoor het doel van een zelf
standiger Vlaanderen moeilij
ker is te realiseren. Waalse po
litici waren opgelucht. „Wij
willen twistpunten voorko
men", luidde de laconieke mo
tivering van Dehaene. Dat is ir
tijden van oorlog geen onzin
nig argument.
