Vredesplan stopt NAVO niet
Hoofddoekje drijft Turkije naar nieuwe politieke crisis
Het Verenigd Koninkrijk blijft voorlopig verenigd
Buitenland
tou De Russische president Jeltsin heeft gisteren strompe-
een krans gelegd bij het graf van de onbekende soldaat. De
ïtigheid maakte deel uit van de festiviteiten waarmee de
en de 54ste verjaardag van de overwinning op nazi-Duits-
vierden. De 68-jarige Jeltsin liep stram. Minister van defen-
ergejev en aantal hoge militairen grepen hem vast toen hij
evenwicht verloor op de trappen voor het Kremlin. De pre-
it lijkt bij tijd en wijle verward. Zo bracht hij woensdag zijn
ewerkers in verlegenheid toen hij op een bijeenkomst in
[remlin plotseling de tekst kwijt was van zijn openingstoe-
iken niets meer zei. Jeltsin sukkelt al jaren met zijn zwakke
ndheid.
FOTO EPA
mppiloot hinderde rechtsgang
jeune» Een militaire jury in het Amerikaanse Camp Le-
j. heeft gisteren de straaljagerpiloot die vorig jaar in Noord-
een kabelbaanongeluk veroorzaakte schuldig bevonden
ibstructie van de rechtsgang. Bij de ramp kwamen twintig
- ;en om het leven, onder wie een Nederlandse. Volgens de
ïeeft kapitein Ashby de rechtsgang tegengewerkt door sa-
met zijn copiloot een videofilm van het ongeluk uit het
el te halen en te vernietigen. Hij kan hiervoor tien jaar krij-
In een eerder proces was Ashby vrijgesproken van zwaar -
beschuldigingen. Toen ging het om de vraag of hem
Ij! rd of dood door schuld kon worden aangerekend.
g>a
Het Chinese regime bemoeilijkt het kijken naar buiten-
ie tv-stations. De censuur heeft volgens waarnemers te ma-
net de komende tiende verjaardag van de bloedig onder-
:e studentenrevolte op het Plein van de Hemelse Vrede in
ig, op 4 juni. Sinds deze week is het verboden om zonder
jïinning apparatuur aan te schaffen die de ontvangst van
Z mlandse zenders mogelijk maakt. Bovendien mag er niet
worden gekeken naar Franse, Duitse, Spaanse, Italiaanse
jreaanse satelliet-stations. De uitzendingen van Ameri-
se en Japanse zenders zijn wel toegestaan. Vooral moderne
leschikken vaak over centrale schotelantennes, waarmee
in buitenlandse stations kunnen worden ontvangen.
nden vergoedt één erectie per week
:n De Britse regering vindt één erectie per week genoeg,
eeft gisteren besloten dat het Britse ziekenfonds één Via-
>il per week vergoedt. Anders zouden de kosten de pan uit
i. Groot-Brittannië telt 2,5 tot 3 miljoen impotente man-
Een pil kost er omgerekend ruim zestien gulden. Eind ja-
'waren de Britse huisartsen in het geweer gekomen tegen
Jiesluit Viagra alleen te verstrekken aan mensen die een
en- of prostaatoperatie hebben ondergaan. Dobson heeft
st gisteren uitgebreid met getroffenen door prostaatkanker,
iekten, polio en de ziekte van Parkinson.
Jaien vallen surfers Brazilië aan
e janeiro» Bestuurders in de Braziliaanse deelstaat Pernam-
censureert satelliet-tv
hebben het surfen op zee verboden. Zij besloten daartoe
t een 21-jarige surfer beide handen kwijtraakte door een
al van een haai. Volgens de lokale pers zijn de laatste jaren
dan dertig meldingen geweest van haaien die voor de kust
le hoofdstad Recife zwemmers en surfers bedreigden. Het
3d kan een zware klap toebrengen aan het toerisme. De
ie den bij Recife behoren tot de populairste van Brazilië, en
6 )ge golven zijn zeer in trek bij surfers.
j llennium: lege treinen door tunnel
De tunnel onder het Kanaal blijft in de nacht van 31
ti mber op 1 januari gesloten voor passagiers en vrachtwa-
Dat gebeurt uit vrees voor problemen rond het millenni-
Een woordvoerster zei gisteren dat in de nacht van de jaar-
(J Bling door de tunnel wel lege treinen blijven rijden. „Zij tes-
let systeem, om er zeker van te zijn dat alles goed blijft wer-
Volgens de woordvoerster is Eurotunnels computerappa-
r 'millenniumproof„Maar onze systemen zijn verbonden
andere bedrijven, zoals de Britse spoorbeheerder en de
se elektriciteitsbedrijven. We willen zekerheid voor alles."
dental aardbeving Iran naar 26
ij De zware aardbeving en zo'n vijftig naschokken die gis-
e i Iran troffen, hebben inmiddels zeker 26 levens geëist. Dat
11 len de Iraanse media. De meeste slachtoffers waren kinde-
Z die om het leven kwamen toen huizen instortten. Het
i6 spersbureau IRNA meldde honderd gewonden. Volgens IR-
onden er twee aardbevingen plaats met een kracht van 6,8
7 rond de steden Shiraz en Kazerun in de zuidelijke provin-
ars. Het is niet duidelijk of ook de nabijgelegen ruïnes van
Jd-Perzische stad Persepolis beschadigd zijn.
inier III vijftig jaar op de troon
£0» De bijna 76-jarige vorst Rainier III viert morgen in de
itaat Monaco zijn 50-jarige ambtsjubileum. De weduwnaar
irt over een amper twee vierkante kilometer groot land,
30.000 onderdanen uit 122 verschillende staten wonen,
de dood van zijn echtgenote, oud-filmster Grace Kelly, bij
iuto-ongeval in 1982, is het erg stil geworden rond de vorst,
erzoeken voor troonsafstand ten gunste van zijn zoon Al-
(41) is hij tot nu toe niet ingegaan. Rainier volgde op 9 mei
jn zijn grootvader Louis II op. Rainiers moeder Charlotte had
t< voordien afstand gedaan van de troon. Rainiers Grimaldi-
stie vierde twee jaar geleden haar 700-jarig bestaan.
up velt president Guinee-Bissau
I-lome President Vieira van Guinee-Bissau heeft gisteren
:n staatsgreep politiek asiel gevraagd in Portugal. Zijn troe-
:apituleerden voor de rebellen onder leiding van generaal
i imané Mané. Aan de overgave gingen zware gevechten
I- if. Er kwamen waarschijnlijk rond honderd mensen om,
vie zeker de helft door een granaat op een kerk waar men-
-ich hadden verscholen. Volgens een betrouwbare bron in
;f ar. de hoofdstad van buurland Senegal, zal Portugal positief
u et asielverzoek reageren. Mané was in januari vorig jaar als
^bevelhebber van het leger ontslagen. Donderdag werd
■ttoos bestand tussen Vieira en Mané verbroken.
3 oaat mag zijn moeder begraven
- !mg. De Bosnische Kroaat Drago losipovic, die met vijf
overdachten voor het Joegoslavïë-tribunaal in Den Haag te-
staat wegens oorlogsmisdaden, mag dit weekeinde de be-
nis van zijn moeder in Bosnië bezoeken. Op verzoek van
tdvocaten hebben de rechters van het tribunaal besloten
onder escorte te laten gaan. Maandag wordt hij terugver-
in het VN-cellenblok in de Scheveningse gevangenis. Jo-
hc 44) was een van de tien Bosnische Kroaten die zich in
ber 1997 vrijwillig bij het tribunaal meldden. Hij wordt er-
'erdacht te hebben deelgenomen aan een slachting onder
iwoners van het dorpje Ahmici in Centraal-Bosnië. Daarbij
uien in 1993 minstens 102 moslims om het leven.
istanbul jessica lut7
correspondent
„Zoals een vampier zich voedt
met bloed, zo leeft de Partij van
de Deugd op de religieuze ge
voelens van ons volk." Met de
ze woorden kondigde de Turkse
hoofdaanklager Savas gisteren
aan dat hij een verbod gaat ei
sen op de pro-islamitische par
tij, die bij de verkiezingen van
18 april als op twee na grootste
uit de bus kwam.
De aanklager eist tevens dat
de partijleiding een verbod
wordt opgelegd om gedurende
vijf jaar aan politiek te doen, en
dat alle 110 parlementsleden
van de partij uit die functie ont
zet worden. De Partij van de
Deugd is volgens Savas de ideo
logisch identieke voortzetting
van de twee jaar geleden verbo
den Welvaartspartij.
Twee delen van het dossier
Vein de aanklager zijn gewijd
aan bewijsvoering dat er geen
verschil bestaat tussen de Partij
van de Deugd en de Wel
vaartspartij. Als de aanklager
zijn zin krijgt, zijn onmiddelijk
nieuwe verkiezingen nodig,
omdat een vijfde van de parle
mentszetels dan leeg staat. De
gehele procedure kan echter
een jaar duren.
Het derde deel van de aan
klacht betreft het vrouwelijke
parlementslid Merve Kavakci.
Afgelopen zondag verscheen zij
met een hoofddoek om in het
parlement voor de beëdigings
ceremonie. De gemoederen lie
pen zó hoog op dat ze de zaal
moest verlaten zonder haar eed
af te leggen.
Haar optreden werd als een
regelrechte uitdaging van het
seculiere systeem opgevat. „Die
hoofddoek symboliseert
100.000 doden in Algerije", zei
president Demirel later. Hij
noemde Kavakci tevens een
"buitenlandse agent'. De open
bare aanklager heeft het bureau
van de president verzocht om
meer informatie over die be
schuldiging. Er wordt gewezen
naar buurland Iran. Kavakci
zou zijn geïnspireerd door isla
mitische revolutie die daar
twintig jaar geleden plaatsvond.
De partijleiding verklaarde
begin deze week achter Kavakci
te staan, omdat zij zich tenslot
te mét hoofddoek verkiesbaar
gesteld had. Daar had niemand
tegen geprotesteerd. Bovendien
verbiedt geen'enkele wet het
betreden van het parlement
met hoofddoek. De vice-voor-
zitter van de partij zegde echter
gisteren zijn lidmaatschap op
uit protest tegen de meinier
waarop zijn partij de zaak op de
spits drijft.
Inmiddels circuleren ook vi
deo-opnamen van een bijeen
komst, twee jaar geleden, van
de Islamic Association for Pales
tine in de Verenigde Staten,
waar Kavakci's ouders wonen.
Op de bijeenkomst zou het om
streden parlementslid haar
Alliantie erkent 'afzwaaiendodelijke clusterbom boven Nis
De NAVO-bombardemen-
ten op Joegoslavië gaan
onverminderd door, ook
nu het westen en Rusland
het in principe eens zijn
over een vredesregeling
voor Kosovo. Pas als de
Joegoslavische leider Milo
sevic zijn troepen terug
trekt en de vluchtelingen
naar huis laat gaan, is het
bondgenootschap bereid
zijn militaire acties op te
schorten.
brussel cpd
De alliantie heeft toegegeven
dat een zogenoemde cluster-
bom, die werd afgegooid boven
de luchthaven van de Joegosla
vische stad Nis, gisteren klaar
blijkelijk is 'afgezwaaid' en is te
rechtgekomen in een woon
wijk. Servische media meldden
eerder dat een ziekenhuis en
een marktplein waren getrof
fen. Er zouden vijftien doden
en tientallen gewonden zijn ge
vallen. De NAVO zei opnieuw
dat er geen sprake is van opzet
telijke aanvallen tegen burgers.
Een clusterbom verspreidt
een groot aantal kleine bomme
tjes, en is zeer doeltreffend. De
kleine gele bommetjes zijn uit
gerust met parachuutjes, die de
snelheid afremmen en ervoor
zorgen dat de explosieven over
een groot gebied worden ver
spreid. Verslaggevers ter plaatse
hadden gemeld de gele houders
en hun parachuutjes te hebben
gezien.
Gisteravond werden ook weer
zware bombardementen op
Belgrado uitgevoerd. Volgens
ooggetuigen zijn verscheidene
gebouwen geraakt, waaronder
de Chinese ambassade en het
nabijgelegen Hotel Joegoslavië.
Verder waren er meldingen dat
elders in Belgrado het ministe
rie van binnenlandse zaken en
twee politiebureaus zijn getrof
fen. In het grootste deelte van
de stad viel ook het licht weer
uit.
NAVO-diplomaten zeiden
gisteren niet bevreesd te zijn
voor het afbrokkelen van de pu
blieke steun voor de bombarde
menten, ondanks de blunder in
Nis. „De etnische zuivering die
Milosevic doorvoert, wordt ook
steeds scherper. De burgers in
het westen zien dat heus wel",
aldus een diplomaat.
Milosevic wijst intussen de
eisen die aan zijn regering wor
den gesteld van de hand. Hij
zou alleen humanitaire eenhe
den willen accepteren, eventu
eel begeleid door VN-vredes
troepen met licht geschut. De
NAVO heeft er echter al op ge
wezen dat het vredesplan dat
door de zeven grote industrie
landen en Rusland is overeen
gekomen, met geweld kan wor
den opgelegd als de VN-Veilig-
heidsraad het heeft aanvaard.
In kringen van het Kosovo
Bevrijdingsleger (UQK) is ver
deeld op het G8-akkoord gerea
geerd. Een deel van de U^K'ers
staat er geheel achter, anderen
vinden de teksten veel te zwak.
Het bondgenootschap is zeer
ingenomen met het principe
akkoord over Kosovo. Volgens
In tranen kruipt een bewoner van Nis door de restanten van zijn totaal vernielde woning. De NAVO erkende gisteren dat een boven het vliegveld
van de de stad afgeworpen clusterbom was afgezwaaid, en een woonwijk had getroffen. Er vielen volgens Joegoslavië vijftien doden.
FOTO EPA BORIS SUBASIC
Shea kan de daarin voorziene worden geleid. Rusland is juist
internationale troepenmacht tegen een te grote rol van de
alleen maar door de NAVO NAVO. Ivanov benadrukte gis
teren dat ook hij de overeen
komst 'nog geen doorbraak'
vindt. „Die is er pas als de ge
vechtshandelingen zijn beëin-
digd."
steun verklaard hebben aan de
Palestijnse terreurorganisatie
Harnas.
Moslims strijden volgens
haar in Kashmir, Albanië, Tsje
tsjenië en Algerije tegen een
'zionistisch complot'. „Als God
het wil, zullen alle moslims in
de 21ste eeuw verenigd zijn on
der één vlag. Voor mijn jihad
(heilige oorlog) heb ik de poli
tieke arena gekozen", zou ze
volgens de krant Hiirriyet heb
ben gezegd.
Indonesië ziet
bosbranden met
vrees tegemoet
JAKARTA THEO HAERKENS
correspondent
Indonesië en zijn buurlanden
houden hun hart vast, want de
eerste bosbranden in het droge
seizoen zijn weer uitgebroken.
Op Zuid-Sumatra zijn zo'n vijf
tien brandhaarden ontdekt.
Ook in het Maleisische deel van
Borneo staan bossen in brand.
In 1997 en vorig jaar ging de
regio maandenlang gebukt on
der een deken van rook, die
miljoenen mensen de adem af
sneed en het luchtverkeer deels
lamlegde. Bij zo'n duizend
branden ging tien miljoen hec
tare bos verloren. De economi
sche schade werd becijferd op
zo'n 18 miljard gulden.
De branden worden veroor
zaakt door landeigenaren, die
het bruikbare hout hebben ge
kapt en de restanten snel en ef
ficiënt willen opruimen. In 1997
zorgde de ongebruikelijke
droogte ervoor dat deze tradi
tionele methodes volledig uit
de hand liepen.
De Indonesische autoriteiten
willen uitbreiding van de bran
den nu voorkomen, ook om de
relatie met de buurlanden niet
in de waagschaal te stellen. Er
zijn harde maatregelen aange
kondigd. Zelfs als ze niet ver
antwoordelijk zijn voor het ont
staan van de branden, kunnen
eigenaars van plantages wor
den aangepakt. 1 louttabrikan-
ten kunnen hun kapvergunning
kwijtraken.
Maleisië bood Indonesië gis
teren hulp aan in de vorm van
speciaal opgeleide brandweer
lieden en moderne materialen.
Volgens de Aziatische Ontwik
kelingsbank zijn beide landen
nu beter voorbereid op brand
bestrijding dan in het verleden.
Met satellieten kunnen begin
nende branden sneller worden
opgespoord.
Toch vindt de bank het nodig
om ook kleine boeren te wijzen
op de risico's van vuur. Zij zou
den nauwelijks beseffen hoe
desastreus hun activiteiten
kunnen uitpakken.
Verpleger bekent
moord op ruim
150 Brazilianen
rio de janeiro «dra
De politie van de Braziliaanse
stad Rio de Janeiro heeft giste
ren een verpleger gearresteerd,
die meer dan 150 patiënten
heeft vermoord. De 42-jarige
Edson Guimaracs streek na elke
moord provisie op van begrafe
nisondernemers, als die de
door hem vermoorde patiënt
ter aarde bestelden.
De moorden reeks had tussen
januari en april dit jaar plaats in
een van de meest gerenom
meerde ziekenhuizen van de
stad. De politie verdacht de ver
pleger, die inmiddels heeft be
kend, al langer van de moor
den.
Hij zou vooral terminale pati
ënten hebben gedood om hun
families daarna bepaalde be
grafenisondernemingen aan te
bevelen. Van de firma's kreeg
hij vervolgens provisie als de fa
milies van hun diensten ge
bruik maakten.
londen harm harkema
correspondent
Schotland-kenners zeiden het eerder al: de
Schotten zouden bij hun eerste verkiezingen
voor een eigen parlement sinds 1707 niet zó
avontuurlijk zijn dat ze onmiddellijk voor volledi
ge onafhankelijkheid zouden stemmen. Ze zou
den eerst wel eens willen zien hoe het in zijn be
voegdheden beperkte parlement gaat werken.
De uitslag van de donderdag gehouden verkie
zingen getuigt van die voorzichtigheid: Labour,
dat een tegen het onafhankelijkheidsstreven ge
richte campagne heeft gevoerd, behaalde met 56
zetels een forse overwinning. De naar onafhan
kelijkheid strevende Scottish National Party
(SNP) haalde weliswaar 35 zetels, maar dat is bij
lange na niet de helft van de 129 te verdelen stoe
len.
Toch is daarmee het Verenigd Koninkrijk van En
geland, Schotland, Wales en Noord-Ierland niet
voorgoed gered. De sluimerende onafhankelijk-
heidsgevoelens zijn zeker niet verdwenen. SNP-
leider Alex Salmond hoopt erop dat het eigen
Schotse parlement naar meer zal gaan smaken,
en dat uiteindelijk de roep om afscheiding ster
ker wordt. Onafhankelijkheid, zo riep Salmond
kort geleden al uit, is nog slechts een kwestie van
jaren.
Dat valt echter nog te bezien. Als Labour, met de
al even unionistische Conservatieven en Libe
raal-Democraten erin slaagt het nieuwe parle
ment tot een succes te maken, zullen de kiezers
geen behoefte hebben aan een vergaand en on
bekend onafhankelijkheidsavontuur. Hooguit zal
dan de macht van Westminster nog iets verder
worden ingeperkt, met een Brits federatief ko
ninkrijk als eindresultaat. Nogal wat Labour-kop-
stukken zouden daar geen moeite mee hebben.
De Unionisten hopen verder van ganser harte
dat de SNP de komende jaren door onderlinge
strijd veel van zijn aantrekkelijkheid zal verliezen.
Die hoop is niet irreëel. De SNP vormt een ver
gaarbak van verschillende politieke meningen,
met slechts het onafhankelijkheidsstreven als
bindende factor. Daarbij komt de parlementaire
onervarenheid van de meeste fractieleden.
Slechts een paar van hen zijn nu vertegenwoor
digd in het Britse parlement in Londen. Ruzie,
denkt Labour, zit dan in klein hoekje.
De afgelopen weken al drongen enkele scheurtjes
in het SNP-bolwerk tot de buitenwereld door.
Strevers naar strikte Schotse onafhankelijkheid
ergerden zich mateloos aan lijsttrekker Salmond,
die vooral kiezers trachtte te paaien met sociaal
democratische onderwerpen als versterking van
gezondheidszorg en onderwijs, maar het streven
naar onafhankelijkheid nauwelijks voor het voet
licht bracht. Gisteren werd verwacht dat dit ver
schil van mening de komende tijd nog tot forse
aanvallen op de positie van Salmond zou kunnen
leiden.
Iemand die daar al langere tijd voortdurend last
van heeft, is de leider van de Britse Conservatie
ven, William Hague. Geplaagd door onder ande
re een ideologisch vacuüm - de middenkoers die
Hague zoekt wordt al zeer succesvol bevaren
door Tony Blair -, zijn de Conservatieven op lan
delijk niveau nog steeds even impopulair ais
twee jaar geleden, toen ze de smadcliikste verkie
zingsnederlaag uit hun geschiedenis Kregen te
verwerken. Hague ligt intern dan ook onder vuur
van onder anderen de rechtse Thatcherites' in
zijn partij.
Gisteren kon Hague eventjes opgelucht ademha
len. Bij tegelijkertijd met de Schotse verkiezingen
gehouden gemeenteraadsverkiezingen in grote
delen van Engeland herwonnen de Tories de
meerderheid in zo'n veertig gemeenteraden, en
verloor Labour er achttien. De Tories wonnen in
totaal zo'n 1.300 zetels op een totaal aantal te
verdelen zetels van zo'n 13.000, en Labour ver
loor er ongeveer duizend.
De winst van de Conservatieven werd verwacht,
want de laatste verkiezingen in 1995 waren over
dreven goed voor Labour uitgepakt. Niettemin
kon Hague nu pronken met de extra zetels. Maar
ook Labour was tevreden. Het verlies bleef bin
nen de perken en de partij bleef de grootste in de
meeste gemeenteraden.
