Cultuur Kunst
'We zijn boerenkneuterig geworden'
1
jchone
:;>chijn
'De kunst moet zich helemaal
niet met Kosovo bemoeien'
Nieuwe formule Amsterdamse Uitkrant
Expositie Paul McCartney
Hommage
Willeke
Alberti
aan
historie
Extra geld voor STA A
Lg8A
AG 8 MEI 1999*0
Irusdam. 071 -5356444, plv chef annet van aarsen 071-5356443
iter Prijs naar Liesbeth Coltof
iam De Theater Prijs van het Prins Bernhard Fonds gaat
naar Liesbeth Coltof, artistiek leider van het jeugdgezel-
Juis aan de Amstel. Coltof (1954) krijgt de prijs van
gulden voor haar hele oeuvre als theatermaakster. Ze is
de jury een veelzijdige, allround theaterpersoonlijkheid,
i actief als regisseur van jeugd- en kindertheater. Dankzij
spanningen is deze vorm van theater uit de marge ge-
n is het peil ervan verhoogd, aldus het Prins Bernhard
dat de regisseur ook prijst omdat ze telkens nieuwe we
rft in te slaan, zoals samenwerking met Russisch jeugd-
of met klassieke orkesten in de nieuwe muziektheater-
tie King Arthur van Henry Purcell. Deze productie gaat
nende Holland Festival in première.
jrclip en scheermesje in museum
i De paperclip, het scheermesje, het polshorloge, de af-
fcediening, de compact disc, de ritssluiting, de walkman
[veel meer uitvindingen uit deze eeuw zijn tot en met 31
jr te zien op de tentoonstelling 'UITVINDINGEN, ouder
[denkt'. De expositie is te zien in het Museum van de
»ste Eeuw in Hoorn.
^industrie moet meer verdienen
De Britse filmindustrie moet zich meer om geld be-
iren en zich meer richten op winst in plaats van het ma-
i films. Dat zegt het financieel adviesbureau Deloitte
in een rapport over de Britse filmwereld. Filmmakers
i volgens het rapport The Cost of Making Dreams' (de
van het maken van dromen) te veel tijd besteed aan het
van creatief talent voor het binnenhalen van geld om
te kunnen bekostigen. Daarbij heeft de filmwereld de
ïtie, merchandising en het vertonen van films verwaar-
erwijl daarmee juist het grote geld wordt verdiend.
Golden Earring hoeft niet meer zo nodig naar de States
VP«U
[rodans spreekt kinderen aan
i dans recensie
kaarten baanders
'Picobello' door Introdans
h: 7/5 Leidse Schouwburg
biere opening kun je je
jet wensen: 'Zin!' van
raaf Nils Christe stal op
Irmachtige manier de
van het kinderpu-
i!' is energieke, vrolijke
£lder en vol bewegings-
i. Op een stevige twee-
laat geven de dansers
aan elkaar door, sprin-
juigen ze om en om en
een strakke rij dansen,
de bewegingen al gauw
ten op.
maken die kinderen
;kt, is niet makkelijk,
hebben herkenbare,
aanknopingspunten
^let programma 'Pico-
i Introdans biedt van
t: van pure dans tot een
J verhaal. 'Zin!' is het
pbstracte stuk van de
n het is opmerkelijk dat
piet meest aansloeg.
iok aan de rest was veel
len. 'II Baule Miserioso'
tick Delcroix heeft een
[effectief uitgangspunt:
peimzinnige kist. Wat
i zitten? Dat komen
Ite weten, maar we zien
;r heel wat inspiratie uit
e danseres en de dan-
mij
st hoort de maatschap
een spiegel voor te hou-
H dat doet de kunst dan
er de verschrikkingen
,d| Tweede Wereldoorlog,
leegheid van onze con-
emaatschappij, over de
ouw relatie, over alles
i mensen maar kan be
ien. Maar waar blijven
stwerken over 'onze'
net de Serviërs?
ïtergrond van de kritiek
nu zo stil blijft in de we
ll de kunst is dat men wil
het voortouw nemen",
irijfster Manon Uphoff
i laar waarom dan? We
i immers al journalisten
tieke commentatoren
i werk naar behoren
)e mening van mensen
ijn geweest, van oogge-
hebben op dit moment
'aarde dan de meninkjes
lekeurig welke kunste
ik,''
i-schrijver loost Zwager-
6) blijkt het met Uphoff
Er wordt vaak geroepen
1 rijvers niet maatschap-
etrokken zijn. Waar blij-
j schrijvers, las ik laatst,
natuurlijk. Je kan net zo
iepen 'waar blijven de
iters'? Ik zie schrijvers
I goeroes of culturele lei-
obele bedoelingen leve-
den iets goeds op. Neem
gedicht 'Makkers Staakt
ten' van Freek de Jonge,
oelingen van dat gedicht
fd. Dat neemt echter
'g dat het een afgrijselijk
t is. waar zelfs Sinter-
'ch spontaan van in zijn
sers komen op als sluipende,
nieuwsgierige wolven. Zodra ze
in de kist hebben gekeken, bar
sten ze los. De mannen laten de
vrouw over de kist zwaaien en
als een bal tussen hun schou
ders heen en weer gaan. Als de
mannen alleen zijn, gaan ze
stoer doen en de dans die daar
uit voortvloeit, is ingenieus en
spannend. Prachtig grijpen hun
armen steeds weer anders in el
kaar.
'Snippers' vah Hans van Ma
nen haalt zijn kracht meer uit
het gebruik van grote stukken
papier dan uit de bewegingen.
Het papier wordt op een aan
stekelijke manier om de dan
sers heen gerold en in stukken
gescheurd. Het idee muziek te
maken door papier te verfrom
melen bij de microfoon, is pre
cies het soort vondst waar kin
deren nooit genoeg van krijgen.
Tot slot 'Piccolo Mondo' van
Jiri Kylian. Hoe concreet en hi
larisch ook, dit stuk kwam het
minst sterk over. Het is de vraag
of kinderen het verhaal kunnen
begrijpen. Natuurlijk vinden ze
het leuk als de personages el
kaar op de maat van de muziek
afstraffen met de roe, maar wie
de Commedia dell'Arte-perso
nages zijn en wat die mannen
en \Touwen van elkaar willen of
juist niet... Het was voelbaar dat
er heel wat vraagtekens in de
zaal hingen toen het doek viel.
Het lijkt wel of de energie
van Golden Earring onbe
perkt is. De vier mannen
staan meer dan honderd
keer per jaar op de plan
ken en zijn na 38 jaar nog
steeds mateloos populair.
Hoewel de heren een dagje
ouder worden, zijn. Rinus
Gerritsen (52), George
Kooymans (51), Cesar Zui-
derwijk (50) en Barry Hay
(50) nog lang niet van plan
om hun instrumenten aan
de wilgen te hangen.
Drummer Zuiderwijk: ,,Als
je jong bent en een leuk
beroep hebt, hoef je de
rest van je leven nooit
meer te werken, zei Aad
van den Heuvel laatst in
een interview. Ik ben het
daar helemaal mee eens.
Het blijft fantastisch, zelfs
na zo veel jaar."
voorburg marielle nijlanp
Toch nemen de mannen vol
gend jaar een rustjaar. „Ge
woon om even te relaxen. Re
ken maar dat we daarna weer
terug komen", verzekert Hay.
Een beetje ontspanning kun
nen ze wel gebruiken nadat ze
zich maandenlang, tussen de
optredens door, op hun eerste
studio-album in vier jaar ge
stort hebben: 'Paradise in dis
tress'. Hay zou zo weer de stu
dio induiken: „We hebben echt
lekker gewerkt, zonder stress,
veel lachen. Ik begon er steeds
meer lol in te krijgen. De studio,
naast het huis van George, is
dan ook geen bedompt, muf
hol, maar ruim, licht en voor
zien van een terras. Heel ont
spannen allemaal..."
Bassist Gerritsen: „Zoals het
nu gaat, is het perfect. We zou
den wel gek zijn als we zouden
stoppen. We kunnen oogsten
wat we gezaaid hebben. Op
routine? In elk beroep sluipt op
een moment routine, maar ik
denk dat wij er het minst mee
te maken hebben. Een musical
is net een kantoorbaan, alles is
van minuut tot minuut geregis
seerd. Bij ons gebeuren dingen
nog spontaan: een solo die lan
ger uitpakt, een stiekem loopje
of wat improvisaties tussen
door. Dat maakt het elke dag
weer anders."
„We hadden in Oor een hele
goede recensie, dat is toch lek
ker", vertelt een enthousiaste
Hay. De Earring is zelf ook 'heel
tevreden en blij' met het resul
taat. „Of zoals je eigenlijk hoort
te zeggen: het is een goed pro
duct geworden", schampert
Hay. „Nee, zonder gekheid, de
cd is heel veelzijdig, van freak
songs tot ballades. Voor de sin
gle "Paradise in distress' heb
ben we gebruik gemaakt van
een gospelkoor. George zag dat
eerst niet zitten, maar toen hij
er een nachtje over had gesla
pen, vond hij het eigenlijk ook
wel wat hebben.
Kooymans: „Je probeert na
tuurlijk elke keer een zo mooi
mogelijk album af te leveren en
dat is deze keer behoorlijk goed
gelukt." Zuiderwijk: „Een cd
geeft aan wat een band op dat
moment bezielt en dat probeer
je zo goed mogelijk over te la
ten komen, zo ook met 'Paradi
se'."
Golden Earring treedt alleen
nog op in Nederland. Willen de
heren niet nog een keer door de
amsterdam anp
Een meer magazineachtige uitgave, betere pa
pierkwaliteit en een nieuwe inhoudelijke formule jaar voor tijd de samenwerking op.
moeten de Uitkrant uit de Financiële problemen
helpen. Directeur M. Buchel van het Amster
dams Uitbureau (AUB), dat het blad uitgeeft,
hoopt dat de Uitkrant nieuwe stijl meer adver
teerders en abonnees oplevert. De onrust op de
redactie is volgens hem inmiddels verdwenen.
Eerder bleek dat het 33-jaar oude culturele
maandblad in de huidige vorm niet meer te ex-
Jeroen van Merwijk: 'Eén Oorlog Tegelijk'. Jan Wolkers: „Ik word er ziek van."
FOTO GPD/LEX VAN ROSSEN FOTO UNITED PHOTOS DE BOER
graf zou omdraaien."
„Ik ga door deze gebeurtenis
sen niet ineens heel anders
schilderenreageert Armando
(69), schilder, maar ook actief
als beeldhouwer, auteur (lite
rair en journalistiek), acteur en
muzikant. „Kosovo was indirect
al in mijn schilderijen aanwe
zig. Het gebeurt. Ik wist het al.
Het verbaast me niets. Zou ik
nu heel letterlijk van Kosovo
gaan schilderen dan is dat zo
iets als waarschuwen voor de
zee dat-ie nat is. Het is er altijd.
Het is de tragiek van de gebeur
tenissen die zich herhalen, al
vanaf de oudheid. En het is on
ontkoombaar. Kosovo staat
voor mij niet op zich. is geen
andere oorlog dan die er al was.
Kosovo was er al, ook in mijn
schilderijen".
„Bij de Vietnamoorlog, in de ja
ren zestig, lag het voor mijn ge
neratie kunstenaars anders
zegt componist, muzieksocio-
loog en -filosoof Konrad Boeh-
mer (57). „Vóór die tijd waren
wc allemaal onnozele kinderen.
We leefden met het idee dat de
Amerikanen onze vrijheid had
den gebracht en nieuwe vor
men van beschaving en plezier.
Maar dat de Amerikanen in
staat bleken tot gruweldaden en
misdaden die alleen maar zijn
te vergelijken met wat Hitier
heeft gedaan, dat was voor ons
toen een existentiële schok. De
tegenwoordige jonge kunste
naars zijn niet onnozel meer.
Ze zijn met de oorlog opge
groeid. Zet maar het nieuws
aan. Oorlog is een alledaagse
gebeurtenis geworden. Het is
een toneelstuk dicht bij huis,
maar het zijn niet onze ouders
of onze kinderen die vermoord
worden. Het zijn ook geen jo
den die naar Auschwitz worden
gedeporteerd. Dat was een zaak
die het leven van kunstenaars
destijds rechtstreeks raakte.
Maar het heeft geen enkele zin
als ik vanavond een mooi lied
componeer voor al die arme
mensen die uit Kosovo zijn ver
dreven. Dat is een schijnge-
baar".
States toeren? Gerritsen: „Als
het langskomt en een goede in
vulling heeft, staat het me niet
tegen. Maar drie maanden in
een hotel leven trekt me niet
echt meer aan." Kooymans
sluit zich daar bij aan: .Als er
een aanleiding is zie ik het wel
zitten." Maar de twee anderen
zien zichzelf helemaal niet
meer door Amerika toeren. Zui
derwijk: „We verkeren in een
hele luxe positie: na een optre
den kunnen we gewoon naar
huis. Mijn Engelse collega's zijn
ploiteren viel. Volgens Buchel waren de tekorten
in april opgelopen tot ruim drie ton. Om die re
den zegde mede-uitgever Wegener in januari een
De nieuwe formule van het blad heeft nog
geen vaste vorm gekregen. Maar het AUB krijgt
een beter toegankelijke cultuuragenda, minder
lange artikelen en een betere integratie van re
dactionele onderdelen en agendaonderdelen in
de nieuwe formule. „Het moet een soort spoor
boekje door een maand cultuur in de hoofdstad
worden."
Cabaretier Jeroen van Merwijk
(43) zong voor de oorlog om
Kosovo al het lied 'Eén Oorlog
Tegelijk': „De Koerden mogen
oorlog voeren tot aan 16 maart
Daarna veegt China tot aan
juni Tibet van de kaart. Sinds
Kosovo is 'Eén Oorlog Tegelijk'
heel duidelijk een ander lied ge
worden", zegt Van Merwijk,
„Tot mijn verbazing wordt er
nu méér gelachen. Misschien
heeft dat te maken met het feit
dat het nu net lijkt alsof er maar
één oorlog aan de gang is. Sier
ra Leone, Hutu's, Tutsi's, Tibet,
Somalië, Koerden, daar hoor je
niets meer over. Blijkbaar is het
overal ineens rustig sinds ze in
Kosovo aan het vechten zijn.
Dat is opvallend. Daar zou je
als cabaretier iets mee kunnen
doen. Waarom is een oorlog die
600 kilometer verderop woedt
interessanter dan een bloedbad
op een ander continent? Op
hoeveel kilometer ligt die grens?
En wat is bepalend voor de
nieuwswaarde?"
Ivo van Hove (39) is directeur
van Het Zuidelijk Toneel en
daarnaast artistiek verantwoor
delijk voor het Holland Festival.
Geweld is een weerkerend the
ma in zijn voorstellingen. De
bewerkte versie van 'Romeo en
Julia' is daar het meest recente
voorbeeld van. „Onze geschie
denis is vergeven van oorlogen.
Denk dus niet dat je met kunst
de wereld zo kunt veranderen
dat er nooit meer oorlog komt.
Kunst kan hooguit een uitlaat
klep zijn voor al die agressiviteit
die in elk van ons huist. We
kunnen die agressie zo op een
ongevaarlijke manier uitzwe
ten. Ik beschouw het theater als
een vorm van zuivering."
Het laatste woord is aan Jan
Wolkers (73), schrijver en
beeldhouwer met een imposant
oeuvre, dat deels zijn ervarin
gen tijdens de Tweede Wereld
oorlog reflecteert.
„Ik word tien keer per dag ge
beld over datzelfde onderwerp,
ik word er ziek van. De kunst
moet zich er helemaal niet mee
bemoeien. Dat is mijn mening.
Goedemiddag."
siegen Ex-Beatle Paul McCartney exposeert voor het eerst zijn olie
verfschilderijen in het Museum Kunstforum Lyz in Siegen, bij Frank
furt. De expositie 'Paul McCartney Paintings' is te zien tot 25 juli.
(OIO APiüAVU) fUSTAf f
daar enorm jaloers op. Voor mij
hoeft het ook niet meer buiten
de landsgrenzen. Ik kan de mo
tivatie er niet voor opbrengen.
Onze jongensdroom is al jaren
geleden in vervulling gegaan,
het lijkt me nu niet leuk meer in
de States."
Hay vindt zichzelf 'bóeren-
kneuterig' geworden, want ook
hij is blij dat hij na een avond
spelen 'weer lekker naar huis
kan'. „Ik moet er niet aan den
ken om drie maanden van huis
te zijn. Bovendien is zo'n toer te
heavy, weetjewei, ik kan het
niet meer."
Volgend jaar last de Earring
een adempauze in. Ze hebben
alle vier zo hun eigen plannen.
Cesar Zuiderwijk gaat voor
Warchild vijftig optredens ver
zorgen met Horizon, een rei
zend percussiegezelschap en
Rinus Gerritsen gaat een solo
album opnemen ('daarin kan ik
mijn creatieve ei kwijt'). En Bar
ry Hay? „Ik ga een boek schrij
ven", grapt hij. „Nee, ik ga eerst
twee maanden helemaal niets
doen en daarna doe ik een pro
ject voor kinderen van vier tot
tien jaar: kapitein Kakkerlak-
kenkak. Dat worden 7.9'n twin
tig filmpjes met vijf minuten
muziek, Nederlandse kleuter-
rock. Ik vind het heerlijk om
van die melige dingen te doen.
Ik heb een dochter van acht en
die neem ik als voorbeeld. Wat
ik ook heel tof vind is scouten.
Ik gloei helemaal van trots als ik
iemand 'ontdekt' heb die het
maakt, zoals Anouk. Je helpt
haar op de rails en nu rijdt ze
zelf verder In de toekomst
hoop ik 'dat ik me daar nog
meer mee kan bezighouden.
„Momenteel is de Nederland
se muziek middelmatigheid ten
top. Bijvoorbeeld die muziek
van Borsato, dat is net een me
lige hap. een stel zoete brood
jes. Over brood gesproken: ik
ben blij dat Herman Brood nog
leeft, want de rest Is allang
dood."
amsterdam rens muller
De Stichting Alphense Ateliers (STAA) kan haar 10-jarig jubileum
vieren met een forse subsidie-uitbreiding. Het Alphense college
van b en w is akkoord met een verhoging dit jaar van de subsidie
van 32.300 gulden naar 44.975 gulden. De gemeenteraad moet zich
nog over het voorstel buigen. STAA wil het extra geld onder meer
gebruiken voor een uitbreiding van het aantal ateliers en voor edu
catieve projecten voor scholieren. Ook wil de stichting een eigen
internet-site opzetten en is er geld nodig voor de verhuizing naar
het Centrum Beeldende Kunst, volgend jaar.
Om het jubileum te vieren gaan maandag en dinsdag een aantal
kunstenaars samen met enkele bewoners van het nieuwe asielzoe
kerscentrum Getaneh Tessema acht grote schilderijen maken, die
later een plekje krijgen in het woon en leefgebouw van het cen
trum. Op maandag 17 mei overhandigt voorzitter I-eo Pleys van
STAA de doeken aan directeur I^tupeiressa van het asielzoekers
centrum. In Filmhuis Expressie 70 is 11 mei het laatste kunstcafé
van het seizoen. Roger Unger, docent aan het Kunst Historisch
Centrum in Amsterdam, belicht de beeldhouwkunst van de twin
tigste eeuw. Vijf beeldhouwers van STAA hebben deze avond een
kleine expositie. Toegangskaarten voor het kunstcafé kosten
7,50. De lezing begint om 20.15 uur.
Ook Willeke Alberti laat zich
niet onbetuigd in alle activi
teiten rondom de komende
eeuwwisseling. De Larense
zangeres zal dat niet doen
door een tent neer te zetten
in de Arena. Dat soort din
gen laat ze liever aan men
sen als Marco Borsato over.
Nee, Alberti 54) wil bet doen
op een manier die volgens
haar het beste bij haar past
Dus gaat zij vanaf eind no
vember langs de theaters
met een 'tour de chant' om
liedjes te'zingen van uiteen
lopende grootheden als Wim
Sonneveld, Jacques Brei,
I.ouis Davids en Annie M.G.
Schmidt. „Het moet een
hommage worden aan hon
derd Jaar Nederlandstalige
muziek. Ik wil zo mijn eer
bewijzen aan de afgelopen
eeuw."
Erfenis gaat Alberti's thea
tertournee heten. Een naam
die volgens haar heel goed
de lading van haar nieuwe
show dekt. „Ik ga liedjes zin
gen van mensen die je zon
der enige overdrijving de erf
laters van deze eeuw kunt
noemen. Wat alleen al ie
mand als Annie M.G.
Schmidt aan prachtigs heeft
geschreven is natuurlijk on
voorstelbaar. Het is mijn be
doeling een zo breed moge
lijk spectrum van Neder
landstalige nummers aan
bod te laten komen. De
show moet bij de bezoekers
nostalgische gevoelens op
roepen. Het moet een feest
van herkenning worden."
Behalve met de voorberei
dingen van de nieuwe tour,
is Alberti momenteel ook be
zig met een nieuwe cd waar
van de opbrengst geheel ten
goede zal komen aan het Ko
ningin Wiihelmina Fonds
dat geld inzamelt ten behoe
ve van kankeronderzoek.
„Over dit project kan en mag
ik nog niet te veel vertellen,
behalve dan dat een keur
aan Nederlandse artiesten
zijn medewerking aan deze
plaat zal verlenen. Naar ver
wachting is het album in
september klaar."
