Facelift voor een weggodin
It EER
TV
Het Gesprek van de Dag
Hoofddoek in Turkije
Honderd dagen zonder pri'
geeft kans op kwart miljc»
ZATERDAG 8 MEI 1999
De angst voor fundamentalisme in Turkije heeft een nieuwe di
mensie gekregen. De Turkse hoofdaanklager Savas wil via een
rechtszaak de pro-islamitische Fazilet (Partij van de Deugd) laten
verbieden. De stap, gisteren aangekondigd, is een vervolg op het
incident, afgelopen zondag, in het Turkse parlement rond de
hoofddoek van beoogd parlementslid Merve Kavakci.
De beëdiging van de jonge Kavakci (30) ging niet door vanwege de
grote commotie onder een deel van de afgevaardigden. Die zien de
hoofddoek als symbool voor opkomend fundamentalisme in isla
mitische kringen. Veel vrouwen zien dat ook zo. In het hele land
werd gisteren tegen Kavakci gedemonstreerd.
Het parlementslid Kavakci wil met haar islamitische dracht een
daad stellen. Nooit eerder immors is in de historie van het Turkse
parlement een Turkse met hoofddoek om beëdigd. Als het aan
hoofdaanklager Savas ligt gebeurt dat ook niet. Hij wil de partijlei
ding zelfs vijf jaar lang verbieden om politiek actief te zijn.
Het OM in Turkije ziet de Partij van de Deugd als een 'identieke'
voortzetting van de verboden Welvaartspartij. Daarin waren het
echter mannen die de dienst uitmaakten. In de nieuwe partij mo
gen vrouwen wél een rol van betekenis spelen.
Kavakci ziet het als haar opdracht een brug te slaan tussen jong en
oud en tussen stad en platteland. Naar verluidt werd ze op voor
spraak van de vrouw van ex-premier Erbakan van de Wel
vaartspartij op een verkiesbare plaats gezet.
Of haar partij zo fundamentalistisch is als sommigen denken, is de
vraag. Wie Kavakci's uitspraken er op naleest, valt op dat ze de ou
de feodale, patriarchale structuren juist afwijst. Ze is weliswaar
voor godsdienstonderwijs op school, maar ze moet niets hebben
van mannen, die hun vrouwen laten werken terwijl ze zelf in kof
fiehuizen genoeglijk koutend de tijd doorbrengen.
Binnen de Partij van de Deugd mogen vrouwen als Kavakci voor
zichzelf opkomen en met zelfrespect een plaats afdwingen in de
politiek. Al is niet iedereen in de partij even gelukkig met haar.
Het is triest, dat een aantal parlementsleden van Democratisch
Links het dragen van een hoofddoek gelijkschakelt met islamitisch
fundamentalisme. Een constructieve dialoog tussen islamieten als
Kavakci (wel gelovig maar niet fundamentalistisch) en democra
tisch socialisten is nu voorlopig uit het zicht verdwenen.
Verkeerde bordjes
Amerikaan laat oude DS restaureren in Drachten
Elf 'snoeken' hebben de naar Amerika geëmigreerde Nederlandse vormgever Ruut van den Hoed (61) en zijn vrouw Jo
hanna sinds het begin van de jaren zestig gehad. Honderdduizenden kilometers hebben ze met deze eigenwijze en ele
gante Citroëns door de Verenigde Staten gezoefd. En de liefde voor de zijdezacht geveerde Franse limousines is nog
steeds niet verflauwd. Hun laatste en op het ogenblik enige snoek, een luxe DS 21 Pallas uit 1972, hebben ze daarom een
onderdompeling gegund in de bron van de eeuwige jeugd. In hun oude vaderland lieten ze de godin (DS stond voor
Déesse, Frans voor 'godin') een facelift geven. Dat gebeurde bij het in Citroëns gespecialiseerde bedrijf Blikwerk in Drach
ten, eigendom van Akos Kecskès en de Fries Bram Kuipers.
Ik hen een schijtebroek, een bangerd. Niet dat ik echte fobieën heb,
maar een durfal ben ik zeker niet. Toch vind ik het heerlijk om naar
waaghalzen te kijken. Omdat ik mijn stoel dan extra lekker zit. Ge
makkelijk. Comfortabel. Maar vooral onbeweeglijk. En dat zijn nou
juist begrippen die de prestatoren van Vara's Jules Unlimited elke
aflevering weer van zich afgooien. Geen zee gaat ze te hoog. Alles
durven ze en alles doen ze dan ook gewoon.
Voor de kijkers die het programma niet kenrtjen: in Jules Unlimited
begeven de presentatoren zich geregeld in een wereld waar de ge
middelde mens alleen maar van gruwt. Het is volgens de omroep
een 'magazine over nieuwe technologische ontwikkelingen en avon
tuur' en dat klopt ook als een bus.
Ik zie nog zo die gek van een Mieke van der Weyals leek de ramen
lappen van een wolkenkrabber. Ik zie nog zo die idioot van een Pie-
ter-Jan Hagens, nagenoeg ongeoefend, vooreen vrije val uit een
vliegtuigje springen. Ik zie hem nog zo op de vleugels van een vlie
gend vliegtuigje staan. En diezelfde malloot sprong, vastgesnoerd
aan een stuk elastiek in een ravijn. Met een camera in de hand, dat
maakte het nog eens extra angstaanjagend. Hagens presenteert het
programma inmiddels niet meer. Van der Wey neemt ook niet lan
ger meer deel aan het programma. Maar dat is niet omdat beiden
zijn verongelukt. Want wonder oh wonder, al die waaghalzerij
loopt steeds goed af.
Jan Douwe Kroeske, durfal van het eerste uur, Menno Bentveld en
Ivette Forster zijn nu de onverschrokkenen die zich steeds in het
avontuur storten. Wat overigens niet altijd voor de presentatoren
zelf gevaarlijk hoeft te zijn. Zo bracht Ivette gisteren een bezoekje
aan de verkeerstoren van Schiphol en volgde eventjes een cursus
voor verkeersleider. In een simulator.
Wat bleek? De verkeersleiders in de toren krijgen steeds een bordje
onder hun neus met daarop tal van gegevens van vertrekkende
vliegtuigen. Ze loodsen alleen de vliegtuigen voor hun neus een
stukje verder. Iszo'n kist een stukje verder gekomen en rijdt-ie voor
de neus van een verkeersleider die voor een ander raam zit, dan
krijgt die verkeersleider dat bordje van zijn collega aangereikt. En
elke verkeersleider heeft een paar bordjes voor zich liggen. Dan denk
je toch onwillekeurig: wat nou als ze in het echt het verkeerde bord
je doorgeven?
Met Jules Unlimited hou ik altijd mijn hart vast. En mijn stoel.
wil buys
Wisselvallig weer op komst
Het weer wordt voor een belangrijk deel bepaald door terugkeren
de veranderingen. De op onze breedten normale veranderlijkheid,
verband houdend met het langstrekken van depressies/storingen
en de ontwikkeling/afkalving van hogedrukgebieden, bedraagt on
geveer 5 dagen. Na 1987 heeft er echter een temperatuursprong
plaatsgehad en dat was de reden voor klimaatanalist Bart van
Mourik om na te gaan of de periode wellicht niet enigszins ver
sneld zou kunnen zijn. De achterliggende gedachte was dat de
temperatuursprong het gevolg zou kunnen zijn van een
krachtigere westcirculatie. Dat bleek echter niet het geval.
Tegelijk met de temperatuursprong van na 1987 (tijdvak
1988-1997) is de periode van 5 dagen verlengd tot ruim 7
dagen. Voor Van Mourik is het in ieder geval duidelijker
dan ooit dat het klimaat na 1987 anders is dan eerder de
ze eeuw. Een verklaring voor de 'verlengde veranderlijk
heid' heeft hij niet. Van Mourik merkt wel op dat de ze
vendaagse periode (berekend uit dagelijkse temperatuur-
gemiddelden van De Bilt) na 1997 wat verzwakt, maar
dat kan op zo'n korte termijn (1998) een natuurlijke
schommeling zijn. Bekende mondiale golven in de kli
matologie zijn de periode van 22 jaar (dubbele zonne-
vlekkencyclus) en het ENSO fenomeen (El Nino/La Ni-
na) die circa vijf jaar duurt en uiteraard de meest beken
de: de jaarlijkse cyclus.
Aan de achterzijde van een naar Denemarken wegtrek
kend koufront klaart het vandaag weer op. De met west
tot zuidwestenwinden aangevoerde lucht is evenwel on
stabiel. Vooral vanmiddag kunnen daardoor, hoofdzake
lijk in het binnenland, weer enkele buien tot ontwikke
ling komen. Aan zee blijft het waarschijnlijk droog. De
temperaturen lopen op tot omstreeks 18 graden, aan zee
wat lager. De komende nacht en morgenochtend ver
oorzaakt een warmteffont bewolking en regen, maar
zondagmiddag weer meer zonneschijn en maxima tot
19 graden. Na het weekeinde trekt een depressie op de
Oceaan naar de Britse eilanden. Daardoor wordt het
wisselvalliger.
jan visser
Ruut van den Hoed bij zijn gerestaureerde 'snoek'.
De in zo'n 700 uur totaal vernieuwde
wagen werd vorig weekeinde trots ge
toond op de Klassieke AutoRai in Am
sterdam. Het publiek stond perplex.
„Hebben jullie een nieuwe DS gevonden
in Amerika?" was een reactie die her
haaldelijk kon worden gehoord. Van den
Hoed, die de wagen maandag samen
met echtgenote Johanna en zoon Vin
cent (31) afhaalde voor een proefrit van
drie weken door onder meer Frankrijk
en Spanje, hoorde het met genoegen
aan. De in driedelig kostuum gestoken
genüeman is zelf ook verguld met zijn
zwarte schat. Hij is er zo mee ingeno
men, dat hij zelfs overweegt de auto
straks in het vliegtuig mee naar huis te
nemen. De snoek een zeereis laten ma
ken, betekent immers ook dat havenper
soneel kort in de auto zal moeten rijden.
En die gedachte is voor hem onver
draaglijk. ,,lk weet niet of die mensen
wel kunnen omgaan met de halfauto-
matische versnellingsbak. Ik heb liever
dat er niemand aan zit," zegt hij gedeci
deerd.
De voor naar schatting zo'n 70 mille ge
restaureerde DS zal hij niet meer inzet
ten voor slopend dagelijks gebruik. Zijn
troetelkind kan de komende decennia
rekenen op een beschermd leven in zijn
woonplaats vlak bij San Francisco. „De
auto zal in het vervolg eigenlijk alleen
worden gebruikt om er het spreekwoor
delijke rondje mee om de kerk te rijden.
Uitjes om de snoek lenig te houden.".
Van den Hoed is van plan in de VS stevig
te gaan geuren met het Nederlandse
vakmanschap. „Ik wil de auto ook aan
het publiek laten zien. Later dit jaar
wordt de DS getoond op een grote auto
show in Carmel," mijmert Ruut, die
hoopt op een prijs. De vormgever, die
aan de wieg heeft gestaan van een afde
ling van de Amerikaanse Citroënclub,
wil wat Blikwerk voor elkaar krijgt ook
onder de aandacht brengen van de ver
eniging. „Het is de bedoeling dat Akos
naar de Verenigde Staten komt. Diverse
mensen zijn geïnteresseerd in wat hij
met mijn wagen heeft gedaan."
Van den Hoed legde vorig jaar januari
contact met het garagebedrijf in Drach
ten. Hij zocht vakmensen in Nederland
omdat restauratiebedrijven in Amerika
volgens hem niet beschikken over het
speciale gereedschap, de onderdelen en
de kennis die nodig zijn voor een ver
antwoorde verjongingskuur van een go
din. De Citroënclub in ons land gaf hem
drie adressen. De Friese garage sprak
hem het meest aan. „Ik stuur hem wel
op," liet hij Akos nuchter weten na een
oriënterend gesprek waarvoor hij per
soonlijk naar Drachten kwam. De snoek
had toen sinds 1986 wijwei permanent
huisarrest gehad. Heel incidenteel werd
er mee gereden. En ook aan die zeldza
me ritjes kwam een einde toen het hy
draulisch systeem, dat deze auto's zo
gerieflijk over het wegdek laat zweven,
de geest gaf.
Tijdens de 'Operatie Snoek' liep overi
gens niet alles op rolletjes. De volledige
restauratie had vorig jaar oktober al
klaar zullen zijn, maar onvoorziene om
standigheden zorgden voor vertraging.
De verscheping op de heenweg naar
Friesland duurde langer dan was ge
pland en tot overmaat van ramp hield
de Nedërlandse douane de wagen twee
weken vast. De 'godin' had de pech deel
uit te maken van een partij voertuigen
waarin hasj werd gevonden.
Van den Hoed is tussentijds twee keer
naar Nederland gevlogen om even te ko
men kijken hoe het met zijn auto ging.
Hij zal vast wel eens geschrokken zijn.
Want Akos kent eigenlijk maar één doel
treffende methode om een klassieke au
to van banden tot dak weer perfect in
orde te maken: „Gewoon doppen, leeg
halen dat ding. En dan alles repareren of
vervangen." Het resultaat is dat de
snoek volgens Akos 'mooier dan nieuw*
is geworden. „Hij gaat prijzen winnen in
de Verenigde Staten. Dat weet ik zeker,"
meldt de vakman, die de snoek uiterst
gedetailleerd restaureerde.
De in Amsterdam geboren Ruut van den
Hoed, die bij zijn huwelijk met Johanna
een vloot Citroëns als trouwauto's ge
bruikte, weet de inspanningen te waar
deren. Hoewel hij benadrukt dat de
techniek van de DS een groot geheim
voor hem is en vooral de ranke, vooruit
strevende vormgeving hem boeit, ge
draagt hij zich als een vakman, gezegend
met diep inzicht in de ziel van de snoek.
„Het eerste dat hij op de Klassieke Auto
Rai deed, was een vinger in de naad tus
sen motorkap en bumper steken om te
zien of die links en rechts gelijk is. Dat is
ook het eerste dat ik bij zo'n auto doe,"
zegt expert Akos goedkeurend.
Van den Hoed heeft dan ook royaal er
varing opgedaan met de snoek. Vanaf de
introductie eind jaren vijftig wilde hij er
dolgraag een aanschaffen. Vanwege de
aërodynamische lijnvoering van Flami-
nio Bertoni, de ondanks de kleine motor
forse topsnelheid, de zuinigheid, het rij-
comfort, de royale binnenruimte en de
futuristische details. Kort nadat Ruut in
Amerika aankwam, werd zijn wens wer
kelijkheid. In 1961 kocht hij een ID 19
uit 1959. Daarna volgden er nog tien,
waarvan hij er enkele persoonlijk in
Frankrijk bij de fabriek afhaalde. Lange
tijd hadden hij en zijn vrouw ieder hun
eigen snoek.
De DS 21 Pallas met onder meer leer en
getint glas, die nu in Drachten is geres
taureerd, kocht hij tweedehands. De
'72er is een van de laatste in de Verenig
de Staten geïmporteerde Citroëns. De
Franse wagens voldeden onder meer
niet aan toen ingevoerde Amerikaanse
eisen wat betreft de bumperhoogte. Het
servicenet verdween daarop langzaam.
Uiteindelijk moest de snoek daarom in
1986 op stal worden gezet. Van den
Hoed wilde tijdens zakenritten het risico
niet nemen bij pech te stranden. Sinds
dien rijdt hij Audi. Desondanks blijft hij
een voorkeur houden voor het Franse
merk. „Ik vind het leuker om in een Ci-
troën op weg te zijn. Als ik er nu in zit,
rijd ik veel bewuster, geniet ik er meer
van. Het is een heel andere kwaliteit van
rijden." Bovendien heeft de snoek, zoals
Akos zegt, 'een hoge aaibaarheidsfactor'.
„Je ziet er niet aan af dat er misschien
veel geld aan is besteed. Een kennis van
mij restaureerde van zijn laatste geld
een Jaguar MKII en vond de auto be
krast bij hem in de straat terug. 'Deze
auto is te mooi', was in de lak gekerfd.
Dat zal je met een snoek niet gebeuren."
bouwe van norden
nog
.-.'.er!
ektv
dagenï hadd
Nog 238 dagen enPflgC
nieuwe millenniuiLfN^
aan. Reden voor dpnd th
om in een dagelijkfc1 wai
terug te kijken opHde]
rijke gebeurteniss|jtje
plaatsgrepen op cjchts a
ponderende data p het k
gelopen 100 jaar. 3Fn ins'
1536: Delft door b*
woest; 4 mei 1626:1®
Minuit op ManhatLeAi
mei 1945: bevrijdi#er8°'
do 6 mei 1937: Hü*^
r o een t
burg ontploft; 7 mijhee
Dien-Bien-Phoe vlsenle
1902: 30.000 dodefcdei
Mont-Pelee; 10 mf11™3
begin WO II; 11 mjjjoe 1
Desgrange rijdt eel
record; 12 mei 196|ggi(;
de Wipper zet S'wiT
vlam- lïerva
8 MEI 1902 Engs
Alles wijst erop dat hfj0phe|
ledig mis zal gaan. Mi q6
woners rond de vulkan ^vir
Pelée op het eiland Mlgjijdri
in het Caraibisch gebiLeuv
ben aan de voortekenLom
boodschap. In slaap X
door de plaatselijke kLr«,
Colonies slaan ze geeF*1
de bevende aarde, dei^c
sen en de donkere wclgen
zich boven hen sameljUn s
Eerst de plaatselijke iB^enc
gen tot een goed eindfc 5^
gen, de zorgen zijn vo| ^e|
Maar op 8 mei 1902
een twintigste eeuws Ijëteit
als de vulkaan na eenLjeer)
ge stilte de hoofdstad]
volledig verwoest. Na l
ting dertigduizend mi
men om het leven, nil H
tegen de hitte van de lwezj
de as. Pas na twee da| jrecje
de rest van de wereld ag ge
ramp als scheepslui d tarjs
land ternauwernood 1 st ,r
ontvlujchtpn het ramj vvi
nieuws vertellen. Dei des
gruwelijk, met verhall ^ijf
haaien die zich op de
lijken in de haven stoi
lijkt erop dat niemani
hoofdstad de ramp o\ u
maar uiteindelijk wor|jj^
gelukkigen gevonden jerfo
de schoenmaker, die :en
wond - in een kelder 1 deu
overleven. De ander v ch z"j
legende: Raoul Sartoi
tijde van de uitbarstii ^in
gevangenis zit. Na vie
wordt hij gered.
henk ruul
Wilt
njee
Ijeld
HAAI
MENSELIJ
Was de kapitein van de
afkomstig uit Hoogezai ^sc'
milie uit Schoonebeek chtir
overtuigd. Het blijkt vo
familie uit een onlangs1A'
brief die meer dan een E~
den is geschreven. Dez alh'
maakt melding van het5olu
EDWARD J. HUIZING/PPu
ezand in de vorige eeui I,
Amerika emigreerde en HIJ
achternaam liet verand
Smith. Dat is ook de n<
pitein van de Titanic, li
bare geachte schip wai
naam verbonden werd 1
meest spectaculaire sc;re{
ramp uit de geschiede: 8-n
gens de nu bekende gerdt
was kapte in Edward J. ,aj"e
Engelsman, die in 195
ley, Stoke on Trent of $Pba;
re werd geboren.
Wat vindt u hier nou van?
Gisteren kwam onze jongste doch
ter (23) even langs. Studente
psychologie. Studeert vol
gend schooljaar af. Over
dat afstuderen wilde ze
even praten. Haar scrip
tie kon wel wat meer
tijd dan gepland in be
slag gaan nemen. Bo
vendien zullen in het
volgend jaar enige bui
tenlanders gastcolleges
geve/K En die colleges wil-
.,'ÏL de mijn dochter even 'mee
nemen'. Ding verhaal kort:
die studie kon wel eens een
half jaartje langer gaan
f yL duren.
Het klonk allemaal erg we-
tenschappelijk maar ik dacht
alleen: wie gaat dat betalen? U
moet daarbij bedenken dat het
lieve kind na haar eindexamen
al een jaar aan een Ameri
kaanse universiteit heeft gestu
deerd. Dus buitenlandse gast
colleges heeft ze voldoende meegenomen,
zou je denken. Nou, over geld hoefde ik
mij geen zorgen te maken. Dat regelde ze
zelf via een persoonlijke lening. Half Ne
derland studeerde op die manier af te
genwoordig. Een argument in de catego
rie: 'Alle meisjes van de klas hoeven pas
om 12 uur thuis te zijn.' De discussie
bloedde uiteindelijk dood in ..nou ja, we
zien wel" Maar het zit mij niet lekker.
Mijn ideaal was altijd om mijn kinderen
gediplomeerd en zonder schulden aan de
maatschappij af te leveren. Dus die per
soonlijke lening zit mij dwars. En dan
heb ik niet eens gevraagd bij wie ze die
lening ging afsluiten.
Ander geval: onze oudste dochter heeft
een flatje gekregen. Een aardig drieka
merappartement in Slotenneer. Dat
kwam prachtig uit. Ik heb namelijk mijn
huis verkocht, mijn vrouw en ik gaan
kleiner wonen, dus de oudste kon allerlei
meubels van ons overnemen. Gratis en
voor niks. Wat denk je? Ze wil die spullen
niet. Haar verkering en zij hebben de af
gelopen maanden aardig war gespaard
en nou hebben ze al allerlei meubels op
het oog. In de uitverkoop weliswaar en
van obscure meubelboulevards. Maar
gloednieuw. En voor duizenden guldens.
Wat bezielt die kinderen? Willen ze per se
hun centen kwijt? Ik snap het niet. Nog
een voorbeeld in de categorie 'liever geen
geld dan wei 'Als gezegd heb ik mijn huis
verkocht. Van de winst wilde ik een hy
potheek afbetalen. Maar allerlei mensen
die het goed met me voor hebben verkla
ren me voor gek. Ik moet er juist een hy
potheek bijnemen. En van het extra geld
'leuke dingen doenOf 'het naar de beurs
brengen'. Of'een belastingvrij pensioen
tje inbouwen'. Maar in ieder geval schul
den maken. Dat doet half Nederland.
Ik moer bekennen dat ik het niet kan bij
benen. Ze leerden ons vroeger spaarzaam
te zijn en je schulden af te betalen. Maar
als je het doet word je uitgelachen.
Kijk drie maal vier is nog steeds twaalf.
Maar drie maal vier gulden is allang
geen twaalf gulden meer. Het is elf gul
den tachtig geworden of twaalf gulden
twintig of min twaalf gulden of vul zelf
maar wat in. Ik heb het daar moeilijk
mee. Wat vindt u daar nou van?
JOOST PRINSEN
Acht mensen gaan dit najaar
honderd dagen lang samenwo
nen in een huis waar elke vorm
van privacy ontbreekt. Veronica
filmt de bewoners en maakt er
een soort soap van. Kijkers kun
nen stemmen op hun favoriete
deelnemer. De winnaar ont
vangt een kwart miljoen gul
den.
In het huis, dat in Almere wordt
gebouwd, staan circa twintig
camera's, ook in de badkamer
en in het toilet. De deelnemers
aan het project kunnen óp elk
moment van de dag overal in
het huis worden gefilmd. Elk
contact met de buitenwereld
ontbreekt: ze hebben geen
krant, televisie, radio of tele
foon en mogen geen bezoek
ontvangen. Wel kunnen ze af
en toe een luchtje scheppen. Er
is een tuin waar ze in mogen,
maar die is omheind.
Veronica zendt het programma
Big Brother elke dag uit, behal
ve op zondag, 's avonds tussen
acht uur en half negen. Elke
donderdag volgt een extra pro
gramma waarin onde
familieleden en artsi
mentaar geven op de
nissen van de week ei rk
zender begint op 31 n rijsv
het werven van vrijwi f 2e
Ook krijgt het publiek
horen hoe het project
De kandidaten worde
rig getest, zowel fysiek p 1
taal, en moeten tussefu'sf
45 jaar oud zijn. Volgt
cent P. Römer wordt1
vers gezelschap. Vier
en vier vrouwen, met
lende achtergronden.
De bewoners van het
ten elke dag een 'dagt
mer' bezoeken. Daar
ze ten overstaan van e
ra hoe ze alles ervarer
wat ze doen wordt vat
Ook 's nachts kunnen
niet afzonderen: er zij
twee slaapkamers. Del
die het niet volhoudea
elk moment weg uit hi
Ze kunnen dan echter|\/|
meer terugkeren.
ven
se: eel'
