ier weken op menselijke mestvaalt Kosovo
y~j
ȕeuwe NAVO slaat verkeerde weg in
Binnenland
'Liever op de schommel dan achter de geraniums'
éèr? met de ndiwk.
JMargriet Brandsma kon op den duur geen afstand meer nemen
Cit0r( 'JOHN OOMKES
Margriet
ijT zeulde vier weken
d in Macedonië en Al-
Over de menselijke
■■Alt van een oorlog die
iajn mag hebben. Op
neel van een gewapend
dat is uitgegroeid tot de
bedreiging van de vre-
^^Juropa sinds het einde
Tweede Wereldoorlog,
n het hartje van haar
82, U iats Haarlem, gekweld
:e na een maand afzien
hoofdredactie van het
irnaal werd teruggeroe-
la< (gelucht omdat ze hel-
r ogen heeft dat haar
in om beroepsmatig af
nemen van het drama
gevreten door de inten-
in de gebeurtenissen,
kun je geen verslag
ieeft ze meegenomen uit Albanië. Niets dan een tot op het bot gevoelde ver
beid - die echter wegvalt bij de ontberingen die Kosovaarse vluchtelingen krij-
verstouwen. Niets dan verdriet over het lot van toevallige passanten - verdriet
zijn beurt weer verzuipt in de poel van ellende waarin meer dan 800.000 land-
in on ;ers het hoofd boven water moeten zien te houden.
(Het Oog op Morgen) als tv
heeft ze zich nooit beperkt tot
het claustrofobische wereldje
aan het Binnenhof, maar ook
tal van reportages gemaakt in
het buitenland (zoals het Zuid-
Afrika van Nelson Mandela). Ze
moest op stel en sprong naar de
Balkan, maar kwam met haar
team in het niemandsland bij
Blace aan toen de Macedoniërs
het provisorische kamp voor de
eerste keer hadden geruimd.
Daarna liep Brandsma geen
moment meer achter de ge
beurtenissen aan. Zowel gedu
rende de eerste twee weken in
Macedonië als tijdens de laatste
veertien dagen met standplaats
Tirana toonde ze zich een 'ro
ving reporter' van de oude
stempel. Toen de wereld na da
gen genoeg kreeg van dezelfde
shots van voortzeulende kans
loze sloebers, die al dan niet
door grenswachten worden
verjaagd, toog ze er zelf op uit.
Liet ze de beelden het verhaal
vertellen achter die eerste chao
tische entrees. Hoe oude man
nen verkommeren in een Alba
nees ziekenhuis omdat ze geen
penny meer hebben - en zon
der poen begin je niets in een
door de maffia en armoede ge
domineerd land. Hoe Kosova-
ren de laatste zorg besteden
aan hun geliefden, die wel de
grens haalden maar bezweken -
en hopen dat die ooit worden
herbegraven in eh... Margriet:
„De Duitsers hebben er zo'n
perfect woord voor: Heimat."
..Je brengt gewoon wat je ziet.
Je hoeft er niets voor te doen:
het gebeurt voor je ogen. Dat
probeer je zo goed mogelijk
over te brengen in de huiska
mer. Dat is op zich vrij eenvou
dig: dramatischer maken dan
het is, kan niet. Minder drama
tisch maken ook niet. Je staat
vaker voor het dilemma: kan ik
dit wel uitzenden?, dan voor de
vraag: is het nieuws? Voor mij
persoonlijk ligt de grens bij de
achtergrond een drui-
ermis. Alleen dankzij de
van Moeder Natuur
Cederlanders er in hun
sober te bele-
veel beleden solidariteit
Kosovaren is op straat
u't9 lar de achtergrond ge-
si nst i. Het reuzenrad roept
teuilhnering op aan de beel-
armee de VRT een dag
n m, »eeft getoond hoe Koso-
vluchtelingen zich
e ru n vermaken in een
ïentshal in Antwerpen.
3ers van zinloos geweld
de werkelijkheid ont-
met behulp van een
sch geweer en een in-
computer-simulatie-
Isma heeft toch iets
omen uit Albanië, zo
rt ze zich opeens. Een
ikening. Een geschenk
i meisje van negen uit
dat haar basisschool
ïad vereeuwigd en over
:en onderwerp 'maakte'
Jeugdjournaal. „Er
Margriet Brandsma van het NOS
Journaal: „Voor mij ligt de grens
aan wat je kunt uitzenden bij de
menselijke waardigheid."
FOTO UNITED PHOTOS DE BOER
CYNTHIA VAN DUKE
staan Servische tanks voor de
school, met rokende lopen",
zegt Margriet. „Dat meisje ver
werkte de werkelijkheid door ze
na te tekenen. Het heeft grote
indruk op me gemaakt. Ze zat
in een 'schooltje' in een van de
opvangkampen. De onderwij
zers en onderwijzeressen zijn
zelf vluchtelingen en proberen
die kinderen afleiding te geven,
zich te laten afreageren. Dat
doen ze dan ook. Een ander
kind, van zeven, acht jaar te
kende het plaatselijke voetbal
veld, met op de voorgrond ie
mand die doodbloedt.1'
Margriet Brandsma (41) ge
niet grote bekendheid als parle
mentair verslaggever. Ze kent
de loopgraven en hinderlagen
van de residentie als geen an
der. Ze schreef (met Pieter
Klein) een onthullend portret
van Jan Pronk en schreef samen
met Frits Bolkestein het 'verkie-
zings- en formatiedagboek'
Haags Duet. Zowel voor radio
Bij gebrek aan tenten slapen Kosovaarse vluchtelingetjes in het Macedonische opvangkamp Blace in de openlucht.
FOTO REUTERS PAWEL KOPCZYNSKI
menselijke waardigheid.'
„Bij een van onze laatste rap
portages zie je mensen ujtgeput
de grens overkomen nadat ze
waren verjaagd uit Prizren, de
laatste grote plaats die door de
Serviërs is geruimd. Mij viel op
hoe de mensen die uit de kar
spronge ;n, eerst telkens over iets
heen stapten. Het bleek een ou
de, verz.wakte vrouw te zijn, die
net bijkwam en gebaarde dat ze
water wilde hebben. Dat ben ik
gaan halen. Ze kon het amper
tot zich nemen. Ik zei tegen de
cameraman: als ze het begeeft
zenden we die laatste slok niet
uit, hoor je? Nadat ze toch iets
was opgeknapt, heb ik vreselijk
gehuild. Ben door de anderen
gelukkig goed opgevangen. Het
was het teken dat het beter was
terug te keren naar Nederland."
Kosovo was een welvarende
provincie van Joegoslavië, voor
dat de etnische schoonmaak dit
voorjaar begon met de moord
op veertig dorpelingen bij
Racak. Margriet Brandsma: „Je
werkte wel met een tolk, maar
over het algemeen ontmoet je
in de kampen en op de trans
porten veel mensen met een
opleiding, die weten wat er in
de wereld te koop is. Ze pakken
je uit eigen beweging vast: waar
kom je vandaan? Ik wil met je
praten! Vaak draaiden we al zo
dra we het gesprek begonnen,
soms wilden ze het niet omdat
ze bang waren voor familie die
nog in Kosovo zat."
„Op een van de laatste dagen
was er een vrouw die in Prizren
als telefoniste had gewerkt voor
de waarnemers van de OVSE
die drie dagen voor het begin
van de bombardementen Koso
vo hadden moeten verlaten. Ze
had een kind bij zich van een
jaar of zes, volledig kaalgescho
ren. 'Wat is dat?', vroeg ik. 'Ik
heb haar gereed gemaakt voor
het kamp', zei ze. Waanzinnig!
Dan besef je dat die mensen
wisten wat hen te wachten
stond: ze zijn echt zo lang ge
bleven als kon. Ze keken naar
BBCWorld, CNN en Belgrado,
zagen op hun tv hoe de niets
ontziende milities van Arkan
dichterbij kwamen. Die vrouw
zei: ik wist dat ik hier kwam en
toch is het erger dan ik zag."
Brandsma belde iedere avond
wel even naar huis, naar daar
waar het leven geordend is en
onthecht. Ze merkte dat hier in
Nederland vragen leven die
journalisten daar op de Balkan
overslaan. Margriet: „En dan
bedoel ik echt iets zo voor de
hand liggends dat je jezelf wel
voor je kop kan slaan. Of die
Kosovaren, die berooid de
grens oversteken, niet liever de
klok hadden willen terugdraai
en naar januari en februari,
toen ze nog leefden in de veilig
heid van zijn eigen huis? Vin
den ze niet dat de NAVO on
middellijk moet stoppen met
bombarderen omdat het veel
erger is dan voor de bommen
vielen? 'Natuurlijk niet', vertel
len ze je stuk voor stuk. 'Deze
ellende was toch gekomen. De
Serven zijn alleen veel feller ge
worden sinds de bommen. Dit
is iets waar we doorheen moe
ten, willen we ooit in de toe
komst veilig kunnen leven in
ons eigen land.' Niet één uitge
zonderd! Tot mijn stomme ver
bazing. En als je hoort over de
gruweldaden van de speciale
Servische milities, telkens weer.
met overtuigende regelmaat,
dan besef je ook waaróm de
Kosovaren zo denken.
Ze heeft voorzichtig gebla
derd door Nederlandse kran
ten, en ja, ook de analyse gele
zen van De Volkskrant die
schreef dat het Nederlandse ka
binet pas achteraf de aanvallen
fiatteerde. „De ministers Kort
hals en Pronk zouden faliekant
tegen de oorlog zijn geweest.
Als dat zo zou zijn, stap dan op!
Het gaat wel ergens over: oor
log! Daar mag je geen onduide
lijkheid over laten bestaan. Aan
de andere kant: dat is ook heel
erg Nederlands."
(c 7 MEI 1999 954
Oppasgrootouders genieten van hun kleinkinderen
Een opa achter de kinderwagen of een oma met een draagzak; nie
mand kijkt er meer van op. Nu vader en moeder beiden carrière
maken, worden de kinderen steeds vaker naar de grootouders ge
bracht. En opa en oma vinden het heerlijk. „Ik heb het gevoel dat
ik alles inhaal wat ik vroeger heb gemist."
UTRECHT ANOUK MIDDELKAMP
De huiskamer van de familie
Zimmerman lijkt in niets op die
van een opa en oma. Geen ge
raniums voor de ramen en kan
ten kleedjes op tafel, maar een
grote kast met speelgoed en
kindvriendelijke meubels. In
plaats van klassieke muziek
galmt uit de boxen 'Hansje
Pansje Kevertje'. En de logeer
kamer is helemaal omgebouwd
tot een kinderkamer. Gijs (58)
en Wil (56) Zimmerman uit
Utrecht zijn oppasopa en -oma.
Drie dagen per week passen ze
van acht uur 's morgens tot vijf
uur 's middags op hun twee
kleindochters Cilia (3) en Eline
(1). Omdat hun dochter werkt
en dus oppas nodig heeft, maar
ook omdat ze het zelf leuk vin
den. „Het is hard werken", zegt
Gijs. „Maar het is het leukste
wat er is. We genieten iedere
dag van die kleintjes."
Toen dochter Astrid bijna vier
jaar geleden zwanger bleek,
bood Wil al snel aan op te pas
sen. „Ik was net gestopt met
werken en het leek me heerlijk
om weer met kinderen in de
weer te zijn." Een bijkomend
voordeel was dat Gijs net met
pensioen was gegaan.
Cilia en Eline proberen on
dertussen de tafel onder te klie
deren met stiften. Wil spreekt
hen streng toe. „Dat mogen ze
hier dus niet. Thuis krijgen ze
meer vrijheid, maar ik hou er
mijn eigen regels op na. Ik wil
niet dat ze m'n hele huis op z'n
kop zetten en dat weten ze heel
goed." De grootouders hebben
geen expliciete afspraken ge
maakt met hun dochter over de
opvoeding van de kinderen.
Volgens Lenny Duijvelaar,
auteur van 'Het oma- en opa-
boek', neemt het aantal groot
ouders in Nederland snel toe.
„Er zijn naar schatting nu drie
tot vier miljoen grootouders en
er komen er steeds meer bij",
zegt de auteur. De oorzaak
hiervan is dat senioren steeds
ouder worden en dus ook lan
ger grootouder zijn. Een andere
oorzaak van het groeiende aan
tal opa's en oma's is het grote
aantal scheidingen. Dick van
Rietschoten (49) uit Den Haag,
die samen met zijn vriendin
één dag per week op zijn nu vijf
maanden oude kleinzoon past:
„Sommige kinderen hebben
wel acht grootouders, om nog
maar niet te spreken van de
overgrootouders." Volgens de
jonge grootvader komen er dan
ook steeds meer oppasopa's en
-oma's. „Om mij heen zie ik
ook steeds meer mensen op
hun kleinkinderen passen."
Lenny Duijvelaar: ,,Als aan
staande ouders kunnen kiezen
tussen een kinderdagverblijf of
de grootouders, is de keus snel
gemaakt. Een opa en oma zijn
vertrouwder en bovendien veel
goedkoper." De schrijfster
merkt daarnaast op dat groot
ouders steeds vitaler en actiever
worden. „Waar vroeger de
kleinkinderen op zondagmid
dag op visite kwamen en een
koekje uit de koektrommel kre
gen, rollen ze nu samen met
opa of oma over de grond of
zitten ze met hen op de schom
mel. Het leeftijdsbegrip van ou
dere mensen is bijna helemaal
komen te vervallen. Ouderen
staan nog volop in het leven."
Peuterzwemmen
Gijs en Wil Zimmerman zijn het
levende voorbeeld van onder
nemende grootouders. Ze gaan
winkelen met hun kleindoch
ters, bezoeken regelmatig de
dierentuin en eens per week
gaat Gijs met Cilia naar het
peuterzwemmen. Tussen de ve
le moeders en een enkele vader
vormen ze daar een opvallende
verschijning. Gijs: „In het begin
keken mensen er wel raar van
op dat ik als opa met mijn
kleindochter ging zwemmen.
Maar nu is het heel gewoon."
Zimmerman houdt zijn klein
dochter goed in de gaten in het
peuterbadje. „Ze is zo vlug dat
je er constant op moet letten",
zegt hij. „Maar daar ben je na
een tijdje wel aan gewend." In
het nabijgelegen bad trekken
mensen van Zimmermans leef
tijd langzaam baantjes. „Als ik
die mensen zie zwemmen, voel
ik mezelf heel jong", zegt de
grootvader. „Je zult mij met
geen mogelijkheid achter de ge
raniums zien zitten. Daarvoor
voel ik me nog veel te vitaal."
Bij hun grootouders mogen
kinderen vaak meer dan bij hun
ouders. Anique Duijvelaar (53),
die één dag per week op haar
kleindochter van drie jaar past,
vindt bijvoorbeeld dat bij oma
alles moet kunnen. „Ik wil dat
mijn kleinkind vooral veel ple
zier heeft als ze bij mij is. Het
opvoeden laat ik wel aan mijn
dochter over." De grootmoeder
heeft dan ook geen afspraken
met haar dochter gemaakt over
de opvoeding van de klein
dochter. „Ze vindt mijn manier
van opvoeden prima en ik die
van haar ook. Daar bestaat geen
enkele discussie over."
Carla Guit (57) uit Woubrug-
ge, oma van een tweejarige
kleinzoon, overlegde juist wél
met haar dochter over de op
voeding van het kleinkind. „We
hebben van tevoren besproken
hoe mijn dochter haar kind wil
de opvoeden. Zo wil ze dat er
niet gesnoept wordt. Ik heb me
daar helemaal aan aangepast."
Moeder en dochter spraken af
na een half jaar te evalueren
hoe het oppassen ging. „Maar
dat bleek helemaal niet nodjg",
lacht Guit. „Er waren helemaal
geen problemen."
Lenny Duijvelaar vertelt dat
de meeste oma's en vooral ook
opa's het heerlijk vinden om op
de kleinkinderen te passen.
„Vroeger hadden mannen het
onderling over auto's en nu
vertellen ze hoe geweldig hun
kleinkinderen zijn."
Ook Wil Zimmerman merkt
dat haar man veel meer betrok
ken is bij zijn kleinkinderen dan
vroeger bij zijn eigen kinderen.
Duijvelaar: „Grootvaders heb
ben vaak het gevoel dat ze iets
in te halen hebben. Ze genieten
dubbel en dwars van de klein
tjes."
Kinderliedjes
Gijs zit inmiddels met Eline op
schoot naar de Teletubbies te
kijken. Hij kent de namen van
alle figuren uit zijn hoofd en
wijst zijn kleindochter objecten
aan op het scherm. Lachend
geeft hij toe dat .hij regelmatig
naar kinderprogramma's kijkt.
„Je wordt er wel een beetje sim
pel van", zegt hij. „Ik ken ook
alle tachtig nummers van de cd
met kinderliedjes uit mijn
hoofd. Je moet toch een beetje
met de kinderen meegaan."
Gijs en Wil hebben geen ge
pland programma in hun hoofd
als de kleinkinderen 's och
tends worden gebracht. „We
eten eerst samen een boterham
en laten ze daarna hun gang
gaan. Als ze aangeven dat ze
met de blokken willen spelen,
doen we dat. We proberen wel
een beetje zinnig met ze bezig
te zijn. Er komen hier geen su
personische computerspellen
in huis." Gijs vertelt dat ze wel
iswaar het nodige met de kin
deren ondernemen, maar „we
zijn niet de hele dag dolenthou
siast bezig met opvoeden. Af en
toe zijn we het even zat en dan
laten we ze gewoon hun gang
gaan. Dat moet ook kunnen."
Op de vraag of het opgroeien
bij oudere mensen wel goed is
voor een kind, antwoordt Duij
velaar dat het juist iets toevoegt
aan de opvoeding van het
kleinkind. „Het is goed als het
in aanraking komt met meerde
re generaties. De ouders zijn
vaak druk met allerlei zaken en
moeten tussendoor ook nog
een kind opvoeden. Bij opa en
oma is het lekker rustig en kan
een kind tot zichzelf komen.
Daar is er volop tijd om bijvoor
beeld een uur lang een boekje
voor te lezen. De ouders heb
ben het daar veel te druk voor."
Voor meer informatie over op
pasopa's en -oma's: Lenny
Duijvelaar en Anjo Geluk, 'Het
oma- en opa-boek. Tips en
ideeën voor plezier met uw
kleinkind. Uitgeverij Kosmos;
ISBN: 90-215-9237-1.
PTen pnr weken
\jYoe°i op der de wot, wakker wo roten
vntA de vojefs, r»e<k h»!en hydc. poet
Cti een flesje vsijn is* de koel lost
\A/e zjjen eer. i/os op rrn/iz&njAcAit
Kdtriperesi is p?s vrijheid
-4 erTvjtejntie
Kampeermagazme '99 is uit, vol informatie, tips, adressen Vraag het
gratis aan. Telefoon 020 - 607 11 42 (werkdagen 10 tot 16 00 uur),
fax 020 - 685 61 99, e-mail kampeermagazine&rai.nl
De leiders van de NAVO, op 25 april bijeen in Washington.
ergste vrezen. Het verlangen
naar een schone oorlog die in
één klap alle zonden van de we
reld wegneemt, vertroebelt het
zicht op de werkelijkheid. Want
niets van wat de NAVO zei te
willen bereiken met de bom
bardementen is daadwerkelijk
bereikt. Integendeel, we zijn al
leen maar verder van huis.
De toenemende humanitaire
catastrofe, de consolidatie van
Milosevic' macht en het toene
mende gevaar van grootschali
ge escalatie werpen 'een smet
je' op het NAVO-ingrijpen en
zijn blijkbaar niet voldoende
om te laten zien dat dit nou
precies het resultaat is van een
gebrek aan bescheidenheid en
militaire terughoudendheid, en
het beantwoorden van geweld
met nog meer geweld. De
NAVO heeft grote inschattings
fouten gemaakt, heeft zich la
ten verleiden tot een sprong in
het duister, en heeft gekozen
voor een middel dat erger is
dan de kwaal.
Het uitschakelen van de Joego
slavische media brengt terecht
Nederlandse journalisten in
verzet. Wellicht dat straks lera
ren protesteren tegen het plat
gooien van schoolgebouwen en
pastoprs tegen het in de as leg
gen van eeuwenoude kloosters.
Ongetwijfeld zullen naar mate
de NAVO meer burgerdoelen
bestookt grotere groepen de
waanzin ervan inzien. Dat die
verschuiving van militaire- naar
burgerdoelen plaatsvindt zal
niemand zijn ontgaan. Het is
echter de logica daarvan of zelfs
de noodzaak van die verschui
ving (die voortkomt uit de ho
peloze poging om met illegale
luchtacties een land naar vrede
te bombarderen), die zou moe
ten worden ingezien.
Ingecalculeerd
Het nieuwe strategische con
cept van de NAVO, met als
kerntaak 'crisisbeheersing' zon
der VN-mandaat, wordt in Kos
ovo ten doop gehouden. Koso
vo is geen geïsoleerde actie
waar zo af en toe iets fout gaat.
Dit is het, dit is de toekomst
van de nieuwe NAVO-doctrine,
niet meer en niet minder. Net
zoals gras niet harder gaat
groeien wanneer je eraan trekt,
kun je ook niet met extreem ge
weld van buiten mensen dwin
gen vreedzaam met elkaar sa
men te leven.
Een 'slimme' raket die zich
tientallen kilometers vergist en
op het centrum van de Bulgaar
se hoofdstad Sofia terechtkomt
in plaats van op het voorziene
doel in Servië is all in the
game'. Bommen op treinen en
bussen, het hoorter allemaal
bij en is op voorhand ingecal
culeerd. Schone oorlogen be
staan niet. Evenmin bestaan er
oorlogen die een klein beetje
internationaal-rechtelijk legaal
zijn. De keuze om geweld te ge
bruiken is zo ingrijpend dat die
niet halfhartig gemaakt kan
worden. De legitimiteit ervan
en het accepteren van het feit
dat er slachtoffers zullen vallen
zouden als voonvaarden hel
derder moeten zijn dan bij eni
ge andere politieke keuze het
geval was.
FOTO REUTERS KEVIN LAMARQUE
De Nederlandse regering en de
overgrote meerderheid van het
parlement zijn hiermee ak
koord gegaan toen zij de
NAVO-aanvallen op Joegoslavië
goedkeurden. Zij verleenden de
NAVO zelfs het recht om dat in
de toekomst voortaan op eigen
houtje te doen wanneer en
waar zij dit nodig acht. De om
standigheden die het broeiende
conflict in Kosovo vlam deden
vatten - armoede, etnische
tweedeling, gebrek aan uitzicht
op een betere toekomst - doen
zich voor in tal van landen in de
regio. De nieuwe NAVO, de we
reldgendarme tegen wil en
dank, kan zich alvast gaan
voorbereiden op ingrijpen in
Macedonië, Albanië, misschien
zelfs Bulgarije, Roemenië of
Moldavië. Als niet de economi
sche en sociale ontwikkeling
van de Balkan voorrang wordt
gegeven staan Europa nog hete
tijden te wachten. De NAVO-
top van Washington en het
Kosovo-experiment werpen een
lange schaduw vooruit.
Jan Marijnissen is partijleider
en voorzitter van de Tweede-
Kamerfractie van de Socialisti
sche Partij.
agen gedenken wij de
lit de Tweede Wereld-
:n vieren wij een dag
onze herwonnen vrij-
nazi-Duitsland. Het
e dagen die ons herin-
i het feit dat we een
n hebben. Het is op
an dat verleden, de ver-
ngen van de Tweede
)orlog, dat de wereldge-
hap besloot het mono-
er het gerechtvaardigde
,c telijke geweld te leggen
erenigde Naties en de
iveek stemde de Tweede
massaal tegen een motie
jSP die een VN-mandaat
Jr elk NAVO-optreden
Ihaar eigen verdragsge-
Jat ook de volledige
fjnks-fractie deze in het
ktionaal recht verankerde
I tafel veegde, doet het
even vergeten toen vo-
070 ek de leiders van de ne-
0251 NAVO-landen in Was-
025! i besloten om verder te
et een nieuw Strategisch
it dat dit monopolie
iekt en de NAVO naast
•laatst. Ondertussen
Kosovo de nieuwe the-
n praktijk gebracht. De
n Joegoslavië en de
top in Washington van
ril zijn mijlpalen die
ggevend zullen blijken
■schiedenis van de inter-
tie verhoudingen tussen
'r De bombai dementen
(°er^osiavië markeren de de-
verandering van de
fan verdedigings- naar
organisatie.
ndamentele gedaante-
ig van de grootste mili-
ganisatie van de wereld
't geruisloos. Zonder
appelijk debat zet de
laar eigen handvest en
de Verenigde Naties
kant. De oorlog in Koso-
r- eerste in een potentieel
ige reeks 'conflictbe-
[3 gen' of 'militaire cam-
zoals het eufemistisch
(enoemd. Vanaf nu acht
'O zich gerechtigd om
iten het verdragsgebied
NQ icipe overal ter wereld)
/eniëren. ook zonder
i nwtvan ''^staten wordt
illen of bedreigd, en
ds zonder toestemming
Veiligheidsraad.
