Pijnlijk 'nee' CDA tegen eurosalaris
SNP ziet kans voor onafhankelijk Schotland
Buitenland
Rugova verblijft op
geheim adres in Italië
Apaches brengen NAVO
tot nu toe weinig goeds
Noordpool radioactief vervuild
Hulpkonvooi
beschoten
Knielen voor het gezag
DERDAG 6 MEI 1999
it Oil
rknej
oden in India door hitte en droogte
g/Delhi In India zijn de afgelopen tijd meer dan 150 mensen
erleden als gevolg van de aanhoudende hitte. Het zwaarst ge-
jffen zijn de deelstaten Orissa in het oosten, en Uttar Pradesh
het noorden van het land. De temperatuur is daar opgelopen
ardj48 graden Celcius. Mensen sterven vooral aan de gevolgen
3ew4 een zonnesteek en uitdroging. Door de hitte is schoon
jn fajnkwater zeer schaars geworden. Verwacht wordt dat de tem-
faturen nog meer zullen stijgen.
Oproerpolitie naar Aceh
/erk^RTAHet Indonesische leger stuurt oproerpolitie naar de
dncie Aceh, waar veiligheidstroepen eerder deze week zeker
intien en volgens sommige berichten meer dan dertig onge-
lende demonstranten doodschoten. Gisteren is er een poli-
jent doodgeschoten. Indonesië stuurde in januari ook al
iterkingen naar Aceh nadat bij rellen doden waren gevallen
veiligheidstroepen het vuur openden op een menigte. Het
islamitische Aceh kent een militante afscheidingsbewe-
Aceh Merdeka. Een opstand in 1989 werd bloedig neerge-
^>en door het Indonesische leger.
atellietlancering mislukt weer
y Canaveral De nieuwe Delta-3-raket van Boeing is er op-
^^EwöïïëFTngeslaagd een satelliet in de juiste baan om de aar-
te brengen. De Delta-3 steeg dinsdagavond zonder proble-
>n op. Een krap half uur later bleek de motor die de tweede
van de ontsteking moest bewerkstelligen niet goed te func-
heren. Hierdoor werd de telecommunicatiesatelliet die de ra-
[bij zich had, in een te lage baan om de aarde gebracht. Het
_iog niet bekend of de satelliet, bedoeld voor telecommunica-
jWl Verbindingen in Azië, nog kan worden gered. Vorig jaar au-
I^4tus al mislukte de eerste lancering van een satelliet met be-
^|(pvan de tweetraps Delta-3-raket.
rede steun europarlement voor Prodi
Dnzef r
2 vf,jtatsburgEen ruime meerderheid van 392 afgevaardigden in
'ren t Europees parlement heeft gisteren haar vertrouwen gegeven
j Romano Prodi. De Italiaan kan nu aan de slag met de for-
ie van een nieuwe Europese Commissie, waarvan hij voor-
?r zal worden. Hij zal waarschijnlijk wachten tot na de Euro-
e verkiezingen half juni om de exacte samenstelling van de
;g bekend te maken. De WD heeft al haar leider Bolkestein
r voren geschoven als Nederlandse kandidaat, maar de rege-
heeft die kandidatuur tot op heden niet bevestigd.
oetbal tussen Noord- en Zuid-Korea
In Pyongyang, de hoofdstad van Noord-Korea, wordt in
istus een bijzondere voetbalwedstrijd gehouden. Een van
[earns bestaat uit arbeiders uit de communistische staat, het
LeidÉere elftal wordt samengesteld uit Zuid-Koreaanse werkne-
jrs. Het initiatief ontstond tijdens een bezoek van een Zuid-
reaanse vakbond aan Pyongyang. De vakbond heeft laten
2S jen op deze manier een verbetering van de relaties tussen de
laarleje aartsvijanden te willen bewerkstelligen. Een jaar later zul-
|dp Noord-Koreaanse amateurvoetballers een tegenbezoek
Seoul brengen.
ifant sterft van verdriet
:now Na 24 dagen van verdriet over de dood van haar
jndin is de olifant Damini gisteren in de dierentuin van het
Tird-Indiase Lucknow overleden. Na de dood van Champak-
-nad Damini niets meer gegeten of gedronken. Oppassers zei-
i dat ze duidelijk tranen in haar ogen had. Om Damini nieu-
■evenslust te geven, spoten dierenartsen meer dan 100 fles-
Iglucose, zoutoplossing en vitaminepreparaten bij haar in.
Iveigerde echter op te staan en vermagerde zienderogen. Da-
%i kwam begin vorig jaar in de dierentuin terecht. Vijf maan-
l'later kreeg ze gezelschap van Champakali.
[-akkoord over Timor ondertekend
>IE}york Indonesië en Portugal hebben gisteravond in het
*Y" pfdkwartier van de Verenigde Naties in New York een VN-ak-
)rd ondertekend waarin autonomie voor de opstandige pro-
aie Oost-Timor is geregeld. De ondertekening van dit auto-
iie-akkoord opent de weg naar een referendum over auto-
mie of onafhankelijkheid dat op 8 augustus moet plaatsvin-
-l In de overeenkomst is opgenomen dat een VN-politie-
idsi worc^t ingeschakeld om de veiligheid van de stemmers
het referendum te garanderen. Indonesië viel de Portugese
irzeese provincie Oost-Timor in 1975 binnen met wapenge-
In 1976 werd het tegen de zin van de bevolking ingelijfd.
l'j° KK doodt negen Turkse militairen
tegflfcRBAKiRStrijders van de Koerdische Arbeiderspartij PKK
in de Oost-Turkse provincie Bingol militairen in een
derlaag gelokt en negen van hen gedood. Volgens de Turkse
jigheidsdienst zijn er bij de aanval vier gewonden gevallen,
iaanval had dinsdagavond laat plaats toen ongeveer 10.000
rkse militairen een operatie uitvoerden tegen de separatisti-
|e PKK in het oosten van het land. Ongeveer dertig PKK-strij-
js openden met automatische geweren het vuur op een groep
paten die een aanval op de separatisten voorbereidden, al-
een militaire woordvoerder.
orsicaanse ex-prefect bekent brand
"lcio Het politieke schandaal in Frankrijk rond de gebeurte-
£en op het eiland Corsica dreigt zich uit te breiden. Slechts
jele uren nadat hij ontheven was van zijn functie als prefect
«jnCorsica bekende Bernard Bonnet betrokken te zijn geweest
ue brandstichting in een restaurant op het strand van Ajac-
i Aanvankelijk ontkende Bonnet iets met de zaak te maken te
v mciL en' ^et ^ranse kabinet heeft Jean-Pierre Lacroix benoemd
■sie'ofi^we prefect van Corsica. De Franse oppositie heeft nog
besloten of zij in verband met deze zaak een motie van
htrouwen tegen de regering zal indienen.
ntrste vogels liepen hard
De allereerste vogels hebben niet geleerd om te vliegen
^Mruit bomen te springen, maar door hard te lopen en met
^■vleugels te slaan. De vraag hoe de eerste vogels de lucht in-
houdt wetenschappers al sinds begin vorige eeuw bezig,
ia iedereen is het erover eens dat vogels geëvolueerd zijn uit
odc bsaurussen, maar hoe ze van de grond zijn gekomen is altijd
i onJuidelijk geweest. Palaeontologen van het Museum voor Na-
[rlijke Historie in Los Angeles zijn na nieuw onderzoek tot de
meljclusie gekomen dat de oudste bekende vogel, de 150 mil-
•urerP )aar oude Archaeoptrix, snel genoeg was om omhoog te
,de ribu naai wijst petities af
e l Ihaag» Het Joegoslavië-tribunaal in Den Haag zal geen peti-
S meer accepteren van actiegroepen die aanklachten eisen.
Bze petities zijn verlanglijstjes van individuele personen,
flr ze dienen geen enkel doel als bewijs", aldus aanklager
jvitt. Maandag vonden demonstranten geen gehoor bij het
junaal met hun verzoek om een aanklacht tegen vijf westerse
Iers, onder wie de Amerikaanse president Clinton en NAVO-
ïetaris-generaal Solana. Dat begin februari een petitie van
I radicale Servische actiegroep voor een aanklacht tegen de
feoslavische president Milosevic wel in ontvangst werd geno
pt- noemde Blewitt 'een fout die we niet meer zullen maken'.
in India stort in rivier
Een bus in de oostelijke Indiase staat West-Bengalen
idaag in de rivier Ganges gestort. Volgens de politie zijn er
loedelijk 35 mensen door het ongeluk om het leven geko-
De bus was op weg van Calcutta naar Siliguri toen het
.seling door de railing van de brug reed en in de rivier stort
en woordvoerder zei dat er waarschijnlijk 33 passagiers en
e bestuurders aan boord waren. Het voertuig zonk onmid-
ijk. Alle inzittenden worden nog vermist.
Staatssecretaris Benschop voorziet geen einde aan exorbitante pensioenvoorzieningen
Staatssecretaris Benschop van buitenlandse zaken vindt
het 'zeer pijnlijk' dat de CDA-eurodelegatie als enige Ne
derlandse partij weigert de fraudegevoelige onkosten- en
salarisregelingen van het Europees parlement af te
schaffen. Mede dankzij de steun van de CDA'ers schoot
het Europees Parlement gisteren een voorstel voor een
soberder regeling af. Volgens Benschop komt hierdoor
geen eind aan het 'declareren zonder bonnen en de
exorbitante pensioenvoorzieningen'.
straatsburg marc peeperkorn plan om de onkostenvergoe-
correspondent dingen veel strenger te contro
leren en een uniform salaris
Het Europarlement verwierp voor de parlementariërs van
met 376 tegen 140 stemmen het 12.500 gulden per maand in te
voeren. Daardoor blijven de
huidige regels, die misbruik uit
lokken, voorlopig bestaan. ,,Het
grote graaien gaat voort", ver
klaarde een nauw betrokken
ambtenaar. PvdA, WD, D66,
GroenLinks en de kleine chris
telijke partijen stemden wel
voor verandering. Naast het
CDA kozen alleen de querulan
ten Janssen van Raay en Van
Bladel (beiden Unie voor Euro
pa) voor behoud van de om
streden regelingen.
WD-europarlementariër
Wiebenga sprak van 'een ge
miste kans om schoon schip te
maken'. Net als PvdA, D66 en
GroenLinks vrezen de liberalen
voor een lage opkomst bij de
Europese verkiezingen op 10
juni. ,,Dit bevordert de animo
om te gaan stemmen beslist
niet", zei Wiebenga. PvdA'er
Metten vroeg zich af hoe hij 'de
kiezer onder ogen moet ko
men'. Zijn partijgenoot d'Anco-
na sprak van 'een grauwe dag
voor het Europees Parlement'.
Volgens CDA-politica Maij-
Weggen deugde het salarisvoor-
stel echter niet. Zij hekelde
vooral het ontbreken van een
overgangsmaatregel voor euro
politici die er in salaris op ach
teruit gaan. De huidige natio
nale beloning van de parlemen
tariërs is voor de Italianen, de
Oostenrijkers en de Duitsers
aanzienlijk beter dan de ruim
twaalf mille die ze straks zou
den krijgen. Ook de eis van en
kele lidstaten van de Europese
Unie om naast de verplichte
Europese belasting (circa twin
tig procent) de 'Euro's' ook nog
eens nationaal een extra heffing
op te leggen, zint het CDA niet.
Maij-Weggen vindt dat niet
het parlement, maar de EU-lan-
den die het salarisplan hebben
opgesteld, schuldig zijn aan het
uitblijven van een nieuwe rege
ling. De lidstaten zouden een
'tactisch-politieke blunder'
hebben begaan, door het parle
ment voor het blok te zetten
met het voorstel. Feit is wel dat
het salarisplan samen met vijf
europolitici, onder wie parle
mentsvoorzitter Gil-Robles, is
opgesteld. De WD'er Wiebenga
betitelde de CDA-argumenten
als 'politiek onbegrijpelijke juri
dische haarkloverij'.
Zie ook liet commentaar op
pagina 2
Milosevic laat leider Kosovaren gaan
vandaag in Duitsland een bij
zondere politieke betekenis
toegedicht.
Rugova was op 1 april op de
Servische tv verschenen, terwijl
hij de hand van president Milo
sevic schudde. De Joegoslavi
sche leiding zei sindsdien de
contacten met de gematigde
Kosovaarse leider te hebben ge-
intensiveerd met het doel een
politieke oplossing te vinden.
De westelijke mogendheden
hebben steeds getwijfeld aan de
juistheid van deze voorstelling
van zaken. Zij gingen er van uit
dat Rugova gedwongen werd
aan de leiband van Belgrado te
lopen.
Dinsdag heeft het Kosovo Be
vrijdingsleger UgK meegedeeld
niet met Rugova's partij te wil
len overleggen over de vorming
van een voorlopige regering.
Ug.K-woordvoerder Jakup Kras-
niqi noemde het aanbod van de
Democratische Liga van Koso
vo (LDK) onacceptabel en on
betekenend.
Een dag na de verrassende aan
komst van de gematigde Koso
vaarse leider Ibrahim Rugova in
Rome, is bekendgeworden dat
aan zijn reis naar de Italiaanse
hoofdstad een telefoongesprek
tussen de Joegoslavische presi
dent Milosevic en de Italiaanse
minister van buitenlandse za
ken Lamberto Dini vooraf is ge
gaan.
De Italiaanse televisie meldde
vandaag dat de twee dinsdag
met elkaar afspraken dat Rugo
va weg mocht uit Kosovo. De
Kosovaarse leider bevindt zich
nu met zijn gezin op een gehei
me plaats in Italië.
De bereidheid van Milosevic
om Rugova te laten gaan wordt
door waarnemers gezien als
een nieuw signaal van de Joe
goslavische president dat hij
bereid is te onderhandelen over
een oplossing van de Kosovo-
crisis. De 'actie Rugova' wordt
in verband met de G-8-top van
sap paulo Een Braziliaanse politieman brengt de gedetineerden in de Febem-gevangenis wat discipline bij. De autoriteiten willen weer orde op
zaken stellen na een aantal dagen van rebellie onder de gevangenen. Dertig mannen probeerden te ontsnappen. De gevangenen demonstreerden
vervolgens tegen de slechte levensomstandigheden in de gevangenis. foto afp caio gautelli
Gezondheid inheemse bevolking bedreigd
tokyo anp
Kemproeven in de jaren vijftig
tot tachtig, de ramp van 1986
met de kernreactor in Tsjerno-
byl en opwerkingsfabrieken in
Europa - zoals de 'lekkende' fa
briek in het Engelse Sellafield -
hebben ernstige radioactieve
vervuiling veroorzaakt in een
groot gebied rond de Noord
pool. Die vervuiling vormt een
grote bedreiging voor de ge
zondheid van de inheemse be
volking.
Dit staat in een rapport van
een wetenschappelijke onder
zoeksorganisatie van de landen
rond de Noordpool. Het rap
port van het Arctic Pollution
Assessment Program in Oslo uit
1998 is het eerste overzicht van
de vervuiling in het gebied.
De bevolldng van het Noord
poolgebied wordt volgens het
rapport in het bijzonder bloot
gesteld aan de vervuiling als ge
volg van de bijzondere bodem
gesteldheid en waterhuishou
ding. De lage temperatuur ver
traagt het uiteenvallen van de
radioactieve elementen. De
rendieren, die een belangrijke
voedselbron vormen voor de
inheemse bevolking, zijn ern
stig aangetast door radioactivi
teit. Het gevolg van de besmet
ting is dat de bevolking een do
sis radioactiviteit binnenkrijgt
die vijftig maal zo hoog is als de
hoeveelheid die net niet scha
delijk wordt geacht.
Een konvooi van de hulporga
nisatie Dokters van de Wereld is
gisteren in Kosovo onder vuur
genomen, maar enige uren la
ter toch veilig in Pristina aange
komen. Er raakte niemand ge
wond, zo deelde een woord
voerster van de Franse organi
satie vanuit Athene mee. Dok
ters van de Wereld is de enige
hulporganisatie die Kosovo in
mag. Het is onbekend wie de
aanslag heeft gepleegd.
washington john wanders
correspondent
De Apaches hebben de NAVO
nog niet veel goeds gebracht in
hun acties tegen Kosovo. Giste
ren vielen de eerste doden aan
NAVO-zijde bij een crash van
de peperdure gevechtshelikop
ter. De Amerikaanse regering
beklemtoonde in haar reactie
dat de Apache niet werd neer
gehaald door vijandelijk vuur.
„Het ging om een trainingsmis
sie ter ondersteuning van de
operatie Allied Force", aldus
het Pentagon.
De oorzaak van de crash, 75
kilometer noordwestelijk van
de Albanese hoofdstad Tirana,
was gisteravond nog in onder
zoek. Volgens onbevestigde be
richten vloog de gevechtsheli
kopter tegen een hoogspan
ningskabel.
Op 5 april gaf Washington het
groene licht voor de verzending
van 24 Apache-helikopters naar
Albanië. Onder meer als gevolg
van bureaucratische romp
slomp en de overbelasting van
het Albanese luchtruim duurde
het weken voordat de toestellen
daadwerkelijk in het gebied ar
riveerden. Eind april stortte de
eerste van de 24 helikopters
neer tijdens een trainingsmis
sie. De bemanning van dat toe
stel wist zich met schietstoelen
te redden.
De 22 overgebleven Apaches
zullen pas tegen het Servische
leger worden ingezet als presi
dent Clinton daarvoor zijn toe
stemming geeft. Clinton wacht
daar nog steeds mee omdat hij
zich bewust is van de grote risi
co's die de bemanning van de
Apaches lopen. Het toestel is
ontworpen om complete eska
drons tanks te verwoesten.
Toch is de Apache kwetsbaar,
i iet toestel kan met een vanai
de schouder afgevuurde SA-7
luchtdoelraket door een enkele
Servische soldaat betrekkelijk
eenvoudig worden neergc
haald.
Schotland en Wales kiezen eigen parlement
haarlem maaike oppenkamp-anp
Schotland en Wales gaan van
daag naar de stembus om een
eigen parlement te kiezen. De
ze beperkte vorm van zelfbe
stuur is de belangrijkste con
stitutionele verandering van
het Verenigd Koninkrijk sinds
Ierland in 1921 zelfstandig
werd. Schotland krijgt een rui
me autonomie, onder meer op
het gebied van binnenlands
bestuur, transport, gezond
heidszorg en onderwijs. De lei
der van de partij die de verkie
zingen wint vormt een minis
terraad, die verantwoording
moet afleggen aan het Schotse
parlement. De begroting van
Schotland bedraagt zo'n vijftig
miljard gulden, maar het par
lement kan binnen een marge
zelfstandig extra inkomsten
belasting heffen.
De bevoegdheden van de
Welsh assemblee gaan minder
ver dan die van het Schotse
parlement. Ze houdt zich voor
al bezig mét de invulling van
wetten uit Londen. Wales krijgt
ook geen regering, zoals Schot
land. De leden Itiezen uit hun
midden een 'Eerste Secretaris',
die de politiek leider van de as
semblee wordt. Zijn raad van
secretarissen beheert, in sa
menspraak met de assemblee
en de minister voor Wales in
Londen, een budget van zo'n 25
miljard gulden.
De verkiezingen van vandaag
zijn een uitvloeisel van de ver
kiezingsbelofte van het nieuwe
Labour van Tony Blair. Labour
wil de macht in Groot-Brittan-
nië decentraliseren om het land
op deze manier bij elkaar te
houden. Onderzoek toont aan
dat de Schotten en in mindere
mate de Welshmen steeds na-
tionalistischer worden. De her
vorming is een poging om
Schotland en Wales voldoende
autonomie te geven om het na
tionalisme de wind uit de zeilen
te nemen en op die manier
Groot-Brittannië bij elkaar te
houden.
De grootste tegenstanders
van dit idee zijn de Conserva
tieven. Niet alleen zijn ze bang
voor scheve verhoudingen bin
nen Groot-Brittannië (de Schot
ten mogen straks in het Lon-
dense parlement wel meebe
slissen wat er met geld in Enge
land gebeurt, terwijl de Engel
sen dit niet in Schotland kun
nen), meer nog vrezen ze dat de
macht in de regionale parle
menten uiteindelijk bij de na
tionalisten komt te.liggen, die
zich op termijn zullen afschei
den van het Koninkrijk.
De Scottish National Party
(SNP), die op een vaste aan
hang van 20 procent van de kie
zers kan rekenen, maakt er
geen geheim van een zelfstan
dig Schotland als ideaal te zien.
De Schotten hebben zich nooit
echt Brits gevoeld. De Unie met
Engeland werd in 1707 hoofd
zakelijk uit economische motie
ven gesloten. Schotland kent
Eén van de kandidaten voor het vandaag te kiezen Schotse parlement. De man noemt zichzelf William Wal
lace, naar de legendarische Schotse strijder die ruim 700 jaar geleden een Engelse legerovermacht de pan in
hakte. foto epa paul doods
een afwijkend rechtsstelsel en
onderwijssysteem. De traditio
nele 'haat' tegen de Engelsen
manifesteert zich zelfs tijdens
sportwedstrijden waar de
Schotten altijd de tegenstan
ders van Engeland steunen.
De leider van de SNP, Alex
Salmond, is er van overtuigd
dat Schotland zich nu ook op
economisch gebied alleen kan
redden. De constatering dat
Schotland op het moment meer
geld uit Londen krijgt dan dat
het afstaat, wijst hij van de
hand. De 'Schotse' olieop
brengsten uit de Noordzee gaan
namelijk rechtstreeks naar Lon
den.
Het vertrouwen van de SNP
om economisch zelfstandig te
overleven, wordt ook gesterkt
door de Europese Unie. Schot
land kijkt met grote ogen naar
Ierland, een land dat econo
misch altijd afhankelijk was van
Groot-Brittannië, maar dat nu
met hulp van Europa een sterke
economie heeft.
Deze geluiden uit het noor
den van het land maken de te
genstanders van de politieke
decentralisatie er niet vrolijker
op. Wrang voor de Conservatie
ven is dat zij zelf mede verant
woordelijk zijn voor het groei
ende nationalisme van de
Schotten. Tijdens hun rege
ringsperiode introduceerden zij
maatregelen die de beperkte
autonomie verder indamden.
En zo werd bij wijze van proef
een belastingmaatregel een jaar
eerder in Schotland ingevoerd
dan in Wales en Engeland.
Toch is «Ir kans «lat tie SNP
vandaag de macht verovert in
het nieuwe Schotse parlement
uitermate klein. Een half jaar
geleden leek de SNP nog op een
meerderheid van de stemmen
af te stevenen. De opiniepeilin
gen tonen inmiddels een ruime
overwinning van regeringspartij
New I.abour met 45 procent
van de stemmen, ongeveer vijf
tien procent meer dan de pei
lingen de SNP toebedelen. On
derzoek wijst tevens uit dat
maar een op de vier Schotten
snel onafhankelijkheid wil. De
meerderheid wil eerst met het
nieuwe parlement de kat uit de
boom kijken.
De gok van Blair lijkt dus
goed uil te gaan pakken. Maar
hij is daarbij wel een l\andje ge
holpen door de SNP. De popu-
lariteitsdaling van de nationa
listen is vooral te wijten aan hel
besluit van de SNP om zodra zij
aan de macht zijn een belas
tingverhoging door te voeren.
En een Schot zou geen Schot
zijn als hij niet liever zijn geld in
eigen zak zou houden.
