Tsjernomyrdin op pad met concrete voorstellen Etnisch Albanezen menselijk schild Servische troepen Buitenland Bekeuringen in buitenland zijn niet meer te ontlopen Vluchtelingen wachten op stickertje Nederlands visum Antwerpse chimpansees in isoleercel Littleton herdenkt doden ONDERDAG 29 APRIL 1999 Spion stal blauwdruk atoomarsenaal iew york Een man die ervan wordt verdacht voor China te spi- ineren, heeft topgeheime informatie weten te bemachtigen iver het volledige nucleaire wapenarsenaal van de Verenigde itaten. Als de vitale informatie wordt samengevoegd kan daar- :SC ih een bijna wetenschappelijke blauwdruk van de Amerikaanse t 22itoommacht worden herleid, meldde de New York Times giste- en. Minister Richardson van energie bevestigde een deel van E v iet krantenartikel. De oorspronkelijk uit Taiwan afkomstige we- i es enschapper Wen Ho Lee zou de informatie van het computer- se* ysteem van het nuclaire onderzoekscentrum in Los Alamos in jFjlew Mexico hebben gedownload. Lee werkte sinds de jaren achtig bij het Los Alamos-lab. Bij gebrek aan bewijs is hij nooit ipgepakt. Afgelopen maart werd hij wel ontslagen. Doodstraf geëist tegen Öcalan iNKARAHet Turkse openbaar ministerie heeft gisteren de Koer- lische rebellenleider Abdullah Öcalan officieel aangeklaagd we gens hoogverraad en separatisme. Tegen öcalan is de doodstraf I- >eeist. öcalan is aangeklaagd voor een staatsveiiigheidshof, dat !C| ïaar verwachting spoedig bekend zal maken wanneer het pro- es tegen de leider van de Koerdische Arbeiderspartij (PKK) be- IqJ ;int. Het proces zal gehouden worden op het gevangeniseiland mrali, waar öcalan wordt vastgehouden sinds hij in februari in (enya werd gearresteerd, öcalan startte in 1984 als PKK-leider ten gewapende strijd om autonomie af te dingen voor de Koer- len in het zuidoosten van Turkije. In de strijd zouden 37.000 nensen zijn omgekomen. Leger Israël tot openheid gedwongen eruzalem Het Israëlische leger is door het hoogste gerechtshof -an het land gesommeerd duidelijkheid te geven over zijn ban- len met het Zuid-Libanese leger SLA. Dit heeft de Israëlische ustitie gisteren bekendgemaakt. Israël bezette in 1985 het zui len van Libanon, een zogenaamde 'veiligheidszone' dat wordt ;econtroleerd door het SLA. Het is onduidelijk in hoeverre het »LA een verlengstuk is van het Israëlische leger. De rechter gaf iet leger 45 dagen om hierin verandering te brengen. De op- nerkelijke uitspraak van het hoogste gerechtshof, dat gehoor ;af aan een eis van de Israëlische Associatie voor de Mensen- echten, is zonder precedent. VS beëindigen sancties tegen Iran Washington De Verenigde Staten trekken komende woensdag jïun sancties in tegen meerdere landen die zij beschuldigen van Iteun aan terrorisme. Onder meer Iran, Libië en Sudan vallen fcnder de koerswijziging, die komt op een moment dat een Rmerikaans bedrijf voor een miljard gulden aan landbouwpro ducten aan Iran wil leveren. De voorzitter van de senaatscom- nissie voor landbouw, Dick Lugar, heeft enthousiast gerea geerd op de opheffing van de sancties. ieen Palestijnse staat op 4 mei pAZADe leden van de Palestijnse Centrale Raad hebben beslo- en om op 4 mei aanstaande niet de Palestijnse staat uit te roe- i >en. Dit heeft raadslid Nabil Amr gisteren meegedeeld. De Pa- estijnse leider Arafat had aangekondigd op 4 mei, als de termijn 'oor een vredesregeling volgens de Oslo-alckoorden afloopt, een 'alestijnse staat uit te roepen. Hij stond de laatste weken onder ware druk van de VS en de Europese Unie zijn plan uit te stel en om een conflict met Israël te voorkomen. De Raad zal na de sraëlische parlementsverkiezingen óp 17 mei pas een beslis- iing nemen over een onafhankelijkheidsverklaring. Omstreden rechter zaak-Dutroux dood ■Uik In Luik is gisteren onderzoeksrechter Martine Doutrèwe jverleden. Doutrèwe was verantwoordelijk voor het misgelopen inderzoek naar de verdwijning van de meisjes Julie en Mélissa, lie eind 1995 slachtoffers werden van Dutroux. Doutrèwe zorg- le een jaar later voor een unicum in de Belgische geschiedenis oordat haar optreden tijdens een verhoor van de Kamercom- nissie-Dutroux aanleiding was voor een onderzoek naar mein- !ed. De onderzoeksrechter sprak tijdens het verhoor voortdu- end verklaringen tegen van een rijkswachtofficier. De commis- ievoorzitter gaf opdracht uit te zoeken wie zich beschuldigde lan meineed. Justitie kon geen duidelijke uitspraak doen, maar telde wel dat Doutrèwe haar boekje ver te buiten was gegaan, te leed al lange tijd aan een ongeneeslijke ziekte. Nicotine wijst weg naar pijnstiller onden Franse wetenschappers hebben ontdekt hoe nicotine n de hersenen als pijnstiller werkt. Daardoor worden nieuwe eneesmiddelen mogelijk die effectiever maar minder versla end zijn dan morfine. Dat hebben wetenschappers van het 'asteurinstituut in Parijs gisteren gemeld. Nicotine, het versla gend bestanddeel van sigaretten, onderdrukt pijn door interac- ie met bepaalde moleculen in de hersenen. De onderzoekers Jaagden er in een bepaalde muizensoort te kweken bij wie deze noleculen, zogenaamde receptoren ontbreken. Nicotine bleek )ij deze dieren geen pijnstillend efffect te hebben. Deze recep toren kunnen het doelwit worden voor nieuwe pijnstillers. Militie wil Oost-Timor 'zuiveren' iydney Een pro-Jakarta militie op Oost-Timor, met de naam lood Bloed, zegt de hoofdstad Dili vanaf zaterdag te willen 'zui veren' van voorstanders van onafhankelijkheid van Oost-Timor. Volgens de mensenrechtenorganisatie Amnesty International is :en pamflet van die strekking vandaag in Dili verspreid. „Vanaf vrijdag middernacht zal iedere man, vrouw of kind die Dili dan liet heeft verlaten, worden beschouwd als uit te roeien tegen stander van integratie van Oost-Timor in Indonesië", zo staat in iet document. Pro-Jakarta milities hebben in de afgelopen we ien tientallen mensen gedood. Het geweld begon nadat Jakarta n januari aankondigde een referendum over autonomie of on- ïfhankelijkheid voor Oost-Timor te houden. Thatcher aan de drank' onden Margaret Thatcher is gaan drinken nadat ze haar pre mierschap in 1990 verloor. Dit schrijft voormalig onderminister n oud-parlementslid George Walden in zijn memoires die The vimes publiceert in een serie. Volgens Walden was Thatcher eer aangeslagen nadat de Conservatieve Partij haar in 1990 wegstemde. Na een bewind van ruim elf jaar moest de 'IJzeren Dame' haar macht afstaan aan John Major. Behalve ondermi nister was Walden van 1983 tot 1997 parlementslid. Hij stelt dat Thatcher na haar aftreden het aantal borrels per avond op schroefde. Volgens hem was er met haar geen normaal gesprek neer te voeren. Uitstel verjaren dwangarbeid gevraagd )en haag-berlunDe PDS-fractie in de Duitse Bondsdag, de op- tolger van de communistische partij in de DDR, vindt dat ex- yj dwangarbeiders langer de mogélijkheid moeten krijgen per soonlijke claims in te dienen ter vergoeding van de gedwongen Jterwerkstelling in de Tweede Wereldoorlog. De termijn loopt op eI 13 mei dit jaar af, maar de PDS heeft een wetsvoorstel inge diend voor een verjaringstermijn op 8 mei 2005, wanneer het 12 zestig jaar geleden is dat het nazi-bewind ten onder ging. Dit ilijkt uit een brief aan de Kamer van minister Borst (welzijn), die zich om de ex-dwangarbeiders bekommert. BBC-directeur met dood bedreigd Londen Een directeur van de Engelse staatsomroep BBC, Tony Hall, heeft sinds gisteren politiebescherming gekregen na met m de dood te zijn bedreigd. De bedreigingen zouden volgens de tfpolitie verband kunnen houden met de moord op de Britse sterverslaggeefster en presentatrice Jill Dando eerder deze week. De 37-jarige Dando werd maandag vermoord voor haar huis in een buitenwijk van Londen. De presentatrice van het misdaadprogramma Crimewatch werd in het hoofd geschoten en overleed op weg naar het ziekenhuis. De politie neemt de te ts iefonische bedreigingen die dinsdag zijn geuit, zeer serieus. Hall is niet bekend bij het grote publiek, maar hij is een van de eerste Jersonen geweest die een eerbetoon aan Dando hebben ge bracht na haar dood. Russische gezant naar Bonn, Rome en Belgrado LUXEMBURG ANP De Russische gezant voor Joegoslavië, Viktor Tsjer nomyrdin, heeft concrete voorstellen om de oorlog tussen de NAVO en Joego slavië te beëindigen. Dat meldt het Russische pers bureau Interfax. Tsjerno myrdin is op weg naar Bonn om daar over de cri sis in de Balkan te spreken met bondskanselier Schro der en de minister van bui tenlandse zaken Fischer. Tsjernomyrdin heeft ook nog Rome en Belgrado op zijn reisplan staan. MOSKOU-BELGRADO Rtr-DPA-AFP Details over zijn voorstellen wilde de gezant niet geven. Hij herhaalde wel dat een stopzet ting van de bombardementen door de NAVO een eerste stap moet zijn om eventuele onder handelingen te kunnen starten. De Joegoslavische vice-pre mier Vuk Draskovic, die on langs kritiek uitte op de Joego slavische politiek in de Kosovo- crisis, is gisteren ontslagen. Draskovic deed volgens het Joe goslavische ministerie van in formatie uitingen 'in tegen spraak met de federale rege ring'. Maandag opperde Dras kovic -als eerste Joegoslavisch regeringslid- dat Belgrado zal instemmen met een internatio nale vredesmacht in Kosovo onder VN-vlag. EU-lidstaten wisselen informatie uit Nederland in 1997 voor 206.107 gulden aan verkeersovertredin gen. Het Centraal Justitieel In casso Bureau (CJIB) in Leeu warden kon slechts 11.942 gul den direct innen. Bijna 37 dui zend gulden boekte het CJIB af als oninbaar. De bewindslieden van de dertien zogeheten Schengen- landen, waarin vrij verkeer van personen geldt, ondertekenden gisteren in Luxemburg echter een samenwerkingsovereen komst die aan deze praktijken een einde moet maken. Justitie in Nederland kan daardoor eenvoudiger de gegevens van bij voorbeeld een Duitse ver- keersovertreder opvragen bij de autoriteiten in Duitsland. Als de Duitse automobilist vervolgens niet betaalt, kan Nederland de boete alsnog opeisen via justitie over de grens. De nationale parlementen moeten de over eenkomst nog wel goedkeuren. Europese burgers kunnen in principe niet langer verkeers boetes in andere EU-landen ontduiken. Justitie in dertien EU-lidstaten gaat informatie daarover doorgeven aan het land van herkomst van een ver- keersovertreder. Bij weigering om te betalen mag ook de na tionale justitie de boete innen. Alleen Groot-Brittannië en Ier land doen niet mee aan deze justitiesamenwerking. Justitie staat vaak machteloos tegenover buitenlandse wegge bruikers, wanneer deze niet op heterdaad zijn betrapt bij het begaan van een verkeersover treding. Parkeerbonnen en boe tes voor rijden door rood licht en snelheidsovertredingen wor den wel opgestuurd naar het buitenland, maar in veel geval len niet betaald. Zo begingen buitenlanders in Een vrouw huilt bij het zien van de verwoeste huizen in het Joegoslavische dorpje Surdulica. De woonwijk werd geraakt door een NAVO-raket Bij de aanslag zijn zeker 20 mensen om het leven gekomen. foto epa vladimir vetkin SKOPJE FERDI SCHROOTEN Het Witte Huis ziet de maat regel als een bewijs dat Milose vic 'geïsoleerd raakt binnen zijn eigen regime'. Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden liet gisteren na de NAVO-bombar- dementen op Joegoslavië te steunen. Precies de helft van de afgevaardigden stemde tegen een Democratisch voorstel om duidelijk te maken dat de NAVO-bombardementen de goedkeuring van het Ameri kaanse parlement wegdragen. Het Huis heeft daarnaast be klemtoond dat president Clin ton de toestemming van het Congres nodig heeft om een grondoorlog in Joegoslavië te beginnen. Een voorstel van de ze strekking is door het Huis van Afgevaardigden met ruime meerderheid aangenomen: 249 voor en 180 tegen. Een raket die gisteravond een deel van een woning in de Bul gaarse hoofdstad Sofia ver woestte was niet afkomstig van een NAVO-vliegtuig. Dat zei het ministerie van defensie in Sofia van de NAVO te hebben verno men. Het dak en de bovenste etage werden verwoest, maar niemand liep verwondingen op. ANTWERPEN PAUL KOOPMAN CORRESPONDENT Chimpansee Flip zit volgens de Vlaamse milieu-organisatie Gaia al jarenlang in een isoleer cel. Arnold heeft het zelfde lot getroffen. En dan is er nog Maaike, die al 20 maanden in afzondering leeft. Berichten over langdurige opsluiting van chimpansees, sociale dieren die normaal gesproken in grote groepen leven, hebben de Zoo van Antwerpen in verlegenheid gebracht. De Belgische landbouwmi nister Karei Pinxten stelde gis teren een onderzoek in, nadat ex-verzorgers en Gaia aan de bel hadden getrokken. „Wij ne men deze klachten serieus. Diergeneeskundigen gaan de hokken en de chimpansees die daar verblijven, inspecteren", zegt woordvoerster Marijke Moenf. Gaia-voorzitter Michel Vandenbos, die gisteren al chimpansee Maaike in de Ant werpse dierentuin bezocht, noemt de situatie die hij daar aantrof, onaanvaardbaar. „Ze zit in een hok van 2 bij 3 meter, en heeft los van een plankje niets om zich mee te verma ken". Maaike zou uit haar groep zijn gehaald wegens een huidziekte: het krabben irriteer de de andere primaten. De situatie van Flip en Ar nold, twee volwassen manne tjes, zou ernstiger zijn. Beide dieren verblijven volgens Gaia 'sinds mensenheugenis' in aparte hokken. Aanleiding was de moord op een jong en een wurgpoging op een pasgeboren chimpansee. Dergelijke agressie is volgens verzorgers niet onge bruikelijk. Een van de verklarin gen voor het fenomeen is, dat dominante dieren het eigen na geslacht op die manier betere kansen willen bieden. Andere dierentuinen handhaven man netjes die een jong gedood heb ben in de groep. Flip en Arnold verhuisden na hun 'ontsporing' echter naar Planckendael bij Mechelen, een dependance van de Antwerpse dierentuin. Hun quarantaine- hokken bevinden zich vlak naast het Bonobo-paradijs; een oase van groen en slingertou wen, waar andere primaten een gelukkiger leven lijden. De op gesloten chimps zouden de he le dag door krijsen, in een po ging contact te leggen met soortgenoten. Na overleg met Gaia heeft de Antwerpen Zoo toegezegd dat beide apen mo gen vertrekken zodra betere op vang is gevonden. Over Maaike, in 1985 nog een geschenk van de Zairese oud-dictator Mobu tu aan de Belgische koning Boudewijn, wordt morgen een 'brainstorm-sessie' met externe deskundigen gehouden. De dierentuin Antwerpen wilde gisteren geen nader commen taar geven. Kosovaarse vluchtelingen met familie in Nederland krijgen al meer dan een week geen visum, omdat de Nederlandse ambas sade in de Macedonische hoofdstad Skopje nog steeds zit te wachten op een speciale functionaris en dito stickertjes. De ambassade in Skopje heeft volgens het ministerie van buitenlandse zaken in Den Haag officieel nog steeds niet de bevoegdheid en middelen om visa af te mogen geven. „Aanvragen mogen we aanne men, maar de verstrekking van visa moet voorlopig nog via de Duitse ambassade", aldus Frank de Bruin namens het mi nisterie. De samenwerking met Duits land bij de visumverstrekking heeft tot nu toe maar weinig opgeleverd. Duitsland, dat een grote Kosovaarse gemeenschap heeft, krijgt als topfavoriet voor familiehereniging stapels aan vragen. Staatsecretaris Cohen van Justitie stelt vandaag aan het kabinet voor om de regeling voor al in Nederland wonende Kosovaren voor het tijdelijk la ten overkomen van hun fami lieleden mogelijk ook gaan la ten gelden voor grootouders. Zijn voorstel komt gedeeltelijk tegemoet aan de wens van een meerderheid in de Tweede Ka mer om de regeling uit te brei- Littleton Een vrouw bekijkt de vijftien kruizen die in het Amerikaanse Littleton zijn neergezet ter nagedachtenis aan het bloedbad van vorige week. Twee scholieren schoten toen twaalf mede-leerlingen en een leraar dood. Daarna pleegden ze zelfmoord. Gisteren is op een Canadese school een leerling om het leven gekomen toen een 14-jarige jongen het vuur opende op de scholieren. De dader was een voormalige leerling van de school. foto ap eric strachan den tot tweedegraads familiele den (grootouders, broers en zussen). Het kabinet besloot eerder om soepel om te springen met het verstrekken van bezoekers visa aan eerstegraads familiele den (echtgenoten, ouders en kinderen) van in Nederland wonende Kosovaren. Een meerderheid, onder aanvoering van regeringspartijen PvdA en WD, vond dat te beperkt. De betreffende motie werd vorige week door Cohen ontra den. Hij waarschuwde de Ka mer ervoor dat uitbreiding mo gelijk tot gevolg heeft dat 'zeer aanzienlijke aantallen' Kosova ren naar Nederland komen. Lidmaatschap van Heli's Angels België verboden BRUSSEL PAUL KOOPMAN CORRESPONDENT De Heli's Angels worden vanaf vandaag in België beschouwd als een private militie: een orga nisatie die tot doel heeft het ge zag van de staat te ondermij nen. Het lidmaatschap van de motorclub is daarom verboden, en ook het dragen van emble men die bij de Heli's Angels ho ren, is strafbaar. Dat is het ge volg van een baanbrekend von nis van de rechtbank in Gent. Daar werden 35 Vlaamse leden van de Heli's Angels veroor deeld tot geld- en vrijheidsstraf fen, oplopend tot vier jaar cel. Vorig jaar deed de Belgische justitie een inval in het Vlaamse hoofdkwartier van de Heli's An gels. Het gebouw werd vrijwel geheel ontmanteld. De rechter in Gent vond dat er voldoende bewijzen zijn om de Heli's Angels tot militie te kunnen bestempelen. De orga nisatie van de groep, met 'chapters', 'presidents' en 'ser geants of arms' wijst daar vol gens de rechtbank op, net als de internationale vertakkingen en de rangorde van het lid maatschap (eerst 'prospect', dan 'hang-around' en ten slotte 'full-flesh-member'). De recht bank tilde ook zwaar aan het bestaan van een intern regle ment dat in lijfstraffen en geld boetes voorziet. Volgens het vonnis hadden de Angels de be doeling te heersen over de mo torwereld, getuige de 'niet te stillen honger naar wapens'. In het clublokaal werd echter al lesbehalve een wapenarsenaal aangetroffen. Gisteren was nog niet duide lijk of de Heli's Angels in be roep gaan. lojane ferdi schrooten Duizenden etnisch Albanezen in Ser vië zijn op de vlucht geslagen naar buurland Macedonië om te voorko men dat ze als Joegoslavische soldaten naar Kosovo worden gestuurd. Vol gens waarnemers van de Europese Unie (EU) probeert het Servische regi me met de mobilisatie een menselijk schild te vormen rond de eigen troe pen. Óok moet de inzet van etnisch Al banezen, die wel een Servisch uniform krijgen maar geen wapen, voorkomen dat ze gaan vechten voor hun broeders in het Kosovo bevrijdingsleger (UQK). In Lojane, een Macedonisch dorp vlakbij de grens met Servië, komen da gelijks zo n honderd vluchtelingen binnen. Bijna allemaal zijn het Servi sche Albanezen, die begin deze week massaal zijn opgeroepen voor dienst plicht in het Joegoslavische leger. „Maandag gaf de militaire politie onze burgemeester de opdracht de volgen de dag een bataljon van tweehonderd man ldaar te hebben staan," vertelt de 22-jarige Sabam uit Miratovac, een dorp van 10.000 inwoners in het uiter ste zuiden van Servië. Hij heeft niet gewacht op wat komen ging, toen de burgemeester van het overheersend etnisch Albanese dorp weigerde mee te werken. „We hebben niks meer van hem gehoord," zegt Sa bam, die de volgende dag met naar schatting vijfduizend mededorpelin gen via sluiproutes naar Lojane is ge vlucht. „Ik heb mensen gezien die niet weg wilden. Die worden nu waar schijnlijk ingezet tegen onze broeders in Kosovo." De 18-jarige Servisch Al banees Ragep, die maandag al wist te ontsnappen aan de oproep in Mirato vac, zegt dat veertig mensen uit zijn dorp gedwongen zijn gemobiliseerd. Van hen ontbreekt elk spoor. Echt vechten hoeven de door Serviërs gemobiliseerde Albanezen waarschijn lijk niet. „Ze krijgen alleen een uni form, geen wapen," vertelt Iljazi Vax- hid, leider van de crisisstaf in Lojane. Politiemensen waken ervoor dat de vluchtelingen, van wie velen de groene oproepkaart van de Serviërs bij zich hebben, het dorp niet verlaten. Alleen de ongeveer zeshonderd Kosovo-Alba nezen die tot nu toe in Lojane zijn aangekomen, zijn doorgevoerd naar kampen elders in Macedonië. Volgens waarnemers van de Europese Unie is de mobilisatie van etnisch Al banezen een slimme zet van het regi me van president Milosevic. „Door ze zonder wapens mee te sturen met de eigen soldaten, lopen die geen risico, maar creëer je wel een menselijk schild," zegt Oostenrijker Karl Curin, leider van de EU-waamemersmissie in Skopje. „De NAVO kan moeilijk troe pen bombarderen als er ook onschul dige burgers tussen zitten. Hetzelfde geldt voor de UQK, die geconfronteerd wordt met een mix van Servische troe pen en etnisch Albanese broeders." De mobilisatie is volgens Curin ook bedoeld om het UÖK de wind uit de zeilen te nemen bij de eigen werving. „Door de etnisch Albanezen in je ei gen leger op te nemen, kun je ze in de gaten houden en kunnen ze dus ook niet vechten voor het UQK." Opvallend is dat de Serviërs alle vol wassen etnisch Albanezen tot zestig jaar oproepen. Dat duidt op een nieu we tactiek van etnische zuivering, stelt Curin. „Je kunt ze met geweld dwin gen om het land te verlaten, maar je kunt ze ook voor een onmogelijke keus stellen. En dus maakt iedereen die op geroepen wordt zich uit de voeten." Behalve de opgeroepen nannen gaal ook de rest van de familie mee, uit angst voor represailles wegens het de serteren van echtgenoter. en zonen. Weigering van de dienstplicht is le vensgevaarlijk, weet de 22-jarige Agus uit Miratovac, die maandag in Lojane aankwam na een zeven uur durende reis te voet. Een oom van hem uit het Zuid-Servische stadje Presevo kwam een dag later aan in het Macedonische grensdorp. „Hij vertelde me dat de mi litairen kleine kinderen afpakten van een paar mannen die opgeroepen wa ren voor het leger. Ze dreigden de kin deren te gijzelen en dood te schieten als ze niet gauw het Servische uniform aantrokken en meegingen." In Presevo zouden 450 van de 20.000 inwoners zijn gemobiliseerd. Zo dicht bij de grens voelen de meeste Servische Albanezen zich in Lojane nog steeds niet veilig. „Ik ben nu ook bang, net als in Servië," zegt Sabam, die in het dorp geregeld bombarde menten en ander oorlogsgeweld hoort achter de berg. Toch sluit hij niet uit dat hij zelf alsnog de wapens oppakt, maar dan voor het U(^K. „We wachten op wat gebeuren gaat. Maar als solda ten van het U£K ons weten te vinden en ons uit het kamp kunnen halen, ben ik bereid met ze mee te vechten."

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1999 | | pagina 7