'Vijf kwartier plankgas' M TV IWEER Bulderbos als milieusymbool Steeds meer actieve Koninginnedagvierders Tweeling onderscheiden 247 C O E N T A A R De Vereniging Milieudefensie is bereid het Bulderbos bij Vijfhui zen op te geven als in het Tijdelijk Overlegplatform Schiphol af spraken zijn te maken over duidelijke milieugrenzen voor de luchthaven. Door de grond aan Schiphol te verkopen zouden de milieuactivisten hun fysieke verzet tegen de aanleg van de vijfde baan opgeven. Op het eerste gezicht een logische stap, die volledig past in de traditie van het Nederlandse poldermodel, de overleg- cultuur die zich kenmerkt door consensus en compromissen. Bij nadere beschouwing en terugkijkend naar de discussies over de groei van Schiphol en de rol daarin van de overheid, is zo'n stand punt minder logisch en in feite zelfs ongewenst. Te lang heeft de overheid de indruk gewekt dat economie en mi lieu kunnen worden gediend met de groei van de nationale lucht haven tot mainport. In het Plan van Aanpak Schiphol dat begin ja ren negentig werd opgesteld probeerde het rijk het onmogelijke te realiseren: een forse groei van de luchtvaart tot 40 miljoen passa giers per jaar en tegelijkertijd verbetering van het leefmilieu in de regio. Rijk, provincies, gemeenten en de luchtvaartsector zetten hun handtekening voor die dubbele doelstelling in dat plan. De groei van de luchtvaart ging ondertussen onverminderd door en in het uiteindelijke besluit van de Tweede Kamer over de groei van Schiphol enkele jaren later werd de grens al opgerekt tot 44 miljoen passagiers. In de daarop volgende discussie over de toe komst van de luchtvaart in Nederland (TNLJ) leken alle grenzen te vervagen: met enige aanpassingen in het banenstelsel zou Schip hol moeiteloos 60 tot 80 miljoen passagiers per jaar kunnen ver werken. De economische belangen lijken in goede handen bij partijen als Schiphol, KLM, Kamer van Koophandel en andere organisaties. Bij de presentatie van mooie jaarcijfers over '98 klaagden Schiphol-di- recteur Cerfontaine en Martinair-topman Van Bochove gisteren over de gevolgen van de milieubeperkingen voor de groei van de luchtvaart. Terwijl deze slechts iets afvlakt na een aantal jaren van niet voorspelde groeipercentages boven de tien. Om te voorkomen dat het milieu niet volledig ondergeschikt wordt gemaakt aan de economische belangen, is een krachtige milieube weging nodig. Voor Milieudefensie is daarin een duidelijke rol weggelegd. Van alle milieuorganisaties heeft de vereniging zich tot nu toe de strijdbaarste getoond, zowel aan de onderhandelingsta fel als bij acties. Het Bulderbos is voor veel mensen de belicha ming van de zorg voor milieu in de regio en het enige fysieke wa pen tegen een ongebreidelde groei van Schiphol. Dat moet Milieu defensie als stok achter de deur nooit uit handen geven. Het beroerde Oranje-virus Sinds de zomer van 1988 ben ik behept met een soort van virus dat me al menig beroerde avond heeft bezorgd. De aftvijking bestaat er uit dat ik uitzie naar een voetbalinterland. Op zo'n dag als gisteren, als er een wedstrijd van het Nederlands elftal op het programma staat, flitst het wel een paar keer door m'n hoofd: vanavond Oranje op de buis, lekker. Ik dank deze ziekte aan Marco van Basten en zijn vrienden, die mij een kleine elf jaar geleden enige weken hebben laten leven op een oranje gekeurde wolk van geluk. Ik weet nog precies hoe ze gingen, de wedstrijden van toen. Inclusief het bijbehorende commentaar. ('Van Basten, prima aangenomen, jongen... ja!' - Nederland-Enge- land, Theo Reitsma. 'Wouters, Van Basten, wordt dit 'm dan?, ja! ja! ja!, Marco van Basten! 2-1!' - Nederland-Duitsland, Evert ten Na pel). Inmiddels weet ik natuurlijk wel dat er anno nu veel is veranderd rond het Nederlands elftal. Marco van Basten is Clarence Seedorf geworden en Theo Reitsma Harry Vermeegen. Alles stukken minder kortom: maar om de een of andere reden wil dat maar niet goed tot me doordringen. En dus zette ik me ook gisteren - tegen beter weten in - verwachtingsvol voorde buis. Dat het zoveel anders is geworden, is trouwens volgens mij mede een gevolg van het feit dat interlands (althans de vriendschappelij ke, maar daar zullen we het zoals bekend voorlopig mee moeten doen) door de jongens van de HMG (RTUVeronica) worden uitge zonden. En Oranje bij de commerciëlen: inmiddels is wel gebleken dat dat vragen om narigheid is. Neem commentator/positivo Harry Vermeegen. Een beste jongen, hoor; zijn bedoelingen zijn goed. Maar liet is Theo niet, begrijpt u wel. 'Dit wordt sowieso geen vervelende wedstrijd, daar ziet 't nu al naar uit', concludeerde Harry gisteren na een minuuut of tien. Zal een voetbalvoorspelling er ooit verder naast hebben gezeten? Wat een ellende! Verder is de manier waarop de HMG-jongens de rust vullen, rond uit schandalig te noemen. Werkelijk waar: eerst zeven minuten re clame, daarna Hans van der Zee - of all people - die in drie minu ten mag vertellen hoe het komt dat hij de uitspraak van de namen van de Marokkaanse voetballers zo goed kent, gevolgd door weer een minuut of zes reclame. Nou geef ik toe dat liet gisteren niet zou zijn meegevallen om de pauze op te vullen met hoogtepunten uit de eerste helft, maar toch. Al met al, wat was het alweer een buitengewoon treurniswekkend voetbalavondje, gisteren. Waarom, waarom, zo vroeg ik me na hét laatste fluitsignaal in vertwijfeling af, heb ik niet gewoon naar Midsomer Murders op Nederland 1 gekeken? Duurt ook anderhalf uur, spanning verzekerd, de wedstrijd wordt altijd gewonnen en Seedorf, Vermeegen en Van der Zee doen nooit mee. Toch is er voor mij nog één lichtpuntje. Ik heb het gevoel dat Oranje er op den duur wel in zal slagen dat hardnekkige 88-virus bij me uit te bannen. Zeker met hulp van Vermeegen en Van der Zee moet dat uiteindelijk gaan lukken. Eerst zonnig, later buien Goed nieuws voor Oranjeklanten. Boven het Noordzeegebied bevindt zich tijdens het komende etmaal een smalle zone van hoge luchtdruk. Onder invloed van dit systeem, waarvan de as zich net ten noorden van de Waddeneilanden ophoudt, blijft het gedurende het grootste deel van de dag droog met flink wat zon, weinig wind en aangename tempe raturen. Na een moeizame thermische start, op enkele plaatsen in hoofdzakelijk het binnenland is zowaar nachtvorst mogelijk, beweegt het kwik zich naar waarden omstreeks 19-20 graden. Tijdens de middaguren komen er in het zuiden van het land enkele regen en onweersbuien tot ontwikkeling. Aan het einde van de middag en vrijdagavond krijgen ook wij met buien te maken. Kortom voor de vrijmarkten ziet het er prima uit; oranjefeesten en festivals die later op de dag op gang komen moeten rekening houden met een regen of onweersbui. In het weekeinde is er sprake van een overgang naar kouder weer met vooral later op zaterdag enige tijd regen of enkele buien. De verkilling voltrekt zich achter een lagedrukgebied dat boven onze omgeving ontstaat en zich naar het noordoosten verwijdert. Er is geen echter geen reden om de nabije toekomst, volgende week, met vrees tegemoet te zien. Boven het Noordzeegebied etaleert zich na het weekein de namelijk een nieuw hogedrukgebied. Dankzij dit sys teem keert de zon weer terug, nemen de regenkansen af en stijgen de temperaturen tot meer dan 20 graden hal verwege volgende week. jan visser Rudolf Spoor regisseert reportage Koninginnedag Koninginnedag 'live' op tv is verzinnen wat de kijker wil zien, dus ook wat de koningin zal zien. Tientallen mensen zijn in touw om de live NOS-reportage op Koninginnedag tot een suc ces te maken. Voor de regisseurs in Utrecht en Houten zijn het hectische tijden. De producers zijn al maanden bezig met het voorwerk. Ook voor de presentatoren Jan Eikelboom (Utrecht) en Henny Stoel (Houten) betekent Koninginne dag een bijzondere klus. Koninginnedag kost hem zo een paar schoenen. Rudolf Spoor (60), voor de vijftiende keer dit jaar regisseur van de NOS-reportage over Koningin nedag, loopt de route die onze vorstin aflegt van te voren een stuk of twaalf keer. Kijken, kij ken, kijken. Leuke dingen be denken. Anticiperen. Dit jaar neemt Spoor - veertig jaar in dienst bij de NOS - Ko ninginnedag in Utrecht voor zijn rekening. Zo'n reportage betekent 'huiswerk maken, huiswerk maken, huiswerk ma ken', benadrukt Spoor. Verzin nen wat de kijker wil zien. Dus ook: wat de koningin zal zien. Nauw betrokken bij de voorbe reidingen zijn producer Mike van Breemen en regie-assisten te Ellen Beckering. „Zij is de stille kracht. Tijdens de uitzen ding houdt ze alle details in de gaten." Van Breemen doet het voorwerk. Vanaf het moment, eind de cember, dat bekend wordt wel ke steden of dorpen de konin gin aandoet, komt er bij de NOS een redactie in touw die achter grondinformatie verzamelt over de plaatsen die bezocht wor den. Op de dag zelf zijn onder meer technici, cameralieden (twaalf) en kabelsjouwers in touw. Tientallen mensen. Het sjouwen van de kabels lijkt ne derig werk, maar is van groot belang, legt Spoor tiit. Het gaat in Utrecht om ruim tien kilo meter kabel. Hij laat een me- tersgrote plattegrond van de stad zien met daarop de route van de koningin in geel. De standplaatsen van de camera's zijn aangegeven met oranje stippen. De kabels mogen niet over de weg liggen, vanwege het ver keer. Dus rennen de kabelsjou wers - stagiaires van het Dudok College - zicii rot. „Heel gemo tiveerde jongens en meisjes die er een zakcentje voor krijgen." Op twee cruciale plaatsen in de route zijn kabels weggewerkt onder de straat. Zulke dingen krijg je alleen voor elkaar in nauwe samenwerking met de gemeente. Rudolf Spoor is over de professionaliteit en de be reidwilligheid van Utrecht zeer te spreken. „De medewerking die we krijgen is fantastisch. Er is natuurlijk een gedeeld be lang. De stad Utrecht krijgt een promotie waar geen VW-folder tegenop kan, de NOS wil graag een mooie reportage maken. Daarvoor moeten heel wat re clamezuilen, verkeersborden en glasbakken langs de route ver wijderd worden. De stad - voor zover de koninklijke stoet er langs komt - wordt opgewreven als een appel. Tijdens een van zijn voorbezoe- ken liet Rudolf Spoor zich ont vallen dat de straatlantaarns op het Janskerkhof er nogal krak kemikkig bij stonden. De eerst volgende keer dat hij kwam ble ken ze allemaal rechtgezet en schoongepoetst. Grote reportages - de 4 mei her denking, prinsjesdag, herden king Bijlmerramp - zijn Spoors specialisme. Veel komt aan op de gezamenlijke routine van de ploeg. „Doordat we elkaar zo goed kennen, kan er van alles misgaan zonder dat de kijker daarvan iets merkt. Tijdens de uitzending communiceren we heel kort en efficiënt." Het woord stress wil Rudolf Spoor niet in de mond nemen, maar een makkie is de live Ko ninginnedag-reportage zeker niet. De rust die de uitzending op televisie uitstraalt, staat in groot contrast met de hectiek achter de schermen. „Het is maar vijf kwartier, zonder aan loop. Meteen plankgas. Net een formule 1-race." In de regiewagen, die met de rest van de Teportagetrein' van de NOS op de Ganzemarkt staat, ziet Spoor op Koningin nedag alle camerabeelden tege lijk. De presentator - in Utrecht Jan Eikelboom - heeft een 'oor tje' waarin Spoor extra aanwij zingen doorgeeft. Bijvoorbeeld dat een van te voren opgeno men filmpje gestart wordt. Zo worden er beelden geschoten van een mooie patisseriewinkel die de regisseur spotte op het Oudkerkhof en van de kruiden tuin bij de Dom. „Die kruiden tuin is een must, gezien vanuit televisie. Het lijkt Cambridge wel." Omdat vanaf de Dom, waar ook een camera staat, een molen te zien is, is Spoor deze molen gaan bekijken. Die molen wordt prachtig versierd op de film ge zet. Zulke shots worden eerder op de ochtend al opgenomen. Soms krijgt Rudolf Spoor mooie anekdotes in de schoot gewor pen. Zo is de zwangere vrouw van de molenaar rond Konin ginnedag uitgerekend. Mocht het kindje op 29 april al gebo ren zijn, dan komt er een grote ooievaar in beeld. Zulke speelse details geven zijn reportage sjeu, vindt Spoor. „Gewoon met een camera achter de stoet aan hobbelen, dat kan ieder- Dubbel verboden kinderen Hij was een perfecte huisvader, had ze altijd gedacht. Ze had nooit iets aan hem gemerkt. Ze waren allebei van Italiaanse afkomst, het was een liefde die in de schoolbanken ontstond. Dertig jaar geleden overleed hij aan een hartinfarct. En nu, vieren vijftig jaar na de oorlog staar er in haar Amerikaanse dorp opeens een Hollandse vrouw voor de deur die in niets lijkt op haar dochters. De vrouw claimt dat zij de dochter is van haar man, verwekt in Nederland, gedurende de Tweede Wereldoorlog. Dankzij het televisieprogram ma Spoorloos heeft ze haar vader achterhaald, je ziet zijn vrouw vol ongeloof kijken naar de blonde, forse vrouw van middelbare leeftijd. Die appel is wel heel ver van de boom gevallen. Nee, ze heeft nooit iets van hem overeen Hollands kind vernomen. 'Datsoort dingen hou je voor je, denk ik, dat je nog een kind hebt ergens anders', zegt ze, ten slotte, kiezend voor realisme, omdat ze er anders geen raad mee weet. Maar de Hollandse dochter wil weten of ze welkom is in 'haar familie'. 'O ja hoor', zegt haar spiksplinter nieuwe zus, met de televisiecamera op haar gericht. Wat drijft zo'n vrouw om het hele leven van een onbe kendefamilie opzijn kop te gaan zetten? Een man die ik een paar jaar geleden daarover sprak, noemde die onstuitbare drang het verlangen naar 'afstammings- rust'. Hij was zelf het kind van een zogeheten 'moffenmeid'. Hij groeide op zonder vader, omringd door een allesoverheersend, ongrijp baar geheim. Een dubbel verboden kind, want hij was niet het kind van de bevrijder, maar van de vijand. Moffenmeiden wa ren volgens de gangbare mening meisjes die 'met de vijand heuldenen de lusten van de moffen blusten'. Bij de bevrij ding, eerst in het zuiden van het land en daarna in de rest van Nederland, werden ze in het openbaar kaalge knipt, soms met teer overgoten en daarna met veren beplakt, een volksge richt dat plaats had op de golven van de haat en omringd werd door een joelend, wraakzuchtig publiek. Hij heeft gepro beerd het zich voor te stellen hoe dat in die jaren was. Die vreselijke schande. On- j-j gehuwd zwanger zijn en dat dan ook nog van een Duitser. Een Duitser die overigens HELEEN CRUL wel, zo vermoedt hij, de grote liefde is geweest van zijn moeder. Ze is door een hel gegaan. Bij haar ouders was ze jarenlang niet meer welkom. Hij is opgevoed en opgenomen in het gezin waar zij huishoudster was. Vanaf zijn zesde jaar begon hij te voelen dat zijn be staan direct was verbonden met een groot, onbe spreekbaar geheim. Hoeveel dubbel verboden kinderen er in Nederland zijn, is volgens prof. dr. R. Hoksbergen, bijzonder hoogleraar niet-genetisch ouderschap, onbekend. Er moeten volgens hem duizenden moffenmeiden zijn geweest 'die verschrikkelijk hebben geleden'. Sommi gen hebben kort na de oorlog een einde aan hun leven gemaakt. Anderen konden er alleen maar mee leven door er nooit meer over te praten, het diep weg te stop pen en over te gaan tot de orde van de dag. Gevoelens van een vretend gemis, van minderwaar digheid, van schaamte voor iets waar ze zelf niet ver antwoordelijk voor zijn geweest hebben diepe sporen getrokken in het gevoelsleven van nagenoeg alle kin deren die in of kort na de oorlog zijn geboren uit rela ties van Nederlandse vrouwen met Amerikaanse. Ca nadese of Duitse militairen. Meestal vernamen zij de waarheid op een indirecte manier, via opmerkingen uit hun omgeving of scheldpartijen op school. Pas toen hij 21 jaar was en zeifin dienst moest, vernam de man van zijn moeder: ja, je bent het kind van een Duitse militair. Op zijn 34ste forceerde hij met haar een gesprek, waarin hij wat meer bijzonderheden over zijn vader te horen kreeg. Alles wat tastbaar herinner de aan hem had ze 'uit verdrieten nijd' weggegooid. Ook zijn foto. De moeders van de (dubbel) verboden kinderen ver breken nu het zwijgen, soms vrijwillig, soms onder sterke druk van hun kinderen. Voor de moeders is het nu of nooit. Voordat zij sterven willen ze die last van hun schouders, het geheim openbaar maken en delen. De kinderen zelf, al voorbij de evenaar van het leven, ontdekken dat bij het ouder worden, het onvoltooide verleden zich meedogenlozer gaat opdringen. De man is nu serieus op zoek naar zijn vader. Elk jaar is hij blij als de 4-meiviering weer achter de rug is. Want hij ondergaat het weliswaar als een Nederlan der, maar hij is ook her kind van een Duitse soldaat. Twee zielen in een borst. Het bloed kruipt waar het niet gaan kan. De populariteit van Koninginnedag blijft stijgen. Ging Ln 1997 33 procent van de bevolking actief Ko ninginnedag vieren, in 1999 gaat 38 procent dat doen. Bovendien vinden meer Nederlanders troon opvolger Willem-Alexander vriendelijk en dichter bij het volk staan dan Beatrix. Dit blijkt uit een enquête woensdag van het NIPO. Het aantal mensen dat zegt Koninginnedag te gaan vieren is in vergelijking met andere jaren nog verder gestegen, constateren de onderzoekers. In 1996 ging 30 procent Koninginne dag vieren, een jaar later was dat 33 en nu zou 38 procent zich in het feestgedruis gaan begeven. Het zijn opnieuw de jongeren die Koninginnedag willen vieren, zo blijkt uit de enquête. Uit het onderzoek blijkt ook dat Willem-Alexander op een aantal punten een imago heeft opgebouwd dat positiever is dan dat van zijn moeder. Hij wordt vriendelijker 89 procent om 80 procent) en sympa thieker geacht 83 om 78 procent). Daarnaast zeggen meer mensen dat de kroonprins dicht bij het volk staat. Wel menen meer Nederlanders dat Beatrix ge schikter is als staatshoofd. Dan gaat het om 87 pro cent tegen 68 procent voor de kroonprins. Als Willem-Alexander eenmaal de troon bestijgt, vindt een op de drie Nederlanders (36 procent) dat de naam Koninginnedag moet worden veranderd in Oranjedag. Een kwart van de bevolking kan zich vin den in Koningsdag; 23 procent vindt dat de naam Koninginnedag moet blijven bestaan. Burgemeester Veninga van Urk heeft gisteravond twee koninklijke onderscheidingen uitgereikt aan een eeneiige tweeling. Het is een zeldzame gebeurte nis dat een tweeling tegelijkertijd wordt onderschei den. De 55-jarige broers Klaas en Auke Beerstand uit Urk doen hun charitatieve werk altijd gezamenlijk. Ze krijgen de onderscheiding, lid in de orde van Oranje Nassau, dan ook voor dezelfde verdiensten. Ze zijn ouderling in de gereformeerde kerk, geven leiding aan de zondagsschool en doen lokaal histo risch onderzoek. Het Kapittel van de Civiele Orden houdt niet bij hoe vaak een tweeling tegelijkertijd is onderscheiden. Wel is duidelijk dat het heel zelden gebeurt. MILLENNIU nog dagen Nog 247 dagen en he nieuwe millennium b aan. Reden voor deze: om in een dagelijkse terug te kijken op bel rijke gebeurtenissen plaatsgrepen op corrt ponderende data in c gelopen 100 jaar. Dez1 week: 26 april 1986: r<[ kerncentrale Tsjernol1 27 april 1791: Samuel se geboren; 28 april 1 muiterij op de Bounty april 1974: Nixon gee I tergate-tapes vrij; 30 1980: Beatrix koningii mei 1890: eerste vierii feest van de arbeid. 29 APRIL 1974 De Washington Post heef Internetside er dit jaar m t even voor aangepast. Het j jubileum van de Waterga faire verdient een bijzone e plekje op het wereldwijde werk (www.washingtonp i .com). De namen van de nalisten Bob Woodward i Bernstein zijn voor altijd bonden aan het grootste tieke schandaal uit de ge; e denis van de Verenigde S hun speurwerk (All the Pis dent's Men') beloond me Pulitzerprijs. Vandaa^ vijfentwintig jaar geleden president Nixon moet be 1 maken dat hij geruchtma geluidsbanden zal vrijgev Het lijvige rapport van ge ii ken die in het presidentieel leis zijn gevoerd vormt dt maat van Nixons definitit e treden. De president den met het afgeven van uittr van de gevoelige geluidsb vanaf te komen, maar voc dankzij de volhardendhei c de Washington Post lukt <[t niet. De ongerustheid in <b Amerikaanse samenlevin begonnen is met een inbi het Watergate-complex - het Democratisch bureaut de verkiezingscampagna 1972 was gevestigd - neer hand over hand toe. Het den van Nixon, in augusti' 1974, is onvermijdelijk. nooit iemand geweest die geeft", zegt hij bij zijn ver ii „Het is strijdig met elk in: e in mij, maar het belang v; VS gaat voor." HENK RUUL» MENSELIJlf Een toevallig bezoekje van JAGGER aan een bowlingz; uitgelopen op een grote ch;& Tijdens zijn tour door de Ve de Staten had de zanger va Rolling Stones plotseling z kinderen op een potje bowl tracteren. De bezoekers vai zaal in het stadje Fargo (in Dakota) stonden met open te kijken toen Jagger kwam nenwandelen. Toen hij wa: speeld en wegging brak de los. Zodra Mick weg was, v< melde de eigenaar van de bowlingballen waarmee hij gespeeld, zo verhaalde een baasde woordvoerder van J tegenover het Britse showb persbureau WENN. De mar de ballen in een museum t toonstellen. Vrouwelijke beu kers vochten om alles wat aangeraakt. Zijn spaflesjes zen en zelfs bowlingschoen werden inzet van een hevig strijd. Het meest verbaasd Jagger toen hij 's avonds te keek. „Blijkbaar had iemar bewakingsvideo van de bov zaal doorgespeeld aan het tv-station. Daar verscheen een pizza in de hand en dri zigzijn bowlingschoenen a< trekken", aldus de woordvo Bijna vijftien jaar na het lie digheidsconcert Live Aid vc ej Afrika verenigt de crème de crème van de international! ei sementswereld zich opnieu de derde wereld. Het mega nement moet het grootste t|m siepubliek uit de geschiedegc trekken. Tijdens Net Aid, dr oktober 1999 plaatsvindt, op hetzelfde moment in Lo Genève en New York drie ei concerten worden gegeven. CHAEL JACKSON, SIR PAl MCCARTNEY, U2, BOB DY en REM zullen acte de prés geven, evenals beroemdhec p de film- en sportwereld. Ne (a moet de wereldpolitiek ertojni wegen de schulden van de landen nog voor het nieuwejjt lennium kwijt te schelden. Goldsmith hoopt dat een mjrl mensen de wereldleiders ternetoproepen zullen aansjed de schuldenlast voor het ja? 2000 op te heffen, meldt h ra Britse showbizzpersbureau WENN.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1999 | | pagina 2