Een verjaardag in stilte
m
JuiIANA 90 JAAR
0%
WOENSDAG 28 APRIL 1999
Koningin Juliana opent in 1974 de Keukenhof die toen 25 jaar bestond.
Rechts burgemeester Berends van Lisse. foto's archief
Koningin Wilhelmina en prins Hendrik brengen samen met
een nog jonge Juliana een bezoek aan het oorlogsschip 'De
Heemskerk'.
Koningin Juliana in 1955
i v
Prinses Juliana, koningin Wilhelmina en de prinsessen Beatrix
en Irene vertrekken in juli 1942 naar de Verenigde Staten.
Koningin Juliana, in 1967 op bezoek in eigen land, verkent Terschelling op de fiets.
Prinses Juliana en prinses Irene juichen op 29 mei 1998 het kersverse bruidspaar Marilene en Maurits toe.
mogen sluiten, is onduidelijk.
Juist door de kille benadering van het ko
ningschap door Beatrix, spreekt de mense
lijke stijl van Juliana nog steeds tot de ver
beelding. 'Moeder van het volk' of 'Konin
gin naast de rode loper' zijn bijnamen die
louter op Juliana van toepassing kunnen
zijn. Feestelijkheden blijven op verzoek dus
achterwege, maar de negentigjarige wordt
in gedrukte vorm volop geroemd. Deze
maand verscheen een stroom boeken met
titels als 'Juliana, Een Oranje van het Volk'
(Frits Huis), 'Juliana, Mens en Majesteit'
(Ans Herenius-Kamstra) en 'Juliana, Gefeli
citeerd!' (Fred. J. Lammers). Allemaal be
wonderende levensoverzichten - rijkelijk
opgesierd met foto's uit heden en verleden
- van een koningin die 'mevrouw' was in
plaats van 'majesteit'.
Juliana werd verweten dat zij na haar
troonsafstand in 1980 haar dochter voor de
voeten liep, door stug bij talloze officiële
plechtigheden te blijven verschijnen en
tientallen maatschappelijke functies op
zich te nemen. Achteraf heeft die moeder
lijke bijval de in het begin weinig populaire
Beatrix zeker niet in de weg gezeten bij de
invoering van het 'zakelijke' koningschap.
Een halfjaar nadat Juliana was afgetreden,
vroeg Beatrix haar moeder erevoorzitter te
worden van de Nationale Commissie voor
het Jaar van.de Gehandicapten. „Toen gaf
ze me het grootste cadeau van mijn leven",
zei Juliana later in een interview. De prin
ses stortte zich vol verve op haar sociale
taak en zag daarmee haar wens „om ergens
zinvol mee bezig te zijn" in vervulling gaan.
Voor Juliana zal het bovendien prettig zijn
geweest te horen dat kroonprins Willem-
Alexander zich spiegelt aan het koning
schap zoals zijn grootmoeder dat invulde.
Aan fotografen heeft Juliana altijd het land
gehad, misschien welomdat zij simpelweg
een stuk minder fotogeniek was dan haar
oudste dochter. De afgelopen jaren werd zij
steevast vastgelegd achter het raam van het
Kabinet der Koningin, waar zij zich op
Prinsjesdag verschanste om de Gouden
Koets te zien langstrekken. De fotografen
belaagden zo nu en dan zelfs de paleistuin,
waar de 'oude dame' haar loopoefeningen
uitvoerde. Vandaag is de jarige onzicht
baar. In een interview zei Juliana ooit: „Pas
met de dood ontlaadt zich de spanning en
daar wacht ons het volmaakte, wat de prijs
is waarnaar ieder leven hunkert."
„Het is een zware levensperiode, maar ze
zeggen ook dat het de mooiste is, want je
hebt de meeste wijsheid", zei Juliana ooit
over de naderende ouderdom. Vrijdag
wordt de prinses negentig jaar. Op haar uit
drukkelijke wens gaat de verjaardag in stilte
voorbij. Waarschijnlijk zit Juliana op Paleis
Soestdijk voor de televisie om geen glimp
te missen van haar familie, die koninginne
dag viert in Utrecht en Houten.
Negentig jaar. Liever geen bloemen, geen
kaartjes, geen hartelijkheden en geen me
deleven. Prinses Juliana wil rust. De Rijks
voorlichtingsdienst (RVD) verspreidde eind
februari een brief, waarin de prinses liet
weten niet langer officiële verplichtingen te
kunnen aanvaarden, „omdat het optreden
naar buiten op mijn hoge leeftijd teveel van
mij eist". Was getekend: Juliana.
De brief kwam ruim op tijd om Nederlan
ders die van plan waren de jarige prinses
uitbundige feestelijkheden te bereiden,
voor een teleurstelling te behoeden. Vorig
jaar is de kans om de nog altijd geliefde
prinses te overstelpen met hartelijkheden
voorbij gegaan. Juliana besteeg de troon in
1948, vorig jaar precies vijftig jaar geleden.
Maar alle aandacht ging uit naar haar moe
der Wilhelmina, die honderd jaar geleden
werd ingehuldigd. Juliana's gedenkjaar
werd 'vergeten', misschien zelfs wel op
haar eigen verzoek.
Juist het herdenkingsjaar van haar moeder
verliep voor Juliana niet erg voorspoedig.
Twee weken voor Koninginnedag belandde
zij in het Haagse Bronovo-ziekenhuis met
een gebroken heup. Zij was bij een vriendin
in Wassenaar over de drempel gestruikeld.
Juliana mocht het ziekenhuis op 2 mei ver
laten en alweer vier dagen later werd zij,
steunend op een looprek, gesignaleerd in
een Baarns stemlokaal om haar stem uit te
brengen voor de Tweede-Kamerverkiezin
gen.
Op de tweedaagse huwelijksplechtigheid
van kleinzoon Maurits en Marilène van den
Broek werd Juliana begroet met enthousi
ast applaus en maakte zij een montere in
druk. Des te opmerkelijker, omdat de RVD
daags voor de bruiloft het bericht deed uit
gaan dat de prinses als gevolg van haar
heupoperatie aan acute verwardheid zou
lijden. De mededeling gaf vooral voer aan
speculaties dat Juliana dement zou zijn.
Koningin Juliana leest de troonrede 1956.
In het Academisch Ziekenhuis Utrecht
werd de prinses begin dit jaar behandeld
aan een stolsel in de bloedvaten van de
hersenen. „Haar toestand wordt omschre
ven als gezond en wel, maar het is duidelijk
dat zij niet meer tot de allerjongsten be
hoort", liet de RVD nadien weten. Tegen
woordig spreekt niemand meer tegen dat
de prinses in de war is.
Al vijf jaar geleden streefde zij prins Frede-
rik voorbij en werd zij de oudste Oranje
ooit. Zelfs toen bond Juliana nog regelma
tig de ski's onder, een hobby waaraan zij in
1996 de brui gaf. Begin vorig jaar kochten
Bernhard en Juliana nog een luxe. 26 meter
lang jacht, Jumbo VI gedoopt.
Het prinselijk echtpaar verscheen in janua
ri 1997 voor het laatst op televisie, om de
bevolking te bedanken voor de felicitaties
voor hun zestigjarig huwelijk. Ter gelegen
heid van hun huwelijksfeest trakteerden zij
hun dochters, schoonzonen en veertien
kleinkinderen op een vakantie in Kenya. In
diezelfde maand werd Juliana voor het
eerst overgrootmoeder. Prins Carlos, de
oudste zoon van Irene, werd vader van een
buitenechtelijke zoon. Of Juliana haar eer
ste achterkleinkind ooit in de armen heeft
