'De salarissen in dit vak moeten omhoog'
Rekeningrijden heeft ongewenste neveneffecte
Meningen
Kl
ankbord
Kiezen voor slachtoffers i
Balkan ook een stellingnar
Inspraak echt niet alleen
een boompje meer of mind;
WOENSDAG 28 APRIL 1999
REDACTIE PAUL DE VLIEGER. 071 -f
De pagina 'Meningen' staat open voor alle lezers. Bij uw brief gaarne vermelding van onderwerp en publicatiedatum van het artikel waarop u reageert. De redactie kan brieven bewerken, bekorten of weigeren. Alleen brie
met een volledige adressering komen voor plaatsing in aanmerking. Bijdragen sturen naar: Leidsch Dagblad, postbus 54,2300 AB Leiden, of faxen naar: 071 - 5321921, of e-mailen naar: redactie.ld@damiate.hdc.nl
UITGELICHT
Balans van '98: 28 collega 's
gedood en 117 vast in de cel
Volgende week maandag, 3
mei, is het Wereld Persvrij
heidsdag. In gedachten hoor
ik mezelf en n mompelen:
Nou en! Persvrijheid is hier
immers een algemeen aan
vaard beginsel. Met inachtne
ming van de grondwet kan
een journalist in Nederland
gaan en staan waar hij wil. In
het algemeen bestaat bij ons
respect voor de vrijheid van
nieuwsgaring. Ik schrijf met
opzet in hei algemeen, want
het lijdend voorwerp van on
welgevallige berichgeving
denkt daar natuurlijk wel eens
een tikje anders over.
Wat persvrijheid - of liever
gezegd: het ontbreken daar
van - betekent, merken we da
gelijks in de berichtgeving
over de oorlog in Kosovo. Bui
tenlandse journalisten krijgen
er geen toegang, dus is een
onbevooroordeeld verslag van
de vreselijke gebeurtenissen
daar niet mogelijk.
Bij gelegenheid van de der
de mei heeft de World Associ
ation of Newspapers de jong
ste cijfers bekendgemaakt
over de gevaren die journalis
ten lopen bij de uitoefening
van hun werk. In 119 landen
bestaat geen (volledige) pers
vrijheid. Vorig jaar vonden 28
journalisten in 17 landen de
dood en zaten 117 journalis
ten in 25 landen achter de tra
lies. In Colombia bijvoorbeeld
werden vorig jaar 6 collega's
gedood; in Sierra Leone zitten
11 journalisten vast.
Het meest schokkend is het
natuurlijk als zd'n praktijk
zich voordoet in een land dat
zich een democratie noemt,
lid is van de NAVO en dus
door andere landen als een
democratie wordt gezien. Ik
heb het over Turkije, dat met
26 journalisten in de cel, abso
luut wereldrecordhouder is.
Turkije wil graag toetreden
tot de Europese Gemeen
schap. Brussel is terecht kri
tisch over de toelating van een
lidstaat die de grondbeginse
len van het Europese recht
met voeten treedt. Geen enke
le EU-lidstaat komt voor op de
klachtenlijst van de wereldas
sociatie. Dat moet vooral zo
blijven en het zou helemaal
een goede zaak zijn als die
voorwaarde ook aan het lid
maatschap van de NAVO
wordt gesteld.
TON VAN BRUSSEL
HOOFDREDACTIE
Voor wie is nu het Indiëmonument?
In het Leidsch Dagblad van 23
april werd er over het Militair
Indië Monument Leiden ge
schreven. Ook hier kwamen
weer de frustraties van de heer
Brouwer naar voren. Ik citeer:
„Maar er moet wel emotie in
zitten" en: „Want we moeten er
iets van onszelf in herkennen".
Voor wie is nu dit monument
eigenlijk? Voor de heer Brouwer
zelf of voor de 36 gesneuvelde
makkers die we niet mogen ver
geten. Dit is ook één van de re
denen waarom ik mij heb te
ruggetrokken uit deze stichting.
Verder wil ik de stichting nog
attent maken op de datum van
19 december. U houdt er
schijnbaar geen rekening mee
dat het dan hartje winter is. Er
staan geen jongeren op dat
grasveld bij de Morspoort maar
ouderen, zowel vrouwen als
mannen. Moet het dan zo zijn:
doek er af en wegwezen. Dit
was niet de opzet.
De invoering van rekeningrijden be
perkt de mobiliteit van de bevolking
met een krap besteedbaar inkomen.
Dat brengt schade toe aan sociale in
stellingen en bedrijfsleven in gebie
den rond grote steden. Het politieke
voornemen om bij
het rekeningrijden
ook omliggende ge
meenten te betrek
ken heeft daarom
mijns inziens vergaande consequen
ties.
In de discussies over de gevolgen
van rekeningrijden wordt in het alge
meen de nadruk gelegd op het effect
op het forensenverkeer naar de grote
steden. Aangezien er voor het gros
van deze deelnemers aan het verkeer
in de spitsuren geen redelijk alterna
tief is - openbaai' vervoer of alterna
tieve arbeidsuren - zal deze categorie
een gegarandeerd inkomen voor de
tolgaarders vormen. Maar het filepro
bleem zal er niet in belangrijke mate
mee opgelost worden.
Het openbaar vervoer is voor het fo
rensenverkeer naar grote steden voor
de meeste deelnemers geen redelijk
alternatief. Daar zorgen onder andere
onvoldoende capaciteit tijdens spits
uren, frequent optredende vertragin
gen, niet kloppende aansluitingen,
lange reistijden en toenemend rail-
vandalisme voor. Mensen voor wie
openbaar vervoer wel een redelijk al
ternatief vormt, hebben de overstap al
lang genomen als gevolg van de sti
mulerende maatregelen van de afge
lopen jaren.
Dat ondernemingen te maken krij
gen met een zeer ongunstige vesti
gingsfactor, wordt onderschat. Perso
neel dat zich neerlegt bij rekeningrij
den krijgt óf een forse vermindering
van het besteedbaar inkomen te ver
werken, óf vormt een aanzienlijk kos
tenverhoging voor de werkgever in het
geval hij de tol vergoedt. Onderne
mingen die een nieuwe vestiging
overwegen, zullen zich wel tweemaal
bedenken voor ze zich in het tolge-
bied wagen. Zij kunnen verwachten
dat de loonkosten hoog zijn terwijl de
animo voor werknemers om in het
tolgebied te werken minimaal zal zijn.
Ik heb het dan niet over de werkne
mers en ondernemers met een boven-
modaal inkomen, maar om de grote
massa van werkzame personen met
een krap besteedbaar inkomen.
Veel consequenties die het reke
ningrijden voor andere bevolkings
groepen en instellingen hebben, wor
OPINIE
den over het hoofd gezien, of om op
portunistische redenen verzwegen.
Zo verliezen ziekenhuizen hun re
giofunctie en krijgen zij dus minder
patiënten. Een ziekenhuis als het Juli
ana Kinderziekenhuis in Den Haag zal
bijvoorbeeld patiën-
ten verliezen aan het
Lange Land Zieken
huis in Zoetermeer.
Het zal voor zieken
huizen, die vrijwel altijd een regionale
functie hebben, bovendien moeilijker
worden om verplegend personeel te
werven. Een deel van het huidige per
soneel komt immers uit de randge
meenten.
Op de poliklinieken van ziekenhui
zen ontstaan groeiende wachtlijsten,
aangezien de behandeltijden moeten
worden ingekort. In plaats van om
8.00 uur kan men straks niet eerder
dan circa 10.30 uur beginnen. Patiën
ten zijn door leeftijd of hulpbehoe
vendheid in de meeste gevallen op
vervoer per personenauto aangewe
zen. Het alternatief van openbaar ver
voer levert vaak onoverkomelijke be
zwaren op.
Dorpen die in de ring rond grote
steden liggen en gebarricadeerd moe
ten worden om sluipverkeer te voor
komen, worden getto's. Normaal re
gionaal verkeer vanuit bijvoorbeeld
Voorschoten of Leidschendam naar
Oegstgeest, Wassenaar, Warmond,
Sassenheim en Lisse is zonder het
passeren van één of meer tolpoorten
in de spitstijden niet meer mogelijk.
Dit regionale verkeer heeft met het fi
leprobleem niets te maken. De belem
meringen hebben immers uitsluitend
tot doel sluipverkeer naar de grote
steden tegen te gaan. Onduidelijk is
vooralsnog of de tol bij het passeren
van verscheidene tolpoorten maar
eenmaal wordt geheven.
Het is nu al moeilijk om winkelper
soneel te krijgen. Dat probleem wordt
nog aanzienlijk verergerd als de bewe
gingsvrijheid in de regio door tolpoor
ten wordt belemmerd. Kleine mid-
denstandsbedrijven kunnen de tol-
kosten van hun personeel niet dragen.
Als de concurrentieverhoudingen dat
toelaten, zullen zij de kostenverho
ging doorberekenen aan de consu
ment.
De politiek staart zich blind op de
inkomsten uit de tolgaring. Niet in
aanmerking wordt genomen dat de
belastinginkomsten via het huurwaar
deforfait aanzienlijk zullen dalen door
de vergroting van het aanbod van hui
Een automobilist passeert de rekeningrijden-proefopstelling die op de A12 bij Harmeien is geplaatst. foto dijk
zen in de getroffen regio's. Ook houdt
men geen rekening met de - door de
wet van vraag en aanbod - te ver
wachten lagere huizenprijzen.
Rond de grote steden zijn grote in
dustriegebieden aangelegd omdat
vestigingsmogelijkheden in de grote
steden nagenoeg onmogelijk zijn. Veel
van deze industriegebieden bieden
huisvesting aan belangrijke onderne
mingen met een grote bijdrage aan de
nationale economie. Doordat zij in de
getroffen regio vallen, zijn zij niet gra
tis te bereiken. Verlies van klanten en
personeel zal onherroepelijk leiden
tot verlies van werkgelegenheid.
Het vraagstuk van het passeren van
verscheidene tolpoorten in regionaal
verkeer - dat niets te maken heeft met
de te bestrijden fileproblemen naar en
van de grote steden - is nog niet of al
thans onzichtbaar voor de media ter
sprake geweest. Mensen die via Schip
hol reizen bijvoorbeeld, moeten tol
betalen als de vertrek- en aankomst
tijd in het spitsuur valt. Maar nie
mand kiest er vrijwillig voor om in het
spitsuur naar Schiphol te gaan. En
niet alleen Schiphol maar ook Hoofd
dorp, Haarlem enzovoort zijn niet
meer gratis te bereiken. Het gebied
rond Schiphol en Hoofddorp is een
geweldige banenmotor. Daar wordt
nu zand in gestrooid.
Er zijn binnen het regionale ver-
keerspatroon verschuivingen te ver
wachten die grote moeilijkheden zul
len veroorzaken. Voorbeeld: Het ver
keer vanuit Voorschoten naar Oegst
geest en de Bollenstreek dat normaal
probleemloos via de A44 afgewikkeld
wordt, zal een nieuwe weg door het
centrum van Leiden of Leiden Zuid-
-West zoeken. Gevolg: filevorming in
en rond Leiden.
Door de voorstanders van rekening
rijden worden voorbeelden genoemd
van plaatsen in de wereld waai' de
maatregel wel is geaccepteerd. Wat
men daarbij vergeet te vermelden, is
dat op die plaatsen de planologische
omstandigheden totaal anders zijn
dan hier. Buiten de tolweg is daai"
of nauwelijks gelegenheid voor s
verkeer.
Zoals door grote en deskundig 1
ganisaties al met goede argument
betoogd, bieden 'betaalstroken'1
voor iedereen aanvaardbaar altri
tief voor het rekeningrijden. lede
die zich dat kan veroorloven, kie
snelle betaalstrook en de rest n
wat meer reistijd voor lief. An[_
maatregelen die het fileprobleem"
deeltelijk) kunnen oplossen, j~
spreiding van arbeidstijden en sti
lering van van huis uit werken mej
hulpvan computers en datacomnj
catie.
De politiek laadt de verdenkinL
zich dat ze de hogere tolinkon
van het rekeningrijden de hot
prioriteit toekent en de chaos i
randgemeenten en de verstoring J
het regionale verkeer op de koon
neemt.
W. VAN DER VEER
VOORSCHOTEN
In zijn zoveelste zeurstukje ver
wijt stuurmannetje aan wal
Koevoet het LVC dat ze geen
stelling neemt inzake het wa
pengekletter in de Balkan. Me
dunkt dat kiezen voor de
slachtoffers een duidelijke stel-
lingname is, en zelfs eentje die
mensen met verschillende me
ningen en achtergronden bij el
kaar brengt! (zoals het cultuur
podium betaamt).
Overal in Europa ontstaan
spontane hulpacties van bur
gers die wanhopig op zoek zijn
naar een manier om nog iets
positiefs te kunnen doen in de
ze zo treurige situatie waar bij
na iedere keuze zijn schaduw
zijde kent. Aangezien de op
vang van de mensen die de du
pe zijn van al het geweld ook
nog eens ernstig tekortschiet,
heeft noodhulp nu de hoogste
prioriteit. Waar de politiek en
de generaals tekortschieten, ne
men de burgers nu het initia
tief.
Misschien dat wij als Europe
anen (en ook de vrijwilligers
van het LVC) niet zo veel doen
met al die machteloze benefiets
voor de vluchtelingen - en we
beseffen dat het zeker nog lang
niet genoeg is - maar we zijn
blij tenminste een kleine posi
tieve bijdrage te kunnen leve
ren. Samen maken vele I
beetjes een gebaar.
Maar wat doet Wim K<
eigenlijk? Als gewoonlijk
hij met graagte mensen
elkaar uit en probeert z
stormpjes in glaasjes
veroorzaken, zodat zijn k
metjes weer gevuld zijn
minne boterhammetje
'verdiend' wordt over
mans rug, waarbij meeste
fijn politiek correct
schot blijft.
Daarom wil ik hierbij gra;
2 x stelling nemen:
1. Wat mij betreft mog(
portunistische intrigantei
mei gewoon entree b<
persparasietkaart of niet!
zijn de vluchtelingen mei
gebaat dan met de ongetq
zure recensie. Ik zal dezt
ling dan ook aan het LVCr]
leggen.
2. Als trouw lezen va
Leidsch Dagblad verwaï
nu nog slechts één ding
Koevoet naar het front!!!
reikhalzend uit naar zijn
stollende stellingnames
het balkon van hotel
nent... Broekspijpen
dichtbinden, Wim!
George te Mai
In ei
hl
In het Leidsch Dagblad van 7
april verklaart Petra van Pels
Rijken-Oudshoorn dat zij de ac
tiegroepen beu was die in
spraak wensen in het renove-
ringsplan van het winkelcen
trum aan de Lange Voort in
Oegstgeest. Zij wil eindelijk
eens winkelen. Daarom heeft zij
dus zelf direct een actiegroep
opgericht om de inspraak tegen
te gaan.
Mevrouw Pels heeft geen idee
waarover zij het heeft. In haar
eengezinswoning beseft ze niet
dat daar waar de huizen van
haar overburen staan een vijf
etage hoge torenflat (plus nog
een extra etage met de lift- en
luchtverversingsconstructie)
dreigt te worden gebouwd
naast de al bestaande twaalf
etages hoge Lijtwegflat.
Dan heeft men ook nog eens
het idee opgevat de Lange
Voort over ons grasveld f
leiden, die toch wel iets dfr
is dan de Hofbroucke'
waaraan mevrouw Pels w<je
Nogmaals, wat ons betiF
noveren de winkeliers p
raak. Waar wij moeite mei
ben is de wijze waarop df
keiiers en hun financiers Ir0
nanciële risico's afdekkel11
die extra woonlagen bop
winkels pal voor onze ndn
gewijzigde stratenloop.
mensen komen winkelerf
ze hier een half uur; wij K
ook nog de rest van de dr"
wij inspraak willen, is he1?
om een boompje meer oF
der.
F.G. VeifJ
OegsjP
Voor het nijpende tekort aan
leerkrachten in het
basisonderwijs hebben
minister van onderwijs
L. Hermans (WD) en de
Vereniging voor Openbaar
Onderwijs (VOO) - kort na
elkaar - twee verschillende,
bijna tegengestelde,
oplossingen aangedragen. De
minister wil de mogelijkheid
openen onbevoegden voor de
klas te zetten. De VOO pleit
voor een vierdaagse
schoolweek. Waar gaan zoal de
voorkeuren naar uit?
Directeur A. Lelieveld van de Leidse
openbare Teldersschool: „De minst
kwalijke oplossing is de schoolweek
van vier dagen. Overigens denk ik dat
over drie jaar het tekort aan leerkrach
ten is weggewerkt, want er melden
zich gelukkig weer meer mensen bij de
pabo's. Maar voor de korte termijn
vind ik een ingekorte schoolweek een
reële optie. Weliswaar worden ouders
opgezadeld met een probleem, want
die moeten opvang voor de vrije vrij
dag organiseren en ook wordt de dag
taak voor de leerlingen zwaarder. Maar
daar staat tegenover dat ze meer tijd
krijgen om weer bij te komen. Als
schooldirecteur kan en wil ik de ver
antwoordelijkheid van zo'n maatregel
wel nemen. Als ik zomaar iemand voor
de klas moet zetten, is dat een stuk
moeilijker. Ik weet wel dat het inhuren
van onbevoegde leerkrachten aan re
gels is gebonden, maar regels zijn rek
baar dus echt weten wie je voor je
neus krijgt, doe je niet. En als er dan
wat gebeurt, wie is daar dan verant
woordelijk voor? Ik vrees dat ik dat
ben."
De Leidse onderwijswethouder H.
Baaijens (PvdA): „Het tekort aan leer
krachten begint ook in Leiden voel
baar te worden, vooral bij de vervan
gingsregeling. Te vaak moet de direc
teur voor de klas staan. De druk op
leerkrachten neemt toe. Ze komen niet
toe aan het opnemen van hun ADV-
dagen en voelen zich schuldig als ze
ziek zijn. Echt bevorderlijk voor het
klimaat op school is dat allemaal niet.
Het probleem zal verergeren als de
klassen kleiner worden, want daarvoor
zijn immers meer leerkrachten nodig.
Ik ben overtuigd van de noodzaak van
een ingrijpende maatregel, maar voor
onbevoegden voor de klas en voor een
Wat moet er worden gedaan aan het nijpend tekort aan leerkrachten in het basisonderwijs: onbevoegden voor de klas, of een kor
tere schoolweek? archieffoto united photos de boer ron pichel
vierdaagse schoolweek voel ik niets.
Van half negen tot half vier op een ba
sisschool voor een grote groep van 35
kinderen staan, dat vergt didactische
capaciteiten die onbevoegden niet
hebben. De schoolweek inkorten wijs
ik ook van de hand. De vier resterende
schooldagen worden dan langer en dat
vraagt te veel van kinderen. De eerlijk
heid gebiedt me te zeggen dat ik zelf
op korte termijn geen derde mogelijk
heid zie."
Ton Kuiters, adjunct-directeur van
de openbare basisschool EIckerlyc in
Roelofarendsveen: „De inschakelijk
van onbevoegde leerkrachten is een
devaluatie van ons beroep. Daar kan ik
onmogelijk voor zijn. Maar ook van
een kortere schoolweek wil ik niets
weten. Ik heb begrepen dat de bedoe
ling daarvan is dat leerkrachten de vijf
de dag op een andere school moeten
invallen. Op die wijze wordt het leraar
schap niet aantrekkelijker en dat is nu
precies de enige oplossing: door hoge
re salarissen kan de minister ervoor
zorgen dat dit vak weer populair
wordt, maar hij verzint juist dingen die
afstoten. Ik denk dat de salarissen nog
meer in de hoogte moeten worden bij
gesteld. Het verhaal dat het vak van
leekracht een roeping is, is achter
haald. Zo steekt de maatschappij al
lang niet meer in elkaar."
Ellen Koenekoop-Lijzenga, werkende
moeder van Lucien (4) en Florian (0),
verhuist binnenkort van Culemborg
(terug) naar Leiden: „Het allerbelang
rijkst bij de schoolkeuze die we voor
Lucien gaan maken, is dat er bevoegde
leerkrachten voor de klas staan. Op
een basisschool wordt de basis gelegd
voor een verdere schoolcarriere en dat
moet gedegen gebeuren. Ik weet wel
dat minister Hermans met 'onbe
voegd' niet bedoelt dat hij zo maar
mensen van straat plukt. Maar ook al
beheersen onbevoegde leerkrachten
de lesstof, pedagogisch zijn ze niet of
in elk geval minder onderlegd dan een
afgestudeerde leerkracht. Ik kies dus
voor de kortere schoolweek. De nade
len daarvan zijn met een beetje creati
viteit goed op te lossen. Zo zijn er zijn
maar weinig ouders die beiden vijf da
gen per week werken. Het opvangpro-
bleem op wijdag is dus oplosbaar.
Maak je gebruik van de naschoolse op
vang dan zijn de financiële gevolgen te
overzien. Van maandag tot en met
donderdag hoef je er, doordat het kind
langere schooldagen maakt, minder
gebruik van te maken en dat compen
seert de uren die je eventueel op vrij
dag nodig hebt. Scholen zelf moeten
ervoor zorgen dat het kind dat langere
schooldagen maakt, bij de les blijft.
Het liefst zou ik extra gymlessen voor
mijn kinderen willen. Die zijn wegbe-
zuinigd en dit is een mooie aanleiding
om die fout recht te zetten."
P. Swager, woordvoerder van de Icht-
us Hogeschool Oegstgeest, een pabo
opleiding: „Door de schoolweek in te
korten, begeef je je op een glijdende
schaal. Als het tekort daarmee onvol
doende wordt bestreden, is de neiging
groot om er nog een dag vanaf te ha
len, zeker als Europese statistieken
aangeven dat er landen zijn die nog
kortere schoolweken hebben dan Ne
derland. Van onbevoegden voor de
klas schrikt iedereen, heb ik gemerkt.
Maar dat komt door het verkeerde
beeld dat men daarbij heeft. Er wor
den niet in het wilde weg mensen voor
de klas gezet. We praten over mensen
met een basiskennis die een zoge
naamde duale route, een combinatie
van werken en leren, moeten volgen.
Ik vind dat je dit probleem pragma
tisch moet benaderen en onbevoegde
leerkrachten vormen een acceptabele
oplossing. In de crisisjaren, toen er
ook een tekort was, werden er stoom
cursussen gegeven en ons onderwijs
werd daardoor evenmin ten gronde
gericht."
Directeur H. de Bil van de Schoolbe
geleidingsdienst Rijnland: „Wij be
moeien ons meer met gedragsproble
men van kinderen. Wij reageren vooral
op vragen daarover van leerkrachten.
Het onderhavige vraagstuk ligt niet
echt op onze weg. Maar als onderwijs
man houd ik er hierover uiteraard wel
persoonlijke opvattingen op na. Toch
onthoud ik me van commentaar. U
moet weten dat de schoolbegelei
dingsdienst een heel gevoelige organi
satie is, die een kwetsbare positie in
neemt. Als je je mening geeft, is het
voor tal van betrokkenen zoals leer
krachten en politici vrij gemakkelijk
om je te attaqueren."
Een woordvoerder van dierentuin Ar
ris in Amsterdam: „Als jonge kinderen
nog maar vier in plaats van vijf dagen
per week naar school hoeven, kan de
jaarlijkse stroom van 1,2 miljoen be
zoekers alleen maar toenemen. Dat
zou voor zowel de kinderen als de die
rentuin fantastisch zijn. Of het voor
het onderwijs ook goed is? Daar doe ik
geen uitspraak over."
E. Vork, voorzitter van de sector pri
mair onderwijs van de Stichting Ka
tholiek Onderwijs Leiden (SKOL):
„De ingekorte schoolweek heeft mijn
voorkeur. Op onbevoegden voor de
klas zit niemand te wachten. Het toe
val wil dat op een van onze scholen,
die dezelfde naam draagt als deze ru
briek, een discussie gaande is over een
andere indeling van de schoolweek.
Dat is een discussie waarin de ouders
een belangrijke stem hebben. In grote
lijnen komt het erop neer dat door op
't Klankbord efficiënter te werken, de
schooldag wat langer door te laten lo
pen en de pauzes juist in te korten, de
vervangingsregeling minder proble
matisch is. Als deze aanpak goed uit
werkt, zou het best zo kunnen zijn dat
we hiertoe ook op onze andere scho
len overgaan."
WIM KOEVOET
