EU neemt E EU neemt Belgrado in de tang Kosovaren op de vlucht door honger Draskovic: democraat of gevaarlijke draaikont Buitenland Britse natie rouwt om vermoorde televisie-ster Daders bloedbad wilden 500 scholieren doden Brabantse jurist zoekt bewijzen voor gruweldaden Serviërs L! 11 ipache-helikopter verongelukt fashingtonEen Amerikaanse Apache-helikopter is gister- vond op de luchthaven van de Albanese hoofdstad Tirana ver- ngelukt. De twee bemanningsleden konden levend uit het ak worden gehaald. Het toestel stortte neer tijdens een trai- I 1/ ingsvlucht. Het was een van de 24 aanvalshelikopters van het pe AH-64 Apache die de Verenigde Staten naar Albanië heb- en gestuurd voor de oorlog tegen Joegoslavië. De helikopter is i iet name inzetbaar bij het uitschakelen van tanks. De NAVO eeft daarbij hoge verwachtingen van de wentelwiek. Een ande- Apache heeft technische problemen, en is nog in Italië. Het nen entagon wil nog eens 24 Apache helikopters naar Albanië stu- erim >n. aat fMj laanderen gul voor Kosovaren 1usselEen groot benefietgala van de Vlaamse televisie voor osovo heeft gisteravond ruim 36,5 miljoen gulden opgeleverd. >15* oor de actie werkten de publieke omroep VRT en de commer- asn iële zender VTM voor de eerste keer in de geschiedenis samen, verwachting is dat de komende dagen nog enkele miljoenen iildens binnenkomen. Het geld is bestemd voor zes niet-gou- ernementele hulporganisaties, waaronder het Rode Kruis en rtsen zonder Grenzen. Een vergelijkbare actie leverde in Ne- Ierland twee weken geleden 56 miljoen gulden op. Daarmee jonden de Nederlanders zich gemiddeld minder gul dan de 5,9 ïiljoen Vlamingen, die per hoofd van de bevolking ruim zes ulden bijdroegen. In Nederland was dat 3,50 gulden. ndonesië achter plan voor Oost-Timor usa dua Jakarta stemt volledig in met het plan voor autono- ïie voor Oost-Timor dat door VN-bemiddeling tot stand is ge- omen. Op 8 augustus volgt een referendum over het plan. Pre- dent Habibie heeft dat vanmorgen verklaard op een perscon- rentie op Bali. „De bedoeling is dat wij het hele ontwerp op 5 lei ondertekenen, zonder dat enige wijziging wordt aange- racht." Vrijdag waren Jakarta en Portugal als vroegere kolonia- mogendheid in Oost-Timor het eens geworden over het plan. idonesië lijfde Oost-Timor in 1975 in met wapengeweld en te rn de zin van de bevolking. De VN hebben die annexatie nooit rkend. lars Algerijnse oppositie verhinderd Veel etnische Albanezen ont vluchten Kosovo wegens gebrek aan voedsel, en niet alleen uit angst voor geweld. Dat zegt de VN-vluchtelingenorganisatie UN- HCR. Vluchtelingen vertellen dat Servische winkels weigeren eten aan Albanezen te verkopen, ter wijl Albanese winkels worden ge plunderd. „Het voedsel is eenvou dig op, dus moeten ze weg", aldus een woordvoerder. Ook voor de lange termijn voor ziet de UNHCR problemen met de voedselvoorziening. Er is al een oogst verloren gegaan, omdat boeren van hun land zijn ver jaagd. Na de oorlog zullen terug gekeerde vluchtelingen nog lange tijd afhankelijk zijn van voedsel hulp, zo concludeert de UNHCR. De vluchtelingenstroom con centreerde zich de afgelopen da gen weer vooral op Macedonië. Kiro Gligorov, de gematigde presi dent van dat land, beschuldigde de NAVO-landen er gisteren tij dens een interview met CNN van hun belofte om vluchtelingen uit Kosovo op te nemen te hebben gebroken. Het door Kosovaarse vluchtelingen overspoelde Mace donië had om deze opvang ge vraagd. Het Rode Kruis gaat binnenkort mogelijk weer in Kosovo zelf ope reren. Voorzitter Sommaruga zei gisteren tijdens een bezoek aan Belgrado onvoorwaardelijke toe stemming van president Milosevic te hebben gekregen. De delegatie bezocht ook de drie Amerikaanse soldaten die sinds 31 maart in Joegoslavische krijgsgevangenschap zitten. Ze maken het op het oog goed. Som maruga kon echter niets zeggen over hun gezondheid. „Ik kon maar een paar minuten met ze praten, maar het was een normaal gesprek, waarbij we elkaar de hand schudden en elkaar in de ogen keken", zei hij na afloop. De Joegoslavische vice-premier Vuk ('Wolf) Draskovic leek zich zondag op verrassende wijze te distantiëren van Belgrado's offi ciële politiek, maar velen be twijfelen of dat werkelijk zo is. Hij diende tijdens zijn carrière immers vele verschillende he ren, altijd even meeslepend en met ogenschijnlijk immer het zelfde doel: de macht. Nu zijn wilde krullen zijn ge kortwiekt en zijn woeste baard is getrimd, lijkt de huidige vice- premier weinig meer op de flamboyante studentenleider en de felle ultra-nationalist uit het verleden. Als een kameleon wisselde hij bijna even vaak van tegenstander als van beroep. Draskovic, die tijdens de stu dentendemonstraties van 1968 in Belgrado altijd vooraan stond, wist na zijn afstuderen het vertrouwen van de regering te winnen en correspondent in Zuid-Afrika te worden van het staatspersbureau. Daarna werd de jurist secretaris van vak bondsleider Mika Spiljak, een naaste vriend van Tito. Een jaar voor Tito's dood werd Draskovic uit de communisti sche partij gegooid en keerde hij zich tegen de overheid. Draskovic vervolgde zijn carriè re als dichter-romanschrijver. Zijn fel nationalistische boeken verhalen van de heroïsche oor logen van de Serviërs op de Bal kan. De emotionele Draskovic ro mantiseerde de strijd en het verzet. Samen met de huidige vice-premier van Servië, de ra dicale Vojislav Seselj, wierp hij zich op als apostel van het Groot-Servische Rijk. Na de val van de muur in 1989 probeerde ook Draskovic een deel van de macht te grijpen. Maar de in 1990 door hem opgerichte Ser vische Vernieuwingspartij (SPO) werd tijdens de verkie zingen verpletterend verslagen Vuk Draskovic foto anp door Milosevic. Draskovic restte de oppositie. Daar bleek hij succesvol. Na de meedogenloze bombardemen ten van Milosevic op het Kroati sche Vukovar in 1991bekeerde Draskovic zich tot het pacifis me. Met zijn charisma en reto rische gaven wist hij zich bij een groot deel van de bevolking populair te maken. Hij werd het symbool van het anti-commu- nisme. Zelfs het Westen zag hem enige tijd als het democra tische alternatief voor Milose vic. Zijn geloofsbrieven zijn echter niet overtuigend. De monarchist bleef een van de felste voorstanders van een Groot-Servië. Draskovic wierp zich in 1996 op als voorman van de massale de monstraties tegen Milosevic Tot 1997 bleef hij voorman van de pro-Westerse oppositie-alli antie Zajedno. Toen stapte zijn Servische Vernieuwingspartij eruit, om ondanks de opposi tieboycot te kunnen meedoen aan de verkiezingen. Afgelopen januari trad Draskovic tot ver rassing van velen ineens toe tot de regering van Milosevic. Als vice-premier speelt hij nu de rol van het vriendelijke element in de keiharde staatsleiding die hij ooit zo fel bestreed. Hulpverleners in de kampen met gevluchte Kosovaren doen hun best om het uitbreken van besmettelijke ziektes te voorkomen. Dit kind in het Albanese Kukes schreeuwt het uit als het bij het Rode Kruis een vac cinatie krijgt. foto epa anja niedrinchaus Jill Dando: lieveling van de natie en meisje van hiernaast. foto epa correspondent De Britten rouwen om Jill Dando, een van de bekendste televisiepresentatrices van de BBC, en geliefd bij heel het Britse volk. Jill Dando (37), die wel wat weg had van wijlen prinses Diana, werd gisteren vlak voor haar huis in het West-Londense Fulham om nog volstrekt onbekende redenen met een enkel pistoolschot vermoord. „Ze was het liefje van de natie, het meisje van hiernaast", zei BBC-baas John Birt over haar. Buren van Dando, die haar gisteren aan het eind van de ochtend hoorden schreeuwen voor de deur van haar woning, zagen een goedgeklede, respectabel ogende man van ongeveer 40 jaar hard weglopen. Zij vonden een bloedende en bewusteloze Jill Dando. Ze overleed later in het ziekenhuis. De natie is geschokt. Vrijwel iedere promi nente Brit verdrong zich gisteren om zijn of haar afschuw uit te spreken. Zelfs koningin Elizabeth liet van zich horen. Ze was 'ge schokt en verdrietig', aldus een woordvoer der van Buckingham Palace. In het Lager huis liet geen politicus van naam zich onbe tuigd: van premier Blair tot oppositieleider William Haque, allen spraken ze hun af schuw uit. Stralend staat ze deze week nog op de voorpagina van het BBC-programma- blad Radio Times, ter gelegenheid van haar nieuwste programma The Antiques Inspec tors. Dat programma is nu geschrapt. Jill Dando was vooral bekend als een van de presentatoren van het Six O'Clock News, was zeven jaar het belangrijkste gezicht van het populaire vakantieprogramma Holiday, en presenteerde sinds drie jaar het bijzon der goed bekeken Crimewatch UK, de BBC- versie van 'Opsporing Verzocht'. Daarin worden meestal de spectaculairste misda den in Groot-Brittannïe behandeld. Eerder dit jaar vertrouwde Dando aan poli tiemensen toe dat ze vreesde voor haar vei ligheid. Het is niet bekend of haar dood iets met haar werk voor Crimewatch UK van doen heeft. Vorig jaar heeft Dando nog een poosje last gehad van een 'stalker', de 62-ja rige gepensioneerde ambtenaar en vrijgezel John Hole. Hij gaf de hoop om Dando te strikken op, toen zij vorig jaar stevige verke ring kreeg met de vrouwenarts Alan Fart hing. Komend najaar zou het paar trouwen. Hole staat nu overigens buiten elke verden king. Economische strafmaatregelen aangescherc De Joegoslavische president Milosevic, zijn ministers, fa milie en andere machtsgetrouwen krijgen geen toestem ming meer om naar de Europese Unie te reizen. Daar naast worden de bestaande economische strafmaatrege len tegen Joegoslavië aanzienlijk verscherpt, en mogen Europese luchtvaartmaatschappijen niet meer op Bel grado vliegen. Economische strafmaatregelen aangescherpt luxemburg marc peeperkorn correspondent Verder roept de Unie de lidsta ten op Joegoslavische sport clubs te weren van internatio nale wedstrijden. De ministers van buitenlandse zaken van de EU-leden werden het gisteren eens over dat strenge sanctiere gime. Minister Van Aartsen toonde zich zeer tevreden. „We nemen Milosevic economisch in de tang", verzekerde hij. Het visum-verbod voor de machtselite van Milosevic moet de regering van Joegoslavië ver der isoleren. Van Aartsen er kende dat het inreisverbod pro blemen kan opleveren, als de Joegoslavische leider alsnog be reid is tot vredesonderhande lingen. Hij bestreed evenwel dat de EU Milosevic als ge sprekspartner heeft afgeschre ven. Tijdelijk EU-voorzitter Duitsland sloot niet uit dat dit op termijn wel gebeurt. De aanscherping van de sancties moet binnen twee we ken een feit zijn. Financiële te goeden in de EU van Joegosla vische en Servische politici kunnen dan worden bevroren, evenals de bankrekeningen van staatsbedrijven. Nu is dat alleen mogelijk voor rekeningen die expliciet op naam van de over heid staan. In de praktijk stelt de sanctie daardoor weinig voor. De reikwijdte van het Eu ropese investeringsverbod voor Joegoslavië wordt vergroot. Om een eind te maken aan washington john wanders correspondent De twee tieners die vorige week een slachting aanrichtten op hun school in her Amerikaanse Littleton, hadden een nog veel grotere massamoord in voorbe reiding. Ze wilden ten minste 500 medeleerlingen doden, om de school daarna in brand te steken. Daarna zouden ze op moordtocht gaan in de woon wijk rondom de school. Zouden ze dit scenario over leven, dan wilden ze een vlieg tuig kapen. Tenslotte wilden ze dit toestel laten neerstorten in het centrum van New York. De politie van Littleton bevestigde dit gisteren in reactie op een bericht in The Denver Post. Het plan was tot in detail uitgewerkt in het dagboek dat een van de twee tieners bijhield. herstel van bombardements- schade met materiaal van wes terse bedrijven, ondergaat de lijst met 'verboden exportgoe deren' een aanzienlijke uitbrei ding. Tegelijkertijd wordt het banken en verzekeraars onmo gelijk gemaakt exporten van EU-bedrijven nog te verzeke ren. Burgerluchtvaart op Bel grado ten slotte mag niet meer vanuit de EU. De EU-ministers bekrachtigden verder de al vori ge week overeengekomen olie boycot. Eric Harris (18) en Dylan Kle- bold (17) schoten vorige week twaalf medeleerlingen plus een docent dood. Daarna beroof den zij zichzelf van het leven. Ze hadden circa een jaar ge werkt aan de voorbereiding van hun terreuractie. De politie ver zekerde dat er veel meer doden zouden zijn gevallen als alle ex plosieven die Harris en Klebold - mogelijk met de hulp van der den - in de school hadden ge plaatst, waren ontploft. De 18-jarige vriendin van Kle bold wordt inmiddels onder vraagd over haar mogelijke be trokkenheid bij de voorberei ding. Mogelijk kocht zij een of meer van de vuurwapens die door Harris en Klebold werden gebruikt. Volgens justitie is het inmiddels vrijwel zeker dat ze ker drie vrienden' van Klebold en Harris op de hoogte waren van de moorddadige plannen van het tweetal. De Amerikaanse president Bill Clinton heeft naar aanlei ding van het drama inmiddels een oproep gedaan om geweld en wapenbezit in de Ameri kaanse maatschappij terug te dringen. Zo riep hij ouders en producenten op stelling te ne men tegen agressieve video spelletjes en films. Naar ver luidt waren Harris en Klebold mede daardoor geïnspireerd. Ook kondigde hij nieuwe voorstellen aan om het wapen bezit terug te dringen. Eerdere pogingen van Clinton smoor den door het felle verzet van de de invloedrijke National Rifle Association (NRA), de wapen lobby. De NRA wil dezer dagen niet praten over het probleem. Een zegsman noemde het een 'ongepast moment' voor een politiek debat. qskouZeker elf mensen zijn gistermiddag gewond geraakt oor een zware ontploffing in het Intoeristhotel in Moskou. Zes achtoffers zijn in een ziekenhuis opgenomen. De ontploffing eed zich voor in een dienstlift op de twintigste etage van het 22 :rdiepingen tellende hotel, op een steenworp afstand van het remlin. Na de ontploffing ontstond brand. Ook sneuvelden de ïiten van het gebouw en van de belendende panden. In het otel verblijven doorgaans veel buitenlandse toeristen en za- enlieden. Over de daders is niets bekend. De politie zei op uek te zijn naar een auto met vier mannen. Agenten hebben de ideobanden van de hotelbewaking meegenomen. foto ap aleksandr zemlianitsjenko skopje ferdi schrooten Doorgesneden kelen, verkrachtingen en in lichamen gekerfde Servische symbolen. De vele gruwelijke verhalen die jurist Wiet van Banning de afgelo pen drie weken van Kosovaarse vluch telingen in Macedonië heeft gehoord, lijken niet van deze wereld. Maar de vele, vaak identieke details die oogge tuigen en slachtoffers weten te vertel len, maken de ongelofelijke verhalen waarschijnlijk tot een walgelijke wer kelijkheid. Banning betwijfelt echter of het ge noeg is om de daders te pakken en te berechten. Voorlopig is zijn werk niet meer dan een eerbewijs aan de doden en een begin van verwerking voor de overlevenden. Een 'internationale uit zendkracht' noemt Van Banning zich zelf. Al een paar jaar reist hij voor in ternationale organisaties de wereld af om menselijke gruweldaden in kaart te brengen. Zo was hij een paar jaar geleden in verband met de genocide in Rwanda actief in Goma. Nu werkt hij in op dracht van de Organisatie voor Veilig heid en Samenwerking in Europa (OV- SE) voor de Kosovo Verificatie Missie (KVM). Met 1.400 collega's uit de hele wereld mag hij zeven dagen per week de afschuwelijkste verhalen aanhoren. De jurist uit het Noord-Brabantse Rij en is overtuigd van een strak georgani seerde, grootschalige etnische zuive ring in Kosovo. „In de werkwijze van de Serviërs valt een, patroon te herken nen. Zodra ze een dorp inkomen, schieten ze wat om zich heen en ste ken ze een paar huizen in brand. Gere geld horen we dat ze twee of drie men sen doodschieten als ultieme afschrik king voor wie denkt dat-ie ooit nog te rug kan keren." Het is echter een tac tiek die, hoe misdadig ook, niet werkt. „Iedereen die we spreken wil terug." De plegers van de gruweldaden wer ken waarschijnlijk in grote groepen, afwisselend leden van het Joegoslavi sche leger (VJ), speciale troepen van het ministerie van binnenlandse zaken en milities van bijvoorbeeld de ge vreesde en gezochte Arkan. Sommige geïnterviewden zijn er voorts stellig van overtuigd dat 'gewone' Servische burgers naar Kosovo zijn gekomen om te martelen, plunderen en moorden. Van Banning sluit dat niet uit.Als ik die Feyenoord-gangers in Rotterdam zie, vrees ik dat het in de mensen zit." De voetbalrel was via CNN en BBC ook in Macedonië te zien. De daders zijn moeilijk te identifice ren. „Ze komen soms 's ochtends met vijf bussen uit Servië. Als ze de boel schoon hebben geveegd, gaan ze weer naar een andere plek, waar de lokale bevolking hun gezichten nog nooit heeft gezien. Je krijgt zo maar heel weinig gegevens over individuen, al kunnen we bepaalde Servische groe pen wel steeds nadrukkelijker aanwij zen als criminele organisaties." Daar mee kunnen op termijn misschien de leiders van leger, milities en militaire politie voor het Joegoslavië - tribunaal in Den Haag worden gesleept. Op het moment hebben de intervie wers ongeveer 300 verklaringen opge tekend. Voorlopig is het einde nog niet in zicht. „Er blijven mensen komen met verse verhalen van nog geen drie, vier dagen geleden." De lijst van gru welijkheden is lang. De een is 'slechts' weggejaagd, beroofd en geïntimideerd, de ander is gemarteld en verkracht, al dan niet met de dood tot gevolg. Ook de ooggetuigen zijn volgens Van Ban ning slachtoffer. Zij melden zich niet spontaan aan. Om in contact te komen met zijn 'klanten', zoals Van Banning ze noemt, is de voorbije weken zorgvuldig een net werk opgebouwd via lokale hulporga nisaties, burgemeesters en artsen. Zelf heeft Van Banning gewerkt in een uit gestrekt gebied van ongeveer tachtig kilometer, net onder de Kosovaarse grens, met hoofdzakelijk kleine dor pen. „In die gemeenschappen hang je briefjes op in bijvoorbeeld het café, met de oproep aan slachtoffers en ooggetuigen van slachtingen en ande re gruweldaden om zich te melden. Die komen al snel. Geen duizenden, maar genoeg." De interviews zijn vaak keihard. „Het eerste wat onze tolken vragen, is of de of mensen het écht zeil hebben mee gemaakt. Ze komen toch uit een ver halende cultuur. Maar het tribunaal in Den Haag is onverbiddelijk. Als je niet over keiharde bewijzen beschikt, maak je geen schijn van kans. Dus als ie mand je rillend, bevend en huilend vertelt hoe zijn broer is afgeknald, dan moet ik doorvragen naar uniform, in signe en andere kenmerken van de soldaat. Bizar, maar je moet gevoel en feiten niet mixen." ïiers De Algerijnse politie heeft gisteren een protestmars van oppositie verhinderd. Duizenden politiemannen en soldaten iet waterkanonnen en pantserwagens blokkeerden het Plein in de Eerste Mei, traditioneel het beginpunt van de activiteiten de oppositie. Samenscholingen werden uiteengejaagd. De anhangers van zes tegenkandidaten van de tot president geko- en Bouteflika wilden protesteren tegen de vermeende verval- ng van de verkiezingsresultaten. De tegenkandidaten hadden ich teruggetrokken omdat er fraude zou zijn gepleegd ten gun- te van Bouteflika, de favoriet van de zittende president Zéroual het leger. palestijnen roepen nog geen staat uit iLlah Het Palestijnse parlement heeft gisteren de deur iengelaten voor voortzetting van de vredesbesprekingen met aël, door een resolutie aan te nemen waarin geen melding rdt gemaakt van het uitroepen van een onafhankelijke staat 4 mei. De VS hebben volgens de PLO-vertegenwoordiger in fashington voorgesteld een nieuwe tijdslimiet, mei 2000, vast stellen voor een interim-regeling voor de Westoever en on- erhandelingen over de 'uiteindelijke status' vari Palestijnse ge- ieden. Aanvankelijk was 4 mei de datum waarvoor een vredes- 'geling tussen de Palestijnen en Israël tot stand moest zijn ge- ,racht. De Palestijnse president Arafat kondigde eerder tot gro- P woede van Israël aan dat hij op die datum de onafhankelijk- mm eid zou uitroepen. ierezovski mag Rusland niet uit osKou De controversiële Russische zakenman Boris Berezo- ;ki is gisteren na verhoor in staat van beschuldiging gesteld egens het witwassen van geld. Berezovski, die volhoudt on- :huldig te zijn, mag Rusland niet verlaten. Het openbaar mi- isterie onderzoekt beschuldigingen dat Berezovski een Zwit- r-, :rs bedrijf heeft gebruikt om ruim 500 miljoen dollar van I ichtvaartmaatschappij Aeroflot door te sluizen naar andere re- eningen. Volgens de zakenman hebben de aanklachten tegen V em echter vooral een politieke achtergrond.'Berezovski, die :n groot zakenimperium leidt, lag geregeld in de clinch met remier Primakov. Hij diende als bestuurslid van het Gemene- est van Onafhankelijke Staten, tot hij er onlangs werd wegge- uurd vanwege de beschuldigingen. i taliaans kabinetslid aangehouden 3me De Italiaanse politie heeft gisteren staatssecretaris Stefa- o Cusumano (51) van begroting aangehouden wegens corrup- e en banden met de georganiseerde misdaad. Ook de hoogste mbtenaar voor het industriebeleid op Sicilië, Guiseppe Castig- one (36), zit sinds gisteren vastx Cusumano en Castiglione wor- en ervan verdacht dat zij steekpenningen hebben aangeno- ïen bij de aanbesteding van het Garibaldi-ziekenhuis in de Si- liaanse stad Catania. De twee zouden het werk hebben ge- und aan bedrijven die nauwe banden met de maffia hebben, erder worden zij verdacht van medeplichtigheid bij frauduleu- e biedingen en betrokkenheid bij de georganiseerde misdaad, usumano werd meteen door premier D'Alema ontslagen. apan gaat bureaucratie te lijf )kyo« De Japanse regering heeft een serie voorstellen aange- omen die de bevoegdheden van de premier uitbreiden en de ïachtige bureaucratie van het land moet bestrijden. De sinds ili regerende premier Keizo Obuchi wil de regering minder af- ankelijk maken van machtige en ongekozen bureaucratische chamen. De premier gaat volgens de voorstellen een rege- ngscomité leiden dat verregaande bevoegdheden heeft. Het al onder meer de begroting, het belastingstelsel, de weten- :happelijke en technologische politiek en de rampenbestrij- ing ter hand nemen. In het jaar 2001 zullen er veertien minis- irs zijn, vier minder dan nu. De regering voorziet verder dat et aantal ambtenaren de komende tien jaar met een kwart zal hemen. Er zijn er nu ongeveer 820.000. Het aantal adviesra- en wordt ingekrompen van 211 tot 121. teker elf gewonden door bom Moskou

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1999 | | pagina 7