NAVO oneens over stap tegen Orient House
inzet grondtroepen
Buitenland
Nederlandse
hulp alsnog
naar Tirana
Bommen treffen gebouw Servische staatstelevisie
Ook Milosevic' financiën zijn ondoorgrondelijk
IIJDAG 23 APRIL 1999
7
ndonesië gaat provincies beter bedelen
karta Terwijl in Jakarta werd gedemonstreerd tegen het 'ver-
vijnen' van gelden voor de armen in de stad, besloot een par-
mentaire commissie gisteren dat de Indonesische provincies
leer gaan profiteren van de natuurlijke hulpbronnen. De lan-
elijke overheid gaat de inkomsten voortaan met de provincies
elen. De inkomsten uit andere producten dan olie of gas gaan
jor 80 procent naar de provincies en 20 procent naar de cen-
ale overheid. Inkomsten uit olie gaan voor 15 procent naar de
rovincie, en 85 procent naar Jakarta. Voor gas ligt deze verhou-
ing op 30 tegen 70 procent. De regering hoopt zo het hoofd te
ieden aan het groeiende separatisme. Met name in rijke pro-
incies wordt de roep om autonomie of onafhankelijkheid
eeds luider.
FOTO REUTERS ENNY NURAHENI
!U verwijt België vervuiling Noordzee
lüsselDe Europese Commissie sleept België voor het Euro-
ees hof van Justitie wegens onaanvaardbare vervuiling van de
ioordzee. Brussel heeft verzuimd om tijdig zuiveringsinstalla-
es voor afvalwater te bouwen, en schendt daarmee de Europe-
imilieuwetten. De Belgische hoofdstad leegt zijn riool onge-
iiiverd op de rivier de Zenne. In het centrum van de hoofstad is
je bedekt om verspreiding van ziektes en stank te voorkomen,
laar meer stroomafwaarts is er eerder sprake van een open ri-
ol dan van een rivier. De Zenne mondt uit in de Schelde, die
olgens de commissie 'aanzienlijk' bijdraagt aan de vervuiling
an de Noordzee. Brussel had vorig jaar al zuiveringsinstallaties
loeten hebben, maar die zijn pas in 2003 klaar.
lervormingsgezinden Iran onder vuur
jbai De democratische hervormingen van de Iraanse presi-
ent Khatami dreigen in gevaar te komen, als het zijn funda-
lentalistische opponenten lukt om de minister van cultuur af
zetten. Minister Mohajerani is een voorstander van grotere
ijheid voor de media. Het Iraanse parlement begon deze week
in afzettingsprocedure tegen hem. De fundamentalisten heb-
en een kleine meerderheid in het parlement. Hun belangrijk-
e aanklacht tegen Mohajerani is dat zijn ministerie te veel vrij-
eid heeft verleend aan de media, sinds Khatami in 1997 presi-
ent werd. De afzettingsprocedure is het meest recente conflict
ide machtsstrijd tussen de fundamentalisten en de hervor-
ïingsgezinden in Iran.
liegtuigen VS bestoken doelen Irak
ikara Amerikaanse gevechtsvliegtuigen hebben gisteren in
e noordelijke 'no-flyzone' van Irak twee luchtverdedigingsin-
allaties gebombardeerd. Ten oosten van de stad Mosul vuur-
en F16's raketten af op een radarinstallatie. Ten oosten en
lidoosten van de stad bombardeerden enkele F-15's Iraaks
ichtafweergeschut. De vliegtuigen keerden veilig terug naar
un basis in het Turkse In<;irlik. Irak meldde dat bij de aanval
n dode en vier gewonden zijn gevallen. Amerikaanse en Britse
'vechtsvliegtuigen patrouilleren sinds de Golfoorlog van 1991
ide twee no-flyzones in Irak. De Iraakse regering erkent de
iegverboden niet, en lokt sinds december confrontaties uit.
lederlandse ambassadeur belaagd
ONROviA De Nederlandse ambassadeur in Ivoorkust, Peter
in Leeuwen, is met twee andere Europese diplomaten enkele
en gegijzeld door rebellen in Liberia. De drie wisten uiteinde-
Ie naar het buurland Guinée te ontkomen. Van Leeuwen was
p een missie van het Wereldvoedselprogramma en de VN-
uchtelingenorganisatie UNHCR. Hij reisde samen met een
oorse diplomaat, een EU-functionaris en elf VN-medewerkers,
e missie verbleef in een dorpje in het noord-westen van Libe-
3, toen zij werd aangevallen. De diplomaten zijn twee uur lang
istgehouden. In Liberia woedde tot 1997 een burgeroorlog. De
jzeling van gisteren en andere recente acties van de rebellen
Den vrezen dat het geweld opnieuw de kop opsteekt.
tudie: homo-gen bestaat helemaal niet
«hington Onderzoekers hebben geen genetisch verband
innen vinden tussen broers die homoseksueel zijn. Zij trekken
larom de theorie over het bestaan van een 'homo-gen' in twij-
I. Dat staat in een studie die gisteren in het wetenschappelijke
ad Science isverschenen. In 1993 zorgde de Amerikaanse spe-
alist Dean Hamer voor grote opschudding, toen hij zei een
in te hebben ontdekt dat verantwoordelijk is voor de homo-
ksuele aard van mannen. Hij publiceerde zijn bevindingen na
ertig homoseksuele broers te hebben onderzocht. De recente
udie van de Canadese onderzoeker George Rice haalt de theo-
i van Hamer onderuit. Rice zegt bij onderzoek van nog meer
imoseksuele broers geen bewijs te hebben gevonden dat zij
tige gemeenschappelijke genetische mutatie hebben.
Wereld wacht permanente El Nino'
w York De aarde zal door het broeikaseffect over een halve
uw permanent kampen met extreme weersverschijnselen, zo-
s die worden veroorzaakt door het klimaatfenomeen El Nino.
mge droogte in normaal vochtige gebieden of abnormaal he-
ge regenval in de winter worden dan gewoon. Dat blijkt uit
imputersimulaties van het Hamburgse Max Planck Instituut
lor Meteorologie. El Nino is een natuurverschijnsel waarbij
t water in het oosten en midden van de Stille Oceaan rondom
:evenaar elke drie a vier jaar wordt opgewarmd. De golf-
oom die daardoor ontstaat, verstoort het-klimaat in een groot
iel van de wereld. Het broeikaseffect kan volgens de onder
ekers leiden tot een zelfde temperatuurpatroon in het water
n de oceaan, maar dan met een permanent karakter.
iemeen virus bedreigt computers
N francisco Een gemeen virus zou maandag wel eens heel
el personal computers lam kunnen leggen. Hét zogeheten
sernobyl-virus wist alle gegevens van de harde schijf, en
aakt het zelfs onmogelijk programma's op te starten. De
ïarschuwing is afkomstig van Network Associates, het groot-
I e Amerikaanse computerbeveiligingsbedrijf. Het virus is veel
ijdverspreider en gevaarlijker dan Melissa, het virus dat vorige
aand Internet overspoelde met problemen. Volgens Network
„isociates kan Tsjernobyl gegevens onherstelbaar wissen en
lfs de hele machine platleggen. Het virus is vernoemd naar
jernobyl, omdat het zo is geprogrammeerd dat het afgaat op
idag dat deze nucleaire ramp zich in 1986 voltrok.
jlaam Ierse agent na 71 jaar gezuiverd
5 L8UN- De Ierse autoriteiten hebben gisteren na een gevecht
n 71 jaar de naam van een in 1928 ontslagen agent gezuiverd.
man, William Geary, werd ontslagen op verdenking van lid-
latschap van het verboden Ierse Republikeinse Leger, IRA. De
1100-jarige man liet vanuit zijn woonplaats New York weten
er verguld te zijn met de beslissing van minister van justitie
Donoghue hem in ere te herstellen. „Ik verliet het land ge-
i andmerkt als een crimineel en een verrader, en dat is nu ein-
lijk rechtgezet. Ierland kent hem nu alsnog een pensioen toe
ttzo'n 50.000 gulden per jaar. Daarnaast krijgt Geary een
hadevergoeding van 140.000 gulden.
Internationale 'waarnemingsmacht' Nederlands compromis OlHTISt ill JcrUZ«ll6m Ï13
De negentien NAVO-bondgenoten zijn ernstig verdeeld
over de mogelijke inzet van grondtroepen in Kosovo. Dit
bleek vandaag bij het begin van een driedaagse NAVO-
top in Washington, waar de politieke leiders van de Alli
antie zowel de crisis in de Balkan als de toekomst van de
vijftigjarige verdragsorganisatie tegen het licht willen
houden.
ruswuk-durres anp
Het Nederlandse hulpkonvooi
van vijftien vrachtwagens dat
sinds gisteren werd vastgehou
den in de Albanese havenstad
Durrës, is vanmorgen na een
wegens het slechte weer moei
zame rit toch aangekomen in
de hoofdstad Tirana.
Het transport met levensmid
delen, kleding, dekens, tenten
en andere goederen vertrok
maandag uit Arnhem. Het be
trof een initiatief van de Coör-
dinatieraad Albanezen in Ne
derland en Wegtransport Ne
derland.
Het konvooi was woensdag
avond ingescheept in de Itali
aanse havenstad Bari en over
gestoken naar Durrës, maar
werd daar lange tijd vastgehou
den omdat de voorzitter van de
commissie die de importver
gunning verzorgt was opge
stapt. „De nieuwe voorzitter
kwam maar niet opdagen,
waarop is besloten om de hele
commissie maar op te doeken.
Toen mochten de wagens
weg", zegt voorzitter J. Moer
kerken van Wegtransport Ne
derland.
washington paul koopman
correspondent
Frankrijk en Groot-Brittannië
vinden dat nagedacht moet
worden over het sturen van
grondtroepen, eventueel nog
vóórdat de Joegoslavische pre
sident Milosevic met een defi
nitieve vredesregeling heeft in
gestemd. De Amerikaanse rege
ring staat echter zeer huiverig
tegenover zo'n scenario. De
NAVO-bondgenoten Grieken
land en Hongarije zijn zelfs
mordicus tegen.
Nederland werkt dan weer
aan een compromis, waarbij
een beperkte internationale
'waarnemingsmacht' ontplooid
wordt, zodra Milosevic is be
gonnen met het terugtrekken
van politie en legereenheden.
Omdat de NAVO tijdens haar
vijftigjarig bestaan onderlinge
meningsverschillen niet in de
etalage wil zetten, zal het on
derwerp 'grondtroepen' van
daag met de grootst mogelijke
omzichtigheid behandeld wor
den. Formeel staat het thema
niet eens op de agenda, al er
kende minister Van Aartsen
(buitenlandse zaken) dat ver
schillende varianten beslist in
de wandelgangen besproken
zullen worden.
Zelf wil Van Aartsen een Ne
derlands idee bij zijn collega's
in de week leggen. Volgens het
voorstel wordt de orde in Koso
vo in fasen hersteld. Eerst zou
Milosevic moeten instemmen
met de terugtrekking van zijn
troepen, en de komst van
'waarnemers' die daar op toe
zien. Deze waarnemers worden
op hun beurt weer beschermd
door internationale militairen.
In ruil stopt de NAVO zijn bom-
mencampagne. In een later sta
dium arriveert de internationa
le vredesmacht die de terugkeer
van vluchtelingen mogelijk zou
moeten maken.
Volgens Van Aartsen staat
met name Duitsland sympa
thiek tegenover zijn plan, maar
hij heeft nog geen idee of het
enige kans van slagen heeft. Tot
dusverre heeft de Alliantie
steeds de instemming van
Milosevic met een internatio
nale vredesmacht onder leiding
van de NAVO geëist.
tel aviv ad bloemendaal
correspondent
In Oost-Jeruzalem broeit on
rust, nu de Israëlische regering
heeft aangekondigd een aantal
kantoren in het omstreden Pa
lestijnse Orient House te sluiten
en maatregelen te nemen tegen
mensen die er werken. Al het
beschikbare politiepersoneel is
opgetrommeld om eventueel
geweld de kop in te drukken.
Het Israëlische kabinet heeft
de sluitingen aangekondigd als
straf voor een diplomatieke bij
eenkomst in het Orient House,
afgelopen woensdag, die het
beschouwt als in strijd met de
Oslo-akkoorden. Premier Neta
nyahu is extra kwaad omdat hij
zijn Likud-aanhang had verze
kerd dat dergelijke Palestijnse
activiteiten niet meer zouden
voorkomen in wat hij steeds
omschrijft als 'Israëls ondeelba
re hoofdstad'.
De kabinetsverklaring waarin
de sluitingen worden aange
kondigd. spreekt van 'een serie
provocaties door het Palestijnse
Bestuur in het Orient House,
met inbegrip van het optrom
melen van vertegenwoordigers
van Arabische landen'. De mi
nisters stellen ook vast dat de
bijeenkomst niet toevallig werd
gehouden op Israëls onafhan
kelijkheidsdag. Op de bijeen
komst van woensdag sprak Fay-
sal Husseini, de directeur van
het Orient House, met enkele
tientallen consuls-generaal en
ambassadeurs.
De Palestijnen en ook veel Is
raëliërs beschouwen de jongste
acties van de regering als een
onderdeel van Netanyahu's
verkiezingscampagne. De pre
mier wil de bevolking doen ge
loven dat zijn belangrijkste con
current, Ehud Barak van de Ar
beiderspartij, het wat Jeruzalem
betreft op een akkoord zal gooi
en met de Palestijnen. Barak
ontkent dat in alle toonaarden.
Netanyahu heeft zijn aanhang
eerder beloofd dat hij het Ori
ent House zou laten sluiten,
maar hij heeft die stap nooit
aangedurfd.
Bij het sluiten van de Oslo
akkoorden is bepaald dat de
Palestijnen hun bestaande in
stituten in Oost-Jeruzalem
mochten handhaven. Daaron
der was het Orient House. De
Palestijnen hebben gisteren
dan ook aangekondigd dat ze
het er niet bij zullen laten.
CNN-verslaggever Brent Sadler deed vanmorgen voor de verwoeste studio van RTS verslag van het bombardement.
den haag-belgrado» gpd
De NAVO heeft afgelopen nacht
met een bombardement op het
centrum van Belgrado de Servi
sche staatstelevisie RTS tijdelijk
uit de lucht gehaald. Daarbij
zouden volgens onafhankelijke
persbureaus achttien gewon
den en minstens éen dode zijn
gevallen, Joegoslavische rege
ringsfunctionarissen verklaar
den tegenover CNN dat zeker
vijftien mensen bij de aanval op
het RTS-gebouw om het leven
zijn gekomen. Vanmorgen her
vatte RTS de uitzendingen via
een aantal andere zenders.
Bij de aanval werden de
zendmast en de bovenste twee
verdiepingen van het studio
complex verwoest. Ook zou de
satellietverbinding met Eurovi-
sion zijn getroffen, die door
westerse televisiestations wordt
gebruikt om beelden door te
sturen. De reddingswerkzaam
heden werden bemoeilijkt
doordat een uur na de inslag
brand uitbrak. De Servische mi
nister van informatie Alek-
sandar Vucic reageerde woest
op de aanval. Hij noemde de
Amerikaanse president Clinton
en de Britse premier Blair 'mis
dadigers en monsters'.
De NAVO acht de Servische
televisie een legitiem militair
doel, omdat die een propagan
da-instrument is van Milosevic
is. Gisteravond werd gemeld
dat drie grote steunzenders van
de staatstelevisie het zuiden en
midden van Servië waren ge
troffen. Internationale organi
saties van journalisten hadden
het bondgenootschap eerder
vergeefs diverse malen ge
vraagd de media te sparen.
Gisteren werd ook een villa
van de familie Milosevic in Bel
grado geraakt. 'Een moordaan-
FOTO AP
slag', zo tierde de Joegoslavi
sche regering. De villa, gelegen
in een diplomatenwijk in de
hoofdstad, stortte voor een deel
in. Toen de drie bommen in
sloegen, was niemand van de
familie Milosevic thuis. Volgens
de NAVO werd het pand ge
bruikt als commandocentrum.
Op een persconferentie in het
Witte Huis ontkende Clinton
dat de Joegoslavische president
zelf doelwit is.
Bhutan maakt
eind aan verbod
op de televisie
new delhi afp
Bhutan heeft besloten het ver
bod op de televisie op te heffen.
Het Himalaya-koninkrijkje tus
sen India en China zet daarmee
de deur open voor invloed van
buiten, waartegen het zich tot
dusver altijd heeft verzet. Het
Franse bedrijf Thomson heeft
van het land opdracht gekregen
om de infrastructuur voor de
komst van televisie aan te leg
gen.
De eerste uitzending van de
eigen omroep is op 2 juni, de
25ste verjaardag van het ko
ningschap van Jigme Singy-
ewangchuck. Dat geldt tenmin
ste voor de inwoners van de
hoofdstad Thimphu. De rest
van het land, dal 600.000 inwo
ners telt, komt later aan de
beurt.
De Bhutaanse tv krijgt natio
nale uitzendingen in het Engels
en in de eigen taal, Dzonkha.
Daarnaast zullen er 'bepaalde
uitzendingen van de meest ge
renommeerde buitenlandse ka
nalen' worden overgenomen.
Bhutan probeert zijn boed
dhistische erfgoed en zijn mi
lieu te beschermen tegen scha
delijke invloeden van buitenaf.
De grenzen worden daarom
streng bewaakt, en het toerisme
naar het bergstaatje wordt doel
bewust beperkt.
Amnestie bepleit
voor 300.000
kindsoldaten
maputo gerard chel
Er moet een ruime amnestiere
geling komen voor gevangen
genomen kindsoldaten. De
doodstraf of levenslange gevan
genisstraf mag hen niet worden
opgelegd. Ook mogen ze niet
veroordeeld worden wegens
verraad. Met deze en andere
aanbevelingen werd gisteren in
de Mozambiquaanse hoofdstad
Maputo een internationale
conferentie over kindsoldaten
afgesloten.
Wereldwijd zijn naar schat
ting meer dan 300.000 jongeren
onder de 18 jaar direct betrok
ken bij gewapende conflicten.
Meer dan een derde van hen,
120.000, is in Afrika actief, zo
bleek uit een deze week gepre
senteerd onderzoek. Reden
waarom de eerste conferentie
in Afrika werd gehouden. Ande
re bijeenkomsten zijn gepland
in Zuid-Amerika, Azië en Euro
pa.
Gedetailleerde cijfers over de
herkomst van de overige
180.000 kindsoldaten konden
op de conferentie niet worden
gegeven, maar volgens Radda
Barnen, de Zweedse tak van Sa
ve the Children, kent Latijns
Amerika zo'n 90.000 kindsolda
ten, Azië circa 60.000 en moet
de rest elders worden gevon
den, onder meer in enkele oud
sovjet-republieken. Ook in Kos
ovo zouden kindsoldaten actief
zijn, maar nadere details daar
over ontbreken.
Extra aandacht op de confe
rentie kreeg de nazorg van ex-
kindsoldaten. Om van hen weer
normale burgers te maken
veel kindsoldaten worden bij
voorbeeld gedwongen leeftijds
genootjes te vermoorden -
moet de internationale ge
meenschap meer doen aan ont
wapenen. opvang, psychische
begeleiding, onderwijs en her
integratie. Verzoening is be
langrijker dan straf, aldus de
slotverklaring.
boedapest hans gertsen
correspondent
Hoe slaagt de Joegoslavische president
Milosevic er toch in de peperdure oorlog
in Kosovo - al de vierde oorlog in een
decennium waarin zijn land verwikkeld
is - te Financieren? Het antwoord is sim
pel: over de rug van zijn volk en dankzij
een aantal, voorzichtig gesteld, niet be
paald orthodoxe financiële trucs.
Toen Slobodan Milosevic eind jaren
tachtig aan de macht kwam, was Joego
slavië met een gemiddeld inkomen van
ruim 3.000 dollar per hoofd van de be
volking veruit het welvarendste land van
de regio. Milosevic werd aanvankelijk
gezien als een hervormer. De man die
carrière had gemaakt in de Beogradska
Banka, de grootste bank van het land,
sloeg echter om als een blad aan de
boom, toen hij zich realiseerde dat de
door hem nodig geachte hervormingen
in het land van het arbeiderszelfbestuur
op veel weerstand stuitten en hem waar
schijnlijk zijn politieke kop zouden kos
ten.
Uit puur opportunisme koos Milosevic
daarop voor een fel-nationalistische
koers, die uiteindelijk tot het uiteenval
len van Joegoslavië en oorlogen in Slo
venië, Kroatië, Bosnië en nu Kosovo zou
leiden. De economische balans van die
twaalf jaar Milosevic is ronduit catastro
faal. Het inkomen per hoofd van de be
volking in het huicüge, sterk gekrompen
Joegoslavië bedraagt volgens schattin
gen nog maar amper 1.000 dollar. Het
land heeft een buitenlandse schuld van
miljarden dollars en het begrotingste
kort bedraagt één a twee miljard dollar
per jaar. Daarnaast is het jaarlijkse te
kort op de handelsbalans nog eens pak
weg twee miljard dollar.
De werkloosheid in Joegoslavië bedroeg
volgens schattingen vorig jaar ruim 35
procent. De industriële basis van het
land is door de oorlogen en het interna
tionale embargo tegen Joegoslavië zwaar
aangetast. „Na een maand van intensie
ve bombardementen'is van de industrie
vrijwel niets meer over", zo weet een
toonaangevende Servische econoom,
die niet met naam wil worden genoemd.
Alleen al de kosten van de wederop
bouw van de twee raffinaderijen in Pan-
cevo en Novi Sad, die de NAVO al we
kenlang voortdurend bestookt, schat hij
op meer dan een miljard dollar.
Dat Milosevic er nog altijd in slaagt zijn
leger en de voor zijn machtsbehoud
minstens zo belangrijke politie te beta
len, valt alleen via een serie financiële
trucs te verklaren. Zo speelt Milosevic al
jaren naar believen met het inflatie-wa
pen. Telkens als de financiële nood
hoog is, laat hij grote hoeveelheden
bankbiljetten drukken. Gedwongen door
een snel in waarde kelderende dinar ziet
de bevolking zich gedwongen spaarte
goeden in westerse valuta om te wisse
len. Vrijwel iedere Joegoslaaf heeft, door
ervaring wijs geworden, een groot deel
van zijn spaargeld in westerse valuta
omgezet, die thuis onder de matras wor
den bewaard. De Joegoslavische banken
zijn berucht om hun onbetrouwbaar
heid.
Een andere financieringstruc die op gro
te schaal wordt toegepast, is het met
vertraging uitbetalen van salarissen en
pensioenen. Gepensioneerden in Bel
grado ontvingen eind maart het eerste
deel van hun pensioen over december
vorig jaar. Door de inflatie, die eind vo
rig jaar ruim boven de vijftig procent lag,
is het geld tegen de tijd dat ze het in
handen krijgen al een stuk minder
waard.
Een serieuze inkomstenbron van het
Milosevic-regime is de sigarettensmok
kel. Nauw met het regime verweven cri
minelen smokkelen al sinds jaar en dag
op grote schaal sigaretten. Grote partij
en die officieel door Joegoslavië worden
geïmporteerd, komen in werkelijkheid
belastingvrij op de Italiaanse markt te
recht. Volgens een schatting in Time van
deze week zou daarmee 500 miljoen
dollar per jaar gemoeid zijn. Een sub
stantieel deel van de opbrengst zou in
de Joegoslavische staatskas terugvloei
en.
Daarnaast zou het regime van Milosevic
al vóór het afkondigen van de interna
tionale sancties tegen Joegoslavië in
1992 een enorme spaarpot hebben aan
gelegd in het buitenland. Een groot deel
van de valuta-reserves ter waarde van 10
miljard dollar zou via duistere omwegen
naar banken in Rusland en op Cyprus
zijn doorgesluisd. Milosevic' relaties uit
zijn vorige carrière als bankier zouden
hem daarbij geholpen hebben.
Een forse meevaller hadden Milosevic
en de zijnen in 1997. Telecom Italia en
het Griekse OTE namen toen een belang
van 49 procent in de Servische PTT, te
gen een betaling van 950 miljoen dollar
in contanten. Hardnekkige geruchten
willen dat Milosevic daarnaast ook
ruimhartig Financiële steun van Saddam
Hussein krijgt. In ruil voor het onder
houden van het Iraakse luchtafweersys-
teem door Servische technici, zou Joe
goslavië de afgelopen jaren naast olie
ook veel dollars uit Bagdad hebben ont
vangen.
