Amsterdam verweert zich
'Zwijgen tegen vrouw, hond, fractievoorzitter'
Bijlmerenquête
i der Doel: Kritiek op
rheidsdiensten eenzijdig
De hoofdrolspelers
Opluchting
en cynisme
in Bijlmer
C wil extra bloedonderzoek doen
IjiAM Het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam
zes patiënten met de auto-immuunziekte Systemische
Erythernatodes aanvullend bloedonderzoek doen. Dui-
noet worden of deze patiënten een gelijke immuunreac-
ben. In dat geval zou er een raltie kunnen bestaan met de
tramp. Het AMC is het niet eens met de enquetecommis-
er ongericht lichamelijk onderzoek moet worden ge-
U)|Dat heeft volgens het ziekenhuis veel nadelige gevolgen.
;e relatie tussen de ramp en psychische klachten zijn
issie en AMC het wel eens. Eerder constateerde het AMC
nderd mensen lijden aan het posttraumatisch stress-syn-
(ptss)
rd-Holland laat ingelicht
ivincie Noord-Holland is op de avond van de vliegramp
ie t, bijna een uur na het neerstorten van het toestel, geïn-
erd over de ramp. Dit is ook niet langs de officiële weg ge-
maar via informele kanalen. Dat concludeert de enquê-
missie in vandaag rapport. De dienstdoende medewerker
het nieuws over de ramp van de Haarlemse politie. Daar-
>el esloten het provinciaal crisiscentrum in te stellen. De rol
provincie was klein omdat het ongeval zich tot de ge-
n e Amsterdam beperkte.
f se krant bepleit aftreden ministers
De Berlijnse krant 'Der Tagesspiegel' gaat vandaag in
;j[ mmentaar fel tekeer tegen de Nederlandse autoriteiten
lerstreept de conclusies in het rapport van de parlemen-
nquêtecommissie Vliegramp Bijlmermeer. De krant vindt
SP zittende minsters moeten opstappen. ..Dat zou een net
lil te, als een te late stap zijn,'' aldus de krant. „De rege-
;j iders (Lubbers en Kok) noch de verantwoordelijke minis-
jj. elden zich geroepen te antwoorden toen de vragen
er werden en de twijfels groeiden. Ze hebben gezwegen
joezeld." Ook andere Duitse media hebben aandacht be-
ïb an de presentatie van het rapport van de Bijlmercom-
loop van de tijd bekend gewor
den.
Het WD-commissielid vindt
dat in het eindrapport „een te
eenzijdig beeld" van het over
heidsapparaat wordt geschetst.
De vragen over de al dan niet
gevaarlijke lading, de gezond
heidsklachten en de vrachtdo
cumenten zijn pas de afgelopen
jaren gerezen. Daar mag het be
leid van de overheid ten tijde
van de Bijlmerramp niet op
worden afgerekend.
„Terugkijkend kun je natuur
lijk altijd zeggen dat de aanpak
niet integraal is geweest", zei
Van der Doel gisteren. „Maar
het is te eenzijdig om dat beeld
op de hele overheidsorganisatie
te plakken. Ik onderschrijf daar
om het beeld van een gefrag
menteerde overheid niet".
voetnoot van slechts
es geitjes lang heeft het
merlid Van der Doel in
en irapport van de parie
enquêtecommissie af-
J inomen van een van de
ik inclusies. Van der Doel,
edjie commissie, is het niet
;t de stelling dat het
;e Isoptreden rond de
d amp 'gefragmenteerd'
ïi okerd' is geweest,
rij er Doel, die het met de
conclusies wel eens is,
e jet dat nu - zeseneenhalf
de ramp - het verwijt
ro [den gemaakt dat de di-
ie verheidsdiensten langs
Izheen hebben gewerkt.
de gegevens waarop
ve clusie is gebaseerd, zijn
hem immers pas in de
Patijn: mensen redden was de primaire verantwoordelijkheid
Meijer in Bijlmer
DEN HAAG ANP
De parlementaire enquête
commissie vliegramp Bijl
mermeer heeft vanmiddag
het tweede exemplaar van
haar eindrapport aan inwo
ners van de Bijlmer aange
boden. De overhandiging
van het rapport, dat de com-
missie-Meijer gisteren aan
de Tweede Kamer presen
teerde, gebeurde in beslo
tenheid in het kerkgebouw
De Nieuwe Stad.
De woordvoerder van de
commissie kon vanmorgen
niet zeggen welke Bijlmerbe
woner voor deze symboli
sche handeling is geselec
teerd. „Dat is een anoniem
iemand, die ook anoniem wil
blijven." De betrokkene
heeft meegedaan met een
van de vele rondetafelge
sprekken die de commissie
heeft gevoerd tijdens de en
quête.
Burgemeester Patijn van Amsterdam is het niet eens met
de conclusie van de enquêtecommissie over zijn voor
ganger Van Thijn en brandweercommandant H. Ernst.
Zij zouden zich onvoldoende hebben afgevraagd of zich
bij de rampbestrijding andere gevaren konden voordoen
dan gevaarlijke stoffen.
AMSTERDAM ANP
Nadat bekend was geworden
dat er geen gevaarlijke stoffen
aan boord waren, waren die an
dere gevaren niet de eerste ge
dachte geweest, aldus Patijn.
Het was „de primaire verant
woordelijkheid" om mensen te
redden en het aantal vermisten
vast te stellen, zo zei hij.
Volgens brandweercomman
dant Ernst werd de brand niet
anders behandeld dan andere
grote branden. Extra bescher
mingsmaatregelen, zoals bij
voorbeeld beademingsappara
tuur voor brandweerlieden, wa
ren daarom niet nodig, aldus
Ernst.
De brandweercommandant
wordt verweten dat hij het vrij
komen van gevaarlijke stoffen
tijdens de brand heeft onder
schat. Omwonenden, brand
weerlieden en hulpverleners
hebben daardoor onnodige risi
co's gelopen, concludeert de
commissie. Ernst bestrijdt dit:
„De brand kon bovenwinds
worden geblust. Dan lopen de
hulpverleners weinig risico's".
Ernst erkent wel dat de beginfa
se van de reddingsoperatie
„chaotisch" was, maar volgens
hem is dat een „internationeel
erkend fenomeen" bij rampen,
dat nooit, ook niet na veel oefe
nen, „tot nul" gereduceerd kan
worden.
De ondernemingsraad van
het Amsterdamse brandweer
korps is woedend over de 'ge
makzuchtige' reactie van de
commandant. Veertig brand
weerlieden kampen met ge
zondheidsklachten. „Ernst ba
gatelliseert de hele vliegramp.
Hij zou op z'n minst excuses
moeten aanbieden aan zijn
mannen", aldus OR-woord
voerder C. Ronner.
De gemeente Amsterdam zelf
krijgt ook een veeg uit de pan
van de enquêtecommissie. Die
concludeert dat „de lokale
overheid traag heeft gereageerd
op de aanhoudende kwalen van
hulpverleners en omwonenden
waardoor uiteindelijk de ge
zondheidsklachten in aard en
omvang zijn toegenomenOok
vindt de commissie dat de ge
meente „in psychische nazorg
te kort is geschoten waardoor
er nog veel mensen zijn met
psychische problemen".
De drie grootste Amsterdam
se raadsfracties trekken zich de
kritiek van de commissie aan.
WD-raadslid F. Houterman zei
zich daarvoor verantwoordelijk
te voelen. Ook PvdA-raadslid B.
Irik betreurde achteraf dat ze
niet actiever is geweest. „Ik voel
me er verantwoordelijk voor dat
mensen zo lang in onzekerheid
hebben gezeten."
(PREMIER)
:e missie vindt het onbe-
;dat hij, gezien de
lappelijke onrust, het
erp nooit in de minis-
R aan de orde heeft ge-
n it is niet in overeen-
ag met zijn functie als
er er van de ministers.
ito anp koen verheyden
A. JORRITSMA (VERKEER)
Zij gaf de Tweede Kamer on
duidelijke en onjuiste informa
tie over de vrachtbrieven. Ze
had, gezien de maatschappelij
ke onrust, meer wegen moeten
bewandelen om de vrachtpa
pieren boven water te krijgen.
foto opd
W. SORGDRAGER (JUSTITIE) H. MAIJ-WEGGEN (VERKEER) H. ALDERS (MILIEU)
Haar blik bleef te beperkt tot
justitiële vragen. Ze heeft de
Kamer onvolledig ingelicht over
(de getuigenissen over) de
mannen in witte pakken.
foto wfa gerard van roon
De commissie neemt het haar
kwalijk dat zij lopende het on
derzoek naar de oorzaak van de
ramp onvoldoende afstand
heeft genomen. Ook heeft zij te
weinig aangestuurd op beant
woording van vragen naar de
lading en de gezondheid.
foto gpd phil nijhuis
Het is onbegrijpelijk dat het mi
nisterie Amsterdam niet infor
meerde over de vondst van het
verarmd uranium. De minister
had moeten aandringen op een
onderzoek naar het uranium,
gezien de maatschappelijk on
rust.
foto gpd phil nijhuis
E. BORST (GEZONDHEID)
Traagheid en onderschatting
hebben de gezondheidsklach
ten in aard en aantal doen toe
nemen. Als verantwoordelijke
voor het gezondheidsonder
zoek is Borst te laat - en pas on
der druk vanuit de Tweede Ka
mer - in actie gekomen.
foto epa louisa gouliamaki
DE KAMER
De Kamer heeft zich te veel la
ten leiden door de media en te
weinig eigen initiatief getoond.
De aanpak van te Kamer ver
toonde te weinig structuur en
samenhang. foto anp
«ARM UP LIBERTEL DTCC
ONKERVOORT CUP
UBERTEL OTCC RACE I
ORMULE FORD
"EARLE ALFA I SS CHALLENGE
UBERTEL DTCC RACE 2
MARLBORO RENAULT MÉGANE TROPHY
'ORMULE ARCOBALENO
IJN023 -
^Marlboro
OShell
Nooit eerder werd er zoveel uit een enquête gelekt
DEN HAAG ANP
Dinsdagavond nog bezwoer Theo
Meijer voor de televisie-camera's dat
er over de conclusies van zijn parle
mentaire enquêtecommissie niet zou
worden gelekt. Althans niet door de
leden van de commissie, voegde hij er
voorzichtig aan toe. In dezelfde uit
zending werd wel alvast de titel van
dat eindrapport onthuld. Daarbij zou
het niet blijven. De commissie was
wellicht te onervaren en te ijdel
Woensdag was er al het nieuws dat
vooral minister Borst van Volksgezond
heid door de commissie onder vuur
zou worden genomen. NRC Handels
blad citeerde die dag zelfs letterlijk uit
wat donderdag de belangrijkste conclu
sies van de enquêtecommissie bleken
te zijn. Vrijwel alle andere Nederlandse
media kregen vervolgens uit „kringen
rond de commissie" bevestigd dat die
citaten correct waren.
Zowel Meijer als Tweede-Kamervoorzit
ter Van Nieuwenhoven zeiden gisteren
dat zij het voortijdig uitlekken van de
conclusies betreurden. Van Nieuwen
hoven kondigde aan zich met het presi
dium van de Tweede Kamer op dat lek
ken te beraden. Meijer ontkende daar
bij het NRC-verhaal dat het WD-com-
missielid Van den Doel bij het formule
ren van de conclusies herhaaldelijk bij
zijn fractievoorzitter Dijkstal te rade
was gegaan.
Nooit eerder is uit een enquêtecommis
sie zoveel gelekt als uit de Bijlmercom
missie. De conclusies van de cominis-
sie-Van Traa over de IRT en de com-
missie-Buurmeijer over de sociale ze
kerheid bleven geheim tot de officiële
presentatie. Ook eerdere enquêtecom
missies slaagden er aanzienlijk beter
dan de Bijlmercommissie in de pers op
afstand te houden.
Goed ingelichte bronnen rond de com
missie wijten dat aan een combinatie
van te geringe politieke ervaring en een
te grote ijdelheid. Van meet af aan zou
den Meijer en zijn medecommissiele
den zich hebben gespiegeld aan het pu
blicitaire succes van de commissie-Van
Traa. Dat wilden zij evenaren.
Zo wilde de Bijlmercommissie bij voor
beeld de verhoren per se in de statige
zaal van de Eerste Kamer organiseren
en niet in de onlangs gerenoveerde ou
de vergaderzaal van de Tweede. Als het
aan de commissie zelf had gelegen, had
zelfs de presentatie van het eindrapport
in de Eerste Kamer plaatsgevonden. De
voorlichters van de Tweede Kamer heb
ben daar een stokje voor had gestoken.
Zij vonden het onbestaanbaar dat een
Tweede Kamer-commissie haar conclu
sies aan 'de overkant' van het Binnen
hof zou presenteren.
Ingewijden zeggen voorts dat de com
missieleden Meijer en Oudkerk grote
fouten hebben gemaakt. Zij spraken te
gen alle adviezen in met een aantal
door henzelf geselecteerde journalisten
af dat ze al dagen voor de presentatie
hun bevindingen toe zouden lichten.
Die mochten natuurlijk pas op het mo
ment van de feitelijke presentatie wor
den gepubliceerd. Maar elke voorlichter
kent de risico's van zo'n aanpak. En dat
is gebleken.
De beslotenheid van enquêtecommis
sies moet vooral voorkomen dat zo'n
commissie speelbal wordt in het poli
tieke spel, zoals dat normaal in de
Tweede Kamer wordt gespeeld. De
kracht van enquêtecommissies, altijd
samengesteld uit Kamerleden van zo
wel regerings- als oppositiepartijen, zit
immers in de onafhankelijkheid van
zijn leden, die voor de duur van de en
quête geacht worden de banden met de
eigen politieke groepering tijdelijk door
te snijden. Niet alleen journalisten
maar vooral ook de eigen fracties en
hun voorzitters moeten daarom voor de
duur van de enquête buiten de deur
worden gehouden.
Ook dat is bij de Bijlmercommissie niet
gelukt. Zondag nam het commissielid
Augusteijn tegen alle regels in deel aan
het geheime beraad dat door de D66-
top over de mogelijke gevolgen van de
conclusies van de commissie werd ge
organiseerd. Het staat in schril contrast
met de woorden van het onlangs over
leden oud-WD-Kamerlid Joekes. Hij
was begin jaren tachtig lid van de parle
mentaire enquêtecommissie over de
RSV. Toen hij door zijn toenmalige frac
tievoorzitter Nijpels onder druk werd
gezet uit de school te klappen, sprak hij
de nu gevleugelde woorden. „Als lid
van een enquêtecommissie heb je te
zwijgen tegen je vrouw, je hond en je
fractievoorzitter en wel in die volgor
de."
AMSTERDAM GPD-ANP
Opluchting, maar ook cy
nisme zetten gisteren de
toon in het buurtcentrum
De Bonte Kraai in de Bijl
mermeer. Buurtbewoners
volgden daar op de televsie
de presentatie van het rap
port van de enquetecom-
Opgetogen werd er gerea
geerd op de aanbeveling
van de commissie om zo
snel mogelijk met lichame
lijk onderzoek te beginnen.
De conclusie van de enquê
tecommissie dat er een di
rectie relatie bestaat tussen
de gezondheidsklachten en
de vliegramp, werd met ge
juich ontvangen.
Henny Prijt, die net als
haar echtgenoot Henk sinds
de ramp last heeft van chro
nische vermoeidheid en ge
wrichtspijnen: „Eindelijk
wordt duidelijk dat we geen
aanstellers zijn. Dat is voor
mij een hele opluchting".
Het echtpaar Prijt ervaart
het eindrapport als een er
kenning voor hun jarenlan
ge strijd slachtoffers van de
vliegramp serieus te ne
men.
Met de presentatie van
Een Beladen Vlucht is het
'Bijlmerboek' voor het echt
paar echter nog niet afge
sloten. Ze richten zich nu
op het gezondheidsonder
zoek. Als dat niets oplevert,
gaan ze hogerop, desnoods
naar artsen in het buiten
land. Het echtpaar behoort
tot de groep mensen in de
Bijlmer die volgens burge
meester Patijn „helaas
nooit meer gerust te stellen
is".
Er waren ook Bijlmerhe-
woners die cynisch reageer
den op het rapport. „We
zijn nog steeds collectief
gek. De mannetjes met de
witte jassen bestaan nog
steeds niet", aldus een
buurtbewoonster. En: „Ex
cuses van de overheid voor
de bewoners komen er toch
nooit."
Voorzitter H. Belliot van
het stadsdeel Zuidoost
toonde zich tevreden over
het rapport van de enquête
commissie. Belliot is vooral
blij over de relatie die de
commissie legt tussen de
ramp en de gezondheids
klachten „Het is een erken
ning van hun steeds terug
kerende uitingen van be
zorgdheid", meent zij.
De Bijlmer hoopt dat met
het verschijnen van het rap
port een begin kan worden
gemaakt met het daadwer
kelijk verwerken van de tra
gische gebeurtenis op 4 ok
tober 1992. Op 2 mei orga
niseert het stadsdeel Zuid
oost een bezinningsbijeen
komst voor bewoners en
andere betrokkenen bij de
Bijlmerramp.
Voormalig stadsdeelvoor
zitter R. Janssen krijgt in
het eindrapport zware kri
tiek. Hij was op de avond
van de ramp niet in het be
leidscentrum, terwijl hij
daar wel hoorde te zijn. Het
stadsdeel Zuidoost heeft
zich deze kritiek aangetrok
ken. Tegenwoordig zijn alle
stadsdeelbestuurders op
roepbaar.
In de oude vergaderzaal van
vangst.
de Tweede Kamer presenteerde de parlementaire enquêtecommissie gisteren het eindrapport over de Bijlmerramp. Kamervoorzitter J. van Nieuwenhoven nam er het rapport officieel in ont-
foto wfa gerhard van roon
