Dansen op de markt van nostalg
Cultuur Kunst
Optreden Argentijns kwartet
vraagt om 'many happy returns'
'Ollekebolleke repisolleke,
ollekebolleke knol
Bert Klunder als afgedankte leraar in prachtige rol
Loes Luca: meer actrice dan zangeres
MAANDAG 19 APRIL 1999
Bibliotheek verkoopt boeken
leiden De Bibliotheek Leiden houdt op zaterdag 24 en zondag
25 april 'een grootse boekenverkoop'. Zondag is tevens de laat
ste zondag van het seizoen dat de boekenuitleen aan de Nieuw-
straat open is. Te koop zijn jeugd- en informatieve boeken, ro
mans, videobanden van speelfilms en oude jaargangen tijd
schriften. De verkoop is in het Heerenlogement. Zaterdag kan
tussen elf en vijf uur worden gekocht, zondag tussen één en vijf
'Britse ballerina's te peervormig'
londen Het prominente English National Ballet gaat zijn inter
nationale tournee houden met een gezelschap waarin Britse
danseressen en dansers ontbreken. Volgens de Sunday Times
weert het bestuur autochtone ballerina's omdat ze te peervor
mig zijn. Britse dansers wordt slapte en futloosheid verweten.
Derek Deane, de artistiek leider van het English National Ballet,
geeft de schuld van dit alles vooral aan slechte eetgewoontes.
„Waarom zijn er in Groot-Brittannië geen talentvolle ballerina's
te vinden? De fout ligt bij de lichaamsvormen van de Engelsen.
Een Engelse danser met een gedrongen postuur, niet bijster
goede voeten en robuuste schouders kan alle figuren doen,
maar veel esthetisch genot is er niet bij. Slanke benen en een
elegant lichaam hebben ze niet." Deane kwam vorig jaar ook al
in het nieuws met controversiële opvattingen. Toen raadde hij
dansers aan zoveel mogelijk seks te bedrijven omdat dit hun
uitvoering van Romeo en Julia zou verbeteren. Het English Na
tional Ballet gaat in mei met zeventig dansers naar Australië en
Hongkong waar het voorstellingen geeft van het Zwanenmeer.
De twee hoofdrollen zijn weggelegd voor Agnes Oaks en Tho
mas Edur, beiden uit Estland.
Uitkrant in financiële problemen
Amsterdam De Uitkrant verkeert in ernstige financiële proble
men. Volgens directeur M. Buchel van het Amsterdams Uitbu
reau (AUB) bedraagt het tekort meer dan drie ton en is het
maandblad eigenlijk failliet. Het AUB wil de uitgave echter in
stand houden en nog komend theaterseizoen een nieuwe for
mule geven. Het AUB denkt daarbij aan kortere redactionele
bijdragen, meer uitgaanstips, lezersservice en meer ruimte voor
de agenda. Dit is volgens de directeur behalve op geldgebrek
ook gebaseerd op kritiek van vertegenwoordigers uit de Amster
damse cultuurwereld. Een en ander betekent dat de redactie
ruimte, geld en een vervanger voor opstappend hoofdredacteur
Martin van Amerongen moet inleveren. „We kunnen geen dure
hoofdredacteur meer betalen." De commerciële uitgevers die
bij de Uitkrant betrokken waren, zijn opgestapt. In januari zeg
de Wegener vanwege de financiële tekorten een jaar voor tijd de
samenwerking op. Het AUB is sindsdien de enige uitgever.
Oud-lid Jefferson Airplane overleden
san francisco Skip Spence, één van de eerste leden van de Jef
ferson Airplane, is vrijdag op 52-jarige leeftijd in een ziekenhuis
in Santa Cruz aan longkanker overleden. Spence kampte lange
tijd met schizofrenie en alcoholisme. Hij speelde drums in de
Airplane van 1965 tot 1966, toen hij de groep verliet om Moby
Grape op te richten. Na zijn vertrek bij Moby Grape gaf hij een
andere band uit het gebied van San Francisco Bay, Pud, een
nieuwe naam: de Doobie Brothers. Over enkele weken wordt
'More Oar' uitgebracht, een cd die aan Spence is gewijd en die
songs bevat van Beck, Robert Plant, Tom Waits en leden van
R.E.M. De cd is geïnspireerd door 'Oar', een uniek solo-album
met psychedelische folkmuziek van Spence uit 1969.
muziek recensie
lidy van der spek
Concert Zuid-Amerikaanse liederen door
Opus Cuatro Marcelo Balsells (2e tenor),
Hernando Iraholla (banton), Federico Ga-
liana (bas) en Javier Rodriguez (1e tenor,
gastzanger) Gehoord 16/4, Petruskerk,
Leiden
Bij 'Opus Cuatro' zitten klank
en ritme niet alleen in hoofd en
handen, nee 't hele lijf beweegt
en swingt, is muziek. Niet als
franje, ook niet om een tekort te
camoufleren, maar als
totaal-uiting van de Argentijnse
ziel. De geometrische ruimte,
en de rooms-katholieke sfeer
die in de Petruskerk voor 't op
scheppen ligt, werken als een
lyrisch decor rondom deze
emotionele, romantische en ten
diepste religieuze muziek.
We hebben te maken met
vier rasartiesten, die schitte
rend zingen en daarmee de
meest intieme gevoelens van de
mens oproepen. Javier Rodri
guez, tweede tenor en gastzan
ger in Opus Cuatro, zong in
1997 met het grootkoor van de
Schola Cantorum in de Hoog
landse kerk een aangrijpende
hoofdrol in de 'Misa por la Paz
y la Justicia'. Ook nu weer heeft
Rodriguez die heel speciale hel
le klank die in alle toonaarden
nuanceert, van blikkerend glas
tot het allerijlste klokgelui. Een
stem die begeestert maar ook
heimwee laat opwellen. Javier
roept je toe, vertrouwt de luis
teraar een geheimen toe. Hij wil
iets delen met je (het al 65 jaar
oude, geliefde 'Volver' van Car
los Gardel met tekst van Le Pe-
Het Veens Bruikoor stoot laatste adem uit
roelofarendsveen
sabine van den berg
„De grote begrafenis van het
Bruikoor komt dichterbij..." Ze
weten het mooi te brengen daar
in Roelofarendsveen. Op het
parkeerterrein bij jongerencen
trum SplotsZ is een enorme
tent verrezen. Hierin treden alle
artiesten op tijdens het mu-
ziekweekeinde 'De Veen gaat
vreemd'. Het allerlaatste optre
den van de schreeuwende
mannen die als het Veens Brui
koor de lokale geschiedenis zul
len ingaan, heeft hier plaats. Op
de laatste dag van het festival,
wordt de afsluitende act letter
lijk met veel tamtam aangekon-
digd.
Volgens de presentator die
probeert de spanning erin te
houden kun je bij het sluitstuk
niet dansen maar wel tijdens
het 'brullen op drums' waar
voor ene Egbert acht vriendin
nen heeft meegenomen die het
heel leuk vinden een paar rit
mes op djembé te spelen. En
dus heeft hij ze 'allemaal een
trommel gegeven'. Al vanaf vier
uur 's middags staan de optre
dens in het teken van de brul.
Er treden twee kinderkoren op
en het vrouwelijk bruikoor 'Uit
volle borsten'. Om rode oren
Vein te krijgen. DJ Willem draait
de acts aan elkaar. Op zijn shirt
staat 'Bruikoor Hardkoor'.
Een enorm aantal bezoekers
verzamelt zich onder het broei
erige zeil, op een vloer van lege
plastic bekers verdringen ze
zich als bij een popconcert tot
voor het podium. Mocht je het
geluk hebben een plekje vlakbij
de bühne te verwerven dan is
dat gelijk je ongeluk. Je kunt
niet meer voor of achteruit.
Enige redmiddel is je ellebogen
uit te steken. En dan word je
automatisch gedwongen het
geschreeuw lijdzaam te onder
gaan.
Dan is het zover: de finale
van een koor dat zich oefende
in het strak kijken, in een gelijk
tijdig gebrul en in de kunst van
het zichzelf verkopen. Bij hun
allerlaatste uitvoering vraag je
je nog met verbijstering af hoe
zij twee jaar een (media)publiek
vonden. Ze brullen: „Kool, geit,
kool, geit!" en „Ollekebolleke
repisolleke, ollekebolleke knol!"
De dirigent heeft voor de gele
genheid een zilverkleurig jasje
aangetrokken afgezet met rode
glitters. Hij slaat de maat met
een takje, en de vijfentwintig
man van het Veens Bruikoor
schreeuwen braaf hun partij. Ze
stampen er ook bij. Geheel
overbodig roept de jongen die
de maat slaat: „Ik wil daar..."
zijn takje in de richting van het
publiek priemend „meer herrie
horen dan hier!" Het dak moet
en zal eraf. Maar er is al genoeg
enthousiasme in de tent.
De jonge koorleden gaan in
het zwart gekleed. En ze dragen
allemaal een knalgroene strop
Het Veens Bruikoor neemt afscheid: Het dak moet en zal eraf.
das. Ze gillen Berend Botje. Dan
worden het takje en het jasje
met veel bombarie doorgege
ven aan een jongen die een an
der 'nummer' aankondigt: verder Het Aarbeije-lied. Ook
„Over drie speedverslaafde ho- BNN-radio staat te trappelen
mofiele vrachtwagenchauf- om dit verdwijnen van 'een
feurs." In het Veens brengen zij stukje cultuurgoed' te registre-
LOlKli Q
ren. Het Veens Bruikot
gisteravond zijn
uit. Maar of je om
rouwig moet zijn?
'The Greatest Disco Classics Party' in de Groenoordhallen
ra, meegezongen door ontroer
de Latijnse gasten).
Ook-de andere drie zangers
hebben prachtige stemmen,
dieper, voller, voor ons Europe
anen meer met de klank van
herkenning. De meest weelderi
ge stem heeft de tweede tenor
Marcelo Balsells die die een
groot aandeel heeft in het 'mag
num opus' van de avond de
'Misa Criolla' van Ariel Ramirez.
De bekende delen van de mis
van Kyrie tot Agnus Dei komen
uit de bodem van de Argentijn
se ziel. Alles wat adem heeft
juicht, de charanga siddert, de
trom klopt verwachtingsvol, de
schellen rinkelen, het ijzerster-
ke ritme is het fundament
waarop dit getuigenis rust (Cre
do).
Argentinië, Brazilië, Venezu
ela, Paraguay en Cuba, van al
deze landen krijgen we een
kleurrijke, expressieve impres
sie. De intentie van de Cancion
heeft iets smartlapperigs op het
hoogste niveau. Eén van de
knapste tango's is de 'Fuga y
Misterio' van Astor Piazzolla. A
cappella gezongen, papapala,
padapa, veel meer is het niet,
vierstemmig, aanvankelijk heel
sec, tegen elkaar in, langs elkaar
heen schurend, hakkend, hal
verwege overgaand in lange ly
rische gewelfde melodiebogen.
Vreugde, smart, lief en leed bij
ten in keel en traanklieren.
De eerste kennismaking met
dit Argentijnse kwartet in Ne
derland, in Leiden wel te ver
staan, vraagt om 'many happy
returns'.
Er is een markt voor nostalgie. Wie er wat centen voor
over heeft kan de jaren zestig weer in huis halen via de
vele shopping channels op tv. Handig gecomprimeerd
tot cd-boxen die de witte fietsers van toen kunnen be
luisteren in hun Opel Astra van nu. Na de zeventiger ja
ren-hype valt nu al een kleine opleving te bespeuren in
trendy eighties party's. En de Abba revivals schijnen met
de vanzelfsprekendheid van kalenderfeestdagen elk jaar
terug te keren. Mama Mia al gezien?
leiden glimmende vleeskleurpanty's,
het maakt niet uit wat je
stijlovertuiging is, in de tempel
van de dans is iedereen gelijk.
Fun Party's organiseerde voor
de tweede maal 'The Greatest
Disco Classics Party'. Een dis
coavond met de sfeer van een
overdekte markt waar gezellig
heid 22 daalders waard is. Vijf
envijftig gulden voor een kaart -
pablo cabenda
Beleefde disco revival van zo'n
drie jaar geleden zijn hoogte
punt in trendy danceclubs, de
doelgroep strekt zich inmiddels
uit van huisvrouw tot sport
schooljongen. In de Groen
oordhallen vieren ze allen feest.
Kabeltruien, leren broeken,
je. Maar daarvoor krijg je zeven
topacts van weleer voorgescho
teld. De crème de la crème van
de min of meer vergane glorie.
Zoals The Pasadena's, The
Three Degrees, London Beat,
Spargo en Rose Royce.
De zangeres van Rose Royce,
Gwen Dickey, is in haar eentje.
Ze slaat zich er, met alleen eer
begeleidingstape, aardig door
heen. Wat heet: ze heeft het on
blusbare vuur dat veel Ameri
kaanse entertainers kenmerkt
en dat het enthousiasme van
het publiek verre overtreft.
Gwen vraagt of we het nog naar
onze zin hebben, of we wilen
meeklappen want we kennen
allemaal de klassieker 'Car
Wash' toch nog wel? Dat is het
signaal voor meisjes van dans
gezelschap Playschool die in
strak tenue opkomen en met
zeemleren lapjes de auto er
driftig van langs geven. Met
dank aan de Alfa Romeo dealer.
De sponsors zijn alomtegen
woordig. In een cd-stand kun je
voor een geeltje de cd 'Disco
Dance Classics' van Corné Klijn
aanschaffen. Geen geld want de
Radio 3-dj, die vanavond ook
de plaatjes draait, vermeldt tus
sen de drie zonnebrillen en de
Dance Classics t-shirts door dat
zijn cd in de winkel al gauw vijf
tig gulden kost.
Als de zwaarlijvige Jimmy Bo
Home op het podium staat en
één van zijn hits inzet danst een
jongen met afropruik en bruine
schoensmeer op het gezicht als
een bezetene om de zanger
heen. Telkens als Jimmy
'Spank!zingt beantwoordt een
aantal dames dat met een hart
grondig en melig 'Spek!' Vijf
meter verderop zingt een
groepje jongens Ajax liedjes en
nog verder is er een voorzichti
ge aanzet tot een polonaise.
Het geluid bij Jimmy Bo Hor-
ne is belabberd. The Three De
grees hebben al een beetje roest
op de stembanden die al te ho
ge noten onbereikbaar maakt.
Spargo doet het, als enige zon
der tape, met zijn sympathieke
happy disco een stuk beter. De
Pasadena's stelen de show met
hun samenzang én ingestu
deerde danspasjes. De Gibson
Brothers moeten het vooral van
de 'i-jo's', en de 'i-jee's' heb
ben.
Wie soelaas zoekt aa 31
wordt geconfronteerd et
grimmig tafereel. V ?n
wachtenden vol passie
sie. Wachttijd: ongei
half uur. Bij de plek
bonnen kunt kopen t
gerust een kwartier bij
Het kraampje heeft
één verkoper per 300
kers. Maar de schoude
rugzakjes zijn nog stee at,
met goede zin. Zodn ng
bliek weer op de dansv
danst het de ergernis jqi
af. Een dertiger zet on
leidig van een geduldi fg
din zijn eerste Travol a
rechtervinger in de luc qo
hand op de heup. Hel m
niet echt. Volgend jaar
weer een herkansing.
De zwaarlijvige Jimmy Bo Home: 'Spank!'.
FOTO'S DICK HOCEWONING
theater recensie
wunand zulstra
Bert Klunder met 'de Doorwerkers'. Gezien: 17/4 In de
Leidse Schouwburg
'Vingers, jongens, vingers'. Bert Klunder
zegt het talloze malen. Hij speelt de leraar
die zijn betoog voortdurend onderbreekt
om zijn leerlingen bij de les te houden met
de aansporing tot het stellen van vragen.
Je zou zo'n aanpak in eigentijds onder-
wijsjargon als 'interactief kunnen kwalifi
ceren, ware het niet dat deze leraar nou
niet bepaald modem te noemen is. Bo
vendien zijn de vragen slechts invuloefe
ningen om des meesters betoog aan te
vullen. Wat Klunder ermee bereikt, is een
onmiskenbaar schoolmeestertoontje dat
zijn doel niet mist. In plaats van theater
bezoekers voelen we ons al snel als leerlin
gen in de aula van de school.
Meneer De Windt gaat de school verla
ten. En daarom heeft hij van de rector de
gelegenheid gekregen om nog eenmaal
het woord te mogen voeren. Die kans
grijpt hij met beide handen aan. Hij steekt
een tirade van anderhalf uur af. Niet slim
van de rector, zegt hij zelf, om dat te doen,
waarna hij aankondigt de les van z'n leven
te zullen geven. Want met zijn ontslag is
hij het absoluut oneens. De Windt is door
de bedrijfsarts 'overspannen' verklaard en
moet daarom weg. Dat zint hem aller
minst. Maar met zijn rechtlijnige opvattin
gen over normen en waarden (DKW, ofte
wel Discipline, Karakter en Werklust) heeft
hij zich nu eenmaal niet populair ge
maakt.
In een typisch leraarspak van onbe
stemde snit, met een foute bril en met een
fout geknoopte stropdas speelt Klunder op
het snijvlak tussen theatrale monoloog en
solocabaret een tragische figuur. Het is
een prachtige rol die hij in deze zuivere
vorm nog niet eerder heeft laten zien. Hij
heeft met anderen, met name met Brigitte
Kaandorp, als regisseur en tegenspeler sa
mengewerkt, hij heeft solistisch werk ge
daan. Maar met meneer De Windt heeft
hij nu een echte troef in handen.
Twee detailpunten zijn niet goed uitge
werkt. Klunder laat De Windt afscheid ne
men tijdens een discoavond. Dal is raar,
omdat het hoogst onwaarschijnlijk is.
Daarnaast zwijgt hij in alle toonaarden
over de hevige discussie die momenteel in
het voortgezet onderwijs woedt: het Stu
diehuis. Het verhaal van De Windt, die
daarover zeker een mening zou hebben,
boet daardoor aan actuele geloofwaardig
heid in. Verder is het een fraai geheel, juist
door de combinatie van humor en tragiek.
Met zijn rechtlijnigheid maakt De Windt
het voor anderen en zeker ook voor zich
zelf niet gemakkelijk. Maar hij kan het er
nu allemaal eens uitgooien, hij is immers
toch al ontslagen. Het resultaat is een por
tret van een door de tijd ingehaalde leraar.
muziek recensie
sabine van den berg
Concert. 'A la Votre' door het Willem
Breuker Kollektief met Loes Luca Ge
hoord 17/4, Stadsgehoorzaal, Leiden
„Het is de hoogste tijd voor het
laatste lied want de jongens
moeten nodig aan het jenever-
infuus. En de meisjes ook." Zij
draait er niet omheen. Loes Lu
ca weet precies hoe het alle
maal in elkaar steekt. Ze is een
theaterdier in hart en nieren:
actrice, zangeres en comédien
ne bovendien. In het muziek
programma 'A la Votre' bewijst
ze dat opnieuw. Als Marie: een
meisje dat in Panama terecht
komt en als prostituee haar
geld verdient, zingt zij Fransta
lige opera. Het Willem Breuker
Kollektief neemt het instru
mentale deel van deze concer
tante uitvoering van Kurt Weills
'Marie Galante' (1934) voor zijn
rekening. En dat gebeurt op
verdienstelijke en informele
wijze.
Veel blazers: trombone, saxo
foon, trompet en een trefzekere
violiste die haar instrument op
een virtuoze manier hanteert.
In de 'Marche de l'armee pana-
maenne' neemt Luca plaats op
een stoel. Hierbij wordt niet ge
zongen. Maar in de
Tango-Youkali mag zij weer
achter de microfoon, slechts
begeleid door vleugel en viool
klinkt een aanstekelijke tango.
Ze draagt ragfijne kousen en
sierlijke hakjes, het korte zwarte
kapsel maalct haar tot Weills
Fran^aise.
Toch blijft Luca meer actrice
dan zangeres. Haar vocale kwa
liteiten en inleving passen bij
de muziek en de uitstraling van
het Kollektief met wie zij al eer
der een productie op de plan
ken zette ('Deze kant op Da
mes!'). Haar stem draagt echter
niet bijster ver en mist soms de
rauwe littekens, het doorleefde.
Maar ze compenseert dit met
haar uitmuntende 'acte de pré-
sence'. Bijvoorbeeld in het slot
van de korte opera: 'J'attends
un navire', waarin zij als Marie
droomt van de terugreis naar
haar geboorteland. Als een furie
zweept zij hier haai' stola tegen
de grond, al blijft zij nederig ten
aanzien van de muziek.
In het tweede deel van het
programma speelt de omvang
rijke groep muzikanten de
compositie 'Honger' van Wil
lem Breuker. Technisch weer
galoos en bomvol dissonanten.
Ontoegankelijker dan het ca-
fé-chantant-achtige karakter
van voor de pauze. Maar geluk
kig zijn de Fransen snel weer
aan de beurt; in de vorm van
het chanson. Breuker moet uit
beelden wat Luca
'Tiens c'est toi'; over
bije liefde. En dan hel
smaak te pakken: vval
-moi mal Johnny'
Luca's zang en gel
beweging, de ontenil)
die.
Het concert verloo
Als toegift krijgen
derlandstalige smal
toen had het afgelopi
zijn. Maar één van de
ten wil zo nodig ino
staanbare taal op eenl
um gaan staan ldetsef
voel voor humor, dei
die nergens op slaat
op het voorafgaandei
Want deze sfeervol
gangbare productie,
juist zo'n vooroorlog
dee. Rommelig geÉ
van een charmante
kwaliteit.
In de Groenoordhallen vieren ze feest, de liefhebbers van de 'disco revival'
