'Troost bij een intuïtieve massage'
Doofblinde vaak eenzaam
Gezondheid
Altijd maar die jeuk.
MAANDAG 19 APRIL 1999
REDACTIE MARGOT KLOMPMAKER EN SASKIA STOELINGA 023-
„Ik ben er al weer; zo ziet u me nooit en zo ben ik er elke
keer. Het was gewoon niet langer uit te houden, steeds
maar weer die jeuk van onderen, ik word er naar van. "Al
pratende heeft Marjo de Vries haar jas uitgetrokken en is
gaan zitten. Terwijl ze haar jas ophangt, kijk ik in het dos
sier. Inderdaad, de laatste maanden is Marjo regelmatig
op het spreekuur geweest, terwijl ik haar daarvóór zelden
of nooit zag. Ze is een gezonde jonge vrouw van 25 jaar,
komt zo nu en dan voor een kleine klacht en belt eens voor
een pilrecept. Ze gebruikt de pil vanaf haar zestiende jaar
- aanvankelijk om de menstruatie te regelen, en de laatste
tijd ook als anticonceptie.
„Hoe lang heb je een relatie?", vraag ik haar. „Een vaste
relatie sinds twee jaar; we hebben eerst een tijd condooms
gebruikt, maar omdat we allebei bijna zeker weten dat we
samen verder gaan, doen we dat niet meer de laatste tijd.
We vinden het prettiger zo, maar nu heb ik plotseling al
lerlei klachten van extra witte vloed, en jeuk."
Ik vraag naar haar hygiënische gewoonten. „Het is soms
niet prettig om uit bed te gaan, maar ik vind het lekker me
na afloop te wassen, met wat zeep. Karei gaat toch altijd
wat te drinken halen, clan kruip ik er ook even uit. Ik plas
dan ook altijd even, ik heb wel eens gelezen dat dat goed
is. Maar hoewel ik geniet van onze relatie word ik een
beetje huiverig bij de gedachte dat ik steeds na afloop van
het vrijen last krijg. Wat moet ik er nou toch aan doen? En
wat is de oorzaak?"
Dat zit Marjo hoog, denk ik. Zonder wat te vragen heb ik
het hele verhaal al van haar gehoord. In een lange zin. Het
is ook een lastige kwestie, de eerste verkenning in de om
gang tussen man en vrouw is soms een eenzaam avon
tuur. Niet iedereen wordt door moeder of vader op een
goede manier ingewijd in de vrouwen- en mannengehei-
men. Dat zijn intieme details, waar ook in onze open
maatschappij nog steeds een stil taboe op rust. Toch is het
juist het niet vertrouwd zijn met de veranderingen in je li
chaam in de vruchtbare leeftijd wat onzeker maken kan.
Ik ga in op Marjo's vraag, en bevestig dat plassen na af
loop van seksueel contact een goed idee is. Door de mecha
nische prikkeling kunnen micro-organismen makkelijk in
de piasbuis terechtkomen, en zo een urineweginfectie ver
oorzaken. Plassen werkt dan preventief.
Wassen met zeep veroorzaakt een verandering in de zuur
graad van de vagina. Deze wordt dan alkalischer, dat wil
zeggen minder zuur. Dat is niet aan te raden. Beter is het
te spoelen met lauw water volgens het principe van de
vroegere Indische douche. In de tijd, dat er nog nauwelijks
anticonceptie bestond, hing er in het toilet een apparaat,
met een rubberen bal en een slang, waarmee vrouwen zich
spoelden na afloop van het seksueel contact, om zo een
zwangerschap te voorkomen. Ze spoelden dan met lauw
water, en voegden er soms kruiden aan toe. Dat is nu ge
lukkig niet meer nodig, we hebben indien gewenst goede
anti-conceptiemogelijkheden, maar voor sommige vrou
wen is het toch een uitkomst zich vaginaal te spoelen. Met
name als men merkt, dat elk seksueel contact leidt tot va
ginale irritatie. Zaad is ook alkalisch, en veroorzaakt dus
een verandering in het milieu van de vagina. Andere mi
cro-organismen grijpen hun kans, en zo ontstaat een over-
groei van bacteriën, die naar vis kunnen naken.
De eerste reactie zich te wassen met zeep, en zo weer lekker
te gaan ruiken, leidt tot een verergering van de situatie.
Wassen met zure zeep zou de oplossing zijn, maar gewoon
water is al afdoende. Het is opvallend dat met name in de
eerste jaren van de gemeenschap een verandering in de va
ginale afscheiding optreedt. Het lijkt alsof in de loop van
de jaren dit verschijnsel wegebt. Is er echt minder last of
stoort men zich er minder aan? Al pratende merk ik dat
Marjo ontspant. Zullen we even kijken wat ik eraan kan
doen?", vraag ik. Ze geeft aan ook in aanmerking te willen
komen vooreen uitstrijkje. Dat is nog nooit gemaakt.
Bij onderzoek blijkt de irritatie mee te vallen, er is een
lichte overgroei van Candida, een gist, die wat witte vloed
veroorzaakt, die op yoghurt lijkt, en jeuk geeft. Dat zal nog
vaker gebeuren. Goede voorlich
ting neemt veel ongerustheid weg.
Vaginaal spoelen is naast medica
menteuze behandeling een moge
lijkheid. Het is beter eerst de vagi
na tot rust te laten komen, en pas
later in een rustig stadium een uit
strijk te maken. Daar komt Marjo
voor terug.
Van de vijfduizend doofblinden is driekwart ouder dan 65 jaar.
PUZZEL
KR UISW00RD-M IN-EEN
Niet het gevraagde woord invullen maar een woord dat bestaat uit de letters van het
gevraagde woord in dezelfde volgorde min 1 letter. (B.v. Omschrijving
'dierenverblijf'. Antwoord zou zijn 'stal', maar ingevuld moet worden 'sta' of' 'tal'.
Welke van die twee het moet worden moet blijken uit de kruisende woorden.)
horizontaal: 1. Roofdier; 5. deel v.e. voet; 7. blunder, 8. lol; 9 mannetjesgans; 11
balspel; 14 deel v.d vinger, 16. afgelegen, 17. zwemvogel; 18. horige, 19
waswater, 20. hengelsnoer, 22 slecht glijdend, 25. ruim binnenwater; 27
werkopdracht, 29 het geleende gedrag; 30. deel v.e boom; 31. venster
verticaal: 2 Bijbelse naam. 3 geneesmiddel; 4. vreemde taal, 6. Ierland; 8
strafwerkluig, 9 schoorsteenkap; 10. gierigaard; 12. klimwerktuig, 13. land in
Europa; 15. kanaal; 16 een weinig; 19 rand, 21 schrijfvloeistof22. Griekse
godin; 23 stelen; 24 oosters tovenaar; 26 windrichting, 28. brilslang.
Oplossing van zaterdag:Horizontaal: 1 Vuur. 4. aria: 8. lik; 10 aal. 11. muf; 13.
go. 15 air, 16 ma; 17. pasfoto; 20. vers; 21. nurk. 22 emissie, 24. en; 25. ene.
26 ia. 28. fel. 29 rel. 32. aai; 34 uiig; 35 firn
Verticaal: 1 Vlag. 2 ui, 3 uk. 5 Ra. 6 ia. 7 Alfa. 9 duif. 11. massief; 12.
fronsel; 14 opeen; 16. morel; 18. arm; 19 lui; 23. snek; 24. ecru; 26. apin; 30
ei; 31 1132 ai; 33. ar.
Oogprothese
Ruim 10.000 mensen in Nederland dragen een kunstoog oft
wel oogprothese. Zij hebben vaak heel specifieke problemei
vragen, waarop instanties nauwelijks antwoord kunnen ge\i
Sinds kort is een speciale contactgroep opgericht, waar zij ti
recht kunnen voor het uitwisselen van ervaringen en voorlic
ting. De contactgroep is onderdeel van de Nederlandse Vei
ging van Blinden en Slechtzienden. Zaterdag 24 april is in
Dienstencentrum De Plantage in Utrecht een eerste bijeen
komst. Meer informatie: tel 030 - 293 1141.
Productie taxol
In de VS is een nieuwe tech
niek ontwikkeld om de pro
ductie van het zeer gewilde,
maar zeldzame kankergenees
middel taxol te verhogen. Het
schaarse middel voor chemo
therapie wordt gewonnen uit
de bast van een weinig voor
komende taxusboom langs de
westkust van Noord-Amerika.
De nieuwe techniek, die ge
bruik maakt van celcultures
en de opbrengst verhonderd
voudigt, is ontwikkeld door
plantenfysiologe Donna Gib
son van de Washington State
University in Pullman. Taxol,
bij medici bekend onder de
naam paclitaxel, is een krach
tig en veel gebruikt genees
middel tegen onder meer
borstkanker, kanker aan de ei
erstokken en longkanker. Het
actieve bestanddeel wordt ge
wonnen uit de boom taxus
brevifolia. Er is echter ruim
drieduizend kilo bast van deze
zeldzame taxus nodig voor
een pond taxol. Synthetic
productie van taxol is niet
mogelijk. De moleculaire
structuur van de stof is tei
gewikkeld. Gibson gebruih
cellen van de taxusboomo
het anti-kanker bestandde
op grote schaal te kweken,
Met de nieuwe methode ku
nen cellen worden geselec
teerd van de vijf bestaandt
taxusfamilies die het mees
geschikt zijn voor de in vitn
kweek van paclitaxel. Daar
mee kan de productie vijft
tien maal zo hoog worden
Gibson heeft daarnaast eet
stof gevonden (methyljasm
naat) die de productie van
gewenste stof via de bestei
tuurlijn extra sterk doet vb
snellen. In totaal kan de
ductie van het veelbelovt
middel binnen een paar ja;
met een factor honderd tot
nemen, verwacht de onda
zoekster.
Besmetting in kerncentrales
In verschillende kerncentrales in Frankrijk zijn de afgelopen 12
ongelukken gebeurd. In de kerncentrale Cruas kwam radios
gas in het reactorgebouw. De centrale lag stil voor reparatiei
wisseling van gebruikte brandstofelementen. Tijdens die ver
vanging bleek een brandstofelement lek te zijn. Er kwam rad
actief gas vrij met een concentratie van 40.000 becquerel per iO
kubieke meter, waardoor het alarm afging. De directie wadi
echter een uur met het evacueren van de werknemers. Eens
der geval van zorgeloosheid deed zich voor bij de kerncentn
Tricastin. waar een werknemer in één keer een stralingsdoa
opliep van 300 milliSievert, terwijl de maximale dosis voorsl
lingswerkers 20 milliSievert per jaar is. Ook deze kerncentral
lag stil voor onderhoud. Men had onder het reactorvat twee
lampen aangebracht om het werk beter te kunnen zien.Dea 8
hicus moest ze weghalen. De man kreeg een stralingsdosist
300 milliSievert, de hoogste stralingsdosis die een werknem
tot nu toe in een'Franse kerncentrale heeft opgelopen.
Cijfers rond kanker
Mannen hebben meer kans
op kanker dan vrouwen.
Longkanker komt bij mannen
op de eerste plaats, gevolgd
door prostaat- en darmkan
ker. Vrouwen hebben de
meeste kans op borstkanker,
gevolgd door darm- en long
kanker. Driekwart van de
mannen die kanker krijgen
zijn ouder dan 60 jaar, bij
vrouwen is dat tweederde. Bij
kinderen tot 15 jaar is leuke
mie de meest voorkomende
soort kanker, op de tweede
plaats komen hersentumoren.
Voor borstkanker, melanoi
baarmoederhals- en darm
kanker zijn de overlevingsi
sen groter geworden. Dat
geldt niet voor long-, maag
slokdann- en blaaskanker,
prostaatkanker is de progc
voor mannen boven de 70
verbeterd, maar dat geldtn
gepubliceerd verslag vand
Nederlandse Kankerbesti
ing. Samenvattingen van
rapport staan op www.kar
bestrijding.nl.
fel
Gehoorklachten jongeren
Het gaat niet om de techniek, maar om de aanraking
Dat zulke simpele handelingen
zo'n prettig effect kunnen heb
ben. Karin van Leeuwen mas
seert mijn hand en na een paar
minuten voel je hoe rustgevend
dat is. „Dit zijn doorgaande rit
mische bewegingen", legt ze
uit. „Ze brengen ontspanning,
maar kunnen ook troostend
zijn. Iemand is even echt dicht
bij. Het contact tussen mensen
is bijna altijd verbaal; nu raak je
elkaar ook letterlijk.
We zitten in een oefenlokaal
van het Integraal Kankercen
trum West (IKW) in Leiden. De
Haagse Karin van Leeuwen, yo-
gadocente en massage/shiatsu-
therapeute, heeft net de eerste
bijeenkomst van de cursus In-
tuïteve Massage afgerond. Ter
minale patiënten en patiënten
met chronische pijn kunnen
hier veel baat bij hebben. Het
IKW richt zich met de cursus,
die vorig jaar voor het eerst is
gehouden, op naasten van deze
beide groepen. Maar ook ande
re geïnteresseerden zijn wel
kom. Deze keer doen uitslui
tend professionele hulpverle
ners mee, onder wie een huis
arts, twee oncologische ver
pleegkundigen en een fysiothe
rapeut. „De aanmeldingen heb
ben ons ook ook verrast", zegt
Wendy Duchenne, hoofd van
de afdeling Ondersteunende
Zorg bij het IKW. „Het betekent
toch dat deze vorm van aanra
king de beroepsgroepen aan
spreekt."
De cursus omvat vier ochten
den. Op de eerste drie krijgen
de deelnemers eenvoudige
technieken aangeleerd om pati
ënten een hand-, voet- of
hoofdmassage te geven. Op de
vierde bijeenkomst worden de
handelingen nog eens her
haald, wisselen de deelnemers
ervaringen uit en kunnen zij
vragen stellen. Het IKW streeft
ernaar deze zomer opnieuw
een cursus te houden. Het is
een van de weinige centra die
dit doen. Ook zijn er enkele Ne
derlandse ziekenhuizen die
aanvullende zorg geven aan
mensen met kanker. Onder de
patiënten zijn massage en voet-
refiexmassage het populairst,
zo heeft onderzoek uitgewezen.
Intuïtieve Massage vereist geen
speciaal talent, verzekert Karin
van Leeuwen. „Iedereen kan
het leren; het gaat niet zozeer
om de techniek maar vooral om
de aanraking. De technieken
helpen daarbij." Toch zal de
naam van de cursus sommigen
afschrikken. Intuïtieve Massage
wordt al snel met 'zweverig
heid' geassocieerd. „Massage is
een verzamelnaam", verklaart
Karin van Leeuwen. „Je doet
veel met gevoel en intuitie. En:
„Er is niets concreter dan aan
raken. Het is de eerste sensatie
die je hebt als je geboren wordt.
De behoefte blijft, ook als je ou
der bent. Maar de waarde van
aanraken zit niet in onze cul
tuur."
Vijf jaar geleden kwam via wijk
verpleegkundigen bij het IKW
Doofblinden kunnen niet werken, fietsen of ten
nissen. Gewoon even boodschappen doen of lek
ker kletsen is er ook niet bij. De ongeveer vijfdui
zend doofblinden in Nederland hebben voor vrij
wel alles de hulp van anderen nodig. Door de ver
grijzing van de bevolking wordt deze groep ge
handicapten langzaam aan groter.
„Daar moeten we iets mee", zegt Anneke Balder,
directeur van de Stichting Doof-Blinden. „Van de
vijfduizend doofblinden in ons land, is driekwart
ouder dan 65. Het zijn mensen die toch al niet zo
goed konden horen en zien en bij wie het gaande
weg slechter is geworden."
Ouderen die slecht horen en slecht zien, hebben
vaak weinig contact met de buitenwereld. Als ze
in een ruimte zijn met meerdere mensen, kunnen
ze het gesprek niet volgen want de stemmen wor
den een brij. De televisie is de deur uit: die kun
nen ze toch alleen horen als het volume voluit
staat, en dat stoort de buren. Ondertitels kunnen
ze niet lezen.
Telefoneren is meestal eenrichtingsverkeer.
„Terwijl dat helemaal niet nodig is", zegt Balder.
„Het is net als met doorliggen: mensen die lang in
bed liggen, krijgen wonden, dat zie je aankomen
en daarom worden maatregelen getroffen. Met
doofblindheid moet het net zo werken. Er zijn on
geveer 300 mensen volledig blind en volledig
doof. Voor de anderen is het een handicap die ge
leidelijk ontstaat. Ze zijn al slechthorend en
slechtziend. Dat wordt erger naarmate ze ouder
worden. Dat weet je van tevoren. Ze hebben vaak
tijd genoeg om zich aan de omstandigheden aan
te passen." Maar dan moeten ze zich wel melden
bij hulpverleners, zoals de centra voor blinden en
slechtzienden, of de stichting Dienstverleners Ge
handicapten. „Er zijn allerlei technische moge
lijkheden waarmee doofblinden dingen zelf kun
nen blijven doen. Met een speciale bril, een extra
gevoelig hoorapparaat en wat technische aanpas
singen in huis, kunnen ze bijvoorbeeld televisie
kijken en de eigen post lezen", aldus Anneke Bal
der. Niettemin is de eenzaamheid onder doof
blinden groot. Want voor ieder wissewasje heb
ben ze hulp nodig. Ze zijn bijna volledig afhanke
lijk van te klein leger vrijwilligers. „Maar bovenal
hebben ze behoefte aan af en toe eens een goed
gesprek", zegt Balder.
En dat hoeft helemaal niet zo moeilijk te zijn,
want de meesten horen nog wel iets. Liplezen
kunnen ze niet meer, maar met rustig en duidelijk
praten in een rustige omgeving kan een gespreks
partner nog een heel eind komen. Moeilijker
wordt het als het gehoor helemaal weg is. Maar
ook dan is er nog een manier van communiceren:
blokletters in de handpalm schrijven.
Stichting Dienstverleners Gehandicapten, 030-
2769970
Het aantal jongeren dat pro
blemen krijgt met horen groeit
elk jaar met zo'n 20.000. De
problemen ontstaan meestal
door het te hard en te lang
luisteren naar muziek. De ge
volgen van slechthorendheid
worden zwaar onderschat.
Een gesprek voeren wordt een
probleem of is soms onmoge
lijk. De tv en radio zijn niet
meer te verstaan. Sommigen
hebben last van voortdurend
gesuis of gepiep in hun oren.
Gehoorapparaten helpen] N'
altijd, waardoor jongerenil
een sociaal isolement kuni *j
raken. De speciale brochiD ;,gi
'Moet je horen' wil leerlinj >jr(
uit de onderbouw van het .n
voortgezet onderwijs infon
ren over geluid, de werkinj W
van het oor, het ontstaani m
klachten en de gevolgen»
van. Bij de brochure zit een -t
docentenhandleiding. Hei Ito
heel kan gratis worden,
vraagd via tel. 071 - 51 4
I
1 ik.
werKgroefj wntuiuyic *•*- a
Kw.
Karin van Leeuwen en Wendy Duchenne: 'De waarde van aanraken zit niet in onze cultuur.'
de vraag naar aanvullende pijn
bestrijding. Later volgde een
zelfde verzoek van 'Cancerlink'.
Deze Engelstalige patiëntenver
eniging in Nederland heeft
nauwe banden met het IKW.
Wendy Duchenne: „De mensen
die erbij zijn aangesloten, wo
nen al jaren hier en spreken
meestal onze taal. Maar in een
crisis blijk je terug te vallen op
je moedertaal. Als er kanker bij
iemand wordt geconstateerd, is
het prettiger om in het Engels
over de problemen te kunnen
praten. Daarom is de vereni
ging opgericht."
Een Australische, een vrijwillig
ster die op een afdeling met ter
minale patiënten had gewerkt,
stelde voor iets met massages te
gaan doen. Zij had er zelf mee
gewerkt in de Hospices of, zoals
we ze in Nederland noemen, de
Bijna Thuis Huizen voor men
sen die stervende zijn. Via de
vrijwilligster kwam het verzoek
bij Karin van Leeuwen om naar
geschikte handgrepen voor de
hand-, voet- en hoofdmassages
te zoeken.
„Want", zegt ze, „je kimt niet
elke vorm gebruiken. Met ter
minale patiënten moet je zorg
vuldig omgaan. Het is een
kwestie van heel goed blijven
kijken; je moet aanvoelen wan
neer het genoeg is en dat je
moet stoppen". En: „Mensen
met kanker die terminaal zijn,
zitten in een vicieuze cirkel van
emoties en pijn. Massage kan
helpen die cirkel te doorbreken.
Het zijn plezierige sensaties en
het is ontzettend belangrijk dat
deze prikkels er ook weer zijn.
Even later met nadruk: „Maar
de patiënten hebben de regie.
Zij geven aan of ze het willen of
niet." De meesten zullen het
FOTO ANP
toch vooral als heilzaam erva
ren. „De massage kan helpen
om pijn, spanning of angst los
te kunnen laten. Het is alsof je
gewiegd wordt."
De cursisten - de groep blijft tot
twaalf mensen beperkt - oefe
nen in clubjes van twee en
draaien steeds de rollen om.
Het maakt ze op deze manier
vertrouwd met aanraken en
aangeraakt worden. De pupil
len blijken de handelingen vlot
op te pakken. Karin van Leeu
wen: „Het effect is ook snel
merkbaar. De deelnemers ge
nieten van het ontvangen en
geven. Juist het geven is een be
langrijk aspect van deze cursus.
Je blijkt als naaste daadwerke
lijk iets te kunnen doen."
Voor meer informatie over de
cursus Intuïtieve Massage is het
IKW te bereiken op 071-
5259759
HEINZ
AJCE NJWJf &AT NON WETEN?
JE ATEST ATEN! NOS MET EENS
(SE&EN JANOMS.
IHi
EX/7?.HE0JU
ASP/emES IN MA ,p
/NBAeSTVfH tll
DE KVP0 :n
