Frits Kessel: altijd in dienst van Zeist
Patrick van Diemen leeft op met Anderlecht
Paspoort
Frits Kessel
Sport
Van KessleiË
tot Rijkaart
Frits Kessel nam onlangs afscheid als bondsarts van de KNVB. Eind maart,
was Nederland-Argentinië in de Amsterdam ArenA het slotakkoord van ruim
dertig jaar trouwe dienst in Zeist. De heelmeester van Oranje - van 12 okto
ber 1937 - gaat met de vut. Bij de inwijding van het nieuwe sportmedisch
centrum in Zeist, op 16 april, wordt Frits Kessel uitgewuifd. In flarden kijkt
hij terug op een 'prachtige' periode.
De eerste interland
..Theo van Duivenbode had een penalty
veroorzaakt, maar vanaf dat moment was
hij niet meer zichzelf. Kreeg-ie later ook
nog een schop. Hij mankeerde niets, maar
Georg Kessler vond het beter hem te wisse
len. Hij komt het veld af en ik hoor Theo
Laseroms, zijn vervanger, vragen: 'Welke
Bulgaar was dat bij die strafschop?' 'Num
mer zes', zei Van Duivenbode. Toen ik twee
minuten later de kleedkamer uitliep, kwam
ik op een brancard die Bulgaarse nummer
6 tegen. Een vreselijke aftocht. Het was
mijn eerste traumatische ervaring. Ik reali
seerde me meteen in wat voor wereld ik te
recht was gekomen. Je weet dat voetbal een
contactsport is, maar ik kwam er meteen
achter dat het wemelt van de overtredingen
met een luchtje. Dat was een schok."
Dieptepunt
„Dat was zonder meer de aanslag op de Is
raëlische ploeg bij de Spelen van München.
Dat heb ik altijd meegedragen. Het was 200
meter van ons vandaan. Ik was als arts ver
bonden aan de Nederlandse zwemploeg.
Dat heb ik nooit meer los kunnen laten.
Het heeft niets met sport te maken. Boy
cotten, politieke problemen, hou op. Een
dag na dat afgrijselijke incident zag je over
al kraaiennesten op hotels, met zwaar ge
schut. Ik heb het later bij het WK in Argen
tinië nog een keer gezien. Er lag een bewa
kingscordon in drievoud rond ons hotel.
Nee. daar denk ik niet met plezier aan te
rug."
Carlos Alberto Pereira
„Ha, meneer Pereira. Brazilië - Nederland,
halve finale van het WK, ja, ja. Wat die man
flikte bij Johan Neeskens was verschrikke
lijk. Dat was een 'fantastische' aanslag. Ik
was én ben niet gewend om bij allerlei
voorvalletjes het veld in te denderen, maar
toen was het gelijk duidelijk. Meteen dacht
ik dat meneer Pereira verkeerde pilletjes
had gebruikt. Nog steeds heeft de scheids
rechter de macht iemand aan te wijzen
voor de dopingcontrole. Ik vond dat Perei
ra daar moest verschijnen. Hij kwam het
veld af met een gezichtsuitdrukking die
mijn vermoedens bevestigde. Hij liep de
spelerstunnel in en knalde links met z'n
kop tegen de muur aan en rechts met z'n
kop tegen de muur aan. Later riep ieder
een: dat is de volksaard. Ja, ja, volksaard als
je met je kop tegen de muur aan dendert
omdat je het veld bent uitgestuurd. Dus
heb ik meteen na de wedstrijd gezegd dat
Geboorteplaats: Beverwijk.
Woonplaats: Driebergen.
Beroep: sportarts.
Voetbalclub: VSV (met Stormvogels later
opgegaan in Telstar).
Hockeyclub: Eechtrop (voorganger van
0 verbos).
Evenementen voor zwembond: Olympische
Spelen van München (1972), Montreal
(1976) en Atlanta (1996).
Evenementen voor voetbalbond: WK'74
(West-Duitsland), EK'76 (Joegoslavië),
WK'78 (Argentinië), EK'80 (Italië), EK'88
(West-Duitsland), WK'90 (Italië), EK'92
(Zweden), WK'94 (Verenigde Staten),
EK'96 (Engeland) en WK'98 (Frankrijk).
Aantal interlands bij Oranje: 252.
Eerste interland: 27 oktober 1968 in So
fia: Bulgarije-Nederland (0-2).
Nevenfunctie: sinds 1991 lid van medi
sche commissie UEFA.
Pereira moest worden aangewezen voor de
dopingcontrole. Nee, dat is me niet in dank
afgenomen. Het was een regelrechte be
schuldiging. Daar heb ik de hele nacht last
van gehad. Ik werd continu wakker gehou
den door Zuid-Amerikaanse televisie- en
radiostations. Achterafhad ik beter m'n
mond kunnen houden."
Wisselwerking
„Je past je altijd aan de wensen van een
trainer aan. Als ik word overruled door een
bondscoach, heb ik een probleem. Ruud
Gullit was een mooi voorbeeld. Ik denk dat
het in Hongarije was. dat hij twee dagen
voor de wedstrijd nog last had van een
buik-rib-blessure. Op maandag zei ik tegen
Michels: 'Luister, hij heeft nu Idachten,
maar zo tegen de tijd dat de wedstrijd be
gint. zou hij met een lokale injectie kunnen
spelen.' Tot Ruud in de warming-up klach
ten kreeg en zei: 'Ik wil die injectie niet'. Ik
naar Michels. Die was des duivels. Maar als
ik die afspraak met Michels niet had ge
maakt, had ik het probleem gehad. Dat kan
natuurlijk nooit de bedoeling zijn van een
bondsarts. Je staat altijd in de schaduw
van..."
De clubarts
„In het verre verleden is het wel eens ge
beurd dat spelers geen trek hadden in
MAANDAG 12 APRIL 1999
Europees voetbal weer in vizier voor Belgische topfonnatie
Er zijn wedstrijden waarin Patrick van Die-
men in zijn eentje de hele rechterflank van
Anderlecht bestrijkt. In december zat de
Nederlander er doorheen. Een vakantie op
Cuba en een pillenkuur hielpen hem er bo
venop. Ook Anderlecht is terug van wegge
weest: 27 punten uit de laatste tien wed
strijden. „We gaan voor Europees voetbal.
Wie had dat een halfjaar geleden kunnen
denken?"
Elke maandag na lunchtijd ziet de selectie
van Anderlecht beelden van de Nederland
se competitie. Men port elkaar dan voort
durend in de zij en mompelt: Wat een
ruimte', en: 'Wat kan voetbal toch leuk zijn
als kijkspel.' Van Diemen: „De voetbalcul
tuur in België is anders. Absoluut."
Ze maken elke week wel een duurloop rond
de plas, wat in Nederland achterhaald is. In
België is de sweeper nog lang niet uitge
storven, en stuiten twee spitsen op een ves
ting van soms vijf man. „Dat is geen waar-
de-oordeel", zegt Patrick van Diemen be
leefd. „Dat is een verschil met wat ik ge
wend ben."
Maar Van Diemen beklaagt zich niet. Hij
speelt in het paars-wit van Anderlecht, een
club met grandeur en traditie, in een fijn
stadion, voor een fanatiek volkje. „Als we
uitspelen staan er 5000 supporters op de
lijst om mee te mogen. Dat was ik ook niet
gewend."
Met Gaston Taument en Yuri Cornelisse
vormt Patrick van Diemen de Nederlandse
inbreng bij Anderlecht. Taument loopt met
zijn ziel onder de arm sinds hij in de krant
werd afgebrand door Roger Vandenstock.
„Een miskoop, ik geef dat toe mijne he
ren", liet de president zich ontvallen.
Ook Cornelisse kende betere tijden. De
aanvaller, overgenomen van TOP Oss, heeft
een half jaar nodig gehad om te herstellen
van een botbreukje in de voet. Van Die
men: „Daar is medisch iets fout gelopen,
denk je dan. En Gaston, ach, een menselijk
drama. Hij speelt niet. Niet in het eerste,
niet in het tweede. Hij traint en traint
maar."
Van Diemen speelde tot nu toe op één
wedstrijd na (geschorst) alles in competitie,
UEFA-Cup en beker. In september werd
Arie Haan ontslagen. Het werd wel even
spannend, maar ook Jean Dockx en Frankie
Vercauteren achtten hem onomstreden.
Van Diemen voelde zelden extreme druk.
De seizoenstart was desastreus, maar de
pijlen richtten zich vooral op de grote aan
kopen. „Van mij werd vooraf weinig ver
wacht. Geen mens kende Patrick van Die
men."
Zo kon de ex-speler van FC Utrecht, AZ,
NEC en RKC Waalwijk gedijen, ondanks bi
zarre omstandigheden. „We worstelden
ons door de voorrondes van de UEFA Cup,
tegen clubs uit Moldavië en Kroatië. Daar
na werden we uitgeschakeld door Grass
hoppers. We wonnen niet in de competitie,
we kregen met 6-0 klop van Westerlo. Een
fiasco."
De beroerde resultaten - kranten noemden
Anderlecht de Titanic II - kostten Arie Haan
de kop. De Nederlander werd opgevolgd
door zijn assistenten Jean Dockx en
FranJcie Vercauteren, tussenpausen die de
fakkel na dit seizoen overdragen aan Aimé
Anthuenis, trainer van koploper Genk.
Het vertrek van Haan was een bevrijding
voor sommige jongens, weet Van Diemen.
„Dockx en Vercauteren staan tussen de
groep. Haan stond er boven. Maar dat al
leen verklaart de ommekeer niet; In het be
gin werden we overspoeld door blessures,
steeds van bepalende spelers. Toen de
midweekse wedstrijden vervielen, konden
we gericht en intensief trainen. We wonnen
eindelijk. Daardoor steeg het zelfvertrou
wen en kreeg Anderlecht zijn faam terug.
Tegenstanders hadden niet langer het ge
voel van 'hier valt wat te halen'. Want zo
erg was 't. Hetzelfde wat PSV begin dit sei
zoen doormaakte."
Van Diemen bleef de rust zelve. Hij deed
wat van hem werd verwacht: degelijk spe
len op rechts. Soms op het middenveld, af
en toe back, meestal back, middenvelder
en aanvaller tegelijk. „Ik speel naar vermo
gen. In kranten word ik meestal beloond
met een zes."
Toch voelde hij in december zijn krachten
wegvloeien. „Ik ben tweeënhalf jaar vrijwel
onafgebroken bezig geweest." Met RKC
speelde hij twee jaar nacompetitie, deze
zomer moest Anderlecht aJ op 22 juli aan
de bak in de voorronde UEFA Cup.
Met vriendin Maaike boekte Patrick tijdens
de winterstop een negendaagse vakantie
naar Cuba. „De armoede is verschrikkelijk.
Het klimaat, de opgeruimdheid van de
mensen en het levensritme zijn een verade
ming. Ik kwam opgefrist terug. Ik heb trou
wens ook pilletjes geslikt, want ik zat tegen
bloedarmoede aan."
Anderlecht zit in de lift: 27 punten uit de
laatste tien wedstrijden. De opzienbarende
opmars werd alleen onderbroken door
Club Brugge, in een duel waarin Enzo Scifo
rood kreeg. „De achterstand op Genk is
twaalf punten, de kloof is te groot. We wil
len tweede of derde worden, dan plaatsen
we ons voor de UEFA Cup. Wie had dat nog
voor mogelijk gehouden?"
De supporters niet in elk geval. Zij keerden
zich in de donkerste tijden verbaal en fy
siek af van hun club. „Vechtpartijen voor
het stadion. Helse fluitconcerten tijdens
wedstrijden. Ze waren gefrustreerd, want
het verwachtingspatroon was hoog. De
voorzitter had aangekondigd na vier jaar
weer een gooi te doen naar het kampioen
schap. De aankopen waren niet misselijk.
Staelens kwam van Club Brugge, Crasson
van Napoli, Claeys van Feyenoord, Rad-
zinski van Germinal Ekeren." Verder werd
de Griekse voetballer van het jaar Kostis ge
contracteerd. „Hij is overigens al een half
jaar geblesseerd, moet zijn eerste wedstrijd
nog spelen."
Thuis in Dilbeek, een deelgemeente van
Brussel, trok Patrick van Diemen zich terug
als het al te ruig toeging voor de poorten
van het Constant VandenStock Stadion.
„We waren als spelers ons leven niet zeker.
Dilbeek is een slaapdorp, een Vlaams basti
on. De afstand tussen stadion en ons huis
is klein. Ik sta nooit in de file."
Van Diemen is al een tijd bijna jurist. Er
wachten hem nog altijd drie tentamens on
dernemingsrecht. „Dan ben ik echt afge
studeerd." Maar Van Diemen zou Van Die
men niet zijn als hij geen andere studie had
opgepikt. Hij geeft nu voorrang aan Frans
en een computercursus. „De club stelt het
op prijs als we Frans praten."
De taalstrijd in de regio Brussel leeft meer
dan Van Diemen dacht. „In de stad doen
ze of ze geen Nederlands verstaan. In Dil
beek weren ze juist Walen. En in de wijk
Anderlecht spreken ze twee talen door el
awer
lm.ii'
to. Dj
Mich
ïleri
in Na
linut
De scheidende bondsarts Frits Ki rSpro
heeft in ruim dertig jaar bij de KN 0yS k
der twaalf bondscoaches gediend n not
Georg Kessler tot Frank Rijkaard,
als ik ze allemaal de revue laat p;
steekt Rinus Michels er torenhoc
venuit. Het charisma van die mai ^ssej
prachtig.
erieE
Kessel werkt drie perioden met 'D aars 1
neraal'. Gedurende het WK'74 inl
Duitsland was Michels als supen
aangesteld boven Frantisek Fadrl [kw.
tussen 1 juli 1984 en 1 juli 1986 n iaakti
de handschoen op van Kees Rjjv,
in de aanloop naar en tijdens hei ;nL
1992 in Zweden zwaaide Michels partei
scepter met Dick Advocaat als as Wee
Behalve Kessler. Fadrhronc, Midf
nu, met Rijkaard, zag Kessel ooki
Knobel, Jan Zwartkruis, Ernst Haj
Leo Beenhakker, Thijs Libregts,
vocaat en Guus Hiddink komen
Aan die laatste bewaart Kessel de me
prettige herinneringen, nadat de ieffe
Real Madrid vertrokken Hiddink maak
tember 1998 in Hard Gras naar hi jbehi
haalde. Kessel zou met zijn medii Ugge
staf volgens Hiddink niet of nauv o vooi
openstaan voor de fysiotherapeui
Echteld en Charley Heus, die een
internationals begeleidden.
Kessel nam Hiddink diens openli ót
aanval niet in dank af. „Het hadt «lpun
geen zin om daar alsnog mee na >rkhc
ten te komen. Er is ook met on he )eige
gereageerd door alles en iedereei
bond. Er mag best gezegd wordei Jgj]
iets niet goed heb gedaan, maan
kwam zo bizar over. Maar laat iki ^asse;
verder over ophouden."
Staat Michels bovenaan het lijstje
rieten van Kessel, vlak daarna ko: non r
ker" Kees Rijvers. „Ik heb het altj iVoo
jammer gevonden dat ik zo korti slage
hem heb gewerkt. Zijn werkwijze lepe
me enorm aan. Ik heb hem heel® suc(
zitten."
zijn i
da
LASSE.
A1
gen, zijn meteen hun techniek, sch
en snelheid kwijt. In één klap zijnl >etbai
deloze voetballers. Doping in de vo »rd 1
rij heeft gewoon geen zin. Degene weds
vindt dat hij wat moet gebruiken, i n" vc
mij geen aanleiding om een McCai ;n dc
tige jacht in te zetten. De discussie
moet je friet EPO? Nou, je hoeft hei
onderzoek systeem niet te intensiv 8 V(
vindt niks meer van de middelen d
kend zijn. Alleen moet je zorgen d
te pakken krijgt, want dat is gevaai
Zeist
„Ik ben in 1989 begonnen met dej
voor het sportmedisch centrum. M 1 e
nieuwe onderkomen en een gewei 'aakt
lidatieteam moeten we de Nederla;
voetbalwereld alle mogelijke diens nv
nen verlenen. Dat moet wel, omd< e ora;
geneeskunde zich moeizaam ontw 'y1
Moeten we zelfstandig door, moeti
een plaats krijgen in ziekenhuizen!
we onze roots maar niet verloochei
bent sportarts door je kennis van s| 1SM
heb dertig jaar alles over voetbal gi 'erd1
Hoe de preventie moet worden ged le
hoe men zich conditioneel moet v. neeP
den, hoe er gerevalideerd wordt en !°P:
met een blessure en haar gevolgen
omgaan? Ik heb altijd in dienst ges leen
de KNVB, van voetbal, maar ik den :Sen
mogen zeggen dat ik in Zeist eenii
heb neergezet."
Interland nummer 252
„Nederland-Argentinië was mijn 2 n de
laatste interland als bondsarts van
KNVB. Daar zullen weinigen in det j 01
komst nog aan toekomen.Ik lieg al;
ik ga hier fluitend de deur uit en bi
dat ik er nooit meer iets mee te ma te
Daarvoor heb ik een veel te mooie
gehad en ben ik nog lang niet klaai
geleid als chefarts de sporters naai
2000 en ben lid van de medische a N0-1
e van Euro 2000 en de UEFA. De! n eei
de jaren heb ik nog genoeg krentec 1 ^,ai1
achterzak."
lOVf
Patrick van Diemen: „We gaan voor Europees voetbal. Wie had dat een half jaar
nen denken?"
kaar. De bespreking van Dockx en Vercau
teren gaat in vijf zinnen Nederlands, vijf
zinnen Frans en vijf zinnen Engels. In de
selectie zitten Vlamingen, Walen, Neder
landers, Grieken, Roemenen, een Joego
slaaf, een Rus en een Zweed."
Tekenend voor de taalstrijd vindt Van Die
men de cijferbeoordeling in kranten. „In
Waalse kranten komen de Franstalige spe
lers er altijd beter af. Andersom net zo."
Maar een zes blijft doorgaans
Van Diemen is een speler die
ter discussie staat. „Ik ben ua3i»r
Mijn eerste doel is bereikt, maar ik
toekomst meer. Ik heb nog drie jaa
derlecht. Ik wil doorgroeien naar
nante rol, liefst centraal op het miö
veld."
Daar is geen woord Frans bij.
Bondsarts na dertig jaar trouwe dienst met de vut
Tal van topspelers zaten naast Frits Kessel op de bank bij het Nederlands elftal.
Hugo Hovenkamp kijkt met de bondsarts mee naar de verrichtingen van de in- Frits Kessel bekijkt samen met verzorger Monne de Wit de voetblessure van Bondsarts Frits Kessel onderhoudt zich met fysiotherapeut Rob Ouderland. Pa-
temationals. archieffoto (ex)intemational Rene van der Gijp. archieffoto trick Kluivert heeft geen aandacht voor het tweetal. archieffoto
Frits Kessel: „De komende jaren heb ik nog genoeg krenten in mijn achterzak."
foto gpd jaap de boer
Oranje. Dan veinsde de clubarts een bles
sure. Dokter Rolink was bij Ajax clubarts in
de maximale zin van het woord. Die vond
het Nederlands elftal alleen maar verve
lend, een producent van klachten en bles
sures. Dat zei hij ook altijd. Eén van mijn
eerste ontmoetingen met Johan Cruijff was
in die zin wel vreemd. Hij was geselecteerd,
maar zei: 'Ik heb last van m'n enkel, ik kan
niet spelen.' Ik vraag: 'Wat is er Johan?'
'Nou ik mag niet trainen van Rolink'. Ik bel
Rolink en die zegt: 'Wie bent u. U kunt wel
zeggen dat u Frits Kessel bent, maar u kunt
wel een nachtclubportier zijn.' Ik was met
stomheid geslagen. Ik bouwde er voor Jo
han maar een verhaaltje omheen. Ik zeg te
gen Johan: ik doe er een zwachtel omheen,
dan kijken we hoe het gaat. Nou hij trainde
én speelde probleemloos."
Revolutie
„Tapegebruik, zwachtels, er is in dertig jaar
medische sportzorg zo ontzettend veel ten
goede veranderd. Maar als je vraagt wat mij
het meeste is opgevallen, dan is dat het
vochtgebruik. Na 1988 is dat heel nadruk
kelijk bijgesteld. Wetenschappelijk onder
zoek maakte duidelijk dat sporters die te
weinig vocht tot zich namen, minder con
ditionele vaardigheden hadden. Nee, een
revolutie is hét niet geweest. Maar de intro
ductie van de sportdrankjes, de isotone
dorstlessers, en de mogelijkheid tot de toe
voeging van voedingsbronnen, zijn wel op
merkelijk geweest. Vroeger dronken spelers
een half kopje thee. Wim Jansen dronk
zelfs helemaal niets."
Tropenrooster
„Dat heb ook ik rrie aangetrokken. In de
aanloop naar het WK in Italië verwachtten
we op Sicilië hitte. Ik vond dat we Vroeg
moesten trainen, overdag niet en 's avonds
weer een keer. Als voorbereiding kozen we
een trainingskamp in Oostenrijken in Joe
goslavië. Maar op de dag dat het tropen
rooster werd ingevoerd, sneeuwde het. Ik
zie Joop Hiele nog met een handdoek over
zijn arm en een zonnebril op de ontbijtzaal
binnenlopen. 'Zo', zegt-ie ,'Ik ben blij dat
we vandaag met het tropenrooster begin
nen.' Het was een absolute misser. En we
hadden Joegoslavië nog niet gehad. Nol de
Ruiter en Arend de Roever waren op hotel-
jacht gegaan, maar we wisten niet dat die
twee kastelen liefhebbers waren. We zaten
in een kasteel waar niets kon. Pest weer,
dat tropenrooster, de aanstormende etni
sche problemen, het was een verschrik
king. En toen nog naar Sicilië. In augustus
speelden we er een interland tegen Italië.
Toen waren de omstandigheden pas zoals
we ze twee maanden eerder hadden ver
wacht: bloedheet. Dat WK verliep vreselijk
slecht."
Doping
„Dat oeverloze geouwehoer over doping in
de voetballerij moet maar eens afgelopen
zijn. Tuurlijk moeten preventieve maatre
gelen worden genomen. Met controles zorg
je dat er druk op de ketel blijft, maar je
moet geen heksenjacht ontketenen. Als je
alle cijfers door de jaren heen bekijkt, zit
voetbal op een fractioneel niveau van de
gekende sporten waarin doping wél een
thema is. Het heeft ook geen zin in de voet
ballerij. Amfetamines beïnvloeden je ze
nuwstelsel zodanig dat jé techniek en coör
dinatie afnemen. Anabolen steroïden heb
ben evenmin zin. Mensen die ineens een
ontploffende hoeveelheid spiermassa krij-
