Verkleedpartijen en doen alsof in muse
Cultuur Kunst
H
Wadaiko Jamato overmeestert het publiek in een oogwenlr
Jeugdtheater volgens de wereld van Magritte
Pakkende grooves en trillende bankjes
'De Paauw' aan voeten Wispelw
Van Oekel-seks en drugs en poep rock r(
MAANDAG 12 APRIL 1999
chef jan rijsdam, 071-5356444, plv, chef annetv
Werfpop zoekt openingsact
leiden Stichting Werfpop is op zoek naar een band die de 18e
editie van het popfestival in het Van der Werfpark (11 juli) moet
openen. Traditiegetrouw moet dat een band uit Leiden of om
geving zijn. De openingsact wordt op zaterdag 29 mei gekozen
tijdens een voorronde in Q-bus. Bands kunnen zich tot 1 mei
aanmelden. Zij moeten een demo en een biografie opsturen
naar M123, Postbus 690. 2300 AR in Leiden, onder vermelding
van voorronde Werfpop.
Albanese Filmdagen
Rotterdam Ondanks de crisis in de Balkan gaan de Albanese
Filmdagen, van 15 tot en met 21 april in Rotterdam en Amster
dam door. Niet alleen voorzag directeur Theo Ruyter logistieke
problemen, hij vroeg zich vooral af of het niet het ongepast zou
zijn de .Albanese cinema in de schijnwerpers te zetten, nu het
armste land van Europa overstroomd wordt met vluchtelingen
uit Kososvo. De opstelling van de ambassadeur van Albanië gaf
de doorslag: hij liet weten geen moreel bezwaar te zien.
RECENSIE SABINE VAN DEN BERG
Voorstelling: 'Spint of the earth' door Wa
daiko Yamato Gehoord: 11/4, Stadsge
hoorzaal, Leiden.
Blijkbaar geïnspireerd door het
flitsende slagwerk dat de Japan
ners twee uur volhielden, ver
snellen de toehoorders het rit
me van hun eigen applaus. Tot
het tiental drummers opnieuw
de gespierde armen verheft om
de enorme trommels te bewer
ken. Het publiek is terecht be
vlogen door deze daverende
'Spirit of the earth' opgewekt
door de drummers van Wadai
ko Yamato. Wadaiko betekent
Japanse trommel, en Yamato is
de voormalige naam van de
stad Nara, waar het gezelschap
in 1993 ontstond.
De kleine bronzen cimbalen,
chatppa's, en het snerpende
bamboefluitje bieden schel te-
genhang aan het dwingende
geroffel van de polsdikke stok
ken. Vijf mannen, vijf vrouwen,
ze roffelen allemaal op de enor
me miya daiko, een drum in de
vorm van een biervat. En op de
kleinere trommels waarvan het
vel met hennepkoorden is ge
spannen. Onophoudelijk met
ijzeren discipline. Alsof ze de
oersterke runderhuiden eigen
handig moeten looien.
Indrukwekkend is het deel
waarin de hartenklop het ritme
bepaalt. Heel langzaam sluipt
het de stampvolle zaal in. Het
laat je eigen borst als een klank
kast dreunen. De drummers ja
gen het tempo op zonder aan
zuiverheid te verliezen. Ze gaan
een krachtmeting aan met hun
eigen kunnen. Steeds meer,
steeds sneller, nog beter.
Wijdbeens in broeken met la
ge kruizen deinen ze achter
hun instrumenten heen en
weer. In het begin kijken de
muzikanten vooral strak en ge
concentreerd. Maar hun blik
wordt brutaler en zelfs vrolijk
als zij de zaal aanmoedigen
mee te doen aan het vraag- en
antwoordspel.
Zonder gêne steken bezoe
kers de armen als vlaggenmas
ten de lucht in zoals hen is
voorgedaan. Maar dit blokje
'spelenderwijs omgaan met je
publiek' duurt wat te lang. Bo
vendien was de zaal al na het
openingsnummer Yakara, om
schreven als 'Vrienden staan op
gelijke hoogte', overmeesterd.
De afwisseling in energieke
ritmes, de verscheidenheid aan
instrumenten en de grote om
vang van Wadaiko Yamato
maakt dit slagwerk tot een
schouwspel. Er is van alles te
zien: sobere Japanse kostuums
en veel beweging. Dat laatste
altijd in dienst van het instru
ment. Het hele boven!
spant zich in om het
geluid te verkrijgen.
Die fysieke toewij
beeldschoon. In Raii
schreven als 'een woon
op het geluid van de do
het brullen van de leeui
slag zwaar, bijna boven
lijk. En dan begrijp je
gearticuleerde spiermaj
daan komt. Ze schreeui
hun armen. Alsof ze
stokken de donder uit
willen roepen.
Een weekeinde voor 18 jaar en jonger
Rotterdam Honderden stukjes kauwgum die op kunstige wijze
zijn gekauwd staan opgesteld in het museum Boymans van Beunin-
gen. In het kader van het Museumweekend organiseerde het Rotter
damse museum een wedstrijd "Kauw je eigen broche", waar hon
derden kinderen onder de twaalf jaar gehoor aan gaven. Het Muse
umweekend heeft dit jaar qua bezoekersaantallen opnieuw een re
cord gebroken. Landelijk hebben zo'n 900.000 belangstellenden de
nationale musea bezocht, vijftigduizend meer dan vorig jaar. Het
meest in trek waren de musea die iets speciaals hadden georgani
seerd of waar de toegang gratis was. De musea in Leeuwarden ga
ven vrijdagavond het startsein voor het culturele weekeinde met de
Museumnacht Voor de tweede keer stond het weekeinde in teken
van wandelen en fietsen. Daarvoor werden meer dan 130 routes sa
mengesteld, die behalve langs musea ook langs natuurgebieden en
historische plekjes voerden.
foto wfa/cees spruijt
Kennen jullie Toetancha-
mon?" De suppoost van
het Rijskmuseum van
Oudheden peilt als quiz
master van de antieken
even de kennis van zijn
jonge publiek. Omdat het
Museumweekend is, heeft
de sympathieke indoor-
ontdekkingsreiziger zich
verkleed als Indiana Jones;
van de tropenhelm op zijn
hoofd tot de hiërogliefen
op zijn bretels.
LEIDEN PABLO CABENDA
Hij legt uit dat die meneer in
steen achter hem alle geldzaken
regelde voor Toetanchamon.
„Een soort minister van finan
ciën zeg maar." En kunnen we
hem voordat we onderduiken
in het dodenrijk nog even hel
pen met het ontcijferen van zijn
steen met hiërogliefen? Het
rijksmuseum van Oudheden
getroost zich in het kader van
het Museumweekend heel wat
moeite om de magie van de
oudheid op te roepen. Romein
se dames lopen al lurkend aan
een spaatje op sandalen door
de gangen. En het kleurige mo
tief van het Egyptische doek
voor de ingang komt zelfs sub
tiel terug in de toegangshelling
voor rolstoelen. Om vooral de
jongere cultuurvorsers te beha
gen organiseerde het museum
ook een speurtocht met op
drachten van Hercules en de
Egyptische hemelgodin Noet.
Het Rijksmuseum van Oud
heden telde samen met het
Rijksmuseum Het Koninklijk
Penningkabinet dit jaar 4139
bezoekers. Naturalis had er
4890 en Volkenkunde 3191. Een
groot deel daarvan dartelde
hoogstwaarschijnlijk op kinder
maatjes Nike's en kaplaarsjes
aan de hand van een vader of
een moeder. Was het in vroe
ger, bijna vergeten, dagen zo
dat kroost meer ter lering dan
vermaak door pa en moe werd
Vin
Veel jonge belangstelling bij de speurtocht 'De moord in het Gruwelsteinse Bos' in het Museum Boerhaave in Leiden. foto taco van der eb
meegesleurd naar weer zo'n
educatieve gruwel, tegenwoor
dig staat vier keer Actie Romein!
in het museum gelijk aan tien
keer de achtbaan in het pret
park. Leerzaam is goed, maar
het moet wel leuk blijven.
En dat is een motto, dat ook
bij Museum Boerhaave geldt.
Iedereen die dat wil kan aan de
hand van allerlei aanwijzingen
de moord in het Gruwelsteinse
Bos oplossen. Een zorgvuldige
expositie vol voorwerpen die de
technische recherche gebruikt
om een misdrijf op te lossen.
En wie dan nog niet genoeg kan
krijgen van bandensporen, val
semunterij, kogelinslagen en
vingerafdrukken kai\ zich ge
heel onderdompelen in de to
neelvoorstelling 'Agente Ma
genta en de zaak van de gele
papegaai'.
Gsm in de borstzak, gehuld in
een strak zwartwit pakje dat de
ledematen alle ruimte laat voor
ferme karateklappen zit Magen
ta de ontvoerders van het gele
papegaaienvirus onophoudelijk
op de hielen. „Even samen
denken zegt ze als ze de hulp
van haar jonge publiek inroept.
En als haar zaktelefoontje onge
duldig rinkelt, sprayt de door
tastende diva haar haar, springt
ze in haar felrode Porsche en
gaat ze weer op dievenpad.
Valsemunten
In het Penningkabinet heeft de
populariteit van het valsemun
ten intussen ook een enorme
vlucht genomen. Zij het in een
iets andere vorm. Wie zichzelf
wil vereeuwigen op een portret
penning compleet met Renais
sance outfit moet minstens een
half uur in de rij staan voor de
computer en video. In de rij be
heren ouders de tassen vol pos
ters en folders. Ze zijn het hart
grondig met elkaar eens dat één
dag eigenlijk te weinig is.
Er zijn kleurplaten in de Hor
tus Botanicus, In Space Expo in
Noordwijk lopen bemannings
leden van de Star Trek Enterpri
se rond, en bij Volkenkunde
kun je flyers en folders scoren
dat het een lieve lust is. De mu
sea zijn jarig. Dus iedereen ver
kleedt zich en doet alsof. In een
fraai staaltje van klantenbin
ding op lange termijn en het
besef dat de kinderen tegen
woordig de portemonnee behe
ren moet iedereen zich richten
op 18 jaar en jonger. Het werkt
wonderwel als er tegelijk con
sciëntieus en speels wordt vast
gehouden aan het thema van
jeugdtheater
recensie «paulien koopmams
De Belgische kunstenaar René
Magritte schilderde een gekke
droomwereld. Hij laat een stoel
samen met een witte wolk zwe
ven door de lucht. In zijn werk
negeert Margritte gewone ver
houdingen en verstoort daar
mee het vertrouwde beeld van
de werkelijkheid.
Met de voorstelling 'Pop' laat
Unieke Zaken zich inspireren
door deze surrealistische kun
stenaar. Het meisje Margriet
gaat samen met haar twee pop
pen slapen. Tijdens haar droom
verandert het huis: de stoelen
krijgen benen, er hangen boter
hammen met kaas aan de muur
en in het vogelkooitje zit een
appel. De poppen van Margriet
groeien uit tot levensgrote
mannen. Met hun ouderwetse
jaquet, bolhoed en paraplu lij
ken ze zo van een doek van
Magritte weggelopen. Eerst be
wegen ze houterig, maar al snel
nemen ze in de droom van het
meisje ook zelf initiatief.
Net als eerdere voorstellingen
van Unieke Zaken is 'Pop' een
stuk zonder woorden. Met
dans, mime en veel technische
snufjes in een decor vol deuren,
vakjes, kastjes creëert Unieke
Zaken een magische wereld.
Daarbij kent elke gebeurtenis
zijn eigen logica. De spaghetti
die Margriet geserveerd krijgt is
meterslang en achter een muur
zit een windmachine die het in
huis laat stormen.
Vooral in het begin is 'Pop'
een echte slapstick. Unieke Za
ken stapelt de ene amusante
vinding op de andere. Leuk is
bijvoorbeeld dat tijdens de
maaltijd hoeden, pijpen en ser
vies totaal door elkaar raken. Zo
krijgt de ene man per vergissing
twee hoeden op zijn hoofd en
de ander twee pijpen tussen
zijn tanden. Toch is 'Pop' niet
alleen grappig. De voorstelling
heeft indrukwekkende subtiele
ogenblikken. De melancholie
die na een regenbui bezit
neemt van het meisje is mooi,
en ook haar groeiende frustratie
door de tegendraadse reuzen-
poppen. Langzamerhand wordt
haar droom dan ook een heuse
nachtmerrie.
'Pop' is een bijzondere en
veelzijdige voorstelling waarbij
je een kijkje kunt nemen in de
wereld Magritte. Op een leuke
manier combineert Unieke Za
ken daarbij slapstick met diep
zinnigheid, maar zonder dat
het moeilijk wordt.
Cuby beroofd
i VLAARDINGEN GPD
Cuby and the Blizzards zijn
berooid teruggekomen van
een optreden in Vlaardingen.
De band is in de nacht van
vrijdag op zaterdag beroofd
van alle elektronische ge
luidsapparatuur en een hoe
veelheid instrumenten. De
waarde van de gestolen goe
deren is ruim 25.000 gulden.
De dieven sloegen hun
slag op een moment dat de
technici van de band even
een broodje zaten te eten in
de foyer van de Stadsgehoor
zaal. Het zwaarst gedupeerd
is sologitarist Erwin Java uit
Groningen. Hij mist drie van
de vier gitaren, waaronder
een witte zogeheten Fender
Stratocaster ter waarde van
8000 gulden. Het was een
aandenken van zijn overle
den vader.
De concerten van Cuby
and the Blizzards gaan - mer
geleende instrumenten -
overigens gewoon door.
LVC organiseert avondje Stonerrock
RECENSIE HANS KEUZERS
Concert. CelestiaJ Season en 7Zuma7.
Gezien: 10/4, LVC. Leiden.
'Chrome' en 'Deep Inside' van
respectievelijk Celestial Season
en 7Zuma7 zijn niet alleen in de
platenbakken onder het kopje
'nieuw" te vinden, maar kregen
de afgelopen weken talloze
prachtige kritieken in de pop
pers. Het LVC programmeerde
deze bands onder een avondje
Stonerrock. Een vrij nieuwe
stroming die vooral de laatste
tijd steeds meer toeschouwers
wint en de swingende groove
van de hardrockbands van wel
eer combineert met de rauw
heid van de oerpunk van b.v.
The Stooges.
De duistere, onheilspellende
sound van Celestial Season was
zaterdag een prettige binnen
komer. Lekkere palende me
lodieën, gecombineerd met los
se drumritmes van ex-Kong-
drummer Rob Snijders en de
vanzelfsprekende
seventies-groove. Jammer dat
de groezelige vocalen van zan
ger Cyril Crutz niet echt boven
de band uitkomen. Aan het
eind van de set vliegen regel
rechte ACDC-riffs in het rond.
Na vijf seconden 7Zuma7 be
ginnen de zijbankjes van het
LVC onder mij te trillen. De
band heeft een opzwepende
groove die je niet meer los wil
laten. Stil blijven staan bij deze
band lijkt welhaast onmogelijk.
Volvette riffs van het meest ele
mentaire soort worden je om
de oren geslagen. Zanger Jerry
doet eveneens een duit in het
zakje want hij heeft een strot
van jewelste, doet qua uitstra
ling denken aan de Amerikaan
se voorbeelden en ziet eruit als
een opgeblazen Elvis. Zijn jaren
zeventig outfit houdt het mid
den tussen psychedelisch en
disco. Gelikte nummers zijn
het, ondersteund door afwisse
lend drumwerk en onverwachte
tempowisselingen. Elke keer
denk je weer waarom duurt het
nummer niet wat langer? En de
band zet seconden daarna in
voor een nieuwe song die het
einde van het vorige had kun
nen zijn.
Die allesoverheersende groo
ve heeft overigens een manco.
„Was dit nou 'Fistfull of Dolls'
of 'Heroin Chic'?", hoor ik
naast me. De eenvonnigheid
van de songs is bijzonder groot
„Geen 7Zuma7-prijsvraag
vandaag, maar je mag samen
met ons douchengrapt de
zanger, maar het uitgelaten pu
bliek neemt genoegen met de
Osmonds-klassieker 'Crazy
Horses'. De bijbehorende dans
pasjes van de Osmonds moeten
we er dit keer zelf bij bedenken,
maar de opzwepende uitvoe
ring is zo catchy dat niemand
daar maar één seconde over
treurt.
Architectuurprijs
Norman Foster
De Pritzker architectuurprijs
gaat dit jaar naar de Engelse
architect Norman Foster, die
onder andere de luchthaven
van Hongkong, de Great
Court van het British Muse
um en de Millenniumvoet
brug over de Thames heeft
ontworpen. Dat is gister
avond bekendgemaakt door
de Hyatt Foundation, die de
Pritzkerprijs sinds 1979 toe
kent aan levende architecten
wier werk een combinatie
van talent, visie en betrok
kenheid vertoont. De prijs,
een bronzen plak en 100.000
dollar, zal op 7 juni in Berlijn
aan Foster worden uitge
reikt.
In eigen land is Foster al
ruimschoots geëerd. In 1990
werd hij door koningin Eliza
beth in de adelstand verhe
ven en in 1997 werd hij be
noemd in de Engelse Orde
van Verdienste.
de lopende expositie
neemt het echter ween
men aan.
De Lakenhal vertoom
pend slapsticks. Het he
genaamd niets met de
tentoonstelling Dagen
de Moderne Kunst te m
het moet de datering zij
een kunstmuseum
waarschijnlijk wat mij
de verbeelding van di
geest, dus moet de jeuj
mee worden aangesrpol
Het Anatomisch mu
een oase van rust vergel
die wildwaterbanen
tuurconsumptie. Het k<
ook niet anders. Het
heeft op de eerste pla
educatieve functie en
gaans slechts op afspraa
zichtigen. Het hoeft zit
weinig aan te trekken
zoekersaantallen (Er
maximaal 200 bezoeke
lijk in het gebouw).
Onheilspellend
Er staat dan ook één fie
fietsenstalling, een
stenciltje dient als wej
ding en het trappenhu
onheilspellend. Een
waar de kinderreforrm
voorbij is gegaan. Maar
het minder snel dan N
is er in geen velden o:
een beeldscherm te be
het museum
spreekt niet minder tot
beelding. Je hoeft allee
in de vitrine te kijken vo
misch bestek door
heen. Het schraapijzer,
panatiezaag, de helse
houder en de amput; >1£
Ze zien er allemaal net;
lijk ouderwets en an[
gend uit als ze klinkec
loop van het jaar gaat
seum verhuizen en mo:
ren. Tegen die tijd kan
schijnlijk je eigen schet n-
dimensionaal op cofver
beeldscherm lichten,
mag iedereen nog evei
ten van een prachtig
instituut. Wel eerst
spraak maken.
*eit
gni
muziek
RECENSIE UDY VAN DER SPEK
Pieter Wispelweij. cello en Paolo Giaco-
metti. piano in 'Paauwconcerfgeorgani
seerd door Gemeente Wassenaar i.s.m. K
&0 Leiden. Gehoord 11/4, Raadhuis 'de
Paauw', Wassenaar.
Een verheven duivelskunste
naar. Dat is Pieter Wispelweij
als hij z'n cello bespeelt. En het
is alsof zijn instrument zich met
overgave laat bespelen. Die to
tale beheersing over muziek en
instrument valt overduidelijk
op als je Wispelweij Zoltan Ko-
dalys Sonate voor cellosolo
hoort en ziet spelen. 'De
Paauw' ligt aan z'n voeten, luis
tert in doodse stilte.
Wispelweijs mimiek spreekt
boekdelen, mits hij niet overdo-
seert. Voortdurend wisselende
sferen, fenomenale contrasten
in dynamiek en sonoriteit, fa
belachtige techniek maken Ko-
dalys cellosonate tot een supe
rieure muzikale 'act'. Pieter
Wispelweij kan zijn instrument
laten zingen als melancholieke
en hartstochtelijke zigeuner
zang maar evengoed als para
dijselijk vogelgekwinkeleer. Het
'allegro maestoso ma appassio
nato' is opgewonden Balka-
nees, het 'adagio' exotisch ex
pressionisme en in het 'allegro
vivace' blijkt dat de mens daar
ook vrolijk kan zijn, aldus een
ironische Wispelweij. Krachtige
abrupte slotnoten laat hij vol
gen door de meest subtiele rag
fijne beginmotieven. De cello
zingt voluit, en neuzelt klaag
zangen. In het adagio laat Wis
pelweij het instrument waarvan
twee snaren slechts 'normaal'
zijn gestemd, mysterieus ron
kend aanzwellen alsof er aan de
einder een enorme zwerm
hommels komt aanvliegen. Een
poëtische melodie ruist om
hoog als 'een vogel die op
waarts wiekt en fluit' om met
de dichterlijke woorden van
Wispelweij zelf te spreken. Dit
technisch uitdagende, symfoni
sche stuk eindigt met een ver
bazend vitaal allegro molto vi
vace waarin Wispelweij klop
pend en tikkend de snaren be
werkt, wat een extra puls geeft
aan deze schitterende uitvoe-
kei
ring, waarin fluistering
vour hand in hand gaan D(]t
Alle eer ligt vóór de p
Wispelweijs evenknie
Giacometti. Zijn spel ii
klaterend, uiterst exacl
de puntjes doordacht e
luut transparant: sled aa(
naam doet een Italia%
komst vermoeden. Jant jtte
ook dit keer de grote
wijd open staat, wanti
valt regelmatig weg oi
ferme fraaie pianoklai
zou zonde zijn als Gia
zich zou moeten intoi ne(
dat is ook niet nodig i
half geopende klep.
In de Sonate nr 1 ziji
ren aan elkaar gewaagd
samenspel geniaal, de rijd
geraffineerd, is Beetho\|our
en dartel. In Brahms ii
weijs mimiek helaas
gender dan zijn spel,
degenen die vooraan zit
er desondanks veel te g
Bij deze Brahms blijft
nostalgische reminiscen
ander werk, o.a. aan zijn
geleidingen.
RECENSIE DICK VAN TEYLINGEN
Apocrief Door JHerman Brood, Bart Chabot en Jules
Deelder. Gezien op 10 april in de Leidse Schouwburg.
Vroeger had iedereen een bandje. Het oe
fende op zaterdagmiddag in een loods, een
magazijn, een buurthuis of een bollen
schuur. In de praktijk werd er meer gepraat
(moppen, avonturen, roddels) en gedron
ken (kratten bier waren erg handig om ver
sterkers op te zetten) dan muziek gemaakt.
Zelden haalde een nummer zijn einde.
Zo'n zaterdagmiddagrepetitie was zater
dagavond live on stage te zien in de stamp
volle Leidse Schouwburg. Daar speelden
Herman Brood, Bart Chabot en Jules Deel
der. De antivoorstelling van rock roll jun
kie, podiumschrijver en nachtburgemees
ter had een hoog Van Oekel-gehalte: men
sen die op zich best wat kunnen, doen zo
dilettantistisch mogelijk. Soms is dat grap
pig. De voorstelling kreeg de roepnaam
Apocrief. Dat ze inderdaad niet uit waren
op kerkelijke goedkeuring bleek al direct in
hun openingsact, die vergeleken met de
rest van de avond duizelingwekkend geor
ganiseerd was. B, C en D speelden een to
neelstukje als apostelen in de buitendienst
die op goede vrijdag op Jezus wachtten,
uitgedost als Boris Karloff (past goed bij de
stem van Brood), kerstman zonder muts en
Venetiaanse carnavalsganger. In veel van
hun anekdotes over de heiland stond seks
centraal. De hele avond trouwens: andere
favoriete onderwerpen waren poep en
drugs. De door Jules Deelder bewerkte bij
belverhalen (de hardnekkige Samaritaan,
verloren zoon komt thuis in onbewoonbaar
verklaarde woning) pasten ook goed bij de
titel. Bart Chabot haalde waarschiji
de meeste aanslagen per minuut,
als oosterling op een rustiger mai
misch. Veel rock roll dus in de
burg. Mensen rookten waar het niel
de omzet aan bier en dubbele wod
ver boven het gemiddelde en in di
werd heftig getongzoend. De d ass
leeftijd was erg laag, zij het dat een ass
hippe ouder (Brood en Deelder ha
succes in de sixties) een kind be#
Zij hadden het zwaar. Eerst werde Bo\
hun christelijke ziel getrapt, voorzö 1.1
aanwezig, daarna werd aan hun dsl
menten van goede smaak en femini 18
rammeid, door onder meer Deeld 'ei
smijter: zijn ode aan het vrouwe
slachtsdeel in honderd synoniem Se|
shockproof hard core fans hadden f j
avond. ars
Ein
r
'8 X
SUM
&E
p/c
