Leidsch Dagblad | 1999 | 10 april 1999 | pagina 41

Denksport

ff

ffl

ff

ff

ff

ff

D

ta

ff

ff

PAG 10 APRIL 1999

GE

Ad Oskam

uropese Kampioenschappen in War-
üeten, zoals bij alle grote intematio-
venementen, veel verschillende bied-
2ien. Vaak lijken de nationale biedge-
les sterk op elkaar: Pools met de voor
lende klaveren, Italiaans met de sterke
i, Engels, Dutch Doubleton etc.
i negatief doublet hoeft in veel lan-
■en vierkaart in de niet-geboden hoge
aan te geven of lengte in de andere
•boden kleuren. Het is dus belangrijk
dens het bieden veel uitleg te vragen
tegenpartij. Omdat er tegenwoordig
jfelschermen wordt gebridged roept
geen ethische problemen op. Ook in
rste spel waren de biedingen van Zuid
divers als er biedstijlen waren. Zuid
ar de volgende verzameling: sch A;
tuV9854;klH875 3. Oost was de
>n allen waren kwetsbaar. Het bie-
Oost 1 haZuid V. Wat moet Zuid
i? In aanmerking komen 2 kl, 2 ru,
i 2 SA (twee vijfkaarten in de lage
•n), Voor 2 SA zijn de kleuren veel te
en het aantal punten is ook zodanig,
IV waarschijnlijk het spel gaan spelen
i is het vertellen van de preciese ver
niet erg handig. Als schoppenaas nu
ren- of ruitenaas zou zijn, dan zou 2
g kunnen. Passen na 1 ha is wel erg
f. Dus werd ruiten vaak als een lage
gekozen. Na Zuid 2 ru ging het bieden
tal als volgt verder: West 3 ru
heforcing); Noord pas (geen ruiten-
ur; doublet geeft zo n honneur aan);
ha; Zuid pas; West 3 sch; Noord pas;
SA; Zuid pas; West 4 ha. Het voor-
tan het ruitenbod was ook, dat Zuid
lat een ruitenuitkomst zinloos was.
uitkomst lag nu voor de hand? Zuid
oberen een klaverenslag te ontwikke-
OW het aas hebben. Maar een opti
sche Zuid begon aan tafel met schop-
isen deze dummy kwam op tafel:
West=blinde Oost

Dord verscheen de 4 en bij Oost de 2.
kaart moet Zuid op spelen? Noord
keuze uit vele schoppens en hij
e laagste bij. Dat moet een klave-
al zijn. Aan tafel werd daarom de
enheer gespeeld en daarna kl 8.
Ikwam aan slag en speelde schoppen
twas uitstekend tegenspel:

V 10964
943

107

A96
8753 N 2

ider kon niet veel anders dan met de
leven. Zuid troefde over en speelde
en na. Welke kaart moet West op de
rde klaverenronde afgooien? De leider
een slechte score, maar door nu een
ipen af te gooien werd het bijna een
iL Want de leider moest drie keer
rekken voordat de troeven van NZ er
aren. Nu pas kon nog een ruiten weg
tioppenheer. Maar er bleef altijd een
[verliezer over en twee down was .het
mijdelijke resultaat. Pech? Nee, want
derde klaverenronde had West ru 3
in bijspelen! Na klaverenboer worden
erst ruitenaas, hartenheer en harte-
gemaakt. De troefverdeling was dan
id Een ruiten kan dan worden afge-
en een tweede kan weg op schop-
cer. Daarna is rest voor de leider! Een
was nog een redelijke score geweest,
het tweede spel hadden NZ een uit-
Iprobleem: Noord had: sch 10 8 7 5 2;
12; ru H 10 2; kl 4 2. Noord was zelf de
en OW waren kwetsbaar. Na passen
loord opende Oost het bieden, met 1
1 ha; West pas; Noord 2 ha; Oost
et (sterk en informatief); Zuid 4 ha;
5 ru; Noord pas; Oost 6 ru, gedou-
Idoor Zuid. Een doublet op een vrij-
geboden slem vraagt in het algemeen
in abnormale start. Harten valt dus af.
p Noord zelf een bijna zekere troefslag
doubleert Zuid toch. Na 1 kl heeft
niet meer dan een normaal volgbod
ingeven en toch heeft Zuid na de har-
tun van Noord meteen de manche uit
jen. Het is dan zeer waarschijnlijk, dat
met klaveren tegen zit, ook omdat 1 kl
ereidend kon zijn. Alleen een klave-
irt was goed:

108752
V92

H 10 2

V98765H 4-*

V 76 Z

AB63
r A 5 4

A B 3
fc A B 5

klaverenstart maakt Zuid altijd klave-
en later nog schoppenheer. Toen
toch in de praktijk met schoppen
am. was het contract niet meer down
len. Na schoppenheer mocht West de
"de schoppenslag maken. Op ruiten-
legde Noord de heer (de 2 was veel
.geweest, want dat verleidt de leider
Wen om het aas direct te nemen). Na
hoever in harten werd troef 10 van
er uitgesneden en de verliezende
'en gingen weg op de schoppenhon-
van Oost. Plus 1540 was de zaaltop
OW In het laatste spel had Oost: sch B
haVB 10 6; ru A 4 3; klA6 2. In de fi-
met Oost gever en OW kwetsbaar
3e Oost met 1 ha; Zuid 1 sch; West 3
plinter; hartensteun, 12-15 p.); Noord
'Oost pas; Zuid pas; West 5 kl (slemin-
p Noord 5 sch; Oost??? Moet Oost
h. doubleren of slem bieden? Oost is
sAvak. om nog iets te doen. Zelfs pas-
Wet goed, want dat laat de keuze aan
Doublet is het enige goede:

Oost slem bood en gedoubleerd werd,
je zaalnul zijn verdiende Iqon. Oost
'°ord 4 sch al moeten doubleren, want
131 na de troefstart al een down. Zelfs 4
niet worden gemaakt na de start met
'Ponheer en ruitenvrouw. Op vijfni-
wordt veel te vaak nog doorgeboden
atsvan te doubleren!

PUZZEL

16 17 Wis 19 ■■■20 21

22 |^HhH24

25 2^^*27 2^B29

Kruiswoordraadsel
nummer 14

Horizontaal:

I. Schatting; 5. maand; 10. jonge stier;

II. gezichtsorgaan; 12. grondslag; 14.
zuivelproduct; 16. slank; 18. ontvangka
mer; 20. rekening; 22. Europeaan; 23.
nachtvogel; 24. kaartruitertje; 25. bijde
hand; 27. rivier in Pakistan; 29. kledings
tuk; 30. juffrouw (Ind.); 32. houtafval; 34.
Spaanse eretitel; 35. bijbelse naam; 37.
beslist; 39. vier (Gr.); 42. bijbelse naam;
44. accepteren; 46. zwaardwalvis; 48.
Europeaan; 49. plaksel; 50. sporenplant-
je; 51. opera van Verdi; 53. broodbelegsel;
55. niet lang; 56. doen voortgroeien op;
58. gouden tiendollarstuk; 60. vreemde
munt; 61. scheepstouw; 62. Zuid-
Amerikaans zoogdier; 63. guirlande.

Verticaal:

L Vakantieganger; 2. wisselborgtocht; 3.
buidel; 4. bloem; 6. wang; 7. voorzetsel;
8. kijkers; 9. achterstuk van een altaar;
12. vrouwelijk roofdier; 13. Fins bad; 14.
plat, rond gebak; 15. Spaans riet; 17.
mager; 19. deelgenoot; 21. kraan; 26.
mal; 27. beuren; 28. fop; 29. stad in
Egypte; 31. deel van het dak; 33. zang
stem; 36. wijngaardslak; 37. rangtel
woord; 38. neerslag; 39. aanstonds; 40.
behoeftigheid; 41. bolwerk; 43. kortston
dige regenval; 45. insecteneter; 47. mos-
selnet; 52. buffelsoort; 53. mannetjesvar
ken; 54. bezoldiging; 55. kleefkruid; 57.
brandgang; 59. verlaagde toon.

Welke twee woorden worden gevormd
door de letters uit de volgende vakjes:
13 58 1 7 35 48 en 43 8 53 39

Oplossing
nummer 13

De twee gevraagde woorden van de
puzzel van de vorige week waren:
VRIJWILLIG en EVENEMENT

A

S

S

c

uu

N

T

C

A

P

0

u

E

E

N

Ivf

A

R

T

E

Li

Li

T

R

1

T

c

O

C

N"

G

A

u

T

R

T

X

D

E

L

A

N

w

R

A"

EJU

A

u

T

O

N

O

B

X

33

L2

w

O

T

L3

E

E

[N]

s

n

ULJ

_Lj

s

E

R

1

T

L

1

E

_L

E

5

T

G

s

T

T

p

N

M

O

R

G

s"

O

D

E

E

T

~p

_A^

[R

E

N

S,

N

O

E

E

B

T

t\

T

"M

T

E

L

D

U

F

M

1

X

E

R

L

X

V

E

m

B

0

A

T

A

Tj

L

E

1

L

D

X

X

N

T

E

E

E

0

E

N

Winnaars

De winnaars van een cadeaubon zijn:

N. Alkemade, Van den Woudestraat 1
Warmond (kruiswoord).

Fam. Van Gulik, Titan 1, Katwijk
(cryptogram).

Oplossingen van de kruiswoordpuzzel en/of het cryptogram, bij voorkeur per brief
kaart, dienen uiterlijk woensdag a.s. in het bezit te zijn van het Redactiesecretariaat
Leidsch Dagblad, Postbus 54, 2300 .AB Leiden.

Cryptogram nummer 14

HORIZONTAAL:

3. Oranje bloesem (8); 6. Tochtige dieren? (10); 10.
Een broekje om erin te komen (4); 11. Met veel moei
te wordt het erg enerverend (10); 13. Met dit kapitaal
heeft u wat te zeggen (14); 15. Broekje zonder hoekje
(4); 16. Sommige gewassen worden nooit volwassen
(10); 18. Koning die in het donker regeert (10); 19. De
mentaliteit van een organisatie (10); 21. Minimaal
(7).

VERTICAAL:

1. Groepsfoto? (10); 2. De opponent is niet voor een
feest (10; 4. Hol van kippen (3); 5. Spruiten die naar
buiten wandelen (9); 7. Vogel die last heeft van
milieuverontreiniging? (9); 8. Toespraak over verstan
dige binnenbekleding (11); 9. De jongen van de krant
(2); 12. Die kwesties zijn van armoe onderuitgegaan
(12); 14. Groot en gek slagwapen (5); 17. Geen trek in
een reisvakantie (8); 20. Bevestigt en ontkent (4).

Oplossing
nummer 13

Horizontaal: 6. Boerenbedrog;
8. spuitgasten; 10. tap; 13.
gezien; 14. aanhalen; 15.
bovenkant; 18. belt; 19. slin
geruurwerk; 21. zitvlees; 22.
strovuur; 23. rechts.

Verticaal: 1. Positieven; 2. krij
gen; 3. in; 4. gemeen; 5. kort;
7. speelbal; 9. scala; 11. adel
lijk; 12. bamboebeer; 16. neer
zetten; 17. tureluurs; 20. uit
tocht.

DAMMEN

Vandaag (zaterdag 10 april)
wordt in het Gelderse Huissen
de slotronde van het Neder
lands kampioenschap gespeeld.
Op het moment dat deze ru
briek door mij gemaakt werd
waren er zes ronden gespeeld.
Opvallend daarbij was het feit
dat er halverwege het toernooi
nog zo'n acht spelers in aan
merking kwamen voor de titel.
Het lijkt mij op grond van die
tussenstand dan ook niet uitge
sloten dat dit NK nog een ver
lenging zal krijgen met twee of
meer spelers. Hoewel er onder
de deelnemers vijf oud-kam
pioenen en drie debutanten
zijn, liggen de krachtsverschil
len niet ver uiteen. Een echte fa
voriet kende deze finale niet.
Weliswaar is Rob Clerc de man
met de meeste (zes) NK-titels
op zak, doch met een laatst be
haald kampioenschap in 1991
behoort de Zoetermeerder te
genwoordig slechts tot de kans
hebbers.

De eerste helft van het NK 1999
heeft 14 beslissingen opgeleverd
en een twee keer zo hoog aantal
remises. Daarnaast vallen er bij
het vertoonde spel in de eerste
zes ronden nogal wat kritische
kanttekeningen te plaatsen. De
volgende drie partijen mag u
wat dat betreft zelf beoordelen.
Wit: R. Clerc; zwart: H. Jansen
(NK 1999): 1. 34-29 17-22 2. 32-
28 11-17 3. 37-32 6-11 4. 41-37
19-23 5. 28x19 14x34 6. 40x29

III

111

lil

III

lil

i

III

i

g

111

B

is

3

b

3

b

O

Q

jol

O

b^

lllll

8

iiii

ft'

lllll

8

8

8

8

m

8

lil

8

p

d

pj

O

b

O

O

SI

d

d

3

O

10-14 7. 35-30 20-25 8. 30-24 5-
10 9. 46-41 14-20 10. 45-40 10-
14 11. 32-28 16-21 12. 31-26 11-
16 13. 37-31 4-10 14. 28-23 7-11
15. 33-28 22x33 16. 39x28 18-22
17. 43-39 22x33 18. 39x28 13-18
19. 38-33 9-13 20. 44-39 1-6 21.
40-34 21-27 22. 31x22 18x27 23.
42-38 13-19 24. 24x13 8x19 25.
48-43 3-8 26. 50-44 (zie dia
gram 1) 17-22 27. 28x17 12x21
28. 26x17 11x22 29. 41-37 19x28
30. 38-32 27x38 31. 43x23 8-13
32. 49-43 16-21 33. 43-38 21-27
34. 47-42 2-7 35. 37-32 6-11 36.
32x21 11-16 37. 23-19 13x24 38.
29-23 16x27 39. 33-29 24x33 40.
39x17 20-24 41. 34-29 24x33 42.
38x29 en zwart gaf het op. Tijd:
1.47/1.44 uur.

In de volgende partij gaat de
immer degelijk spelende Hein
Meijer al op de 24ste zet in de
fout en moet een zet later offe

ren waarna de partij in feite ge
speeld is. Wit: M. Kemperman;
zwart: H. Meijer (NK 1999): 1.

32-28 17-22 2. 28x17 12x21 3.

33-28 7-12 4. 39-33 11-17 5. 44-
39 6-11 6. 50-44 1-6 7. 34-30 2-7
8. 40-34 18-23 9. 44-40 23x32 10.
37x28 19-24 11. 30x19 14x32 12.
38x27 21x32 13. 42-37 20-24 14.
37x28 10-14 15. 41-37 17-22 16.
28x17 12x21 17. 43-38 7-12 18.
47-42 5-10 19. 49-43 14-19'20.
37-32 21-26 21. 32-27 26x37 22.
42x31 12-17 23. 46-41 8-12 (zie
diagram 2) 24. 33-28 10-14? 25.

34-30! Wit dreigt thans met 28-
23 en op 12-18 of 13-18 volgt
28-23 18x29 27-22 17x28 39-33
28x39 43x23 19x28 30x10 en dus
besluit Hein een schijf in te le
veren met een afwikkeling
waarbij hij hoopt op enige posi
tionele compensatie: 16-21 26.
27x18 13x44 27. 40x49 9-13 28.

41-37 13-18 29. 37-32 4-9 30.

31-27 9-13 31. 38-33 3-9 32. 43-
38 6-11 33. 36-31 18-22 34.
27x18 13x22 35. 32-27 22-28 36.
33x22 17x28 37. 27-21 9-13 38.
21-16 11-17 39. 31-27 13-18 40.

45-40 15-20 41. 30-25 19-23 42.
40-34 28-33 43. 38x29 24x33 44.

49-43 23-28 45. 27-21 17x26 46.
16-11 18-22 47. 11-7 22-27 48.
7-2 27-32 49. 2-11 26-31 50. 43-
38 32x43 51. 48x39 33x44 52.
11x50 31-37 53. 34-29 37-41 54.

50-11 en zwart gaf het eindelijk
op. Tijd: 2.01/2.04 uur.

Tot slot een blik op de wanpres
tatie die debutant Gil Salom in
de zesde ronde leverde waar
door dit mogelijk de kortste
partij uit dit NK zal worden.
Wit: A. Scholma; zwart: G. Sa-
lom (NK 1999): 1. 32-28 17-21 2.
38-32 21-26 3. 43-38 11-17 4.

33-29 18-22 5. 39-33 20-25 6.
44-39 15-20 7. 49-43 19-24 8.
50-44 6-11 9. 29-23 13-19 10.

32-27 8-13 11. 27x18 13x22 12.
37-32 26x37 13. 42x31 10-15 14.

34-29 25-30 15. 40-34 20-25 16.
29x20 15x24 17. 45-40 5-10 18.
47-42 10-15 19. 41-37 1-6 20.

46-41 9-13 21. 23-18 12x23 22.

33-29 en zwart liet zich de rest
niet meer bewijzen. Tijd:
1.21/1.42 uur.

Volgende week meer over de
nationale titelstrijd en de kam
pioenten). Dan krijgt u ook de
oplossing van het eindspel uit
de rubriek van vorige week.

SCHAKEN

Paul Bierenbroodspot

llllllll

2

llllllll

llllllll

i

llllllll

'ii ii

li.

llllllll

1

lllll

'W

H

De intrede van de computer in
de schaakwereld heeft vele ver
anderingen veroorzaakt. Zo is
het probleemschaak een stuk
minder aantrekkelijk geworden.
Een geforceerd mat wordt te
genwoordig in seconden door
de moderne schaakprogram
ma's gevonden. De verleiding is
dan ook groot om een probleem
even snel door de computer op
te laten lossen in plaats van er
zelf uren op te gaan puzzelen.
Aan de grote toernooien was
vroeger doorgaans een prijs
vraag verbonden middels een
toemooiprobleem. Van deze ge
woonte is niets meer overgeble
ven. Er kunnen nog wel prijsjes
door het publiek gewonnen
worden, maar dan in de com
mentaarzaal voor goede opmer
kingen of weerleggingen van de
commentator.

Ook in deze rubriek is er over
het algemeen weinig aandacht
voor probleemschaak. Bovenge
noemde reden speelt daarbij
een rol en verder is het prakti
sche nut van problemen vaak
gering. In een partij maakt het
over het algemeen weinig uit of
men mat in twee of in drie zet
ten geeft, het resultaat blijft het
zelfde. Daarbij komt nog dat het
gemiddelde probleem dermate
merkwaardige materiaalverhou
dingen heeft, dat het nauwelijks
denkbaar is dat de stelling in
een serieuze partij op het bord
kan komen.

Onlangs ontving ik een schrij
ven van de heer Rob Mol uit
Haarlem, waarin hij vermeldt
dat er mensen zijn die het jam
mer vinden dat er niet wat va
ker een probleem voor een mat
in twee of drie in deze rubriek

gepubliceerd wordt. Bij deze
voor de probleemliefhebbers
een goedmaker. (Zie diagram 1

Het eerste probleem is van G.
Jakubowski uit 1997. Mat in drie
is eenvoudig, maar het kan ook
in twee zetten.

De zusters Polgar zijn groot ge
worden met het oplossen van
matproblemen. Vader Laszlo
Polgar heeft zijn trainingsme
thode op papier gezet in het
boek 'Chess, training in 5333
1 positions.' Dit boek is overi
gens nog steeds zeer voordelig
verkrijgbaar. Een eindeloze
reeks matproblemen leren de
student scherp op matwendin-
gen te letten. Veel door Polgar
gegeven stellingen hebben ech
ter wel praktische betekenis en
zijn soms ook in de schaakprak
tijk voorgekomen. De volgende

twee opgaven komen uit het
boek van Polgar. (Zie diagram 2

Wit maakt het uit met een voor
geoefende oplossers bekende
wending.

Het derde probleem is weer wat
lastiger, want nu moet er mat in
drie worden gegeven. (Zie dia
gram 3)

Tenslotte een compositie van T.
Sibiga uit 1997. (Zie diagram 4)

Oplossingen:

Diagram 1: l.Dc5! en de rest
gaat vanzelf.

Diagram 2: l.Dh6+ Kxh6 2.Lf8

of l...Kg8 2.Df8.

Diagram 3: l.Da8+

Db8 2.Dc6+ dxc6

3.d7

Diagram 4: l.La8 exf3 2.b7 fxe2
3.e8D of l...Kxf3
2.d5 e3 3.d6

FILATELIE

De zomerzegels waren eens een
begrip. Helaas is nu de tijd aan
gebroken dat dit begrip in de
postale analen kan worden bij
geschreven, want de 'ouderen'
hebben de 'zomer' namelijk na
65 jaar definitief verdreven.
(Qua leeftijd klopt dat ook wel.)
Zelfs in persberichten komt het
woord 'zomerzegel' niet meer
voor, terwijl het woord 'oude-
renzegels' voor het eerst op de
zegels wordt vermeld.

In 1993 vond het Fonds Zomer
zegels dat ouderen de plaats
moesten gaan innemen van ons
culturele erfgoed, dat tot dan al
tijd ruime aandacht had gekre
gen op de jaarlijkse emissie. Het
was een besluit dat vanaf het
begin in hoge mate door de fila
telie werd betreurd. Want wat
moet je met het thema 'oude
ren'? Het biedt immers nauwe
lijks of geen speelruimte.

Net als enkele jaren geleden la
chen ons dan ook op de drie
ouderenzegels die volgende
week 13 april uitkomen weer
ouderen, dan nog wel schalks,
om een hoekje toe. De zegels
hebben elk een waarde van 80
40 c. en in een velletje zitten 2 x
3 zegels. Op de rand van het
velletje staat 'Internationaal Jaar
van de Ouderen'.

Nationaal zijn de voormalige
zomerzegels voor de verzame
laar daarom verworden tot een
verplicht nummertje. Ook inter
nationaal valt niet veel belang
stelling meer te verwachten,
tenzij men toch nog inhaakt op
het door de VN uitgeroepen in
ternationale Jaar van de Oude
ren, omdat er toch wel veel lan
den zijn die hieraan postaal
aandacht besteden. Maar dan
zal het gaan om een kleine bij

collectie, want ouderen/senio-
ren is geen thema.

In het blad van de Vereniging
voor Kinderpostzegels en Maxi-
mafilie veegt redacteur Bate
Hylkema uit Beetsterzwaag ook
flink de vloer aan met de oude
renzegels. Postzegelafbeeldin
gen/-verbeeldingen van weinig
opgewekte, zorgelijke levens
verwachtingen en -activiteiten
van ouderen, zo schrijft hij,
wekken de doorsnee koper niet
op zijn/haar portemonnee roy
aal te openen om een aantal bij
slagzegels te kopen. Het tegen
overgestelde vindt plaats: men
keert zich af van de zegels, men
wil geen vereenzelviging met
het postzegelonderwerp. geen
confrontatie met een ongepas
te, aanstootgevende postze
gelafbeelding.

vraag of het ethisch wel verant
woord is dergelijke, sociaal
maatschappelijk moeilijk te
aanvaarden onderwerpen via
een postzegel onder de aan
dacht te brengen van het grote
publiek. 'Met andere woorden
de postzegel als fondsverwerver
voor de ouderenzorg is niet te
gelijk ook het geëigende voor
lichtend en informatief medium
voor de ouderenzorgproblema-
tiek'.

Hylkema verwijst dan naar de
bijslagzegels van het Rode Kruis
en de Kankerbestrijding die de
dubbelfunctie-van-fondsver-
werver-en-voorlichter wel kun
nen vervullen, omdat de doel-
stellingen-van-bestrijding door
niemand worden verdrongen,
maar door iedereen worden on
derstreept.

Hylkema stelt zich zelfs de Tot slot pleit hij, en ik denk ve

len met hem, voor een andere
aanpak. Kies voor hobby's, af
leiding, toekomstverwachtin
gen, ontwikkeling tussen toen
en nu op het gebied van mode,
vervoer, reizen en uitgaan.

Een van de landen die op een
andere wijze als Nederland aan
dacht besteedt aan het interna
tionale ouderenjaar is Honga
rije. Daar werd het uitgiftejaar
(11 februari) geopend met een
32 ft.-zegel waarop een sculp
tuur (zelfportret) van de de kun
stenaar Jeno Szervatiusz.

Op 11 augustus zal in Hongarije
een buitengewoon astrono
misch fenomeen te zien zijn:
een totale zonsverduistering
(NB. daar overigens niet alleen;
in één van de komende rubrie
ken kom ik hierop nog terug,
want ook Aldemey komt met
een zonsverduistering-emissie).
Op 11 februari werd hieraan
reeds een velletje gewijd met
daarin een zegel van niet min
der dan 1999 ft. Op velletje en
zegel de kaart van Hongarije en
omliggende landen met daar
over de baan die de (verduister
de) zon aflegt.

Verder gaf Hongarije op 11 fe
bruari nog drie zegels uit met
oude Hongaarse zeilschepen
(32 ft., 79 ft. en 110 ft.) en twee
paas-zegels: paaseieren (27 ft.)
en de lijkwaade van Turijn.

Voor verzamelaars van het the
ma 'post, posterijen en postver
voer' heeft het Eiland Man op 4
maart een serie van zes zegels
met brievenbussen uitgegeven.
De bussen staan in Onchan
(lOp), Ballaugh (20p), Laxey
(2lp), Port Erin (25p), Douglas
(44p) en Baldrine (63p).