Dat Tsj akka helpt geen moer' TV WEER Het Gesprek van de Dag 26! 1 DONDERDAG 8 APRIL 1999 COMMENTAAR Vluchtelingenprobleem De Europese Unie heeft gisteren besloten 100.000 vluchtelingen uit Kosovo financieel te adopteren. De vluchtelingen worden in Al banië opgevangen. Nederland neemt zo n 4000 tot 5000 vluchte lingen voor zijn rekening. Dit besluit, dat de Europese ministers van binnenlandse zaken en justitie gisteren namen, biedt geen af doende oplossing voor het vluchtelingenprobleem. Een duidelijke invulling van het plan ontbreekt en ook over de aanvullende maat regelen is nog niet nagedacht. De Europese ministers kamen bij elkaar om af te spreken hoeveel vluchtelingen elk land zou opnemen. Landen als Frankrijk, Groot- Brittannië en Italië voelen echter meer voor de huisvesting van vluchtelingen in de regio rond Joegoslavië. Zij vinden dat het over brengen van vluchtelingen naar de Europese lidstaten, de Joego slavische president Milosevic met zijn etnische zuiveringen in de kaart speelt. Op zich is het geen vreemde gedachte om de enorme stroom vluchtelingen grotendeels in de regio op te vangen. Het is echter de taak van het westen er voor te zorgen dat de vluchtelingen goed worden gehuisvest in afwachting van hun terugkeer naar Kosovo. Het westen is deels verantwoordelijk voor de vluchtelingenstroom. Ingrijpen in Joegoslavië was onvermijdelijk, maar sinds de NAVO Joegoslavië aanvalt, zijn de etnische zuiveringen in Kosovo pas goed op gang gekomen. Daarbij komt dat het besluit van de NAVO om geen grondtroepen te sturen, een snelle oplossing van het conflict in de weg lijkt te staan. Daarom is het het onverstandig om de opvang van vluchte lingen over te laten aan het straatarme en overbevolkte Albanië. Het westen kan niet volstaan met de financiële adoptie van 100.000 vluchtelingen en vervolgens overgaan tot de orde van de dag. Alle landen in de regio die de vluchtelingen opvangen, moeten zelf financieel en organisatorisch worden geholpen. De westerse lan den moeten, als zij zelf geen vluchtelingen wensen op te nemen, de gehele coördinatie van de opvang in de regio voor zijn rekening nemen. Een land als Albanië moet gecompenseerd en beloond worden voor het ongemak. Uitzicht krijgen op een betere toe komst. Pas als de opvang op deze manier geregeld wordt, kan het vluchtelingenprobleem echt worden opgelost. 'Jezus geen interessante rol Je kunt je nogal eens verbazen over de manier waarop sommige programma's zijn vormgegeven. Neem nou 'Tussen hemel en aarde' van de KRO. Een bus met die protserige titel pikt elke keer een be kende figuur op om met hem of haar over het geloof te praten. Dat voertuig is van binnen en van buiten een en al kitscherigheid - waarschijnlijk door iemand in grote dronkenschap ontivorpen. Al leen al door dat malle decor doet alles wat zich verder voordoet ta melijk geforceerd aan. Gisteravond zat de acteur Porgy Franssen (42) in dat monsterlijke vehikel. Franssen zal bij ti>-kijkers vooral bekend zijn als de brute koning Willem III in de serie Wij Alexander'. Maar dat is slechts een onderdeel van een glanzende toneelcarrière. Al in de jaren zeventig kreeg hij als jongeling 'de gouden stuiver' voor zijn bijdrage aan het tv-programma 'Stuif es in'. Franssen stamt, zo zei hij, uit een oer-rooms Eindhovens gezin met dertien kinderen. Elk jaar kwam de pater op bezoek om moeder Franssen aan te sporen 'flink door te werken'. Die pater was Leo pold Verhagen. Oudere lezers zullen zich hem ook nog herinneren: een man met een witte haardos en in een bruine pij die jarenlang voor de KRO de dagsluiting verzorgde. Op verzoek van Franssen werd een bezoek gebracht aan de Paterskerk in Eindhoven, waar hij dertig jaar geleden misdienaar bij Verhagen was geweest, in het koor had gezongen en had leren biechten. 'Nou ja, de echte zonden die ik had begaan durfde ik nooit te biechten. Ik verzon maar wat minder ernstige vergrijpen'. Het waren leuke herinneringen, maar het geloof zei hem nu niets meer en dat gold ook voor zijn broers en zusters. Zelfs zijn moeder was afgehaakt. Ze had het vertikt nog een veertiende kind te krijgen, wat pater Verhagen nogal vertoornde. Vervolgens moest Franssen enkele vragen beantwoorden 'van een fax uit de hemel'. Of hij geloofde in de duivel. Nee dus. Van het va gevuur wilde hij ook niets weten. Cremeren of begraven? Maakte hem niets uit, maar zijn vriendin wil worden begraven, dus hij ook maar, want dan kon hij naast haar liggen. Tot slot vroeg de inter viewer welke rol hij wilde spelen als men het Nieuwe Testament zou verfilmen. 'Die van de Ongelovige Thomas of die van Judas. Nee, niet Jezus, dat is geen interessante rol'. Als de bisschoppen hebben gekeken, zullen ze wel het zweet in de handen hebben gekregen. wil buys MENSELIJK DAMON ALBARN. zanger van de Britse popgroep Blur, heeft het IJslandse staatsburgerschap aan gevraagd. Hij bezit onroerend goed in Reykjavik en heeft on langs ontdekt dat hij familieleden in Scandinavië heeft. Tegen het Britse showbizzpersbureau WENN zei hij zich niet erg geluk kig in Engeland te voelen.IJs land is een land waarmee ik me verwant voel en het is een manier om een lange neus te trekken naar het Engelse establishment", aldus de zanger die met zijn groep in juli te zien is op het jaar lijkse muziekfestival in het Belgi sche Werchter. Opnieuw aanvoer zachte lucht Maart was belangrijk zachter dan normaal en ook met april op de ka lender is het kwik vooralsnog niet in de stemming voor lage waarden. De komende twee dagen, vrijdag en zaterdag, wordt er met een zuid westenwind opnieuw zachte oceaanlucht aangevoerd. Na een koude nacht met lokaal vorst aan de grond stijgt de temperatuur morgenmid dag tot ongeveer 15 graden. In het zuidoosten van Engeland kan het een graad of 20 worden. Vanwege de aanlandige wind, meestentijds overigens niet sterker dan matig, is het vlak aan zee minder zacht. Het binnendringen van de zachte lucht gaat morgen wel weer gepaard met een toename van de bewolking. Later op de middag gaat de be wolking, samenhangend met een warmtefront, echter weer verdwij nen. Verder blijft het op de meeste plaatsen droog. Zaterdag neemt de wind iets toe en er zou op enkele plaatsen wat regen of motregen kunnen vallen. Het blijft nog wel zacht met temperaturen die plaat selijk tot ruim 15 graden kunnen stijgen. Zondag gaat de tempera tuur in een west tot noordwestelijke luchtstroming weer enkele gra den naar beneden. Een fikse thermische terugval dreigt voor het midden van volgende week. Onder invloed van een uitdiepende depressie boven het zui delijk deel van Scandinavië wordt met een aantrekkende noordwes tenwind koude, uit de poolstreken afkomstige lucht naar het Noordzeegebied getransporteerd. Daarin zakken de middag- temperaturen naar waarden omstreeks 6-7 graden. Boven dien zouden er enkele hagel en sneeuwbuien kunnen vallen. Kortom op termijn dreigt 'aprilletje zoet met zijn witte hoed'. Tijdens het afgelopen etmaal was het vooral gistermiddag zonnig. De temperaturen kwamen uit op maximaal 10-11 graden. Zo werd het op Schiphol 11,0 en meldde Bloemen- daal aan Zee 10,0 graden. In hef zuiden van Spanje noteerde Sevilla met 32,2 graad de vijfde tropische dag op rij. jam visser Dakloze straatkrant\'erkopers kritisch bij peptalk Ratelband Superoptimist Emile Ratelband -Tsjakka!- deinst nergens voor terug. Dus ook niet voor verkopers van straatkranten die een gratis peptalk vragen. En zelfs niet als de goeroe daarvoor in het smetloze maatpak op woensdagmiddag naar de beroemde Pauluskerk van dominee Hans Visser moet; dé pleisterplaats voor verschoppelingen in Rotter dam. Daar schuift dakloze Hans Lammers, verkoper van het Haarlemse 'Straatjournaal', aan op de eerste rij en laat de storm van Ratelband drie uur lang over zich heen razen. „Het is bovenal een mooie show." n°g| dageij Nog 268 dagen ei nieuwe millennia aan. Reden voor 1 Emile Ratelband met 'zwerver' Hans voor de Paulus Kerk .Tsjakka. Totdat Emile Ratelband in de Pauluskerk arriveert, lijken de massaal aanwezige tv-camera's alleen maar oog te hebben voor Haarlemmer Hans Lammers (42). De opkomst van straat krant-verkopers uit het land valt namelijk vies tegen en de televisiezenders moeten toch per se een echte dakloze 'van buiten' voor de lens hebben. Dankbaar duiken zo op Lam mers die met zijn pet en verko persbadge blijkbaar oogt als een prototype van een dakloze verkoper. „Niet vergeten familie te vragen vanavond de video aan te zetten", zegt hij na het zoveelste interview. Een cliché-dakloze is Lammers bij lange na niet. Zo draagt hij zijn boterhammetjes netjes bij zich in een attachékoffer. Alsof hij gewoon naar kantoor gaat. Drank- of drugproblemen spe len in zijn leven geen rol. Zware shag en lezen - Donald Duck!'-, dat zijn de enige verslavingen. Op dit moment bewoont Lam mers zelfs 'illegaal maar ge doogd' een caravan in Vijfhui zen. Voorheen sliep hij in stal len of bij familie sinds hij scheidde van zijn vrouw. Zijn geld verdient hij al vijf jaar met een krantenwijk en de verkoop van het Straatjoumaal. In Hoofddorp heeft hij zijn vaste stek, bij de Hema of bij Albert Heijn en Blokker. Daar biedt hij stilletjes het Straatjournaal aan. In Rotterdam ziet Lammers de aandacht van de televisiecame ra's voor hem pas verslappen als een patserige groene Bent- ley een parkeerplaatsje voor de Pauluskerk indraait. In heel Rotterdam is amper een par keerplek te vinden, maar Emile Ratelband vindt er meteen een voor de deur. „Gewoon geluk hebben", legt zijn manager uit. En geluk hebben, dat is een keuze. Dat dwing je af, houdt Ratelband zijn gehoor even la ter voor. Van een gokje houdt de grootverdiener trouwens ook. Hij koopt een parkeertic- ket dat geldig is tot 14.42 uur, terwijl hij tot na vijven weg zou blijven. Maar een bon blijft uit. „Het noodlot bestaat niet. Alles draait om wat JIJ wilt", is de boodschap van Ratelband aan de krantverkopers. De vaste bezoekers van de Pau luskerk zijn niet bepaald gast vrij voor de energiekste cursus leider van Nederland. „Joh, Ra telband, je bent een zakkenvul ler die slechts illusies brengt. Dominee Visser, dat is pas een echte vent", roept een van de aanwezige zwervers. „U ver koopt illusies, heeft u ook meer te bieden?", vraagt een ander. Maar Ratelband hoort het cy nisme niet of wil het niet horen. Wel levert hij bewonderaar Hans Lammers het moment van diens leven door vlak voor de peptalk met de verkoper voor een foto te poseren. „Tsjakka! Tsjakka!" roept Ratel band in de lens. Alle tv-came ra's zoemen mee. Nadat de foto- en tv-camera's met harde hand de aula van de kerk uit zijn geknikkerd, begint Ratelband serieus aan zijn stormachtig betoog over hoe de daklozen meer straatkranten kunnen verkopen en succesrijk kunnen worden. Ratelband wijst de aanwezigen die begin nen te mopperen op 'de boze wereld' er meteen op dat ze ei genlijk maar kneuzen zijn. Ze ker nadat een bebaarde grijs aard heeft gezegd: „Meneer Ra telband, de wereld kotst me uit. Dat 'Tsjakka' helpt geen fuck! Ratelband foetert de klagers keihard uit. „Het heeft geen zin om te zeiken over de schuld van de maatschappij of van an deren", roept de goeroe de zaal in, .Al je problemen liggen aan JOU ën niemand anders." En de handen gaan voor het eerst op elkaar. „En als je niet luiste ren wil, als je mij een lui of een kjootzak vindt, dan ga je maar naar buiten. Dan zak je maar verder in de stront. Dat interes seert mij niet", zegt de gebruin de optimist erachteraan. Als daarop alleen een harde kem van 'gelovigen' in de aula overblijft, draagt Ratelband zijn boodschap verder uit.Alles watje geeft in het leven, krijg je terug." „Wanneer?", roept de zaal ongelovig terug. „Wanneer je maar wilt", weet Ratelband. En hij vervolgt: „Noodlot is een negatief woord. Dat moetje omzetten in 'Dat wil ik." Om vervolgens Martin Luther King van stal te halen. „Die was ook maar priester in een dorpje er gens achteraf. Totdat hij op een ochtend tegen zijn vrouw zei: Truus, I had a dreamF Langzaamaan werkt Ratelband naar een daverend einde van zijn peptalk. Hij laat de verko pers eerst eikaars schouders masseren, dan dansen op op zwepende disco-deuntjes en roept opzwepende niemendal letjes als: „Gisteren is voorbij" en „Ik ben geen goeroe. Je bent je eigen goeroe." Het gaat erin als koek. De apotheose komt als een aan harddrugs verslaafde dikkerd, dansend met ontbloot bovenlijf op het podium, zijn angst voor spinnen te baas wordt. Als vijf vogelspinnen uiteindelijk over zijn armen kruipen, roept Ra telband tegen hem: „Voel je je bang, Peter? Nee, want jij bent de baas. Geloof je nu dat veran deren makkelijk is? Als jij van de rotzooi af wilt, dan is dat een beslissing die jij neemt." Tsjak ka! De 'Godfather' van de Paulus- FOTO JOEP VAN DER PAL/COR vos kerk, dominee Visser, ziet 't al lemaal lachend aan. Dat de da gelijkse bezoekers hem meer bewonderen dan Ratelband, streelt hem. „Oh, dat hoor ik graag", zegt Visser terwijl een broodmagere vrouw hem knuf felt. ,Ach, die Ratelband is ook maar een toneelspeler. Ik snap sowieso niet waarom hij zoveel aandacht krijgt." Ook dakloze Hans Lammers blijft na de sessie nuchter onder de donderspeech van Ratel band. „Het komt er op neer dat je in jezelf moet geloven. Maar ja, dat wist ik wel. Dit was bo venal een mooie show. Leuk om een keer mee te maken", zegt hij als hij met rode koon tjes de zaal verlaat. Maar Lam mers zal er geen 'Straatjour naal' meer om verkopen. „Het maakt mij nog steeds niet uit hoeveel kranten ik verkoop. Ik hoef niet meer en meer. Als ik maar vooral appelsap in huis heb -daar houd ik van- en eten voor mezelf en mijn katten kan kopen. Dan ben ik tevreden. Vandaag staat Lammers weer gewoon rustig met zijn Straat- journaals in winkelcentrum Toolenburg in Hoofddorp. 'Tsjakka!' zal niemand hem ho ren roepen. dimitri walbeek ponderende data» j gelopen lOOjaar.f week: 6 april 190PJ Peary eerste nianfs{ Noordpool; 7 apijrjc Dick Turpin aan p i april 1986: Clint Efdt wordt burgemees april 1609: twaalf* stand gesloten; llj^ 1849: Hunt patenjje ligheidsspeld. rj tra 8 APRIL 1986 P Ineens waait er een prairiewind door een pen stadje. Binnen VI mogelijke keren lij kels vol met dikke, treerde mappen me Clintdie voor 25 gi t 1 zoetè broodjes over bank gaan. Het plaa blissement verkoopi succes de reusachtij *t' oude Eastwood-film n de Eigersandwich: een berg brood mei Wat gebeurt er in de badplaats Carmel aaD8 fic, ten zuiden van co? Wat doet Carme ontvlammen? Het is" spraak van acteur ei Clint Eastwood - de held met de dichtge ogen en de cigarillo lippen - die de 4142 tigden doet explode de dag en kies voor de dan 55-jarige acte gend. Op 8 april 198W ver: tegen betaling v den per maand aan\ -( grondlegger van de western het ambt v; meester in Carmel. procent van de kiezi eerder die dag steun^ aan de filmster, die conflict is gekomen stadsbestuur, vanwe boden verbouwing, zelf de politiek in, lur te wraak. Hij doet he „Gewoon, omdat erf doen was", zegt de^* teerde burgervader later. I henkruul»q< gen van Zo >ep; Jrdil Een Kosovaarse baby Dagenlang heb ik met ongeloof en verontiuaardiging gekeken naar de televisiebeelden van de vluchtelingenstromen uit Koso vo. Hoe honderdduizenden mensen door Servische bandieten gedwongen worden tot een lange, uitzichtloze exodus. Ik zag ze voortsjokken in de regen, in de bittere kou, doodsbang met de nachtmerrie van hun laatste blik achterom nog in de ogen: hun huis dat achter hun rug werd. afgebrand, hun mannen en zonen die werden meegevoerd of ter plekke werden doodge marteld. Ik zag hoe uitgeput, ziek en hongerig ze waren, hoe ze vochten om de kruimels van een brood, hoe ze zich tevergeefs met wat stukken plastic wapenden tegen de nacht. Berooider dan daar, voor de grens van Macedonië of voor de grens van Albanië kan een mens niet zijn. Bij alle humanitaire rampen die ons netvlies met verontrusten- de regelmaat teisteren, geldt dat ons hart weliswaar groot en ruim is, maar onze ogen selectief en beperkt zijn. Die kunnen zoveel anoniem, onoverzichtelijk menselijk leed niet aan. Die zoeken naar iets dat te behappen is, dat herkenbaar is. Alleen zoiets bereikt ons hart. Zon overzichtelijk, confronterend beeld trof mij op de elfde dag van de oorlog. Een moeder meteen rode jas toonde ahaar baby aan een televisiecamera. Heel haar wezen drukte een dodelijke droefheid uit toen ze zei: 'Hij is 23 maart geboren, in het bos. Het gaat slecht met hem. Erg slecht'. Ik zag een baby. in doeken gewikkeld. Met een te bleek, te mager hoofdje. Hij leek onderkoeld en on- dervoed. Maar waarom trof dit ene beeld van een Fgg moeder met een pasgeboren baby mij meer dan al die andere beelden van huilende, wanhopige Kos- ovaren? Ik ken het antwoord: de baby doet mij denken aan mijn kleinzoon die op 19 maart werd gebo ren en toen wel met alle rust, warmte en profes sionaliteit werd omringd. Hem wachtte een ge spreid bedje. mijn dochter kreeg een kraamhulp, al lemaal zaken die wij als normaal beschouwen. Bij na drie weken delen zijn ouders nu al het feest van zijn geboorte met familie, vrienden en kennissen die zich bewonderend om hem heen buigen en hem overladen met kleertjes, knuffels en speelgoed. En op de elfde dag van de oorlog in Joegoslavië ver- HELEEN CRUL telde mijn dochter door de telefoon hoe ons kleinkind steeds meer met grote, open ogen ligt te kijken en al uitzijn eerste kleertjes is gegroeid. 'Ik kan mij nu al niet meer voorstellen dat hij er ooit niet is geweest. Hij hoort er al zo bij. Ik zou het vrese lijk vinden als hem iets overkwam', zei ze. Even later zag ik de Kosovaaise vrouw met haar baby op de te levisie. Haar verdrieten haar onmacht. Alles wat ze aan moe derinstinct heeft, verzet zich tegen deze situa tie waarin ze haar kind zelfs niet de meest elementaire bescherming en zorg kan geven. Hij werd geboren in een bos, zal hij daar ook begraven worden? Deze moeder met haar baby zal voor mij altijd het symbool blijven van de grootste humanitaire ramp van na de tweede Wereldoorlog: de verdrijvingscampagne van Milosevic. Zelfben ik in de Tweede Wereldoorlog net voor de hongerwin tergeboren, een eerste kind van jonge, onervaren ouders die geen weet hadden van het feit dat het ergste van de oorlog nog moest komen. Talloze malen heb ik de verhalen gehoord hoe vreselijk het was, maar mijn ouders hadden tenminste nog hun huis en voedselbonnen, ze wisten zich omringd door fami lie en konden in hun eigen land blijven. Ze konden bovendien de hoop koesteren dat de oorlog niet eeuwig zou zijn en ten slotte ingekaderd zou worden als een afschuwelijk intermezzo op weg naar een toekomst waarin de draad van een normaal bestaan weer zou worden opgepakt. Ik heb altijd gedacht dat etnische zuivering en deportatie van een volk in Europa nooit meer zouden kunnen plaatsvinden. Maar wat mij nog het meest verontrust is dat het grote, ver enigde Europa niet in staat is de hoogst noodzakelijke huma nitaire hulp te bieden aan moeders met pasgeboren baby's en aan de zwakkeren in de vluchtelingenstroom. Waarom die hulp zo laat komt en zo gering moet zijn. Elke dag krijgen tien tot vijftien vluchtende vrouwen een kind dat geen verleden meer heeft en geen toekomst, geboren wordt in een niemandsland zonder rechten. Dit keer is het niet de ver van mijn bedshow maar vindt de catastrofe plaats in ons eigen werelddeel, in een land waar we vroeger op vakantie gingen. Dat is nog maar tien, twaalf jaar geleden. Het was een land waar het leven goed leek. Overal bouwden mensen aan hun ei gen huis en aan hun toekomst. Met visioenen van gewoon, menselijk geluk. Traditie Koninginnedag in Utrecht en Houten voo De laatste Koninginnedag van deze eeuw en de vijftigste die plaatsvindt op 30 april. Alleen al door die ingrediënten mag Koninginnedag 1999 er niet an ders uitzien dan anders. En dus worden het weer kinderspelen, muziek en dans wat de Konin gin en haar gezelschap krijgen voorgeschoteld als ze op 30 april Utrecht en Houten bezoe ken. Oranjeverenigingen die Konin ginnedag vieren, leggen het ac cent doorgaans op kinderen. Dat is eigenlijk altijd al zo ge weest. Toen in 1885 de eerste Prinsessedag (de voorloper van Koninginnedag) plaatsvond kregen kinderen speciale aan dacht door middel van tombo la's met prijzen. Al hebben Bea trix en haar familie zich wel eens laten ontvallen wat anders te willen dan zaklopen, als de koningin zegt dat ze Koningin nedag wil vieren tussen de mensen, dan krijgt ze ook zak lopen. Dat betekent echter niet dat Houten en Utrecht er niet hun best op hebben gedaan er meer van te maken, zo bleek gisteren bij de officiële presen tatie van Koninginnedag 1999 in het Provinciehuis van Utrecht. De kinderspelen in Houten zijn niet alleen traditioneel oud- Hollandse spelen geworden, maar de gemeente gaat ook nde verder terug in de tijfte meinse spelen en bes so vens aandacht aan d»len woordige (en toekoijeeg speelgewoonten. En|au kunnen de prinsen ejms nen dat ze uitgenodigde om de skates onder e ge of mee te vliegeren. I bez val mogen ze in Hout Ta meente die landelijkr, b tionaal bekend staatf vriendelijk, het stale! klimmen. r Utrecht laat zich zie:* *- de stad kennen: de bulUl de festivals, volksbi en de Dom, waarvai klokken zullen beiei Oranjeverenigingen! koningin ontmoetei Domplein. Op de bi Koninginnedagacti' Utrecht, de Vrijmarl vorstelijk bezoek nil loco-burgemeester omdat je een vrijm; maal niet kunt afzet hekken want dan is l®& I vrijmarkt meer. le k; Utrecht verwacht o| 250.000 tot 300.000 If en van buiten de stad. 50.000 tot 100.000 ders. Voor de bezot beide gemeenten papl. sen aan de rand vanf ste open. ij Pï ^alt, O'

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1999 | | pagina 2