2 L
'Islam krijgt Nederlandse karaktertrekk
Kerk Samenleving
ri
l)
DONDERDAG 8 APRIL 1999 979
VANDAAG
8~~ Volgens de Japanse overlevering werd 26 eeu
wen geleden op de achtste dag van de vierde
APRIL maand, voor ons dus 8 april, Siddhartha Gau
tama geboren, oftewel Boeddha, de stichter
van de wereldreligie het boeddhisme. Om dit te vieren do
pen Japanse boeddhisten vandaag afbeeldingen van de
Boeddha als kind op rituele wijze in thee of reukwater. Ze
noemen deze dag 'Hanamatsuri'. In katholieke kringen is
het vandaag de dag van de heilige Zita. Zij is de patroonhei
lige van dienstboden, huisvrouwen en andere mensen die
huishoudelijk werk verrichten. Zelf was Zita dan ook haar
hele leven letterlijk een dienstmaagd. Ze leidde vanaf haar
kindertijd, zo rond het jaar 1210 na Christus, een sober en
hard leven in dienst van een welgestelde Italiaanse familie
in Monte Sacrato. Het meest opmerkelijke verhaal over Zita
speelt tijdens kerstmis. Ze kreeg van haar bazin een mantel
tegen de kou om naar de kerk te gaan. Daar leende ze de jas
aan een oude, arme en schaars geklede man. Haar bazin
was daar niet blij mee. Maar later, toen de jas werd terugge
bracht, bleek de oude man een vermomde engel te zijn ge-
Hulpbisschop De Jong wordt kanunnik
roermond Hulpbisschop De jong van Roermond is benoemd
tot kanunnik van het kathedraal kapittel van het bisdom. Dit is
het hoogste adviesorgaan Van de bisschop. Zijn benoeming
geldt in eerste instantie voor tien jaar. Oud-hulpbisschop Cas
termans is benoemd tot erelid van het kapittel. De leden van het
adviescollege hebben deken Janssen van Sittard benoemd tot
plaatsvervangend proost (voorzitter) van het kapittel. Janssen
vervangt \icaris-generaal Maessen, die is ingetreden in de trap
pistenabdij in Lilbosch.
Voorlichter bisschoppen naar CDA
utrecht Drs J.M.H. Mourits (41). voorlichter van de rooms-ka-
tholieke bisschoppen, stapt per 15 juni over naar het CDA. Hij is
door de partij gevraagd directeur communicatie en partijont
wikkeling te worden, zo heeft hij gisteren bevestigd. Mourits.
die economie aan de Erasmusuniversiteit in Rotterdam heeft
gestudeerd, was sinds oktober 1990 hoofd pers en communica
tie van het Rooms-Katholiek Kerkgenootschap. Daarvoor was
hij beleidsmedewerker bij het ministerie van volkshuisvesting,
voorlichter van de Katholieke Theologische Universiteit te Am
sterdam en stafmedewerker pers en publiciteit bij de RKK.
'Recht op menswaardig sterven'
utrecht De rooms-katholieke bisschoppen hebben in een
handreiking over terminale zorg gepleit voor het recht van ieder
mens om menswaardig te kunnen sterven. Daarbij behoren
goede zorg. pijnbestrijding en geestelijke verzorging. De aanlei
ding voor de handreiking is de groei van het aantal "hospices',
waar mensen in de terminale fase worden opgevangen. De
handreiking is bedoeld voor degenen die hiermee in de bis
dommen te maken krijgen. Zij moeten erop toezien dat er vol
doende medische, verpleegkundige en verzorgende hulp is. Ook
op het vlak van fondswerving en de irizet van vrijwilligers moet
er voldoende deskundigheid zijn.
Heilige mannen vieren feest
BEROEPINGSWERK
CHR. GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen: te Lisse, A.C. van der
Wekken te Winschoten.
Aangenomen: naar Vlaardingen,
C.J. Droger te Ouderkerk aan de
Amstel.
GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Beroepen: te Berkenwoude, A.J.
Gunst te Benthuizen, die be
dankte voor Kapelle-Biezelinge.
new Delhi Vrouwen raken de voeten aan van heilige mannen
van de Sikh tijdens een feest ter ere van het 300-jarig bestaan
van de Khalsa-vorm van deze religie. Het aanraken van de voe
ten is in deze godsdienst van de Punjab in India de hoogste
vorm van respect. Het derde eeuwfeest beleeft dinsdag 13 april
zijn hoogtepunt in de stad Anandpur Sahib. Daar worden hon
derdduizenden Sikhs van over de hele wereld verwacht.
WEEROVERZICHT BUITENLAND
Weersvooruitzicht KNMI
Geldig tot en met vrijdag.
Noorwegen:
Van het westen uit toenemende
bewolking en veel regen, morgen
geleidelijk overgaand in buien.
Vooral morgen veel wind. Mid-
dagtemperatuur van 0 graden in
het uiterste noorden tot 11 in
het zuiden. Morgen in het zuiden
zachter.
Zweden:
In het zuiden meest droog en
soms wat zon. Naar het noorden
toe meer wolken en regen. Mor
gen veel wind. Middagtempera-
tuur 1 graden in het noorden en
13 in het zuiden, morgen overal
enkele graden hoger.
Denemarken:
Perioden met zon en meest
droog. Middagtemperatuur oplo
pend naar 15 graden.
Engeland, Schotland, Wales en
Ierland:
Wolkenvelden, vooral in Enge
land ook zon en daar meest
droog. In Schotland en Ierland
vooral morgen wat neerslag en
tamelijk veel wind. Maxima 11
tot 17 graden.
België en Luxemburg:
Geregeld zon en meest droog.
Middagtemperatuur oplopend
tot ongeveer 15 graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Flinke zonnige perioden en
droog. Maxima oplopend tot rond
15 graden.
Portugal:
Veel zon en droog. Maxima van
21 tot 28 graden.
Madeira:
Flink wat zon en droog. Middag
temperatuur 22 graden.
Spanje:
In het noorden wolkenvelden en
met name vandaag een enkele
bui, mogelijk met onweer. In het
zuiden vrij zonnig en droog. Mid
dagtemperatuur dalend tot 14
graden in het noorden en 29 in
Andalusie.
Canarische Eilanden:
Vrij zonnig en droog. Maxima
tussen de 25 en 28 graden.
Marokko:
Westkust: vrij zonnig en droog.
Middagtemperatuur uiteenlo
pend van 23 in Tanger tot 30 in
Agadir.
Tunesië:
Wolkenvelden en enkele stevige
regen- of onweersbuien. In het
zuiden meer zon en droger. Mid
dagtemperatuur dalend tot onge
veer 18 graden.
Zuid-Frankrijk:
Vandaag vooral in het oosten en
in de Pyreneeen nog een bui.
Verder geregeld zon en in het
Rhonedal een stevige Mistral.
Maxima ongeveer 16 graden, in
de heuvels rond Lyon enkele gra
den lager.
Mallorca en Ibiza:
Vandaag buiig en bovendien
soms een stevige noordelijke
wind. Morgen geleidelijk droger
en wat meer zon. Maxima dalend
naar 17 graden.
Italië:
Wisselend bewolkt en enkele re
gen- en onweersbuien. Tussen
door ook zonnige perioden. Maxi
ma tussen 14 en 19 graden.
Corsica en Sardinië:
Wisselend bewolkt en enkele re-
gen- of onweersbuien. Soms een
harde wind. Vooral morgen ook
weer zon. Middagtemperatuur
ongeveer 16 graden.
Malta:
Wisselend bewolkt en enkele
buien, soms met onweer. Soms
ook zonnige perioden. Middag
temperatuur rond 18 graden.
Griekenland en Kreta:
bewolkt
onweer
-r
regen
sneeuw
-w-
opklaringen
Aa, hagel
L
mist
windrichting
H
zonnig
1 9 temperatuur
-1000—
veel wetten en regels, en ook tradities, die juist
het dagelijks leven van de gelovigen regelen. Dit
is een belangrijk verschil ten opzichte van het he
dendaagse christendom, waar een strikte schei
ding tussen kerk en staat geldt.
Hier ontstaan veel misverstanden. Nederland, als
liberaal en seculier land, krijgt met de komst van
de islam te maken met een bevolkingsgroep die
vooral orthodox en streng gelovig is. Dat is een
gevolg van de herkomst van veel moslims, die
vaak hun hele leven op het platteland hebben ge
woond.
Gelovige mos
lims erkennen
het bestaan
van atheïsten
riiet, hoewel
Ascha aan
geeft dat ook
in de islamiti
sche wereld
moslims be
staan die het
geloof in Allah
verloochenen.
Hij verwacht
dat de Neder
landse moslims dezelfde processen van ontker
kelijking en modernisering zullen doormaken,
die kerken en synagogen hebben doen leeglopen.
In de jaren dertig werd in Nederland al de eerste
moskee gebouwd. Dat eerste godshuis stond in
Den Haag. Kort daarop kreeg ook het Friese Balk
een moskee. Maar vooral na de oorlog, met de
komst van islamitische Molukkers en later de Su-
rinamers, nam het aantal moslims in Nederland
toe.
De snelste groei vond plaats in de jaren zeventig
en tachtig, toen eerst Turken en later Marokka
nen als gastarbeiders kwamen. Zij lieten nader
hand ook hun familie overkomen. Inmiddels telt
Nederland zo'n 750.000 moslims. Dat is rond 3,5
procent van de tptale bevolking. Er zijn rond 400
moskeeën.
Het klinkt misschien verwarrend, maar moderni
teit en ontkerkelijking zijn niet langer ontwikke
ISLAM IN NEDERLAND
Nederland is een ander land geworden. De spreekwoordelijke boerenkool
met worst en de bruine boterham met kaas hebben tegenhangers gekregen
in couscous, muntthee en lamskebab. Het christendom, dat altijd al een
haat - liefde verhouding kende met het jodendom, heeft er in de afgelopen
dertig jaar een concurrent bij gekregen in de vorm van de islam.
lingen die uitsluitend het westerse cultuurpa
troon kenmerken. Ook in vele islamitische lan
den zie je leegloop van de godshuizen, neemt het
gebruik van alcohol toe en zoeken gelovigen een
eigen weg in de moderne wereld. Zelfs in het
streng - gelovige Iran groeit de invloed van gema
tigde denkers en vermindert de invloed van de
conservatieve geestelijken geleidelijk.
Deze ontwikkelingen zijn in Nederland voelbaar.
Toch lijkt de overheid daar weinig aandacht aan
te besteden. Het valt op dat allerlei groepen, ook
de overheid,
regelmatig
twee stappen
terug zetten
als ergens 'is
lam' voor
staat, zegt
Coskun Cö-
rüz, voorzitter
van de stich
ting Bijzonde
re Leerstoel
Islam aan de
Universiteit
van Amster
dam. ,,Dan
wordt al gauw gedacht dat het een enge club is.".
Cörüz: „Nederland heeft te lang geloofd dat de
komst van de islam een tijdelijke zaak is. Daarom
is nooit geïnvesteerd in de dialoog. Er zal zijn ge
dacht: waarom zou je moeite moeten doen el
kaar te begrijpen als de Turken en Marokkanen
toch weer vertrekken?" Niet alleen de Nederlan
ders hebben dat gedaan, vindt hij. De moslims
zelf zijn ook in gebreke gebleven door zich niet
voldoende open te stellen voor de Nederlandse
taal en cultuur.
Deze wederzijdse onbekendheid tussen autoch
tonen en allochtonen veroorzaakt vooroordelen.
„Alles wat met godsdienst te maken heeft, wordt
haast automatisch afgewezen. En over de islam
wordt gezegd: dat is die bekrompen, intolerante
godsdienst."
Cörüz wijst erop dat te vaak in discussies 'alles in
een grote soepkom wordt gegooid'. Het gaat te
gelijk over asielzoekers, illegalen, mosli
hongerstakers. „Maar je kunt de islami
grantiseren'. De organisaties van mosk
len worden aangesproken op hun leva
schouwelijke taken en niet op hun rol
huis voor migranten. De discussie ovq
is een andere dan de discussie over ask
kers."
Cörüz heeft zijn hoop dan ook gevestij
tweede en derde generatie, de 'kritischi
ren'. „Zij spreken de Nederlandse taal
de cultuur van dit land en van het land
ouders. Zij weten waar de pijnpunten li
zullen zeker niet alles van het geloof go
Zij willen worden aangesproken op hui
drag en hun eigen houding. Zij willen
den veroordeeld om iets dat in Iran ge
Nederland zal moeten investeren in de;
ren. Er zullen, in de ogen van Cörüz, Ni
se imams moeten komen, die de 'Nede
islam kunnen uiüeggen en begrijpelijk
„Je ziet langzaam wat Nederlandse kan
ken verschijnen. Moskeeën, die in de la
herkomst vooral gebedshuis zijn, hebto
een veel grotere sociale functie. De Am
Aya Sophia moskee houdt af en toe al g
eenkomsten waar in het Nederlands wi
preekt."
Hij merkt dat jongeren veel bewuster
godsdienst omgaan. „Mijn eigen vader
de religie om als met een automatische
Mijn moeder draagt een hoofddoek om
moeder dat deed. De nieuwe generatie
cies uiüeggen waarom zo'n doek wordi
gen."
De discussie over het hoofddoekje - en
uiterlijkheden - stoort Cörüz. Die is nie
üjd. Er wordt immers ook niets gezegd
(joodse) keppeltje of de (verplichte) lan
orthodoxe christenen. „Er is geen spral
zo'n doek gezien kan worden als een te
onderdrukking van de vrouw. Maar ei
het belachelijk dat wij op de drempel
ste eeuw nog discussiëren over wat eri
hoofd zit, en niet wat er in zit."
Angst kenmerkt nog steeds de relatie met het 'nieuwegeloof
Christenen en joden le
ven inmiddels al eeu
wen harmonieus in Ne
derland samen. Voor de
moslims geldt dat nog
niet. Angst, maar vooral
gebrek aan kennis, ken
merkt de relatie met dit
'nieuwe' geloof. Plotse
ling - zo lijkt het althans
- kregen de binnenste
den een mediterraan
karakter. Hoofddoekjes
en gewaden, mantelpak
jes en spijkerbroeken
bewegen zich tegen
woordig naast elkaar.
DOOR LOUIS BURGERS/GPD
Angst? „Er is geen reden om bang te zijn. Veel
belangrijker is het dat we te weten komen waar
die angst vraag vandaan komt," zegt hoofddo
cent godsdienstwetenschappen Ghassan Ascha
in zijn werkkamer op de Utrechtse universiteit.
„Ik denk dat het komt door de berichtgeving. Die
is in het westen vooral politiek. Er wordt de na
druk gelegd op het Midden-Oosten, op funda
mentalisten en op het optreden van extremisti
sche uitwassen als Irak."
Ten onrechte, maakt de docent duidelijk. De isla
mitische wereld is veel meer dan extremisme en
fundamentalisme. „We praten over een vijfde
van de wereldbevolking, over veertig landen waar
het islamitische geloof de grootste stroming is.
De cultuur en de geschiedenis van die landen
verschillen enorm. De beleving is overal anders.
De islam is geen 'ding', maar een levende cul
tuur. Die verschilt per plaats en is ook afhankelijk
van de plaatselijke gewoonten.
Ascha denkt dat deze ontwikkeling zich ook in
Nederland zal voordoen, „net zoals de islam in
Iran of Afghanistan anders is dan in Marokko of
Egypte." En net als bij het christendom kent ook
de islam zijn orthodoxe stromingen, een meer
humanitaire richting en zelfs feminisme. „In Ne
derland vinden we al deze stromingen ook terug.
En zoals bij elke godsdienst zegt elke afzonderlij
ke stroming, dat zij als enige teruggaat naar de
bron van het geloof."
Net als bij het christendom heeft de islam sinds
de stichting, nu 1477 jaar geleden, talloze tradi
ties in het geloof opgenomen. De manier van le
ven van een moslim op het platteland van Tur
kije of Marokko verschilt enorm van het geloofs
leven in grote steden als Istanbul, Casablanca of
Amman.
Ascha: „De mensen zijn opgegroeid op een be
paalde manier. Hun traditionele manier van le
ven hebben zij in hun opvattingen van het geloof
opgenomen. Diezelfde mensen proberen nu hun
gewoonten over te dragen naar Nederland en
door te geven aan hun kinderen. Maar die zijn
hier geboren of in ieder geval opgegroeid, en
hebben daar nauwelijks een boodschap aan. De
band met het land van de ouders wordt steeds
losser."
De islam ziet het jaar 622 van onze jaartelling als
het begin, het jaar nul. In dat jaar stichtte de pro
feet Mohammed in Medina zijn eerste gemeen
schap van gelovigen (umma). Binnen dit nieuwe
geloof, dat de koran ziet als het woord van God,
bestaat geen formele scheiding tussen staat en
moskee. De door Allah gegeven wetten (sharia)
gelden zowel voor het godsdienstige als het dage
lijks leven. En net als het jodendom kent de islam
Vandaag zonnige perioden en
droog. Morgen vanuit het westen
enkele regen- en onweersbuien.
Op Kreta en Rhodos nog mooi.
Middagtemperatuur rond 20 gra
den.
Turkije en Cyprus:
Flinke zonnige perioden en
droog. Middagtemperatuur tus
sen 17 en 24 graden.
Duitsland:
Vandaag vooral in het noorden
en oosten nog enkele buien. Ver
der zonnige perioden en droog.
Morgen meer zon en warmer.
Maxima vandaag rond 12 gra
den, morgen stijgend naar 15.
Zwitserland:
Wisselend bewolkt en enkele
buien, Soms ook zon. Morgen
VRIJDAG 9 APRIL 1999
Zon- en maanstanden
Zon op 06.58 Zon onder 20.25
Maan op 03.38 Maan onder 12.20
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 09.39 22.36 09.12 22.09
Laag 05.30 18.04 05.11 17.45
droger en meer zon. Middagtem
peratuur rond 14 graden in het
noorden, maar 18 in aan de
zuidzijde van de Alpen.
Oostenrijk:
Wisselend bewolkt en enkele
buien. Morgen droger en meer
zon. Maxima 15 graden.
Polen:
Wisselend bewolkt en enkele
buien. In de loop van morgen
Klagenfurt
Kopenhagen
Las Palmas
droger en meer zon. Middagtem
peratuur ongeveer 15 graden.
Tsjechië en Slowakije:
Bewolkt en van tijd tot tijd regen
of motregen. Morgen minder bui
ig en wat meer zon. Middagtem
peratuur ongeveer 15 graden.
Hongarije:
Zowel vandaag als morgen enke
le buien. Temperatuur dalend
naar tot ongeveer 17 graden.
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
KANTOOR
Rooseveltstraat 82 071-5356 356
Postadres Postbus 54,
2300 AB Leiden
ABONNEESERVICE
Abonnementen 071-5128 030
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging
Ma. t/m/vr.18.00-19.30 uur en
Zaterdag 10.00-12 00 uur 071-512
DIRECTIE
B.M. Essenberg,
W.M.J. Bouterse (adjunct)
J. Kiel (adjunct)
HOOFDREDACTIE
J.G. Majoor,
T. van Brussel (adjunct)
L.F. Klein Schiphorst (adjunct)
W.F
REDACTIE
F Blok, chef eindredactie algemeen
T Brouwer de Koning, chef redactie Rijn- en
Veenstreek
D C van der Plas, chef eindredactie regio
J Rijsdam, chef redactie nieuwsdienst/kunst
W. Spierdijk, chef sportredactie
E. Straatsma, chef redactie Regio Leiden
R.I.M. van der Veer, chef redactie
Duin- en Bollenstreek
W.F. Wegman, chef redactie Leiden
TELEFAX
Advertenties 071 - 5323 50
Familieberichten: 023- 531'
023- 5320 216
Redactie 071-5321 921
Hoofdredactie: 071-53155
ADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag v;
071- 5356 230
RUBRIEKSADVERTElt
Maandag t/m vrijdag van 8 30^- P
071- 5143 545
ABONNEMENTEI
bij vooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per kwartaal (acceptgiro)
per half jaar (acceptgiro)
per jaar (acceptgiro)
Abonnees die ons een machtiging
het automatisch afschrijven van li
abonnements- geld, ontvangen f
betaling.
VERZENDING PERK
Voor abonnementen die per post
worden verzonden geldt een toe [s o
aan portokosten per verschijndag
LEIDSCH DAGBLAD OP CAS! ls
Voor mensen die moeilijk lezer. ït d
hebben of blind zijn (of een an^r rit
leeshandicap hebben), is ei
van het regionale nieuws uit I*
Dagblad op geluidscassette be
informatie 0486-486486
(Centrum voor Gesproken Lectt
ONGEVALLENOIENST
Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth: 24 u. per dag.
Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17.00 u. (uitgezond!
feestdagen).
Leids Universitair Medisch Centrum: 24 u. per dag.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: geen ongevallendienst.
INLICHTINGEN BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN
Diaconessenhuis: tel. 071-5178178.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Elisabeth: tel. 071-5454545.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord. tel. 0172-463131.
Leids Universitair Medisch Centrum: tel. 071-5269111.
ie
l O
de
s h
t d
m
£nb
i zi
bei
ejo
■ilijl
lftse
het
Nederland, als liberaal en seculier land, krijgt met de komst van de islam te maken met een bevolkingsgroep die vooral orthodox en streng gelovig is.
