ei den Regio
oehebfmjs-
uitvesskööp
'Eco-strook
op verkeerde
plek gepland'
Een afasiesoos met computers
Een dubbelrol op de Rembrandt-rëunie
J) uithuis
oilet ontploft spontaan
Leidse studenten in
actie voor Kosovaren
lERDAG 8 APRIL 1999
m wegman. 071-5355414, plv -chef herman joustra. 071-1
n wordt onwel en overlijdt
Een 62-jarige Leidenaar werd gisterochtend onwel in
ïbad De Zijl. Twee medewerksters van het bad reanimeer-
man tot ambulancepersoneel arriveerde. Hij werd met
naar het LUMC overgebracht waarbij de politie alle be-
ijke kruispunten afzette. Bij aankomst in het ziekenhuis
de man te zijn overleden.
ee snelkraken in Leiden
Snelkrakers waren afgelopen nacht actief op twee plaat-
Leiden. Van een sportzaak aan de Breestraat werd rond
vee een etalageruit ingegooid. Er worden skeelers en T-
vermist. Van een bedrijf aan de Maresingel werd rond
voor zes de ruit van een toegangsdeur vernield. Hoewel
Dnenden glasgerinkel hoorden en de politie waarschuw-
jleken de dieven al gevlogen met onder meer computer-
atuur.
denten praten over agressie
De Leidse Studenten Ekklesia houdt zaterdag een sym-
m over agressie. Het CDA-Kamerlid Gerda Verburg legt in
voordracht uit hoe agressie in positieve zin kan worden ge-
t. Andere sprekers zijn de biologe C. lier, psycholoog H.
wijkx, filosoof A. Tol en theoloog A. Lascaris. Hoogleraar
>rlijk recht C. Stolker is voorzitter. Het symposium, in het
irl jw van vereniging Augustinus aan Rapenburg 24, begint
.30 uur en duurt tot 17.00 uur.
Ander voorstel voor Oostvlietpolder
De ecologische zone die in de Oostvlietpolder moet ko
men achter de huizen aan de Vlietweg, kan veel beter
worden verplaatst. Op de plek waar de gemeente de na-
tuurstrook nu heeft ingetekend, kan ze nooit tot haar
recht komen. Dat stelt het Rotterdamse adviesbureau
RBOI in een rapport dat volgende week aan de gemeente
Leiden wordt aangeboden. Volgens het bureau kan de
strook beter verhuizen naar de Dwarswetering, die hal
verwege de Oostvlietpolder ligt dwars op de Europaweg.
Rij blij met standpunt
>vincie over Oostvlietpolder
het collegeprogramma
nieuwe provinciebe-
wordt de slibstort in de
ietpolder nog net niet ge-
t. Maar volgens wethou-
van Rij gaat de provincie
door de bocht door aan
digen dat het standpunt
e baggerstort mogelijk op
ng gaat wanneer de on-
;en die nu lopen daar
ing toe geven. ,,Dat is
inst. Bij het oude coUege
et
zou zo'n bijzin er niet in heb
ben gestaan", aldus Van Rij.
In het gisteren gepresenteer
de collegeprogramma stelt het
nieuwe provinciebestuur dat
vervuild slib zo veel mogelijk
moet worden hergebruikt of
verwerkt. Het storten van slib,
zoals in de Oostvlietpolder,
mag alleen nog worden gedaan
zolang er geen betaalbare alter
natieven zijn. Van Rij: „Daar
mee zit de provincie op één lijn
met de gemeente. En dat is al
tijd prettig."
n «eric-jan berendsen
tijdelijk toilet aan de
m Buysingstraat in de
s is gisteravond 'ontploft',
rtbewoners hoorden een
de wc die was neerge-
bij een bouwplaats en
■schuwden de politie,
iten troffen een omhoog
TCj M hoten wc-bril en een ro
le pot aan. De oorzaak
de knal is onbekend.
"Pu ralsnog denkt de politie
een 'spontane' ontplof-
Vuurwerk wordt uitge-
in geacht omdat er in de
geen brand- of schroei
en zijn gevonden.
half tien hoorden
rtbewoners een enorme
knal. De deur van het bouw-
toilet stond wagenwijd open
en er kwam rook uit het hok
je. Er waren weliswaar kinde
ren in de buurt aan het spelen
maar die waren zo geschrok
ken dat de politie er van over
tuigd is dat zij niets met de
ontploffing te maken hadden.
Een personeelslid van het be
drijf G.E. Capital, eigenaar
van het toilet, kon vanoch
tend slechts gissen over de
oorzaak van de knal. „Ik heb
wel eens verhalen gehoord
over ontploffingen ten gevol
ge van chemische reacties",
aldus medewerker Ton Vink.
„Maar dat zoiets hier is ge
beurd, kan ik me niet voor
stellen."
onno havermans
Ze piekert er niet over op haar
lauweren te rusten. Ze is inmid
dels 71, maar vakantie zat er al
die jaren niet in voor de Leidse
logopediste Agatha Köbben-
van Vessem. Nog altijd zit ze
urenlang achter de computer,
die zelfs meegaat tijdens een
bridgeweekeinde buiten de
stad. „Ik ben nog lang niet
klaar, ik heb nog zoveel idee-
en." Kobben wil nog één
droom verwezenlijken: een
soos in Leiden waar afasiepati-
enten elkaar ontmoeten en
kunnen kennismaken met de
onbegrensde mogelijkheden
van de computer.
De Leidse zet zich al sinds
1973 in voor afasie-patiënten,
mensen die door een hersenbe
schadiging moeite hebben met
taal. Haar inspanningen leid
den onder meer tot het compu
terprogramma Xompro 2000,
waaraan ze bijna vief jaar heeft
gewerkt. Daarmee kunnen afa-
siepatiënten tot ver in de nieu
we eeuw uit de voeten. Tijdens
de introductie van het pro
gramma, twee weken geleden,
kreeg Kobben voor haar vele
werk uit handen van minister
Borst een hoge koninklijke on
derscheiding (Ridder in de orde
van de Nederlandse Leeuw).
„Je kunt een vel papier en
een stift gebruiken om mensen
met een taalstoornis weer
woorden te leren", zegt me
vrouw Kobben, „maar de com
puter biedt zoveel meer moge
lijkheden. Het is een fantastisch
hulpmiddel. Toen ik als logope
diste begon was er heel weinig
materiaal voorhanden. Ja, het
leesplankje, maar daar zit je als
volwassene niet op te wachten.
Toen ik een jaar of twaalf gele
den bij de Technische Universi
teit Delft een programma voor
afasiepatiënten mocht uitpro
beren, was ik meteen verkocht.
Er was een vrouw van ver in de
tachtig, nog heel vitaal, maar ze
leed al tien jaar aan afasie. Ik
zette haar achter de computer
en na veertien dagen hoorde ik
achter me hoe ze woordjes zat
te spellen. Zo'n snelle vooruit
gang, daar had niemand meer
op gerekend."
De kosten van het program
ma maakten grootscheeps ge
bruik echter onmogelijk. „Ik
heb het hoofdbestuur van de
Afasie Vereniging Nederland
(Kobben behoorde in 1977 tot
de oprichters, red.) daarop
voorgesteld zelf zo'n program
ma te ontwikkelen." Kompro
2000 is al weer het derde pro
gramma dat Kobben ontwierp.
Want de ontwikkelingen staan
niet stil. In de 25.000 taaloefe
ningen zijn achtduizend foto's
verwerkt, plus gesproken tekst.
Via taalspelletjes, zoekzinnen
en synoniemen leren mensen
opnieuw praten, lezen en
schrijven. „Het is niet alleen
fraaier, maar ook functioneel.
Dankzij de computer is de pati
ent niet afhankelijk van iemand
anders. En dat ontlast vooral de
partner die vaak ook als thera
peut moet optreden, wat zelden
goed is voor de relatie. Je kunt
de oefeningen net zo vaak doen
als je wilt, het is niet kinderach
tig en je kunt het allemaal zelf
doen."
In Nederland lijden ongeveer
35.000 mensen aan afasie. De
beschadiging in de hersenen
(meestal de linkerhersenhelft)
ontstaat door een infarct (be
roerte) of ongeluk. „Jaarlijks ko
men er 3000 patiënten bij en
dat aantal zal alleen maar toe
nemen door de vergrijzing.
Maar niet alleen ouderen krij
gen afasie, ook jongens die met
hun brommer onderuit gaan,
kunnen een hersenbeschadi
ging oplopen."
Afasie leidt al snel tot een iso
lement. Taal is immers het
communicatiemiddel bij uit
stek en wje dat niet beheerst,
staat buitenspel. „Ik merk dat
zelf omdat ik slechthorend
ben", zegt Kobben. „Maar ik
doe daar niks minder om, ik
vraag gewoon of mensen iets
nog een keer willen zeggen.
Maar zware afasiepatiënten
trekken zich terug. Daarom zijn
de vrijwilligers van de afasiever-
eniging zo belangrijk. Die hel
pen niet alleen bij de taaloefe
ningen, ze zorgen ook voor
contact." Om in Leiden een
afasiesoos te kunnen oprichten,
zoekt Kobben nieuwe vrijwilli
gers. „Ik wil ze wel enthousiast
maken om te helpen bij spelle
tjes en geheugentraining. Het is
natuurlijk niet zo dat alles ach
ter de computer weer goed
komt. Maar de hersens worden
geactiveerd en dat is belangrijk.
Bovendien is het ontzettend
leuk om te doen. Ik hoor men
sen vaak lachen, het werkt aan
stekelijk: Ha fijn, ik ga weer
naar mijn computer."
leiden ruud sep
RBOI heeft de ecologische zone
onder de loep genomen in op
dracht van dokter A. Loncq de
Jong, die in de door de gemeen
te geplande eco-strook een art
senpraktijk wil vestigen. Vol
gens RBOI-onderzoeker E. van
der Aa is de strook langs de
Vlietweg 'zeer ongeschikt als
verbindingszone'. Een ecologi
sche verbinding is bedoeld om
allerlei dieren in staat te stellen
om zich te verplaatsen van het
ene naar het andere natuurge
bied. Daarvoor is het nodig dat
de zone niet of nauwelijks on
derbroken wordt. Langs de Vliet
wordt de strook sowieso door
sneden door de toegangswegen
naar de volkstuinen. Maar dat
is volgens Van der Aa nog niet
TEGEN ELK AANNEMELIJK BOD
Wij moeten leeg - alles r
Nieuwe huurder staat te dringen. Wij r
MET KORTINGEN TOT 70
Onze hele voorraad wordt verkocht. Profiteer hiervan.
-■EXCLUSIEVE I
N T E R I E U R S
Schoolstraat 32
2251 BJ Voorschoten
Telefoon 071 - 5613609
eens het ergste. „Maar als je de
strook zoals de gemeente langs
de Vliet legt, dan komt hij uit op
het breedste stuk van de Euro
paweg. Je mag al blij zijn als
daar per jaar één egel levend de
overkant haalt. Nee, zelfs dat
lukt niet eens.
De onderzoeker stelt een al
ternatieve eco-strook voor, die
volgens hem verschillende
voordelen heeft. Hij is goedko
per aan te leggen, neemt min
der ruimte in beslag, kan benut
worden als waterberging voor
het bedrijventerrein en is bo
vendien wél effectief als ecolo
gische verbinding. „Een strook
van dertig tot vijftig meter
breed langs de Dwarswetering
is een perfect alternatief voor
de ecologische zone", vertelt
Van der Aa. „De Dwarswetering
gaat in een mooie brede duiker
onder de Europaweg door. zo
dat je een goede aansluiting
hebt.
Belangrijk voordeel van het
RBOI-alternatief is volgens de
onderzoeker dat er in zijn opzet
meer ruimte overblijft voor zo
wel de volkstuinders als het be
drijventerrein. „Bovendien, die
Dwarswetering ligt daar al iets
van vijfhonderd jaar. Dat is een
landschapselement waar je bij
je planvorming heel voorzichtig
mee om moet gaan. Dat is een
morele plicht. Ik was echt heel
verbaasd om te zien dat de ge
meente daar gewoon een be
drijventerrein overheen gooit."
Verantwoordelijk wethouder
T. van Rij reageert in eerste in
stantie afwijzend op het alter
natieve plan. „We hebben de
ecologische zone niet voor niets
aan de Vliet gepland. Door de
strook dicht bij de huizen te
houden, krijgt hij een extra re
creatieve functie. Bovendien
vrees ik dat bij een strook direct
langs een bedrijventerrein de
ecologische waarde in het ge
ding komt."
iorgenavond de allerlaat -
Ne ünie van de Rembrandt
engemeenschap aan de
hstraat losbarst, is Kees
jen zeker van de partij,
lubbelrol welteverstaan.
de 50-jarige Leiderdorper
urZ( aide in 1970 zijn HBS-di-
r( ia op het Rembrandt om er
83 als leraar maatschap-
;r terug te keren,
leerling zat ik eerst op het
>telijk Lyceum (Visser 't
t, red) maar daar werden
haar en spijkerjacks in de
zestig niet geaccepteerd,
oest van die school af. Via
.OI-cursus deed ik Staats-
len in Den Haag. Zonder
taat. Ik combineerde die
e met een baantje in
crijk waar ik in de zomer-
iouw zat. In '69 kwam
het Rembrandt om eind-
ien te doen. In het begin
0d
\CHT
was het wel even wennen aan
het klassikale maar al gauw was
het Rembrandt meer dan een
school. Het was bijna jammer
wanneer het vakantie was. We
trokken toen ook ontzettend
veel buiten school met elkaar
op. Nog steeds zie ik vrienden
uit die tijd."
„Leuke herinneringen? Overde-
vest in koffietent Mariton aan
de Burggravenlaan tegenover
de school. Ik liet mij vijf minu
ten voor het einde van een les
wel eens de klas uitsturen. Dan
had ik bij Mariton tijdens de
pauze in elk geval een zitplaats.
Je had daar een Caballero voor
een dubbeltje en kon er ballen
gehakt eten. Die Overdevest
was nogal op de penning. Als ik
op zaterdag om 12 uur als de
school uitging bij hem binnen
kwam, tilde ik de deksel van de
pan en zei 'zo Overdevest, zijn
je ballen weer gekrompen?' Zo
ontstond de weddenschap dat
ik tien ballen achter elkaar zou
opeten. Ik kwam tot acht maar
moest er wel tien betalen."
„Nog iets leuks: de laatste dag
van het schooljaar was er de
examenstunt. We pikten de
sleutel van de school en zetten
's nachts alle tafels en stoelen
in de gymzaal zodat er nergens
les kon worden gegeven. We
gingen in optocht naar het Van
der Werfpark waar de klasse-
boeken plechtig werden begra
ven."
Na zijn diensttijd en studie so
ciologie kwam Korswagen in
1983 op zijn oude school terug
als leraar maatschappijleer.
„Dat was leuk. De amanuensis
vroeg aan mij 'wat kom jij hier
doen?' Een beetje lesgeven, zei
ik. Nee, ik heb op het Rem
brandt nooit problemen gehad.
In de lerarenkamer zat ik naast
docenten die tegen mij als leer
ling hadden gezegd: Korswa
gen, jij groeit op voor galg en
voor rad. Maar ik werd door ie
dereen geaccepteerd."
„Er was vroeger meer betrok
kenheid van de leerlingen met
de school/Meteen na de laatste
examens trok de examencom
missie zich tenig en werd de
uitslag bekendgemaakt voor
een volle aula met ouders. Een
zenuwentoestand. De namen
van degenen die waren gezakt,
werden afgeroepen. Via de ach
terdeur werden zij naar buiten
geleid. De geslaagden vierden
twee weken feest. Tegenwoor
dig zitten er zes weken tussen
het laatste-examen en de uit
slag. Ik heb het meegemaakt
dat er leerlingen op een cam
ping in Spanje zaten tijdens de
diploma-uitreiking en hun pa
piertje in september pas kwa
men ophalen."
„In 1991 ben ik het onderwijs
Kees Korswagen: „In de lerarenkamer zat ik naast docenten die tegen
mij als leerling hadden gezegd: Korswagen, jij groeit op voor galg en
voor rad. Maar ik werd wél door iedereen geaccepteerd."
FOTO HIELCO KUIPERS
uitgestapt. De motivatie was
weg. In de Ardenneh ging ik
nadenken over mijn toekomst.
Daar kwam ik een tandarts te
gen die ook iets anders wilde.
Als jij je praktijk verkoopt en
met dat geld een camping
overneemt, help ik je, zei ik. Zo
gezegd, zo gedaan. Van een bij
na failliete kampeerplaats
maakten we een bloeiende
camping. Ik ben er zes jaar ge
bleven als hoofd recreatie.
Spelletjes, puzzeltochten en
dergelijke organiseren."
Twee jaar terug had ik dat ook
wel gezien. Toen L
zeiden de leerlingen wel eens
tegen mij dat ik in de zestiger
jaren was blijven steken. Ik be
sloot van de nood een deugd te
maken. Nu heb ik een bedrijfje
met gasballonnen, een suiker
spin en een popcomkar. Daar
naast treed Uc op met een six-
tiesband, The Flops of verhuur
ik mezelf als clown. Ik schrijf
naar scholen, bedrijven en
buurthuizen en bied mijn dien
sten aan. Nee, ik verveel me
geen moment. Zo heb ik het af
gelopen weekeinde nog in De
Kopermólen als paashaas ge
werkt."
Sloepenrace
De meest bekende wedstrijd in
Nederland is de race op het
water tussen Harlingen en Ter
schelling. Maar onze stad moet
er nu ook aan geloven. De eer
ste Leidse sloepenrace is zater
dag een feit. En dat roeien ge
beurt niet in strakke wedstrijd-
boten zoals die van de HoUand
Acht maar in Whalers. Dat zijn
ranke, sneUe sloepen die in het
verleden werden gebruikt bij de
walvisvangst.
Er zijn twee programmaonder
delen. Vanaf 11.00 uur wordt er
vanaf Annie's Verjaardag ge
sprint naar de Blauwpoorts-
brug en om 14.00 uur start de
race over 11 kilometer. Vanaf
het Galgewater gaat de route
via de Rijn en de Korte Vliet
naaf het Rijn en Schiekanaal.
Via Oude Rijn, Herengracht en
Nieuwe Rijn komen de roeiers
weer op het Galgewater uit.
De deelnemende teams komen
uit het hele land. Een ploeg be
staat uit acht roeiers en een
stuurman. Er zijn vrouwen- en
mannenteams.
eric-jan berendsen
leiden annet van aarsen
onno havermans
Leidse studenten zijn een actie
begonnen voor de gevluchte Al
banezen uit Kosovo. Begin vol
gende week moeten er tenmin
ste drie vrachtwagens vol hulp
goederen naar het noorden van
Albanië vertrekken. Een auto
vol medicijnen gaat morgen al
op pad. De studentenstichting
Mara werkt in deze actie samen
met de stichtingen War Child
en Motherhood.
In de hulppakketten moeten
droog voedsel, een deken of
slaapzak en toiletartikelen zit
ten. Verder vragen de hulporga
nisaties een tientje per pakket
als bijdrage in de transportkos
ten. „Wij doen vooral een be
roep op studentenhuizen, maar
we schrijven ook scholen aan",
aldus Dirk-Maarten Molenaar
van Mara. „Daarmee overlap
pen we de andere stichtingen
een beetje, want eigenlijk richt
Motherhood zich op scholen en
War Child op bedrijven. Maar
het gaat nu gewoon om een
grote actie, om goéderen te
brengen waar de nood het
hoogst is. Daarom werken we
ook samen."
Mara ontstond vijf jaar gele
den, toen de Servische opposi
tieleider en hoogleraar Jancovic
in Leiden een spreekbeurt
hield. „Hij vertelde toen al over
de armoede en verschrikkingen
in Kosovo, waarop enkele stu
denten besloten een eerste
transport met hulpgoederen te
organiseren. Daar zijn ze mee
doorgegaan. Telkens nemen
andere studenten de fakkel
over", zegt Molenaar.
Tot dusver werkte Mara, ge
noemd naar de dochter van
prof. Jancovic, in stilte aan ac
ties voor Bosnië, Kroatië en Ser
vië. „We werken min of meer
op bestelling, dan weet je ten
minste dat je niet met de ver
keerde medicijnen en goederen
de weg op gaat. Via bijvoor
beeld de UN-troepen in voor
malig Joegoslavië, die allemaal
een humanitaire afdeling heb
ben, komen we in contact met
ziekenhuizen en andere instel
lingen. Orrtdat deze actie groter
is, zoeken we nu ook de publi
citeit. Iedereen ziet die beelden,
iedereen wil wat doen." Leide-
naars die een bijdrage willen le
veren aan de actie kunnen con
tact opnemen met Mara via te- l
lefoonnummer 071-5145223.
Stichting Motherhood doet
hetzelfde als de collega's van
Mara in Leiden. De organisatie,
die ten tijde van de Golfoorlog
werd opgericht om kinderen in
oorlogsgebieden te steunen,
heeft onder andere verzamel
punten in de Duin- en Bollen
streek. Motherhood vraagt
mensen een bananendoos vol
te stoppen met zaken als een
knuffelbeest en ander speel
goed. een rugzakje, etenswaar
en warme kinderkleding. De
verrassingspakketten moeten
worden voorzien van het op
schrift boy of girl en de leef
tijdscategorie van het kind dat
de doos straks ontvangt. De or
ganisatie vraagt daarnaast per
doos een bijdrage van een tien
tje voor de vervoerskosten.
In Sassenheim heeft een vrij
willigster van Motherhood een
inleverpunt aan de Hoofdstraat
57, waar pakketten op vrijdag,
zaterdag en zondag van 14.00
uur tot 21.00 kunnen worden
ingeleverd. De Landgoedwinkel
van De Olmenhorst aan de Lis-
serweg 481 in Lisserbroek doet
eveneens mee aan de actie
(doordeweeks geopend van
10.00 tot 18.00 uur en zaterdag
van 9.00 tot 17.00 uur). Meer in
formatie over de actie van Mo
therhood via tel: 0252-413165.