ZATERDAGS
BIJVOEGSEL
Diiuy
ZATERDAG 3 APRIL 1999
sch Dagblad
Afgaande op Unipath, de fabrikant
van vruchtbaarheidstest Clear
Plan, hebben heel wat aanstaan
de ouders plannen om een millenniumkind
te verwekken. Clear Plan is een test, waar
mee de eisprong (ovulatie) vrij nauwkeurig
voorspeld kan worden. Volgens de fabrikant
is de test voor 99 procent betrouwbaar. „De
omzet in de eerste drie maanden van dit jaar
is ten opzichte van het vorig jaar verdub-
beid", meldt een woordvoerster van het be
drijf, een medische werkmaatschappij van
Unilever.
Socioloog G. Engbersen, hoogleraar aan de
Erasmus Universiteit Rotterdam, probeert
een verklaring te geven voor het verschijnsel
millenniumbaby. „Je zou geneigd zijn het als
het fin de siècle-gevoel te beschouwen.
Waarin het einde der tijden nadert, de deca
dentie losbarst en mensen zich steeds hedo-
nistischer gaan gedragen. Maar ik beschouw
het eerder als een gevoel van optimisme: een
millenniumbaby als symbool voor een nieu
we tijd. En al geloven we dan niet meer in de
maakbaarheid van deze samenleving, door
de technische ontwikkelingen op het gebied
van geboorte is er toch weer iets maakbaar.
Namelijk een baby op 1 januari 2000.
Daarnaast is er iets in onze cultuur van het
voortdurend op zoek zijn naar nieuwe 'eve
nementen'. Als er iets nieuws is, dan stort
men zich daar op. Het heeft ook alle slechte
eigenschappen van deze eeuw in zich", er
kent Engbersen. „De technische know-how,
gecombineerd met een behoorlijke plat
vloersheid. Toch een beetje van God los zijn.
Het heeft ook iets infantielerigs, iets spelach-
tigs. Een nieuwe variant van Spel zonder
Grenzen. Je gaat niet meer in een rubberboot
zitten om Alphen aan den Rijn te verslaan,
maar je probeert met een millenniumbaby
de tegenstander te kloppen. Optimisme, ver
maak. en slechte smaak, dat is het eigenlijk.
Een baby als eerste kievitsei."
Prof. dr. H. Kanhai, hoofd van de afdeling
verloskunde bij het LUMC, verklaarde de
millenniumbaby een paar weken geleden al
tot 'iets onzinnigs'. Hij vindt dat een geboor-
tepiek rond de jaarwisseling moet worden
voorkomen. Het hele jaar door is er al een te
kort aan verloskundigen. Bovendien heerst
er nog onzekerheid over de millenniumbe
stendigheid van de ziekenhuisapparatuur. In
het LUMC is afgesproken om elke ingreep
die uitstel kan dulden over de jaarwisseling
heen te tillen. „Geboorten zijn accuut maar
hoe aardig het ook is om nu zwanger te wor
den. ik zou het risico niet willen lopen",
meent Kanhai. Daar komt nog bij dat slechts
drie procent van de vrouwen op de uitgere
kend datum bevalt. „En ik denk niet dat er in
Nederland één gynaecoloog te vinden is die
de bevalling vanwege het millennium zal
willen opwekken."
Verschillen
Over de ideale t>evruchtingsdag verschillen
de meningen: in de ene theorie was het 20
maart, in de andere 10 april, volgende week
zaterdag dus. Bierbrouwer Bavaria liep daar
nog iets op vooruit en nam 17 maart als uit
gangspunt. Op die dag spoorde het bedrijf in
paginagrote advertenties aan om aan de slag
te gaan: 'Veel succes vandaag met het maken
van uw millenniumbaby'. Over de gehele
(kleuren)pagina waren rozenblaadjes afge
drukt met het advies 'Losknippen en uit
strooien over aanrecht, wasmachine, beren
vel, kantoormeubel, motorkap, Iiftvloer, bil
jarttafel of bed'.
Volgens de Rotterdamse gynaecoloog dr.
A. Verhoeff (werkzaam in het Zuiderzieken
huis) klopt er van de maart-berekening wei
nig: „Helemaal verkeerd." De veelgenoemde
10 april komt naar zijn mening veel meer in
de richting, maar precies 10 april....? „Ergens
tussen 8 en 10 april, dan moet het gebeu
ren."
Volgens zijn collega dr. A. Alberda, die net
als Verhoeff mensen met vruchtbaarheids
problemen behandelt, blijft het plannen van
een zwangerschap een loterij. „Als een
vrouw normaal vruchtbaar is, is de kans op
een zwangerschap 15 tot 20 procent." Vrou
wen in de vruchtbare periode doen er ge
middeld vijf maanden over om zwanger te
raken. Voor vrouwen rond de 35 jaar duurt
het zelfs acht maanden. Neem daarbij het
maatschappelijk verschijnsel dat steeds meer
vrouwen ervoor kiezen om op latere leeftijd
een kind te nemen, dan moet geconcludeerd
worden dat alle berekeningen iets te eenvou
dig zijn.
Alberda: „Mensen verkijken zich daarop.
Anticonceptie is goed te regelen, maar an
dersom is een heel ander verhaal. Als je echt
een millenniumbaby wilt, zou het in de ko
mende cyclus verwekt moeten worden. Je
kunt geluk hebben, maar de kans dat het
mislukt is vele malen groter." Beide artsen
hebben nog geen verzoeken gehad voor rea
geerbuisbevruchting op 10 april.
Geen garantie
Bovendien biedt een geslaagde bevruchting
absoluut nog geen garantie op een 2000-ba-
by, onderstreept Verhoeff. „Wil je zekerheid,
dan zul je op afroep moeten gaan 'inleiden'
op oudejaarsmiddag; door middel van medi
cijnen weeën opwekken dus. En daar zit
geen enkel ziekenhuis op te wachten hoor,
op zo'n millenniumbaby", zegt hij grinni
kend. „Oud en Nieuw valt van vrijdag op za
terdag. Niemand heeft zin om dan te wer
ken. Hoewel, voor geld doen mensen veel.
Als er veel geld geboden wordt en het zie
kenhuis vindt het lepk om ermee in de publi
citeit te komen... Voor veel geld doen men
sen dingen die ze nu eenmaal anders niet
zouden doen. Maar ik geloof niet dat het ver
schijnsel in Nederland actueel is."
De ziekenhuizen merken er ook nog niet
zo veel van en maken zich nog niet druk. De
ILLUSTRATIE'GPD
I ri
Een kind is geen champagnefles die je
op bestelling ontkurkt bij een feestje",
zei minister Borst van volksgezondheid
onlangs over het verschijnsel
'Millenniumbaby'. Maar als de signalen
niet bedriegen, hebben nogal wat
aanstaande vaders en moeders daar
maling aan. Bij hen leeft de ultieme
wens om op de eerst dag van het jaar
2000 een baby te krijgen. Het tijdstip
om zo'n baby te verwekken nadert met
rasse schreden. Volgens de meeste
deskundigen is 10 april - volgende week
zaterdag - dé datum voor het moment
suprème.
directiesecretaresse van het Sint-Franciscus
Gasthuis in Rotterdam informeert nog wel
even stiekem wanneer dé datum ook al weer
was, voor ze doorschakelt naar H.j.M. van
Dam, manager bedrijfsvoering van de afde
ling verloskunde.
„Bij ons zijn geen signalen en vragen van
ouders binnengekomen met betrekking tot
de millenniumbaby", zegt Van Dam. „Maar
we weten natuurlijk niet wat er achter de
duistere gordijnen gebeurt. We vrezen het
een beetje. De ervaring leert dat mensen zul
ke speciale gelegenheden als de eeuwwisse
ling aangrijpen voor dit soort dingen. Het
ziekenhuis houdt daar wel rekening mee.
Personeel wordt in ieder geval gevraagd rond
die tijd geen grote vakantieplannen te ma
ken."
Volgens een woordvoerder van Rotter
dams Academisch Ziekenhuis Dijkzigt zullen
er best echtparen zijn die een poging gaan
wagen. Daarna rijst de vraag hoe daar op 31
december moreel mee wordt omgegaan.
„Als er ouders zijn die per se net na twaalf
uur 's nachts hun kind willen krijgen, tsja,
wat dan? Moeten we dan zeggen: sorry, maar
dat is niet de bedoeling. Dit is volgens medi
ci niet het gekozen moment om de baby te
halen?"
Zorgen
Verloskundigen en huisartsen kunnen over
een week of vijf al een beetje taxeren of er
daadwerkelijk omstreeks 1 januari 2000 een
'babyboom' te venvachten is. De ziekenhui
zen moeten wat langer geduld hebben. Mil
lennium-moeders die voor de zekerheid een
poliklinische bevalling willen, zullen zich in
de zomermaanden melden. Volgens de zie
kenhuizen is er dan nog tijd genoeg om
eventuele maatregelen, zoals de inzet van ex
tra materiaal en personeel, te nemen.
Verloskundigen maken zich echter nu al
grote zorgen over het vèrschijnsel millenni
umbaby. De Koninklijke Nederlandse Orga
nisatie van Verloskundigen vreest een ernsti
ge piek in de werkbelasting rond de eeuw
wisseling. „De kwaliteit van de zorgverlening
zou door de millennium-babyboom wel
eens voor langere tijd in gevaar kunnen ko
men", luidt de KNOV de noodklok. Een der
gelijke verhoging van de werkdruk kan met
de beschikbare capaciteit niet worden opge
vangen. Ook is het niet mogelijk om snel ex
tra verloskundigen, gynaecologen, kraamver-
zorgers en verpleegkundigen in te schakelen,
betoogt de organisatie. Zeker vanwege de
millenniumproblematiek vindt de KNOV het
geen goed idee om het nieuwe jaar met een
nieuwe baby te vieren.
Gynaecoloog Verhoeff vindt het best dat
mensen een millenniumbaby willen. ,,A1
vind ik het wel ver gaan, misschien zelfs wel
een stap té ver. Ik kan me ook best voorstel
len dat er mensen zijn die zich er aan erge
ren", zegt hij. Verzet tegen de wens om uit
gerekend op 1 januari een kind te baren is
volgens hem echter zinloos. „We moeten
niet te hoge ideaalbeelden koesteren. We
maken hier nu ook met kunst en vliegwerk
mensen zwanger. Mensen van dik veertig
bijvoorbeeld die een sterilisatie ongedaan
willen laten maken omdat ze een nieuwe
partner van dertig hebben en een kind wil
len."
De circa tweeduizend verloskundigen vre
zen handen en voeten tekort te komen om
alle millenniumbaby's straks ter wereld te
brengen. Zij voelen zich het slachtoffer van
de competitiedrang en acties die echtparen
stimuleren een millenniumkindje te verwek
ken.
„Ik kan me er geen voorstelling van ma
ken", zegt Trees van het Kaar van één van de
verloskundige maatschappen in Leiden. „Je
zou denken dat we te maken hebben met
volwassen mensen, die nadenken over hoe
het is om op 1 januari 2000 geboren te wor
den." Of zij en haar collega's extra maatrege
len moeten nemen rond de jaarwisselling is -
natuurlijk - nog onduidelijk. „We krijgen nu
net zicht op de bevallingen in de periode au
gustus/september", aldus Van het Kaar. „De
ziekenhuizen hebben ons wel geadviseerd
om zoveel mogelijk beschikbaar te blijven."
Birthrace 2000
De Britse televisiezenders hebben schaamte
loos de jacht geopend op paren die op com
mando seks willen bedrijven op 10 april.
Tien paren zijn geselecteerd voor de Birthra
ce 2000. Het filmen van de daad zelf is er nog
net niet bij. „We gaan niet onder het bed lig
gen, maar we zijn wel in de huiskamer",
meldt een ITV-woordvoerder. „Dat is de
kick."
In Nederland waren er uitgewerkte plan
nen voor de Nederlandse tegenhanger van
'Birthrace 2000'. Ria Bremers bedrijf Medical
Multi Media zou het produceren en RTL4
had al vele momenten voor dit programma
'Baby 2000' vrijgehouden. Het was zonde
van de moeite, want een lelijk rekenfoutje
gooide roet in het eten. De televisiemakers
sloten zich aanvankelijk aan bij de maart-be
rekening, maar moesten daarna vaststellen
dat de datum 10 april algemeen betrouw
baarder wordt geacht. Bovendien bleken Ne
derlandse stellen nauwelijks te porren voor
zo'n televisie-optreden. Hoewel aanvankelijk
gezegd werd dat de aanmeldingen binnen
stroomden, bleken uiteindelijk slechts vijf
tien echtparen serieuze belangstelling te
hebben. En dat was gewoon te weinig om er
een programma over te maken, zo besliste
het bestuur van RTL4. „De kans op een
zwangerschap wordt dan wel heel klein."
Valt het met de gekte rond de millennium
baby dus toch mee? Gynaecoloog Alberda
denkt van wel. „Maar hoe meer aandacht er
aan wordt besteed, des te meer mensen op
gedachten worden gebracht. Ik hoop dat pa
ren kinderen nemen omdat ze dat graag wil
len, en niet omdat er een nieuw millennium
begint."
HANS GEURENS
TONNY VAN DER MEE
