VN: luchtbrug voor vluchtelingen
In de hel van Kosovo is geen leven meer mogelijk
Buitenland
>ord-Iers vredesoverleg
ee weken opgeschort
Grote twijfel over waarde
gesprek Milosevic-Rugova
De meeste Servische boeren zeggen alleen iets over de NAVO
tunnel bouwwerk van de eeuw
/"jgas De Eurotunnel, de verbinding tussen Frankrijk en
igffit-Brittannië, is uitverkoren tot het bouwwerk van de 20ste
Een internationale jury uit de bouwindustrie liet daarmee
meer de Golden Gate Bridge in San Francisco, de Aswan-
i in Egypte en het Sydney Opera House in Australië links lig-
l De jury heeft behalve naar het ontwerp, ook gekeken naar
-ositieve invloed van de tunnel op de nationale economie
Frankrijk en Groot-Brittannië. De Eurotunnel is de eerste
ti verbinding tussen Groot-Brittannië en het Europese vas-
|d sinds de ijstijd van 12.000 jaar geleden.
-"AVO richt zich straks op Irak'
ftpAls de NAVO klaar is met Joegoslavië zal het bondge-
Schap zich op Irak richten om Iraakse Koerden te helpen
laar autonomie streven. Dat heeft de oudste zoon van de
ru' <cse leider Saddam Hussein, Odai, gisteren geschreven in
commentaar in de krant Babil. Odai zei dat de NAVO een
edent schept met haar hulp aan de Albanezen in Kosovo.
n KW>sche ret>ellen in Noord-Irak genieten in feite autonomie.
N rikaanse en Britse vliegtuigen zien boven Noord-Irak toe op
Bleving van een vliegverbod dat na de Golfoorlog van 1991
afgekondigd om de Koerden te beschermen tegen aanval-
•an de Iraakse luchtmacht.
ont
tsin blijft bij ontslag Skoeratov
jou* President Boris Jeltsin van Rusland heeft procureur-
druk iraal Joeri Skoeratov vandaag ontheven van zijn functie en
opnieuw bij de Federatieraad voorgedragen voor ontslag,
druk iL maand weigerde de raad, de Russische Eerste Kamer,
paschet ontslag van Skoeratov (46) in te stemmen. De procu-
•generaal, die de oorlog had verklaard aan de corruptie,
I Jeltsin begin februari zijn ontslag aan. De president willig-
lt verzoek onmiddellijk in. Maar toen Skoeratov zei dat 'een
ongezonde situatie rond hem en zijn bureau' hem tot zijn
lagaanvraag had gebracht, weigerde vrijwel de gehele Fede-
taad ermee in te stemmen.
edesprijs voor senator Mitchell
De Unesco vredesprijs is toegekend aan de Amerikaanse
tor George Mitchell en premier Sheikh Hasina van Bangla-
De VN-organisatie voor wetenschap, cultuur en onderwijs
Beiden voor hun streven naar vrede in respectievelijk
d-Ierland en Bangladesh. De prijs, circa 260.000 gulden,
t door hen worden gedeeld. Mitchell, de belangrijkste advi-
van de Amerikaanse president Clinton in Noord-Ierse za-
leidde de vredesonderhandelingen in Noord-Ierland vorig
Bissen de strijdende partijen. Sheikh Hasina tekende een
fesakkoord met rebellerende stammen in december 1997.
lelaanvragen in België verdubbeld
el Het aantal asielaanvragen in België is vorig jaar ver
leid ten opzichte van 1997. Bijna 22.000 vluchtelingen klop-
an. Alleen in het recordjaar 1993 waren er meer. Opvallend
3e stijging van het aantal minderjarige asielzoekers. Het
Tiissariaat-generaal voor de vluchtelingen maakte de cijfers
ten bekend. De meesten kwamen uit voormalig Joegoslavië
6) en de voormalige Sovjet-Unie (2.094). Ook veel Congole-
fioemenen en Albanezen zochten onderdak in België,
fnissaris-generaal De Smet noemde het opvallend dat zes-
locent uit Oost-Europa komt.
'(erijnse burgerwachten gedood
isEen bomaanslag heeft woensdag in Algeilje het leven
5t aan twintig leden van de burgerwacht in het dorp Zouie,
veer 610 kilometer ten zuidoosten van Mgiers. Twintig an-
Ieden raakten gewond, zo heeft de Algerijnse krant L'Au-
\ique gisteren gemeld. Volgens de krant behoren de leden
|e burgerwacht tot de eerste burgers die na het begin van
treur in Algerije zeven jaar geleden naar de wapens grepen
,un dorp tegen het leger en extremistische moslims te ver
ten. Verscheidenen hebben in de gevangenis gezeten, om-
Ij zich tegen het bevel van de militairen verzetten om hun
Ins in te leveren.
t veroordeeld voor oorlogsmisdaden
in De 78-jarige Anthony Sawoniuk (78) is gisteren tot le-
ang veroordeeld. De jury achtte hem schuldig aan de
:d op twee joodse vróuwen in het door de nazi's bezette
l in 1942. Twee andere beschuldigingen van moord op jo-
verden eerder geseponeerd wegens gebrek aan bewijs. Het
eerste keer dat in Groot-Brittannië iemand veroordeeld
t voor oorlogsmisdaden in de Tweede Wereldoorlog. Pro
oi wegens in de Tweede Wereldoorlog begane oorlogsmis-
h zijn in Groot-Brittannië pas sinds 1990 mogelijk. Toen
jen speciaal daartoe in het leven geroepen wet in werking.
iaap Dolly baart gezonde drieling
jrgh Het schaap Dolly, het eerste gekloonde zoogdier ter
ld, is moeder geworden van een gezonde drieling. Het
tse Roslin-instituut heeft dat gisteren bekendgemaakt. De
i van de lammetjes is David, die ook Dolly's eerste kind
lie had verwekt. De lammeren, twee rammen en een ooi,
ten op natuurlijke wijze ter wereld. ,,De geboorte van Bon-
Ijna twaalf maanden geleden had al laten zien dat Dolly,
nks haar ongebruikelijke oorsprong voor een gezond nage-
t kan zorgen.'' Dolly werd in 1996 gekloond uit een eicel
en ander schaap.
heeft Rusland 2,4 miljard gegeven
DU» De Europese Unie heeft Rusland voor 2,4 miljard gul-
lan hulpgoederen geschonken sinds daar in augustus de
Dmische crisis uitbrak. Dat maakte het EU-bureau in Mos-
Jisteren bekend. Op 25 maart is een begin gemaakt met de
Der van een nieuwe voorraad voedsel en hulpgoederen ter
de van 850 miljoen gulden. Sinds augustus, toen de rege-
le waarde van de roebel moest loslaten, is de koopkracht
Ie Russen sterk gedaald. Ofschoon in het grootste deel van
ind nog grote hoeveelheden voedsel voorradig zijn, be
er in afgelegen delen van het land voedseltekorten.
HARM HARKEMA
derhandelingen over het
derse vredesproces zijn
ti opgeschort tot 13 april,
e dagen en nachten in
praten, zijn het Republi-
Sinn Fein en de Unionis
ing te vinden voor de nu
recht knden durende patstel-
N&nks zware druk van de
premier Blair en diens
jllmbtgenoot Aliern hield
fein staande dat zij niet in
fe het Iers Republikeinse
IRA) te dwingen tot het
n van wapens. De Uni-
eisen dat de IRA daar
in begin maakt, voordat
Sinn Fein zitting willen
in een nog te vormen
'Ierse regering,
eadline voor de vorming
e regering zou vandaag
|n. Hoewel de Britse re-
'vantevoren had aange-
Verenigde Staten overwegen droppings goederen
De Verenigde Naties den
ken erover een luchtbrug
voor hulp aan de vluchte
lingen uit Kosovo op te
zetten. Een vergelijkbare
operatie werd onderno
men tijdens de oorlog in
Bosnië, om de door de Ser
viërs belegerde bevolking
van Sarajevo te bevoorra
den. Bij de luchtbrug zou
op de Albanese hoofdstad
Tirana en de Macedoni
sche hoofdstad Skopje
moeten worden gevlogen.
GENEVE-WASHINGTON-TIRANA
De Verenigde Staten overwegen
op hun beurt de mogelijkheid
van droppings van humanitaire
hulpgoederen in Kosovo zelf.
Die hulp zou ook bedoeld zijn
voor de leden van het Kosovo
Bevrijdingsleger (U£K). Woord
voerder Rubin van het ministe
rie van buitenlandse zaken zei
dat gisteren na een telefonisch
onderhoud met U^K-leider
Tha<;i.
De VN-vluchtelingenorgani-
satie UNHCR maakte gisteren
bekend dat de afgelopen negen
dagen 180.000 etnische Albane
zen uit Kosovo zijn gevlucht of
verdreven, van wie zeker
160.000 naar Albanië, Macedo
nië en Montenegro. UNHCR-
functionarissen bij grensover
gangen vergeleken de taferelen
daar met 'de laatste chaotische
dagen van de Tweede Wereld
oorlog'.
In Macedonië kwamen
woensdag en gisteren zes trei
nen met in totaal meer dan
25.000 vluchtelingen aan. Velen
van hen konden nergens naar
toe, omdat de opvangcentra
overvol zijn. Vluchtelingen ver
telden dat in de treinen een ou
de man en een oude vrouw wa
ren overleden, en dat er onder
weg drie baby's waren geboren.
Een tentenkamp op een sportterrein in de Albanese hoofdstad Tirana heeft het zwaar te verduren door hevige regenval. Het tentenkamp is opgezet
gen uit Kosovo die elke dag de grens met Albanië oversteken.
De passagiers waren in Pristina, een file van zo'n dertig kilome- De hulp komt intussen lang- veel meer vliegtuigen beschik-
de hoofdstad van Kosovo, door ter te wachten op toelating. Ook zaam op gang. In Tirana landde baar zullen moeten komen,
gewapende Serviërs uit hun aan de grens tussen Kosovo en gisteren één vliegtuig met hulp- In Duitsland kwamen de mi-
huizen gesleurd en gedwongen Albanië stond een file van tien goederen. De UNHCR heeft het nisters van buitenlandse zaken
op de trein gezet. kilometer, vooral als gevolg van toestel van Groot-Brittannië in van de Europese Unie en van
De toestand aan de grens met de trage registratie van vluchte- bruikleen gekregen. De organi- Balkanlanden gisteren bijeen
Macedonië is volgens de UNH- lingen door de Albanese autori- satie zei dat er met het oog op om een strategie uit te stippe-
CR volstrekt chaotisch. Er stond teiten. het grote aantal vluchtelingen len. Duitsland, de huidige EU-
voor de tienduizenden vluchtelin-
FOTO EPA FIUPPO MONTEFORTE
voorzitter, zal voorstellen om
de lasten voor de opvang van
vluchtelingen binnen de EU te
verdelen. Landen die veel men
sen opvangen, zouden geld
moeten krijgen van landen met
weinig vluchtelingen.
KUKES HARALD DOORNBOS
CORRESPONDENT
Een week geleden nog liet Vlora, een
24-jarige etnische Albanese, telefo
nisch vanuit Kosovo's hoofdstad Pris
tina weten dat zij en haar familie in le
ven waren. „We zijn bang, we zitten
thuis", zei ze. Drie dagen later ging de
telefoon nog wel over, maar niemand
nam op.
Was ze afgevoerd? Gevlucht mis
schien? Of durfde ze simpelweg de te
lefoon niet meer op te pakken? Nie
mand die het wist. Er braken dagen
van spanning, ongerustheid en onze
kerheid uit. Tot gistermorgen. Via, via
werd bevestigd dat Vlora in Macedonië
was aangekomen. Etnisch weggezui
verd, dat wel. Maar tenminste nog in
leven.
Met honderdduizenden etnische Al
banezen op de vlucht lijkt iedereen el
kaar zo ondertussen kwijtgeraakt te
zijn. De telefoonlijnen met Kosovo
doen het nauwelijks nog. Hele gebie
den zijn ontvolkt. Vluchtelingen die in
Macedonië of in Noord-Albanië arrive
ren, spreken over standrechtelijke exe
cuties, martelingen en andere wreed
heden begaan door de Serviërs. Ieder
een houdt z'n hart vast, wie is dood of
zoek, wie heeft het gered?
Zo werkte Vlora op het perscentrum
van het kantoor van de internationale
waarnemers in Pristina. Hierdoor ken
den veel journalisten haar. Iedereen
noemde haar altijd 'kleine Vlora', aan
gezien ze een collega had die iets gro
ter was en die ook Vlora heette. Zij
werd 'grote Vlora' genoemd. Van grote
Vlora, 19 jaar oud, is al sinds vorige
week zaterdag niets meer vernomen.
Niemand weet waar ze is.
En datzelfde geldt voor Blerim. Hij
werkte als persoonlijke cameraman
van William Walker, het hoofd van de
waarnemers. Toen Walker en zijn mis
sie echter bijna twee weken geleden
uit Kosovo vertrokken, kneep Blerim
hem al fiks. Hij was immers een jonge
man, en iedereen weet wat Serviërs
kunnen doen met jongemannen. En
omdat de twee bodyguards van Wal
ker, beiden etnische Albanezen, in
middels al zijn vermoord, is iedereen
nu zeer bezorgd.
Vluchtelingen die de grens met Al
banië oversteken, kunnen heel soms
een stukje aan de puzzel toevoegen.
Alle winkels zijn geplunderd, NAVO-
bommen hebben het politiebureau
vernietigd, overal zijn paramilitaire
troepen aanwezig, zo vertellen de
vluchtelingen. Huizen van Albanezen
worden binnengevallen, de bevolking
geslagen, beroofd en verjaagd.
Niemand weet hoeveel mensen nog
in Pristina wonen. Veel overgebleven
Albanezen in Pristina houden dag en
nacht de wacht bij het raam van hun
huis zodat ze wellicht nog een mi
nuutje hebben om te vluchten indien
de politie arriveert.
Het huis waar ik tot vorige week
woensdag woonde, is in brand gesto
ken, beweert een vrouw. De eigenaar
van de woning, die met zijn vrouw en
kind op de begane grond woonden, is
nergens te traceren. In de hel van Kos
ovo is geen leven meer mogelijk. Het
enige dat overblijft voor degenen die
in veiligheid zijn, is wachten op dat
ene bevrijdende telefoontje: „Ik leef
nog, ik ben eruit."
BELGRADO-BONN
geven dat de deadline heilig
.was, is die nu toch weer ver
schoven, nadat dat al twee keer
eerder was gebeurd.
Blair en Ahern toonden zich
desondanks optimistisch dat
het vredesakkoord gered kan
worden. Blair vond dat er in
houdelijk vooruitgang is ge
boekt. Zoals de erkenning, ook
van Sinn Fein, dat er een uitein
delijke verplichting is om de
wapens in te leveren. Totnogtoe
was Sinn Fein niet veel verder
gekomen dan de toezegging dat
ze zich voor ontwapening zou
inspannen.
De Unionistische leider Trim
ble toonde zich mede om deze
reden niet ontevreden over de
onderhandelingen. Sinn-Fein-
leider Gerry Adams daarente
gen was teleurgesteld. Sinn
Fein blijft op het standpunt
staan dat de regering zo snel
mogelijk aan het werk moet.
Pas dan kan bij de IRA het ver
trouwen groeien om de wapens
in te leveren.
De Joegoslavische media had
den gisteren een topdag. De te
levisie kon niet alleen de hele
dag uitpakken met de beelden
van drie gearresteerde Amerika
nen, maar ook nog eens met de
eerste ontmoeting in een jaar
tussen president Slobodan
Milosevic en zijn gematigde
Kosovaars-Albanese tegenstre
ver Ibrahim Rugova.
De beelden werden dan ook
doorlopend herhaald. De glim
lachende Rugova rechts, schijn
baar op zijn gemak, en de
vriendelijk teruglachende Milo
sevic links, al even ontspannen
ogend. De twee waren het in
grote lijnen eens geworden over
'een politieke oplossing voor
Kosovo', zo meldde de televisie.
In het Westen wordt weinig
waarde aan de ontmoeting ge
hecht. Woensdag dook de en
kele dagen vermiste Rugova op
eens weer op in Pristina. Hij
deed toen al een oproep aan de
NAVO om de bombardementen
op Joegoslavië te staken, maar
meldde tevens dat hij 'onder
bescherming' van de Servische
politie stond. Velen buiten Joe
goslavië denken dan ook dat de
ontmoeting van gisteren onder
dwang tot stand is gekomen.
De ministers van buitenland
se zaken van Duitsland, Frank
rijk, de Verenigde Staten en Ita
lië daagden Milosevic gisteren
daarom uit te laten zien dat
Rugova daadwerkelijk vrij is in
zijn doen en laten. Ze nodigden
de Albanese leider uit om snel
naar Bonn of Brussel te komen,
zodat hij persoonlijk kan uitleg
gen hoe hij zich een politieke
oplossing voorstelt.
In Kosovaars-Albanese kring
is echter met onrust en irritatie
gereageerd op het onverwachte
opüeden van Rugova. Het radi
cale Kosovo Bevrijdingsleger
(U£K) vindt dat hij te ver is ge
gaan, en dat hij daarvoor moet
worden besüaft. Rugova's op
roep om de NAVO-acties tegen
Joegoslavië te beëindigen, was
in de ogen van U£K-leider Has-
him Tha^i al 'onverantwoord,
onafgewogen en onredelijk',
maar de ontmoeting in Belgra
do was volgens hem zelfs een
De Joegoslavische president Milosevic (links) praat met de gematigde etnisch-Albanese leider Rugova.
'anti-nationale daad'.
Sommige waarnemers me
nen echter dat het militair in
middels bijna verslagen U£K
zich nu bedreigd voelt door de
gematigde Rugova, die tijdens
FOTO REUTERS
de verharding van de strijd in omdat hij op die manier verlo-
de afgelopen maanden flink ren terrein op het UQK zou
aan invloed had ingeboet. Vol- kunnen terugwinnen. Daar zou
gens de waarnemers zou Rugo- hij na een eventueel akkoord
va's bezoek aan Belgrado wel dan garen bij kunnen spinnen,
degelijk vrijwillig zijn geweest,
Grote onrust in
Montenegro na
ontslag legerchef
PODGORICA AFP-Rtr
In de Montenegrijnse hoofd
stad Podgorica is gisteren grote
onrust ontstaan na het ontslag
van legerchef Radosac Martino-
vic door de Joegoslavische pre
sident Milosevic. Sommige
Montenegrijnen overwegen te
vluchten naar Bosnië.
Diplomaten vrezen dat de
opvolger van Martinovic, die
zich onafhankelijk opstelde te
genover Belgrado, zich kan ke
ren tegen de Montenegrijnse
president Djukanovic. ,Als de
nieuwe chef van het leger, ge
neraal Obradovic, het zou wil
len kan hij zo president Djuka
novic, die anti-Milosevic is, af
zetten. Dat leger bestaat uit
tienduizend goed bewapende
militairen die het dan opnemen
tegen enkele duizenden politie
agenten", aldus diplomaten.
„Het is een duidelijk teken
dat Milosevic twijfelt aan de
loyaliteit van zijn troepen in dat
gebied en dat baart ons zor
gen", zei woordvoerder Rubin
van het ministerie van buiten
landse zaken.
KUMANOVO CEES VAN DER LAAN
GPD
Het Chetnik-teken (een Servisch kruis)
is her en der geklad op de restanten
van een vernield huis. De bewoners
zijn weggejaagd. Omdat ze geen Ser
viërs waren. Een brug is beschilderd
met hakenkruizen en de niet mis te
verstane boodschappen 'We houden
van Servië' en 'NAVO, donder op'.
Dit is het onherbergzame gebied ten
noorden van de Macedonische stad
Kumanovo, waar woensdagmiddag
drie Amerikaanse militairen in de han
den van Joegoslavië vielen. Een streek
waar vooral Servische boeren ploete
ren om hun hoofd boven water te
houden. Ze hebben weliswaar de Ma
cedonische nationaliteit, maar voelen
zich verwant met Servië.
Ze wonen al honderden jaren in deze
dorpen en werden door het uiteenval
len van Joegoslavië afgesneden van
hun moederland. Hun kinderen zijn
vaak weggetrokken, doorgaans naar
het mondaine Belgrado en soms naar
de Macedonische hoofdstad Skopje.
De drie militairen patrouilleerden vol
gens de NAVO met een Amerikaanse
jeep door dit ruige en vijandige gebied
toen ze door de radio meldden dat ze
beschoten werden. „Help, help, SOS",
was het laatste wat van ze gehoord
werd, voordat ze een dag later als ge
vangen militairen op de Servische tele
visie verschenen.
De meeste Servische boeren houden
hun kaken stijf op elkaar als hun ge
vraagd wordt of ze iets gezien of ge
hoord hebben. Alleen als ze iets over
de NAVO mogen zeggen, barsten ze
los. „De NAVO steunt het terrorisme
van de Albanezen in Kosovo," zegt een
rimpelige Serviër. „Ze bombarderen
onze kinderen", weet een ander.
In het dorpje Karabicane, vijf, zes kilo
meter van de grens met Servië, zet de
63-jarige Vlajko Aleksic zijn schop op
de grond. Ja, hij heeft alles gehoord.
„We konden er niet van slapen", ter
wijl hij met zijn hand richting de grens
wijst. „De hele nacht hoorden we
vliegtuigen en helikopters. We hoor
den voertuigen rijden."
Het Servische dorpje telt 60 oude hui
zen, waar tussendoor een modderige,
onbegaanbare weg naar de grens leidt.
Een weg waar regelmatig verkennings
voertuigen van de NAVO rijden. Even
verderop staan twee Franse pantser
wagens verborgen achter een paar
manshoge struiken. De militairen loe
ren door hun verrekijkers naar de Joe
goslavische federatie.
Volgens de NAVO bevonden de VS-mi-
litairen Gonzales, Ramirez en Stone
zich op Macedonisch gebied, zo'n vijf
kilometer van de grens, toen ze gevan
gen werden genomen. Ze zouden in
een hinderlaag zijn gelopen.
Maar Vlajko Aleksic denkt dat de mili
tairen verdwaald zijn in het grensge
bied. ,,En van wie is dat gebied dan ei
genlijk?", zegt hij. „Ik zou er ook zo
verdwalen. Er is geen duidelijke grens.
Je rijdt zo naar de andere kant, zonder
datje het weet."
Een bord langs de ongeplaveide weg
geeft aan dat de 'border area' wordt
binnengereden. Daarna is het oppas
sen geblazen, een verkeerde weg is zo
genomen. Het is een streek die door
zowel Servië als Macedonië wordt be
twist. Vanaf 1992 heeft een VN-vredes-
macht van 1200 militairen de gemoe
deren weten te sussen langs de grens.
Begin dit jaar moesten de Verenigde
Naties een besluit nemen over de ver
lenging van de vredesmacht. Omdat
Macedonië vorig jaar Taiwan erkende,
gebruikte China haar vetorecht om te
gen te stemmen. Het mandaat liep
eind februari af, de VN-troepen zijn
weggetrokken.
