Publiek in opstand bij Liszt-concours
Gelikte Jacott krijgt de zaal warm
Herlevend verleden lijkt
soms een soort tweestrijd
Cultuur Kunst
Veel te doen
voor Alphens
Mannenkoor
Marianne swingt in Groenoordhallen
lieuw licht op het lijdensverhaal
erstilling na soms onrustige Matthaus
recensie sabine van den berg
Concert: Ruth Jacott Gehoord: 27/3,
Stadsgehoorzaal, Leiden.
Hoe krijg je een zaal los? Ruth
Jacott doet het met een band,
vier backing vocals en nog
eens vier danseressen. Haar
concert heeft een 'showbiz-
z'-achtige uitstraling en biedt
lichtvoetig amusement dat ver
rast door vaart en afwisseling.
De Nederlandstalige liedjes
krijgen tekstueel geen schoon
heidsprijs; ze zijn oppervlak
kig. Ook al probeert de zange
res wat diepgang te forceren
door met haar hand het vre
desteken te maken of door een
liedje van Jules de Corte te zin
gen omdat hij haar vroeger,
met Jasperina de Jong en Ram
ses Shaffy, als voorbeeld inspi
reerde. Het komt ongeloof
waardig over. Ondanks het feit
dat zij alle nummers in het Ne
derlands zingt, doet haar op
treden eerder 'geliktere' Ameri
kaanse voorbeelden als Whit
ney Houston en Madonna ver
moeden.
Want gladjes verloopt de
show zonder meer. In een pa
relgrijs koninginnegewaad van
satijn en op messcherpe hak
ken stapt zij langs de stalen
stellingen waarop dansers en
muzikanten klauteren. De robe
gaat uit en in strapless korset
en zwarte pantalon zingt zij als
een Hollandse catwoman on
der meer de door Fluitsma en
Van Tijn geschreven liedjes:
Vrij met mij' en 'Vrede' die op
vorige albums verschenen.
In april komt haar nieuwe cd
uit en daarvan liet ze vanzelf
sprekend al iets horen. Zoals
het akoestische 'Leun op mij'
dat zij zittend, met de zangers
en muzikanten om haar heen
verzameld, zong. Van zo'n on
gedwongen tafereeltje was
voor de pauze nog geen spra
ke. Maar het verschil in dyna
miek maakt juist het laatste
deel interessant
De eerste helft waren vooral
de danseressen opvallend aan
wezig. In stringetjes of rokjes
danste het viertal strakke sexy
choreografieën zoals je die wel
uitgevoerd ziet door de dan
sers die broer en zus Jackson
omringen. Later treden de zan
gers en zangeressen die voor
harmonieuze backing vocals
zorgen meer op de voorgrond.
De schreeuwerige belichting
geeft een disco-effect maar de
uitdossing van de hele groep
had wel iets kleuriger gekund
dan al die verschillende kos
tuums (met veel afzichtelijke
stropdassen) in zwart en wit.
Jacott flirt met haar zaal,
schudt haar borsten en loopt
stoer de zaal in als een toe
schouwer haar liedje afmaakt
voor zij het zelf kan doen. Ze
biedt haar bewonderaars over
zichtelijke glamour: „Niks
moet, alles mag. Let niet op de
buren want iedereen geniet op
zijn eigen manier, zeg ik altijd
maar." Ze krijgt het in een oog
wenk voor elkaar: in een walm
van warmgeworden haarlak en
zwaar parfum hijst de uitver
kochte zaal zich en masse uit
de paarse bekleding.
over niet in het concoursregle
ment.
Okada, Vacatello en Li, die tij
dens de finale op een geestdrif
tige manier werden begeleid
door het Radio Symfonie Orkest
onder leiding van Kenneth
Montgomery, gingen met res
pectievelijk vijfentwintigdui
zend, vijftienduizend en tien
duizend gulden naar huis. Er
was ook een persprijs (vijfdui
zend gulden) voor de Fransman
Olivier Besnard op grond van
diens interpretatie van Liszts
Sonate in b tijdens de halve fi
nale. De TROS zendt a.s.
woensdagavond een televisiere
portage uit.
MUZIEK
RECENSIE SUSANNE LAMMERS
Concert: Jubileumconcert Alphens Man
nenkoor o.l.v René Fons M m.v. Ensem
ble Jeroen van der Star en The Deep River
Quartet. Gehoord: 27/3, Rijnstreekhal,
Alphen a/d Rijn.
Het Alphens Mannenkoor be
staat 25 jaar, en dat werd zater
dagavond gevierd met een
groot jubileum-concert. Voor
de pauze zingt het in het nieuw
gestoken koor, begeleid door
het Ensemble Jeroen van der
Star, na de pauze volgt een op
treden van het bekende Deep
River Quartet.
Het meer dan honderd man
tellende koor zingt geen inge
wikkelde stukken en onder
streept daardoor het ontspan
nen en feestelijke karakter van
de avond. Het begint met het
soldatenkoor uit de opera
'Faust' van Gounod. Uit Rus
land komt het Avondgebed van
Bortnianski en het overbekende
Wolga-boottrekkerslied 'Ei
Oechnjem'. Uit Amerika voor
namelijk gospels en musical
liedjes.
Zingen bij het Alphens Man
nenkoor is ongetwijfeld heel ge
zellig, maar een muzikaal hoog
tepunt is dit jubileumconcert
helaas niet. De klankkleur en de
homogeniteit van het koor is
wat moeilijk te beoordelen door
de versterking die blijkbaar no
dig was om de grote Rijnstreek
hal te vullen, maar de micro
foons lichten niet de beste kant
van het koor uit. En ondanks de
versterking wordt er veel te
hard en ongenuanceerd gezon
gen. Hoe later op de avond, hoe
heser het bovendien wordt. De
tempi liggen laag, de ritmiek is
weinig soepel en puntigheid is
ook niet het fort van het koor.
Expressie wordt niet gezocht en
dus ook niet gevonden. De be
geleiding is daarentegen boven
gemiddeld. Het Ensemble Je
roen van der Star speelt uitste
kend en geeft 'Seventy-six
trombones' zelfs swing en leu
tigheid mee. Ook de 'Gospel
Rhapsody' wordt door hun in
termezzo's een stuk boeiender
en lichtvoetiger. Maar het koor
heeft de komende 25 jaar nog
een hoop te doen.
Onderscheiding
voor oprichter
ALPHEN AAN DEN RUN»
Cor van der Snoek, voorzitter
van het jubilerende Alphens
Mannenkoor is zaterdag be
noemd tot Lid in de Orde van
Oranje Nassau. Burgemeester
N. Schoof van Alphen overhan
digde de koninklijke onder
scheiding na afloop van het ju
bileumconcert. Van der Snoek
richtte het koor 25 jaar geleden
op en is er als voorzitter al die
tijd bij betrokken geweest.
Daarnaast is hij actief in de zorg
voor verstandelijk gehandicap
ten. Mede door zijn inzet als
bestuurslid kwamen bij de
Stichting Woonvoorzieningen
voor Verstandelijk Gehandicap
ten enkele gezinsvervangende
tehuizen tot stand in Alphen:
De Dukdalf, De Hoeve en Het
Span.
Italiaanse lieveling krijgt tweede prijs
Onder luid protest van het publiek werden
avond de prijzen van het Internationaal Franz Liszt Pia
noconcours uitgereikt. Prinses Margriet, die de ceremo
nie verrichtte, wist niet wat haar overkwam. Gejoel en
gefluit steeg op toen bekend werd gemaakt, dat niet de
Italiaanse pianiste Mariangela Vacatello (17) eerste was
geworden, maar haar Japanse rivaal Masaru Okada (25).
zeker voor een 17-jarige verbijs
terende trefzekerheid en sou
plesse speelt zij de moeilijkste
werken van Liszt. Bovendien
waren zaterdagavond haar in
terpretaties van 'Reminiscenses
des Puritains' en het Eerste pia
noconcert uitermate evenwich
tig en fraai van klank. In dat op
zicht overtrof zij de nog een
Vacatello, die de tweede prijs
kreeg, was ieders lieveling. Zij
oogt als een dromerige madon
na op een Italiaans renaissan-
ceschilderij, loopt bedremmeld
over het podium, maar ontpopt
zich aan het klavier als een wol
vin in schaapskleren. Met een
jaar jongere Chinees Yundi Li,
ook een fabelachtig talent,
maar nog wat wild en onvol
doende stabiel.
Masaru Okada ging er, zo te
zien, niet onder gebukt dat hij
wel de favoriet van de jury,
maar niet van het publiek was.
Hij is een pianist met een al
zeer gestabiliseerde muzikali
teit, niet zo verrassend als die
van zijn twee rivalen, maar zeer
gecultiveerd. Bijzonder bij hem
is bovendien zijn spectaculaire
snelheid en trefzekerheid in
combinatie met een prachtige,
diepe klank. Zijn gloedvolle en
zeer precieze uitvoeringen van
'Réminiscenses de Don Juan'
en het Tweede pianoconcert
waren zeker een eerste prijs
waard. Nadat hij zijn oorkonde
had geïncasseerd speelde Oka
da - leerling van Elena Lapits-
kaja aan de Berlijnse Hoch-
schule der Kunste - bij wijze
van toegift het beroemde 'Lie-
bestraum'. Met zijn rustige, ex
pressieve uitvoering zorgde hij
voor olie op de golven. Het pu
bliek in Muziekcentrum Vre-
denburg leek daarna alsnog
vrede te hebben met de uitslag.
Okada maakt de indruk dat
hij de druk en de verplichtin
gen, die uit zo'n eerste prijs
voortkomen wel aan kan. Want
het kan niet alleen een geluk,
maar ook een kruis zijn, zo'n
eerste prijs. Zeker die van dit
concours. Want nummer één
moet - dat is contractueel vast
gelegd - binnen korte tijd in Ne
derland en daarbuiten vele
tientallen concerten geven. Al
leen in ons land tot eind mei
ruim 25. De vraag is of de 17-ja-
rige Italiaanse (product van
Scala's pianoschool in Imola)
en de 16-jarige Chinees (in zijn
vaderland opgeleid) dat aan
kunnen, psychisch en artistiek.
Als de jury van het vijfde Liszt-
concours dit tweetal tegen zich
zelf heeft willen beschermen,
dan is dat een verstandige be
slissing geweest. Al staat daar-
Manuscripten Boon
behouden voor Aalst
REDU/BRUSSEL ANP/BELGA
rERDAMDe bedragen zijn niet gering, maar dat is voor nu al
et|er 9000 mensen geen beletsel geweest om een kaartje te ko-
voor het millenniumconcert van Marco Borsato waarvoor
I elopen zaterdag de voorverkoop begon. Het leidrfe niet tot
reien met in slaapzak bivakkerende jongeren voor de deur
de voorverkoopadressen. De toegangsprijzen die variëren
475 tot ruim 500 gulden zijn daar ongetwijfeld debet aan.
h twijfelt J. van Waardenberg van Mojo Concerts er niet aan
alle naar schatting 50.000 kaarten worden verkocht. 'Het
cert van de eeuw' vindt plaats op 31 december in de Am-
damse ArenA.
)stenrijkse pianist Gulda overleden
en Een van Oostenrijks beroemdste pianisten, Friedrich
da, is dood. De 69-jarige musicus overleed aan de gevolgen
een beroerte. Recensenten beschouwden zijn interpretaties
muziek van Mozart als briljant. Zij prezen Gulda ook gere-
11 "B voor projecten waarin hij andere genres, zoals jazz en pop,
ibineerde met klassieke muziek.
De manuscripten van twee wer
ken van Louis-Paul Boon zijn
gisteren voor iets meer dan
40.000 gulden in handen geko
men van Aalst. In die stad ten
westen van Brussel woonde en
werkte de schrijver zijn hele le
ven, tot zijn dood in 1979. Gra-
cienne Van Nieuwenborgh,
wethouder cultuur van Aalst,
kocht op een veiling in het boe-
kenstadje Redu 'Eros en de
eenzame man'. Het werk wordt
gezien als het literair testament
van Boon. Aalst werd verder ei
genaar van 'Het nieuwe on
kruid' dat een beschrijving geeft
van de stadsbewoners. Een der
de werk, 'De meisjes van Jes
ses', vond geen kandidaten.
lECENSIE LIDY VAN DER SPEK
rt Leids Project Koor o.l.v Hans
k. m m.v. Arnike Ehrlich, viool, Jo-
E Frisch, viool. Katharina Meierott,
en Maarten Boonstra. orgel. Ge-
joord 27/3, Marekerk, Leiden
CtLeids Project Koor heeft
ive muzikale wegen ge-
om het lijden van Jezus
Nazareth te gedenken,
i Noyens vond Membra
clljNostri' van Dietrich Buxte-
(1637-1707), een zeven-
cantatecyclus gewijd aan
lichaamsdelen van de ge-
igde, voeten, knieën, han-
fianken, borst, hart en ge-
Zo wordt de luisteraar ge-
ïgen om het lijden geheel
te beleven. Steeds weerke-
instrumentele tussenspe-
erlevendigen de dramatiek
et verhaal.
yens wisselde de cantates
et 'Geistliche Chormusik'
Heinrich Schütz
i—1672), meerstemmige a
cappella motetten op bijbeltek
sten en gezangen. Het ad hoe
samengestelde kamerkoor heeft
een opvallend lichte en zuivere
gezamenlijke klankkleur. Bo
vendien blijkt dit koor in staat
te zijn de solistische passages
uit eigen gelederen te recrute-
ren. Waren de stemmen- te
klein, dan wordt zo'n partij
door twee min of meer dezelfde
stemsoorten gezongen. Ook zo
is het volume soms nog weinig
vèrdragend en verstopt de
zangstem zich in de instrumen
tale muziek.
Het hart van de Buxtehude
cyclus ligt metterdaad in het
'Ad cor' (aan het hart). Voor de
begeleiding van cantate VI is
dan ook een gamba consort
(gambakwartet) voorgeschre
ven dat de diepte ingaat bij de
woorden 'Gij hebt mijn hart
verwarmd, mijn dochter, mijn
bruid'. Hier schiet dan ook de
instrumentale begeleiding (2
violen, cello en kistorgel) tekort.
Niet zozeer door kwaliteit maar
door intensiteit. Over het alge
meen is er sprake'van een hel
der adequaat samenspel van
twee mooie scherpe vibratoloze
violen, een buitengewoon war
me donkere cello en een voort
durende uitstekende onder
steuning van het orgel.
Het Leids Project Koor is op
z'n mooist in krachtige evoca
tieve passages, helder van lijn
en toonvorming, waardoor de
polyfonie prachtig transparant
blijft. In pianissimo delen zoals
in het laatste gedeelte van can
tate V 'Sicut modo genite' ver
bleekt het stemmenweefsel,
verloopt het verhaal te traag.
Enkele solistische strofes zijn
daarentegen prachtig van
klank, zoals de baritonsolo 'Ave
verum templum Dei' en het alt
duo 'Salve salus mea'. Beide
stemmen hebben diepgang en
een stralende klankkleur.
Deze uitvoering van passie
muziek werpt onbetwist een
nieuw, indrukwekkend en fraai
licht op het lijdensverhaal in
vrije, bevindelijke vorm.
CENSIE MAARTEN BAANDERS
Matthaus Passion door Chr
im Vereniging en Jongenskoor 'Ex
Randstedelijk Begeleidings Or-
solisten o.l.v Wim de Ru Ge-
27/3, Hooglandse Kerk, Leiden
i Jezus, goede nacht"
;t het tegen het eind van de
ïaus Passion. Koor en so-
i wisselen elkaar af in een
terend afscheid van de ge
en Jezus. De bas Joep Brö-
|r, die de rol van Christus
Ikt, zit op een podiumpje
de zijkant. Zijn partij is
>ij. Toch zie je hem nog
meezingen met de koor-
Dit tekent de mate waar-
en de overige medewer-
opgaan in de onsterfelijke
ek van Bach. Het lijdens-
ial van Christus is in een
reeks recitatieven, kora-
:n aria's tot klinken ge
it. Aan het eind is men
baar aangeslagen. Na de
e toon is het stil, het licht
uit en buiten luiden de
lokken. Het applaus wordt
uitgesteld om de ontroering te
laten bezinken. Eigenlijk zou
het mooier zijn als er helemaal
niet geklapt werd, zodat ieder
een de verstilde stemming mee
naar huis zou kunnen nemen.
Het was al de 57-ste keer dat
Ex Animo de Matthaus Passion
uitvoerde. Aan de volle klank
van het koor kon je horen dat er
veel ervaren vocalisten in zit
ten. In de koralen, die de reac
tie van de gemeente op de ge
beurtenissen rond Christus ver
klanken, werden de wisselende
stemmingen (van heldere
vroomheid tot omfloerste
rouw) fraai ten gehore ge
bracht. Helaas was het koor erg
groot, waardoor vooral in de
stormachtige passages de com-
positielijn niet altijd goed te
volgen was. Mooi was de bij
drage van het jongenskoor met
zijn stralende klank.
Vier solisten vertolkten in de
aria's de diepere, persoonlijke
bezinning op het lijdensver
haal. Voor de recitatieven en de
aria's gold over het algemeen
dat er te weinig rust was om de
dramatiek van Bachs muziek
tot uiting te brengen. Naarmate
het verhaal vorderde, legde de
evangelist (Marten Smeding)
wel steeds meer bewogenheid
in zijn voordracht, maar in het
begin was deze beslist te vlak.
Ook de sopraan (Lenie van den
Heuvel) bereikte geleidelijk een
grote intensiteit. Maar de tenor
(Geert Berghs) zong te gespan
nen om te kunnen ontroeren
en bij alt (Anneleen Bijnen. die
zich als invalster misschien
weinig heeft kunnen voorberei
den) en bas (Evert Jan Nagte-
gaal) waren de nuances van de
tekst te weinig hoorbaar en
hadden de melodische lijnen
rustiger afgewerkt moeten wor
den.
Het Randstedelijk Begelei
dings Orkest was over het alge
meen goed op dreef, al zat ook
hier het onrustige tempo vaak
in de weg. De fraaie, virtuoze
solopartijen als begeleiding bij
de aria's werden over het alge
meen helder gespeeld, met als
uitblinkers de oboes d'amore
en de viola da gamba.
ernationale Beatlesdag
Archief Elsschot
mag niet
worden verkocht
BRUSSEL/ANTWERPEN
De laatste wil van de Vlaam
se schrijver Willem Elsschot
blijft wet. Een rechter heeft
vrijdag bepaald dat geen do
cumenten uit het archief van
de schrijver mogen worden
verkocht. Drie kleinkinderen
wilden de manuscripten za
terdag laten veilen. Ida de
Ridder, de 80-jarige dochter
van Elsschot, voorkwam dat
op de valreep.
Ida de Ridder kon verwij
zen naar een brief van haar
vader uit 1951. Daarin stond
dat zijn archief, dat hij aan
zijn zoon Walter in bewaring
had gegeven, niet mocht
worden verkocht. Het zou na
zijn dood geschonken moe
ten worden aan het Archief
en Museum voor het'Vlaam
se Cultuurleven in Antwer
pen. Ida de Ridder was tevre
den met de uitspraak. Ze zat
er wel mèe dat ze moest pro
cederen tegen de zonen van
haar broer Walter.Ida de
Ridder wist zich gesteund
door enkele tientallen schrij
vers, onder wie Hugo Claus
en Tom Lanoye.
Zaal op puntje van de stoel bij Dageraadconcert
RECENSIE SILVAN SCHOONHOVEN
Dageraadconcert het Nederlands Ballet
orkest o.l.v. Jeppe Moulijn Solist Kees
Wieringa. Gezien: 28/3, Stadsgehoorzaal,
Terwijl velen op de tweede
mooie lentedag van het jaar een
terrasje opzochten, keek een
aantal mensen gistermiddag in
een donkere zaal naar dia's uit
de jaren dertig en luisterde naar
vooroorlogse en eigenlijk al bij
na vergeten muziek: het Dage
raadconcert in de Stadsgehoor
zaal. Vier Nederlandse compo
nisten stonden op het program
ma, allen op de een of andere
manier verbonden met de 'da
geraad van de moderne kunst'
in Leiden.
De opening was nog over
zichtelijk en behapbaar met de
ouverture De vogels van Alp-
hons Diepenbrock. De zes ada
gio's van Willem Pijper waren al
zwaarwichtiger met lage cello
partijen en mysterieus pizzica
to, als filmmuziek. Maar dan
worden de stoelen van het or
kest aan de kant geschoven en
wordt een vleugel naar voren
gerold. Het is tijd voor de we
reldpremière van het tweede
pianoconcert van Jacob van
Domselaer, uitgevoerd door
Van Domselaerkenner Kees
Wieringa.
Wieringa strijdt al jaren voor
erkenning van deze vergeten en
miskende componist, die de
muziek wilde abstraheren zoals
zijn vriend Mondriaan dat met
de beeldende lamst deed. Van
Domselaers muziek werd hier
door steeds strakker, hermeti-
scher en onbegrijpelijker, waar
door het publiek zich van hem
en zijn extreme opvattingen af
keerde.
Het tweede pianoconcert
stamt uit de periode daarna,
waarin Van Domselaer inzag
dat hij. zich op een doodlopen
de weg bevond en terugkeerde
naar een meer publieksvriende
lijker manier van componeren.
Dit tweede stuk is een virtuoos
werk, waarmee Wieringa de
zaal op het puntje van de stoel
krijgt. Het hele stuk lijkt een
soort tweestrijd - het orkest
streeft naar harmonie - tot de
piano, waaruit dissonanten ge
wrongen worden, die orde weer
verstoort. Het lijkt of de pianist
op zoek is naar een toonsoort
waarin hij zich thuisvoelt maar
die hij niet vindt. Een schitte
rend stuk. Dia's van vroeger
worden na de pauze geprojec
teerd ter ondersteuning van het
stuk De vliegende Hollander.
Matthijs Vermeulen schreef het
speciaal als begeleiding bij een
spectaculair toneelstuk dat in
de jaren dertig op de Kagerplas-
sen werd uitgevoerd. Hierbij
werd gebruik gemaakt van een
enorm drijvend toneel waarop
de stad Stavoren was nage
bouwd. en dat kon worden ver
zonken en weer worden opge
haald. Een geluidsband vertelt
het relaas van deze voorstelling,
die door storm en gebrekkige
apparatuur mislukte. Het con
cert van gisteren was des te
meer geslaagd. Een schitteren
de uitvoering, die het waard
was om het witbier op het ter
ras voor te laten staan.
it-l 9000 kaarten verkocht voor Borsato
leiden Marianne Weber waagt een dansje
op het podium, zondag in de Groenoordhal
len tijdens een groot gala met Nederlandse
artiesten. Veel mensen kwamen af op het
evenement dat door de Leidse Hutspotten en
Jan Verbaan werd georganiseerd. Behalve
Weber traden Vader Abraham, Koos Alberts,
Hannie, Nico Landers en Imca Marina op. De
opbrengst van het Nederlands Artiestengala
gaat naar het Ronald McDonald-huis.
Jan Verbaan meent dat er „voor oudere
mensen in en om Leiden veel te weinig wordt
gedaan". Hij is tevreden, maar vraagt zich af
of er toch niet meer mensen te vinden waren,
die naar het feest hadden gewild. „Vorig jaar
heb ik iets dergelijks in de Pieterskerk geor
ganiseerd, maar toen was het gratis. In één
dag tijd was ik 1800 kaartjes kwijt. We vroe
gen nu vijf gulden entree en dat is misschien
toch een drempel voor sommigen. We heb
ben ook alle bejaardentehuizen in en om Lei
den aangeschreven, maar hun bewoners
mochten niet komen.Te veel werk voor de
begeleiders. Dat is toch triest."
ht Beatles Unlimited organiseert zaterdag 3 april de 20ste
mationale Beatlesdag in Muziekcentrum Vredenburg in
cht. Te gast zijn onder anderen Bob Gruen en Frieda Kelly
da in de jaren zestig). Gruen ontmoette John Lennon in
nadat hij een reeks foto's van hem had genomen in het
llo Theatre in Harlem, New York. Er onstond een hechte
schap en Gruen werd Lennons hoffotograaf. Zaterdag ver
hij aan de hand van 150 dia;'s over zijn vriendschap met
non. Frieda Kelly was in 1962 een trouw bezoekster van de
•rpoolse Cavern Club, waar ze in contact kwam met de nog
vvelijks bekende Beades en met Brian Epstein, de manager
de groep. Er zijn onder meer films, video's, boeken, een fo-
ntoonstelling en een veiling van authentieke Beades-artike-
De Internationale Beadesdag, zaterdag van 10.00 tot 17.30
in Muziekcentrum Vredenburg in Utrecht.
FOTO PR/BOB GRUEN
