Macedonië pakt leider
van Servische partij op
NAVO haalt twee Mig's boven Bosnië neer
Buitenland
Verzet tegen terugkeer media
Nederlandse Serviërs zijn negatief beeld zat
Bisschop Punt twijfelt aan
nut van NAVO-ingreep
Luchtmacht scherpt
regels voor pers aan
ïlpverleners melden
ledbaden in Kosovo
Arm Rusland is geen bruikbare vriend voor belaagde Milosevic
)h;:
tristen mogen naar wrak Titanic
ijGTONEen federaal hof van beroep in de VS heeft giste-
arini cpaald dat toeristen vrijelijk het wrak van de Titanic kun-
jaderen om er foto's van te maken. „Het gaat niet aan de
fid van de open zee in te perken, die al eeuwen geldt voor
izoekers." Vorig jaar had een lager hof een verzoek tot een
jd op toeristische trips naar de Titanic gehonoreerd van de
;aanse firma RMS Titanic Ine, die het wrak in 1985 ont-
en als berger geldt. De trips worden met een onderzeeër
roerd door Deep Ocean Expeditions.
ikter dood' schuldig aan moord
ic De Amerikaanse arts Jack Kevorkian is gisteren door
iry schuldig bevonden aan moord. Kevorkian heeft veel
«n geholpen zelfmoord te plegen. De jury veroordeelde
rkian wegens moord door een dodelijke injectie bij de 52-
terminale patiënt Thomas Youk in september. Kevorkian
■digde zich door te stellen dat van moord geen sprake was,
it hij Youk op diens eigen verzoek uit zijn lijden verloste,
tspraak van de jury wordt in april gevolgd door een straf-
De 70-jarige Kevorkian blijft zolang op vrije voeten.
me geeft prijs aan goede doelen
De Noord-Ierse katholieke leider en Nobelprijswinnaar
Hume geeft het hele bedrag dat aan de vredesprijs is ver-
w n en aan goede doelen. Hume won vorig jaar de Nobelprijs
n s de Vrede, samen met de protestant David Trimble. Hume
te gisteren bekend dat hij het grootste gedeelte van de
die omgerekend bijna een miljoen gulden bedraagt, geeft
en fonds waaruit projecten worden gefinancierd die de ar-
in Noord-Ierland bestrijden. De rest van het geld gaat
I rrneer naar de slachtoffers van de bomaanslag in Omagh
justus vorig jaar.
Izjieken krijgen de doodstraf
'9en MBE_i In de voormalige sovjetrepubliek Tadzjikistan hebben
nannen de doodstraf gekregen voor de moord op vier me
rkers van de Verenigde Naties, vorig jaar juli. Het drietal
ior een vuurpeleton worden geëxecuteerd. Ze vermoord
de militaire waarnemers uit Polen en Urugay, een Japan-
litiek adviseur en een inheemse tolk. De slachtoffers werk-
Dor de VN in de Centraal-Aziatische staat. De rechter acht-
laders schuldig aan terrorisme tegen buitenlanders en
el,e d. Zij waren lid van de officiële Verenigde Islamitisch-
g9pj iekse Oppositiepartij (UTO). De VN ziet toe op het broze
nd dat in 1997 werd gesloten, na vijfjaar burgeroorlog tus-
regering en fundamentalistische moslims.
leif
iteher brengt bezoek aan Pinochet
OVSE trekt waarnemers uit land terug
De leider van de etnisch-Servische partij in Macedonië,
Dragisha Miletic, is gisteren gearresteerd. Zijn aanhou
ding maakt deel uit van de harde maatregelen die de re
gering van Macedonië neemt om de openbare orde te
herstellen na de gewelddadige betogingen van donder
dag tegen het NAVO-optreden in Servië. Toen vielen de
monstranten Westerse ambassades aan en staken ze au
to's van diplomaten in brand.
SKOPJE-ATHENE AEP-Rtr-ANP
Behalve de circa 40.000 etni
sche Serviërs in het land zijn
veel andere Macedoniërs ver
bolgen over de bombardemen
ten op Joegoslavië. De regering
heeft alle demonstraties verbo
den en de politie patrouilleert
sinds gisteren massaal in de
hoofdstad Skopje. Westerse
burgers in het land worden be
dreigd.
Er zijn in het land ongeveer
10.000 man NAVO-soldaten, die
de voorhoede zouden vormen
voor een vredesmacht in het
naburige Kosovo. Een NAVO-
gezant heeft premier Georgievs-
ki donderdag verzekerd dat de
verdragsorganisatie Macedonië
beschermt, ondanks de anti-
NAVO sentimenten.
De OVSE-waamemers, die
eerder in Kosovo waren, gaan
grotendeels via Macedonië naar
huis. Tweehonderd achterblij
vers zijn uit veiligheidsoverwe
gingen van de hoofdstad naar
het stadje Ochrid overgebracht.
Volgens een woordvoerder van
het ministerie van buitenlandse
zaken is in ieder geval één Ne
derlandse OVSE-waamemer
achtergebleven in Skopje.
Macedonië is met slechts
twee miljoen inwoners kwets
baar. Het ligt tussen Grieken
land en Joegoslavië in. Athene
vreest Macedonische aanspra
ken op haar eigen grondgebied,
en met Joegoslavië is er geen
vastgelegd grensverloop. Histo
risch is dit stuk Balkan veelvul
dig van eigenaar verwisseld en
met name Griekenland wil nu
een einde aan de NAVO-bom-
bardementen.
Athene vreest grote proble
men op de Balkan, als het Kos-
ovo-conflict zich uitbreidt tot
Macedonië. Dat zou - niet voor
het eerst - Serviërs, Bulgaren,
Albanezen en Grieken in con
flict kunnen brengen. Macedo
nië werd in 1991 onafhankelijk
als gevolg van het uiteenvallen
van het toenmalige Joegoslavië.
Tweederde van de bevolking is
Macedonisch, en de rest be
staat voornamelijk uit etnische
Albanezen. Er zijn kleine min
derheden van Turken, zigeu
ners en Serviërs.
Verslaggeefster en cameraman terecht
Belgrado dpa-afp-anpmeraman Zoltan Olah van Net
5 zijn intussen terecht. Ze wer
den gisteren vrijgelaten uit het
politiebureau van Novi Sad in
Servië. De Joegoslavische presi
dent Milosevic heeft persoon
lijk de vrijlating gelast, zo meld
de het Joegoslavische ministe
rie van buitenlandse zaken.
La Porte en Olah werden don
derdag in Novi Sad opgepakt
toen ze even langs de weg stop
ten om er te filmen. „Op de weg
waar we stonden werd Servisch
afweergeschut verplaatst. Toen
ze zagen dat wij er stonden,
werden we aangehouden", al
dus La Porte.
Na intensief speurwerk van
de redactie en producent werd
La Porte getraceerd. Zelfs CNN
besteedde aandacht aan haar
verdwijning. Met hulp van de
Griekse ambassade werden zij
en de cameraman uiteindelijk
ongedeerd naar Hongarije ge
bracht. Daar hervatte ze giste
ren haar bijdragen over de oor
log in Kosovo.
Het Servische ministerie van
voorlichting heeft gisteren ver
zet aangetekend tegen de uit
nodiging door de federale Joe
goslavische vice-premier Dras
kovic aan uitgewezen journalis
ten om terug te keren naar Ser
vië. Draskovic heeft het uitwij-
zingsbesluit van het ministerie
in de deelrepubliek opgeschort.
„Voor onze regering zijn jour
nalisten geen vijanden", zei hij.
Daarop deelde het door een
nationalist geleide ministerie
mee dat „Draskovic incompe
tent is, en dat men geen aan
dacht moet schenken aan zijn
vaak dwaze uitspraken". Vol
gens het Joegoslavische oor
logsrecht wegen besluiten van
de federale regering echter
zwaarder dan die van Servië.
Inmiddels hebben vrijwel alle
buitenlandse journalisten Ser
vië al dan niet gedwongen ver
laten.
Net 5-verslaggeefster Nynke
la Porte en haar Hongaarse ca-
Oud-premier Margaret Thatcher van Groot-Brittannië
gisteren een bezoek gebracht aan de Chileense ex-dictator
304 het, en hem bedankt voor de hulp die hij Groot-Brittannië
gegeven tijdens de Falklandoorlog van 1982. Thatcher
voor de vrijlating van de voormalige Chileense dictator ge-
sinds deze op 16 oktober op verzoek van een Spaanse
phè fr in Londen werd aangehouden. Zij zocht Pinochet op in
or hem gehuurde villa ten westen van Londen, waar hij
=110) huisarrest staat, nadat het hoogste Britse rechtscoUege
sen sdag had bepaald dat hij geen aanspraak kan maken op
natieke onschendbaarheid.
anse rechter laakt Brits oordeel
leli
yfj ïd De Spaanse onderzoeksrechter Garzón, die in oktober
^ht gaf tot de arrestatie van de Chileense ex-dictator Pino-
Londen, vindt de uitspraak van de Britse Law Lords van
lag 'inhumaan'. Zij bepaalden weliswaar dat Pinochet
,bd kan worden voor misdaden tegen de menselijkheid die
>g1( B8 zijn begaan, maar vervolging is niet mogelijk voor wat
de periode daarvoor heeft afgespeeld. Groot-Brittannië
is in 1988 toe tot een verdrag op grond waarvan iemand
olteringen kan worden vervolgd. „Familieleden van men-
e tijdens de dictatuur verdwenen, hebben het recht te we
it er met hen gebeurde, ongeacht het tijdstip van hun ver
ing", aldus Garzón. Hij zei ook inmiddels bewijs tegen
het te hebben voor 42 gevallen van marteling en moord
Kyi slaat aanbod van de hand
5L; De Myanmarese oppositieleidster Aung San Suu Kyi
gisteren een afgezant van het mijitaire regime van het
Birma weggestuurd toen deze haar ervan probeerde
rtuigen dat ze veilig een bezoek kon brengen aan haar
g zieke Britse echtgenoot. Het bewind meldde dat de ver-
ivoordiger binnen drie minuten weer op straat stond. De
•noot. van Suu Kyi, Michael Aris, lijdt aan prostaatkanker,
eft een visum aangevraagd voor Myanmar om zijn vrouw
oeken en mogelijk om er te sterven, aangezien zijn ziekte
en vergevorderd stadium is. De Birmese regering houdt
umaan vraag echter al twee maanden in beraad. Rangoon
ver dat Suu Kyi haar man in Groot-Brittannië opzoekt. Zij
echter dat ze het land dan nooit meer inkomt.
HAARLEM KEES VAN DER LINDEN
De Nederlandse legerbisschop
J. Punt, tevens hulpbisschop in
het bisdom Haarlem, heeft zijn
twijfels over de NAVO-actie in
Joegoslavië. Hij erkent dat de
humanitaire nood in het land
immens is, maar „het blijft voor
mij een vraag of dit de juiste
weg is in een etnisch en sociaal
kruitvat als de Balkan". De uit
spraken van de bisschop zijn
vervat in een gebedsoproep, die
morgen zal worden voorgele
zen in alle kerken van het bis
dom.
Punt merkt op dat de NAVO
voor het eerst sinds haar op
richting een soeverein land
heeft aangevallen. „Op huma
nitaire gronden hebben politici
en militairen gewetensvol hier
toe besloten." Maar: „Een ver
betering van de humanitaire si
tuatie is op dit moment nog
niet in zicht. Deze lijkt zich eer
der te verscherpen door onder
linge wraakoefeningen en de
bombardementen zelf."
Vrees voor wraakacties
Bij het Rotterdamse stadhuis werden gisteravond door honderden demonstrerende Serviërs kaarsen voor hun landgenoten ontstoken.
foto wfa cees spruijt
rotterdam anp-gpd
De Bond van Joegoslavische
Clubs en Verenigingen in Ne
derland demonsteert vandaag
bij het Vredespaleis in Den
Haag tegen de NAVO-aanvallen
op Joegoslavische doelen. Vol
gens voorzitter R. Rakocevic
van de bond zullen vele hon
derden Joegoslaven naar Den
Haag gaan, om in een vreedza
me bijeenkomst een direct ein
de te eisen aan de bombarde
menten.
De bond vertegenwoordigt 22
clubs van vooral Serviërs en
Montenegrijnen. Servië en
Montenegro vormen samen de
Federatieve Republiek Joegosla
vië. Rakocevic meldt dat er bus
sen uit alle delen van het land
komen. „Het aantal demon
stranten zou weieens vele hon
derden kunnen bedragen.
De bond stelt dat veel Joego
slaven in Nederland met de nek
worden aangekeken. „De Ser
viërs worden als boosdoeners
afgeschilderd. In de Nederland
se pers, op radio en tv is een
voornamelijk negatief beeld van
ons geschetst. Velen van ons
hebben daar last van. Nu wor
den ook onze familieleden ge
troffen door bombardementen
van de NAVO. In plaats van te
zoeken naar andere diplomatie
ke oplossingen, vloeit er nu
bloed van onschuldige bur
gers", aldus de bond.
Gisteravond demonstreerden
naar schatting vijfhonderd Ser
viërs in de binnenstad van Rot
terdam tegen de bombarde
menten door de NAVO. De be
togers keerden zich vooral te
gen de NAVO-landen die mee
doen aan de aanvallen. Ze ver
geleken de Amerikaanse presi
dent Clinton en de Britse pre
mier Blair onder anderen met
Adolf Hitler.
De Serviërs scandeerden ook
leuzen als 'Wim Kok moorde
naar' en 'Kosovo is Servisch'.
Een van de demonstranten
droeg een Amerikaanse vlag
waarin de sterren waren ver
vangen door hakenkruisen.
Een van de organisatoren
hield een toespraak waarin hij
benadrukte dat de demonstra
tie niet tegen de Nederlanders
was gericht, maar tegen de Ne
derlandse deelname aan de
bombardementen. Er was veel
politie op de been, maar de
agenten hoefden niet op te tre
den. De betoging eindigde bij
het stadhuis waar brandende
kaarsen werden achtergelaten.
AMENDOLA GPD-ANP
Personeel en in eigen land ach
tergebleven familie van het Ne
derlands-Belgische F16-deta-
chement op de Zuid-Italiaanse
basis Amendola lopen het ge
vaar slachtoffer te worden van
wraakacties door Serviërs. De
veiligheidsmaatregelen op en
om de basis zijn versterkt, en de
media mogen niemand meer
herkenbaar in beeld brengen of
bij naam noemen.
Dit heeft commandant J.
Abma van het detachement gis
teravond bekend gemaakt. De
informatie over de dreiging is
volgens Abma afkomstig van de
Nederlandse inlichtingendien
sten. Het bewakingspersoneel
van de Italiaanse basis is in
hoogste staat van paraatheid
gebracht.
De directe aanleiding voor de
onrust is een foto van een per
soneelslid van de vliegbasis
Leeuwarden, met daarbij zijn
naam, die gisteren in een aantal
kranten verscheen, aldus
Abma. Op de foto is te zien dat
de schilder de omtrekken van
een MiG sjabloneert op de Ne
derlandse F-16 die woensdag
zo'n toestel neerhaalde.
De Italiaanse autoriteiten zijn
verder geïrriteerd geraakt over
de aanwezigheid van veel jour
nalisten op de basis. Dit werd
mede veroorzaakt doordat de
Nederlandse defensieleiding
een Fokker 50 vol journalisten
uit Nederland had laten over
komen en een dag op de basis
heeft laten rondlopen.
Ook de vliegbasis Leeuwar
den heeft uit preventief oog
punt extra veiligheidsmaatrege
len getroffen. Bij de ingang zijn
betonblokken geplaatst, en het
personeel heeft instructies ge
kregen wapens niet onbeheerd
achter te laten.
o-brussel anp-ap
n voorpagina
rleners van de VN-
lingenorganistie UNH-
;en dat mensen die naar
zijn gevlucht melding
van een bloedbad in het
Goden, op donderdag,
ie eenheden scheidden
nen van de vrouwen en
i en schoten twintig
dood. Het dorp ging in
en op. Ook Prush en Zyl-
len in de as gelegd,
•waarnemers zeiden dat
niërs later op de avond
enkele dorpen in
lebben gestoken. Het is
tend wat er met de in-
is gebeurd is. „Rahovec
aj Boks staan in brand",
ie waarnemers, die dat
zien van net over de
lAlbanië. Ook in Morina
a huizen in brand,
banese autoriteiten zeg-
ook in het dorp Suva
het naburige Orahovac
zuidwesten van Kosovo
noorden zijn gepleegd,
erste plaats zouden der-
isen zijn omgebracht en
tweede zo'n twintig. Het
wordt beschouwd als
ilwerk van het Kosovo
1 ngsleger U£K.
ns Tirana drong een
Servische militairen Al
pen binnen, waarbij zij
afvuurden op een
irp. De Albanese rege-
haar grote zorg over
dent uitgesproken,
nden Kosovo-Albane-
uden door de Serviërs
Iwongen naar het terrein
militaire fabriek in Sr-
lopen, kennelijk om een
NAVO-aanval te voorkomen.
De leider van de Kosovaarse
delegatie bij de onderhandelin
gen in Frankrijk, Hashim Tha^i,
riep de democratische wereld
op snel in actie te komen om de
Albanezen in Kosovo te be
schermen. Tha^i, een van de
leiders van het U£K, zei dat al
leen grondtroepen een eind
kunnen maken aan het Servi
sche offensief. Hij zei dat het
conflict zo kan overslaan naar
Albanië en Macedonië.
De internationale gemeen
schap heeft het geweld gisteren
veroordeeld. De Europese Unie,
bij monde van EU-voorzitter
Duitsland, sprak een krachtige
veroordeling uit over de 'in
aantal groeiende berichten over
gruweldaden' tegen de Albane
zen. De Amerikaanse regering
zei 'uitermate gealarmeerd' te
zijn door de berichten over
wreedheden in Kosovo.
De hoofdaanklager van het
Joegoslavië-tribunaal, Louise
Arbour, riep Milosevic gisteren
in een brief op het internatio
nale recht en de mensenrech
ten in Kosovo te respecteren.
Ze zei alle schendingen te zul
len onderzoeken, met name
waar het aanvallen tegen de be
volking betreft.
Een meerderheid van de Ne
derlanders (55 procent) is het
eens met de stelling dat de
NAVO grondtroepen moet in
zetten om de Serviërs uit Koso
vo terug te dringen. Als de
NAVO daar inderdaad toe over
gaat, vindt ruim 72 procent dat
ook Nederlandse militairen aan
zo'n operatie moeten deelne
men. Dat blijkt uit een opinie
peiling van Net 5, uitgevoerd
door bureau Lagendijk.
brussel-belgrado gpd-anp
vervolg van voorpagina
Gistermiddag werden boven
Bosnië twee Servische Mig-
29's neergeschoten door de
NAVO. Beide vliegers zijn ge
vangen genomen. Het was de
eerste keer dat Servië zich te
gen een van de buurlanden
richtte. De Mig's waren waar
schijnlijk van plan de NAVO-
macht SFOR in Bosnië aan te
vallen. De regering in Saraje
vo heeft in verband met het
voorval om een spoedzitting
van de VN-Veiligheidsraad
Ondanks twee dagen van
bombardementen gaf de
NAVO gisteren toe dat de
Joegoslavische luchtafweer
nog steeds niet volledig is
uitgeschakeld. Voordat giste
ren aan het eind van de mid
dag de nieuwe aanvalsgolven
begonnen - voor het eerst bij
daglicht op ondermeer een
buitenwijk van Belgrado -
waren weliswaar al 50 doelen
getroffen, waaronder afweer-
installaties en vliegvelden.
Maar het was onduidelijk wat
daarvan de gevolgen voor de
Joegoslavische luchtverdedi
ging waren.
Dat bleek gisteren uit me
dedelingen van het NAVO-
hoofdkwartier in Brussel. De
NAVO-vliegtuigen zijn niet
gestuit op afweer van beteke
nis. Alle toestellen waren vei
lig teruggekeerd. De Britse
commodore David Wilby zei
dat slechts één luchtafweer-
raket is afgevuurd, maar die
miste doel. Generaal Clark
zei er ook rekening mee te
houden dat de Serviërs hun
luchtdoelraketten verbergen
om ze niet nu al te laten uit
schakelen.
De aanvallen waren tot nog
toe vooral gericht tegen vaste
raketinstallaties. De mobiele,
die makkelijker te verbergen
zijn, komen pas in een vol
gende fase aan bod. Pas als
de Joegoslavische luchtaf
weer geen bedreiging meer
kan vormen voor de gealli
eerde vliegtuigen wordt vol
gens Wilby overgegaan tot de
tweede fase van de operatie,
waarbij vooral legereenhe
den, tanks en eenheden van
de MUP en de gevreesde mi
litaire politie in Kosovo, het
doelwit zullen zijn. De NAVO
zal niet systematisch aanval
len op troepen uitvoeren,
maar vooral op hun materi
eel.
In Pristina, de hoofdstad van Kosovo, werden niet alleen militaire doelen geraakt Ook dit winkelcentrum in het cen
trum werd volledig verwoest door een NAVO-raket foto reuters goran tomasevic
moskou-new york-den haag
Rusland verbreekt alle banden met de NAVO en
zet medewerkers van de verdragsorganisatie het
land uit. Moskou heeft hiermee gisteren zijn te
genstand tegen de bombardementen op Joego
slavië beklemtoond. Minister Ivanov van buiten
landse zaken zei dat 'de genocide die de NAVO
op Joegoslaven pleegt' de afgelopen dagen zeker
honderd doden en vierhonderd gewonden heeft
gekost. Hij eist dat de verantwoordelijken wor
den berecht door een internationaal gerechtshof
wegens 'volkerenmoord'.
Waarnemers vragen zich echter af of Rusland
met zijn verontwaardiging iets zal bereiken. De
economische rampspoed en de zwakte van de
regering maken van Moskou nog geen bruikbare
vriend voor de belaagde Serviërs en hun leider
Milosevic, zo menen ze. Van militaire hulp is bij
voorbeeld geen sprake, zo verzekerde gisteren
ook de vice-yoorzitter van de generale staf in
Moskou, generaal Baloejevski. Hij reageerde op
geruchten dat er gevechtsvliegtuigen naar Wit-
Rusland worden gestuurd om Joegoslavië even
tueel bij te staan.
Moskou heeft gisteren wel gesuggereerd voedsel
hulp aan Joegoslavië te geven en de schulden aan
Belgrado te betalen, maar het is twijfelachtig of
die ideeën worden verwezenlijkt. Rusland heeft
zelf hulp nodig, en het land worstelt met een to
renhoge schuld van zeker honderd miljard dol
lar. Het moet dit jaar zeker 17,5 miljard dollar af
lossen, en blijft waarschijnlijk in gebreke.
Premier Primakov zegde afgelopen week zijn be
zoek aan Washington af uit woede over de
NAVO-aanvallen, maar hij liep daarmee ook zijn
afspraak met het Internationaal Monetair Fonds
mis. Rusland kan zijn crediteuren nog maar en
kele maanden geld toeschuiven, en geen geld be
tekent ook in de wereldpolitiek geen respect. Dit
werd weer duidelijk in de Veiligheidsraad, waar
Rusland gisteren een nederlaag leed. Slechts drie
van de vijftien leden stemden voor het Russische
voorstel dat óproept tot het stopzetten van de
bombardementen.
Sinds het begin van de aanvallen zijn de betrek
kingen met de NAVO bevroren, maar Moskou
ging gisteren een stap verder. Het land wil pas
weer contact met de verdragsorganisatie als de
luchtaanvallen tegen Joegoslavië zijn gestopt, al
dus Ivanov. De Amerikaanse opperbevelhebber
generaal Henry Shelton heeft zijn Russische col
lega Anatoli Kvatsjnin vrijdag gebeld, maar die
weigerde op te nemen. Het Russische ministerie
van defensie heeft ook alle samenwerking met de
VS gestaakt over de problemen rond de 'millenn-
nium bug'.
Rusland en de NAVO tekenden eind mei 1997 in
Parijs een samenwerkingsakkoord, dat gold als
het formele einde van de Koude Oorlog. Dit
'Stichtingsverdrag voor Wederzijdse Betrekkin
gen' voorziet in overlegsstructuren ten behoeve
van de stabiliteit en veiligheid in Europa. Er is
een gezamenlijke permanente raad in het leven
geroepen, die beide partijen de gelegenheid geeft
betrokken te zijn bij de plannen en beslissingen
van de ander. Rusland heeft voorts bij de NAVO
een vertegenwoordiger op het niveau van ambas
sadeur gekregen. De NAVO en Moskou hebben
verder afgesproken dat ze op voet van gelijkheid
deelnemen aan vredesmissies.
