Geen mens te zien
in parkeergarage
van de toekomst
D
Explosieve toename ondergronds parkeren
Mechanisch parkeren levert een forse ruimtebesparing op. Hier de
werktekeningen van een kleine garage met drie parkeerlagen.
ZATERDAG 27 MAART 1999
ovengronds bouwt Amsterdam
aan een nieuwe toekomst voor
zijn zuidelijke IJ-oever. Een oud
veem is een nieuw leven gegund - onder
meer als bedrijfsverzamelgebouw - en lijkt
onder behandeling van een reusachtige
tandarts. Nieuwe entrees en kozijnen wor
den als vullingen in een gerenoveerd gebit
geplaatst. Ondergronds strekt zich een futu
ristisch ogende parkeergarage in aanbouw
uit. Voor zover het oog reikt, twee voetbal
velden lang. bewegen hier ruim 222 'par-
keer-pallets' langs elkaar op fietssnelheid en
bestuurd door een uitgekiend systeem van
elektronische ogen en computerchips.
De ruimte doet benauwend aan: amper 2
meter 20 hoog en schaars verlicht is ze niet
ingesteld op menselijk bezoek. Sterker nog:
bij ingebruikstelling van deze grootste Ne
derlandse mechanische parkeergarage tot
nog toe is het geen levend schepsel toege
staan zich in deze ruimte op te houden. De
automobilist laat zijn heilige koe boven
gronds achter or een vloertje dat schijnbaar
achteloos horizontaal en verticaal kan wor
den verschoven, trekt een kaartje of badge
en kijkt toe hoe de installatie zijn trouwe
vierwieler opslokt.
Op een elftal locaties in Amsterdam,
Utrecht, Den Haag, Amersfoort en Arnhem
zijn dergelijke garages sinds begin jaren ne
gentig in bedrijf, een tiental soortgelijke par
keervoorzieningen is momenteel in gevor
derde staat van aanbouw of ontwikkeling.
Een groeiend aantal middelgrote Neder
landse gemeenten en bedrijven, waaronder
Haarlem en Leiden, laat momenteel offertes
uitbrengen. Mechanisch parkeren is con
currerend geworden omdat parkeervoorzie
ningen meer waard zijn geworden. In hartje
Amsterdam wordt voor een eigen plek -
twee verfstrepen op het wegdek - tegen
woordig al gauw anderhalve ton betaald.
Marktleider en enige fabrikant van een
Europees goedgekeurd systeem is het snel
groeiende EWW Technische Bedrijven bv in
Amsterdam. Halverwege de jaren negentig
bewoog Elektrobouw Warmtewerken Werk
tuigbouw zich nog alleen op een beperkte
particuliere markt: twee lux? volautomati
sche parkeergarages ten behoeve van het
Barbizon Plaza aan de kop van de Zeedijk
en achter een statige gevel aan de Heren
gracht, met elk enige tientallen plaatsen, le
ken het afzetgebied van EWW af te bakenen.
Met behulp van innovatiesubsidies uit het
Ondergronds schuiven 'verkeerspallets' efficiënt heen en weer, nu nog zonder auto's. De wielen van de geparkeerde auto's passen precies in de donkere par-
keersleuven. Een volautomatische lift brengt de wagens weer aan de oppervlakte.
potje van Wijers (de vorige minister van
Economische Zaken) groeide het bedrijf van
Cees Koopmanschap echter in betrekkelijk
korte tijd uit tot een onderneming met een
omzet van een kleine vijftig miljoen gulden.
De markt van garages tussen de 250 en 800
plaatsen is nu aangeboord, mede dankzij
steun van RABO Vastgoed.
Kinderspeeltje
Koopmanschap heeft het postuur van wij
len Willy Alberti, beschikt over een zelfde
plat-Amsterdamse tongval en een dito ge
drevenheid. In zijn assemblagehallen opzij
van de Utrechtseweg houdt niemand hem
bij als hij tussen parkeer-pallets, autoliften
in aanbouw en computergestuurde moto
ren beent. Hij legt uit dat het door hem ont
wikkelde Ecosafe Parking High Speed Sys
teem gebaseerd is op een oud kinderspeel
tje, waarbij je op een plat vlak net zo lang
met letters moet schuiven totdat je een lees
bare tekst krijgt. Een soort Rubick's Cube in
het platte vlak dus. In het geval van parkeer
plekken voor auto's tot 2500 kilo komt dat
neer op hersengymnastiek voor construc
teurs en IT-technici die moeten woekeren
met ruimte zonder met de streng voorge
schreven veiligheidseisen te sjoemelen.
„Binnen een vloer maken we in principe
twee vrije plekken", zegt Koopmanschap,
„En als in een schuifspelletje werken we de
gewenste pallet met auto en al naar buiten.
Dat is de basis van het verhaal. Daarboven
op komt dan onze eigen drie minuten-
norm: de verst van de uitgang verwijderde
wagen moet binnen dat tijdsbestek boven
gronds kunnen worden afgeleverd." De
werkelijke selling points van zijn systeem
zijn ruimtebesparing, milieuvriendelijkheid
(in de garage draaien geen automotoren),
veiligheid (inbraakpreventie, gebruikers
vriendelijkheid) en een buitengewoon klant
en servicevriendelijk systeem.
In Nederland weet EWW veel kapers op
de kust. maar is er in werkelijkheid weinig
concurrentie. Er draait één ander par
keersysteem: een Krupp-installatie van der
tig jaar oud. Als het om parkeren in garages
met meerdere verdiepingen gaat, krijgt het
Amsterdamse bedrijf te maken met groeien
de concurrentie vanuit het buitenland
(Duitsland. Zweden). Zelfs Oostenrijkse ski
liftbouwers storten zich op het gat in de
markt, maar in de meeste gevallen komen
stedelijke diensten van parkeerbeheer toch
in Amsterdam uit, omdat Koopmanschap
een unieke servicemogelijkheid biedt.
Vanuit zijn hoofdkwartier kan hij in prin
cipe elke parkeerbeweging op beeldscherm
volgen en bij storing indien gewenst onmid
dellijk van afstand ingrijpen. Elke garage
print 's nachts alle 'acties' automatisch uit.
„Kijk", zegt Koopmanschap, terwijl hij wat
faxen ordent. „Je weet toch niet over welke
vestiging het in dit geval gaat, maar hier
doet deze garage telkens te lang over een
bepaalde parkeerhandeling. Dat kan voor
ons aanleiding zijn al een monteur langs te
sturen, omdat vertragingen een voorbode
zijn van grotere problemen."
Parkeerprobleem
Koopmanschap is ambitieus en kieskeurig:
„Het komt regelmatig voor dat we opdrach
ten voor het bouwen van parkeergarages af
slaan", zegt Koopmanschap. „Hoe vooruit
strevend we in elektronisch opzicht ook
zijn, het parkeerprobleem zelf kunnen we
niet oplossen. In Den Bosch wilde de ge
meente dat we een opvangmogelijkheid
voor 800 auto's in een druk winkelgebied
zouden gaan bouwen. We zeiden tegen de
betreffende wethouder: Doet u het niet, me
neer. Noch conventioneel noch mecha
nisch, want u kunt op de door u aangegeven
plek nooit die hoeveelheid auto's straffeloos
aan- en afvoeren.
Bij de Bijenkorf-garage in Eindhoven heb
je iets dergelijks. Daar staan tientallen au
to's op koopavond te gassen, omdat de uit
gang vlak bij een stoplicht is geplaatst. Moet
je niet willen. Kijk, er is voor elk systeem wat
te zeggen, maar allesbepalend is de locatie.
Er is niets slechters dan een ding ergens
neerzetten en afgerekend te worden op een
investering die je door het verkeersaanbod
in de omgeving niet eens vol kunt krijgen.
Niemand kan 's morgens in de spits in een
uur tijd achthonderd auto's opscheppen
van een lokale weg."
Op andere binnenstadslocaties hoeft een
dergelijke omvang geen probleem op te le
veren, ook niet voor een mechanisch sys
teem zoals Koopmanschap dat levert. Ten
behoeve van het zich uitbreidende dieren
tuincomplex van Artis heeft EWW een bo
vengronds parkeergebouw getekend, voor
zien van zestien entreepoorten en evenzo-
vele installatiecircuits, die gezamenlijk 800
auto's kunnen verwerken op een ruimtebe-
sparende manier. „Of we die opdracht krij
gen hangt af van overleg tussen Artis en de
gemeente Amsterdam", zegt de fabrikant
uitvinder. „Onze prognose ligt namelijk
ruim tweemaal zo hoog dan vooraf door
beide partijen werd becijferd. En ook de
mentale drempel kan bij opdrachten belem
merend werken."
De investeringen voor voorzieningen van
dergelijke afmetingen kunnen gemakkelijk
oplopen tot twintig tot dertig miljoen gul
den, omgezet zo'n 28 mille per parkeerplek.
Een conventionele garage met half zoveel
parkeerplaatsen kost ongeveer zestig pro
cent van dat bedrag, maar vergt in onder
houd, bewaking en veiligheidsmaatregelen
beduidend meer. Koopmanschap: „En dan
heb je nog overwegingen van andere aard.
Het Barbizon bezat helemaal geen enkele
garage, dus de. 26 plekken die ze nu onder
gronds hebben, zijn alleen al in psycholo
gisch opzicht zoveel waard dat het hotel op
de koop toeneemt dat ze haar garage er
nooit uithaalt.
Dergelijke overwegingen hanteren we zelf
ook. Ten behoeve van een klant in Amers
foort hebben we een draaischijf met inge
bouwde lift ontwikkeld die de auto op- en
neerbrengt en van waaruit hij rechtstreeks
op een pallet wordt gezet. De kosten van
zo'n systeem, inclusief de vergunningen van
brandweer, berekenen we niet in volle om
vang door aan die afnemer natuurlijk. Je
moet durven gaan voor innovatie - ook als
de eisen van de milieubeweging soms bete
kenen dat je voorzieningen treft - voor het
blussen van branden bijvoorbeeld - die ach
teraf juist vervuilend en dus contraproduc
tief blijken te zijn."
In de kleine tien jaar dat EWW zich nu op
de parkeermarkt beweegt, zat uitvinder
Koopmanschap er tweemaal in technolo
gisch opzicht naast. „De praktijk blijft je
beste leermeester. We kregen vorig jaar een
storing omdat de Smart Car in productie
kwam. We hadden nooit gerekend op een
auto die korter is dan 2,5 meter. Een tweede
geval betrof een vrouw die haar paraplu ver
geten was, onder de juist sluitende entree-
deur doordook, haar auto insprong en ach
ter haar kont de deur dichttrok. Die beland
de in een donkere, afgesloten mechanische
wereld. Het heeft even geduurd voordat we
wisten waar zij was gebleven.
JOHN 00MKES
De renovatie van de IJ-oever in volle gang. Achter de betonnen kademuur is de nieuwe parkeervoorziening 'weggewerkt'. foto's united photos de boer rob Hendriks
Een almaar groter gebrek aan ruimte dwingt Nederland
dergronds te gaan. Het Groene Hart van de Randstad wordt
paard met een tunnel waarde TGV/HSL over afzienbare tijd
doorheen flitst. In Den Haag (Utrechtse Poort) en Utrecht
eidsche Rijn) bouwen planologen over de snelwegen heen.
Sinds het begin van de jaren negentig neemt het aantal
ergrondse parkeergarages explosief toe. De laatste jaren zijn
ze zelfs in toenemende mate volledig mechanisch, zodat in
diezelfde beschikbare ruimte tweemaal zoveel auto's kunnen
worden ondergebracht.
Fabrikant-uitvinder Cees Koopmanschap van marktleider EWW Technische Be
drijven achter een schaalmodel: Je moet niet elke opdracht accepteren."
