De ergonomie van de werkplek
Multi Media
Bloedige piratenwraak
s.x
Aangepaste stoelen, schennfilters, polssteunen, voetenbankjes, armsteunen
Kruiswoordraadsel
ORIZONTAAL:
Strijdpaard; 3. gesteente; 6. drietenige luiaard; 9. persoonlijk
uw.; 10. deel v.e. trap; 12. kleur; 14. hoon; 16. legio; 19. voer-
ig; 20. muzieknoot; 21. achtvormig koekje; 26. hoeveelheid;
voertuig; 29. putemmertje; 31. voorzetsel; 32. muzieknoot;
schortje; 34. streling.
(ERTICAAL:
Evenredigheid; 2. nageslacht; 4. Ik (Latijn); 5. elk; 7.
ïningbij; 8. schaaldier; 11. verhoogde plaats; 13. haremdiena-
15. bijwoord; 17. grappenmaker; 18. voorzetsel; 21. geslo-
n stand; 22. vogel; 23. loofboom; 24. brievensnoer; 25.
:reedschap; 28. vreemde munt; 30. tijdperk.
Iplossing van vrijdag:
irizontaal: 1. Toekomst; 5. norseman; 6. rage; 8. rede; 10.
ira; 12. norma.
erticaal: 1. Tanker; 2. eirond; 3. oneer; 4. stang; 7. azuur; 9.
11aha. iFS
HEINZ
TOM POES
Heer Bommel en de Killers
Op de heuvel waar eens het labora
torium van professor Sickbock
stond, bevond zich nu slechts een
met sneeuw bedekte rune. In plaats
van de strakke lijnen, die zich eens
zo doelmatig uit de vruchtbare bo
dem verhieven, kronkelden nu
slechts wat verbogen buizen uit de
sneeuw omhoog. En op de plek waar
een dag tevoren de glubsnorkel het
niks uit de lucht gezogen had, zat nu
een kraai eenzaam te krassen. Het
droefgeestige toneeltje werd echter
verlevendigd door enige sneeuw
poppen, die tussen de vernietigde
apparatuur stonden. „Wat aardig",
sprak heer Bommel, die er tegen de
dageraad passeerde. „Sneeuwman
nen op een stuk nieuwbouw! En
goed gedaan, werkelijk! Ze herinne
ren mij aap lieden die ik eens ergens
gezien heb. Ach, dat kikkert mij wer
kelijk wat op na alle ellende die ik
heb doorstaan." Zijn moede trekken
ontspanden zich en met een glim
lach reed hij verder. „Nog een uurtje,
dan ben ik thuis", dacht hij. „Ik
hoop nu maar, dat Joost geen vrije
dag heeft. Een eenvoudig, doch
voedzaam ontbijt zal me smaken."
Maar er wachtte hem nog een op
onthoud. Niet ver vandaar verscheen
SAMENSTELLING FRANK BUURMAN EN 1/
Budget
Computerspellen dalen vaak
razendsnel in prijs en geduld
wordt dus beloond. Diverse
uitgevers brengen bovendien
ouderé" spellen uit in een
goedkope versie. Een nadeel is
dan wel dat het bijbehorende
boekje vaak ontbreekt, dat is
dan als een bestand op de cd-
rom geplaatst en kan meestal
met het programma Acrobat
Reader worden gelezen. Bij
een ingewikkeld spel waar een
dikke handleiding bij hoort is
dat niet zo handig, bij andere
spellen maakt dat eigenlijk
niet zoveel uit.
Pro Distribution heeft ook een
goedkope reeks die 'Gamez
Classic' heet. Daarin zijn on
der onlangs meer Fort Boyard,
Rising Lands en Versailles
1865 uitgebracht.
Fort Boyard is de computer
versie van het bekende televi
siespelletje, waarbij deelne
mers in een antiek fort allerlei
opdrachten moeten utvoeren
en zich vaak fysiek zeer moe
ten inspannen. Achter de
computer wordt vooral een
beroep gedaan op de geestelij
ke vermogens van speler, in
de vorm van allerlei hersen-
brekers. Het spel is volledig
Nederlandstalig.
Versailles 1685 is een avontu-
renspel op twee cd-roms. De
speler moet proberen de ver-
nieting van het paleis van Ver
sailles, het domein van de
Franse koningen, te voorko
men. Als adventure is het niet
zo bijzonder, maar wel is het
oude Versailles zeer fraai in
beeld gebracht, inclusief origi-
Internet-cursus
nele interieurs en authentieke
hovelingen. Er hangen 200
schilderijen in het paleis die
tot in detail te bekijken zijn.
Daarmee is Versailles 1685
meer een cultureel product
dan een spel geworden. De
cd-roms bevatten verder veel
gegevens over het reusachtige
monument.
Rising Lands is een kloon uit
de bekend Command Con
quer Red Alert Warcraft -
reeks. Het spel speelt in de
toekomst, maar dan een toe
komst waarin veel technologie
door oorlogen is vernietigd
waardoor de maatschappij tot
in de middeleeuwen is terug
gevallen. Drie clans proberen
de wereld weer op te bouwen,
maar dan wel ten koste van el
kaar. Het spel is in zijn soort
niet zo bijzonder, maar wel
volledig Nederlandstalig.
De drie spelen draaien goed op
de tragere Pentiums en kosten
omstreeks 30 gulden per stuk.
Na twee lange zittingen (door
cursusleider Bas Westerweel
streng geklokt op 1.37 en 1.27
uur) mag ik examen doen.
Met zweet in de handen be
antwoord ik driemaal tien
meerkeuzevragen betreffende
Internet en zijn toepassingen.
De resultaten zijn niet om
over naar huis te schrijven,
laat staan te e-mailen: achter
eenvolgens scoor ik een 3, een
5 en een 4.
Dat wil niet zeggen dat ik niet
te spreken ben over de intro
ductiecursus die Davilex voor
beginnende gebruikers van
hitemet heeft gemaakt Wel
licht heb ik te veel informatie
te snel tot me willen nemen.
Of liet ik me bij de examenvra
gen te veel imponeren door
indrukwekkende afkortingen
als VRML, URL of te abstracte
beschrijvingen van te volgen
procedures. Wel heb ik het
idee dat de cursus mij heeft
bijgebracht wat Internet mij te
bieden heeft en hoe ik daar
van gebruik kan maken.
Met tv-presentator Bas Wes
terweel als gids wordt op de
cd-rom duidelijk gemaakt hoe
op Internet informatie ver
gaard of gezocht kan worden.
Die informatie wordt in zeer
kleine stappen gegeven. Met
het gevaar dat de cursist in
slaap sukkelt De 'practicum-
lessen' waarmee sommige
hoofdstukje worden afgeslo
ten zijn simpel, maar schud
den de sluimeraar wel wakker:
een misstap in de uit voeren
opdracht leidt onherroepelijk
tot harde zoemer.
De cursus beslaat acht hoofd
stukken waarin na een uiüeg
over het ontstaan en opbouw
van Internet stapsgewijs de
snelweg wordt opgegaan: er
wordt gesurft, ge-e-maild, in
formatie vergaard en een web
site gebouwd. Het is echter al
lemaal droogoefenen.
Bij de cursus behoort een
twee-maanden durend abon
nement op de diensten van de
provider World Online. Niet
ontmoedigd door de eerste
examenuitslagen heb ik beslo
ten dat abonnement aan te
vragen. Want met de cursus in
bezit kun je op Internet niet
verdwalen. En als ik na twee
maanden opnieuw examen
doe, kan het niet anders of ik
moet voldoendes halen.
Min. systeemeisen: Pentium, 8
Mb ram, SVGA-256 kleuren, 2x
cd-romspeler, SB-comp. ge
luidskaart, Windows 95. Prijs;
49,95 gulden.
USB game-controllers
Microsoft heeft enkele nieuwe
modellen SideWinder game
controllers aangekondigd, die
op de computer worden aan
gesloten via de USB-poort. De
SideWinder Zulu en de Game-
pad Pro zijn vooral geschikt
voor 3D-games. Ze hebben
een totaal nieuwe buitenkant
gekregen. Vooral de Zulu zal
door de echte game-liefheb-
bers zeer worden gewaar
deerd om zijn futuristische ui
terlijk. De apparaten worden
in de tweede helft van het jaar
op de markt gebracht. Prijzen
heeft Microsoft nog niet be
kendgemaakt.
Mocrosoft komt in de komen
de maanden met een hele se
rie nieuwe spelprogramma's.
Titels die voor dit voorjaar op
het programma staan zijn Age
of Empires Gold. Flightsimu-
lator Classic en Midtown Ma
dness.
In de herfst komen er diverse
titels uit, waaronder een hele
nieuwe versie van Flightsimu-
lator. Ook komt er een pro
gramma rond het wereldkam
pioenschap voetbal.
Nieuwe Norton Utilities
plotseling de gestalte van Kwetal
achter een boom vandaan. „Ik wist
het wel!,, riep het ventje reeds van
verre. „De niks is uit de lucht en de
levendigheid zit er weer in. Uw reus
achtig denkraam lost alles op, net als
ik al dacht." „Het was een kleinig
heid", zei heer Ollie bescheiden.
„Het ging ruw toe, hoor! Maar een
Bommel klaart het wel, net als je
zegt." „Ja, ja", hernam Kwetal.
„Daarom wilt u me misschien nog
wel even helpen. Er is hier iets
vreemds aan de hand."
De befaamde Norton Utilities,
het pakket vol hulpprogram-
maatjes voor het oplossen van
allerlei problemen op de per
sonal computer, verschijnt in
de uitgebreide versie 4.0. Het
pakket, dat ook wordt onder
gebracht in de Norton System
Works-suite, bevat onder
meer het onderdeel Crash-
Guard. Daarmee kunnen ram
pen worden voorkomen als
een programma op de pc vast
loopt. Een document waar je
op dat moment bijvoorbeeld
aan zit te werken hoeft dan
niet verloren te gaan. Crash-
Guard is in staat het werk dat
tot dan toe gedaan is te red
den van de ondergang.
Norton Utilities bevat ook Sys-
temCheck, een applicatie
waarmee de toestand van het
complete systeem gemakkelijk
kan worden beoordeeld. Aller
lei problemen kunnen daar
mee worden gesignaleerd, nog
voordat ze daadwerkelijk
schade aan bestanden zouden
kunnen aanrichten.
Het nieuwe onderdeel Registry
Doctor Scan zoekt naar be
schadigingen in het register
van Windows en voert tevens
de reparaties uit. Ook zijn er
programmaonderdelen die in
staat zijn om regels in het
Windows-register die eigenlijk
al lang overbodig zijn gewor
den op te sporen en te wissen.
Zo n situatie kan zich nogal
eens voordoen als prgoram-
ina's die eerder op de pc geïn
stalleerd waren niet op de juis
te manier zijn verwijderd.
Norton Utilities is nu ook in
staat om hersteigevens op te
slaan op een Iomega Zip of
Jaz-schijf. Van allerlei kritische
bestanden kan een veiligheids
kopie worden gemaakt, zodat
bij erg groot onheil vrij gemak
kelijk weer de belangrijkste
onderdelen van Windows kun
nen worden teruggezet.
De Nederlandse versie van
Utilities 4.0 wordt een dezer
dagen verwacht. Het pakket
heeft een adviesprijs van 99
gulden.
ger Jim Hawkins van Stevens
ons Schateiland, voortdurend
in levensgevaar. Dat heeft alle
maal te maken met een moord,
die hem in de schoenen is ge
schoven door een groep misda
digers die iets te maken heeft
met de dood van kapitein Red-
jack, twintig jaar eerder. En
vanzelfsprekend is, zoals in alle
piratenavonturen, een legenda
rische verborgen schat in het
geding.
De speler beziet de kleurige pi-
ratenwereld van Redjack door
de ogen van Nick Dove. Na een
stap in een bepaalde richting
kan Nick in een vloeiende be
weging om zich heenkijken,
waarna weer een nieuwe rich
ting kan worden gekozen. Het
zwaard (een erfenisje van Red-
jack) is een noodzakelijk hulp
stuk, maar het gaat toch vooral
om de puzzels in dit spel. Ver
der moet de speler veel ge
sprekken voeren met de perso
nen die hij of zij tegenkomt. Er
wordt dan, net zoals bij Mon
key Is- land, een keus ge
maakt uit diverse mogelijke
ties. En ongelukkige
actie bij een con
frontatie met een
agressief persoon kan
aanleiding zijn tot een
forse portie zinloos geweld,
maar enige behendigheid
met het zwaard lost dat pro
bleem wel op.
Gesprekken met vrienden leven
zoveel informatie op dat het
daardoor niet echt moeilijk is
het spel uit te spelen. Vasdopen
op een bepaald punt is bijna
niet mogelijk, hetgeen Red-
jack een ideaal avonturen-
spel maakt voor de begin
ners. De gevorderde avon
turiers zullen het allemaal
wat te makkelijk vinden.
Systeemeisen: PC:
Windows 95/98, Penti
um 133,16 Mb Ram.
Apple: Macintosh met
OS 7.1, Power PC 100
Mhz (601 of 604), 24
Mb Ram. Prijs: 99 gul
den. Beschikbaar gesteld
door Infogrames Bene
lux.
avonturen van de piraten uit
;eventiende eeuw blijven ve-
boeien. Hoewel het in feite
jom een groep uitermate
eddorstige criminelen ter
die continu op rooftocht
wordt het leven van Rood-
rd en de zijnen eeuwen later
k nogal geromantiseerd. Als-
iet ging om een maritieme
oering van Robin Hood en
mannen, maar dan wel van
soort dat de rijken afslacht
zelf heel erg rijk te worden,
avonturenspel 'Redjack, re-
of the Brethren" van soft-
ehuis THQ staat in het te-
van de zeerovers. Het spel
tn variant op de populaire
iturenreeks The Secret of
*^ikev Island' van LucasArts,
het is allemaal wel een
serieuzer. Bovendien moet
ilmatig het zwaard worden
anteerd en daarmee heeft
jack tevens een actie-ele-
ït gekregen.
eel in de stijl van Guybrush
eepwood van Monkey Is-
I begint de speler als een
iozele jongeman die nog
geheel droog is achter de
Het gaat om Nick Dove,
zich verveelt in het afgele-
havenstadje Lizard Point,
e heeft wel zin in een pira-
ivontuur, maar hij zal zich
moeten bewijzen. De
tere kapitein Justice is wel
lid om Dove als beman-
jslid aan te nemen, maar
ivoor zal hij eerst een haai
de haven onveilig maakt
iten verslaan. Dat is nog
het eerste probleem, want
het moment dat Dove
aangemonsterd is hij, net
zijn befaamde voorgan-
Ze komt ze regelmatig tegen: mensen die
denken dat ze ergonomisch verantwoord
met hun voeten op een voetenbankje ach
ter hun bureau zitten, keurig rechtop, maar
vervolgens zitten ze met hun knieën vast
onder het bureaublad. Jeannette Bos, com
mercieel bedrijfsleider van Ergonomique,
weet precies wat er dan aan de hand is. Op
zich is best over de werkplek nagedacht,
maar niet lang genoeg, want het bureau is
gewoon te laag. Een van de dingen die fout
kan gaan in de manier waarop de werkplek
is ingericht.
Zulke fouten komen erg veel voor, zegt
Jeannette. In haar bedrijf, dat helemaal is
gespecialiseerd in de ergonomische be
hoeften van de kantoorwerker, komt ze
nogal eens schrijnende gevallen tegen.
Mensen die letterlijk ziek zijn geworden
van de arbeidsomstandigheden op kan
toor. Die rondlopen met pijnlijke gewrich
ten, geïrriteerde ogen en eczeem. Niet om
dat ze met chemicaliën of andere ellendige
stoffen werken, maar gewoon door hun
kantoorbaan. Want vooral het werken ach
ter het beeldscherm levert vrij vaak proble
men op.
Bos' bedrijf Ergonomique in Eindhoven
richt zich geheel op die beeldscherm-werk
plek. De onderneming levert aangepaste
stoelen, schermfïlters, polssteunen, voeten
bankjes, armsteunen en nog een aantal an
dere zaken. Daarbij hanteert de onderne
ming een tamelijk bijzondere manier van
marketing. Wie interesse heeft voor bij
voorbeeld zo n monitorfilter, die krijgt er
gewoon een toegestuurd om een paar we
ken uit te proberen. Pas na die periode
wordt geïnformeerd of het product bevalt
en wordt alsnog een factuur nagestuurd.
,,We hebben op deze manier altijd een paar
honderd van die dingen uitstaan. Banken
en financieringsinstellingen moeten we al
tijd veel uitleggen. Waar is jullie voorraad,
willen ze dan weten. Nou, die staat overal
bij potentiële klanten, om uit te proberen.
Dat vinden ze maar vreemd", zegt Jeannet
te.
Volgens haar is het echter de enige manier
om er achter te komen of zo'n filter, pols-
steun of stoel daadwerkelijk helpt. Je moet
het in de praktijk uitproberen, want in de
showroom van een bedrijf zijn de omstan
digheden anders dan op je eigen werkplek.
„Daarnaast is het heel individueel hoe je
het beste achter je bureau zit. Niet iedereen
is even lang. En je moet er ook rekening
mee houden dat er mensen zijn die zich
helemaal niet prettig voelen bij de opstel
ling, die volgens de officiële normen is
voorgeschreven".
Daarnaast merkt Bos in haar dagelijks werk
dat ook mensen die geacht worden om
precies te weten hoe het moet, zoals de Ar-
bodiensten, nog wel eens de plank mis
slaan. Het valt haar op dat de ene Arbo-
dienst andere normen hanteert dan de an
dere. De adviezen zijn nogal eens tegen
strijdig, zegt ze.
Straling
Ergonomique werd een jaar of drie geleden
gestart als uitvloeisel van een proefproject
met het beeldschermfilter Voltfree, een
Zweeds product dat niet alleen de hinder
lijke spiegeling wegneemt waar computer
monitoren nogal eens last van hebben,
maar dat ook de elektromagnetische stra
ling elimineert die door beeldschermen
wordt uitgezonden. Die straling is zo laag
dat hij niet schadelijk voor de gezondheid
is, maar toch zijn er mensen die er overge
voelig voor zijn en er last van hebben. Som
migen krijgen na enkele uren werken last
van vermoeide of geprikkelde ogen of huid
irritaties. Het Voltfree-filter reduceert het
elektromagnetische veld volgens de fabri
kant vrijwel geheel, door de metalen con
structie van de rand van het filter en door
de stralingsgeleidende coating die op het
glas is aangebracht. De effectiviteit van het
filter, dat is ontwikkeld door het Zweedse
bedrijf Sun-Flex AB, is beproefd door de
Duitse onderzoeksinstelling TV Informati-
onstechnik. Dit instituut beoordeelt het
product positief, maar uit een onderzoeks
rapport van september 1998 blijkt dat het
filter alleen is onderzocht op basis van de
mate van benvloeding van het beeld op de
monitor, en niet op basis van de straling-
werende eigenschappen. Volgens Bos is de
invloed van deze eigenschap echter onmis
kenbaar. „Het aantal klachten van mensen
die ermee werken is enorm afgenomen.
Maar ook dat is individueel, want er zijn
ook mensen die niks van zo'n filter op hun
beeldscherm willen hebben".
Armsteunen
Veel positieve geluiden komen er ook van
mensen die op basis van de probeer-zelf-
maar-uit-marketing van Ergonomique een
poosje gewerkt hebben met scharnierende
armsteunen, die aan het bureau worden
bevestigd. Voor mensen die veel met de
muis moeten werken, zijn er ook steunen
met een muisplateautje. Anderen blijken
vooral baat te hebben bij een goede pols-
steun die voor het toetsenbord wordt ge
plaatst. „De ergonomisch gevormde toet
senborden, met van die ten opzichte van
elkaar verschoven groepen toetsen, zie ik
toch niet zoveel gebruikt worden. De mees
te mensen kunnen er niet goed mee over
weg".
Ook in ander opzicht valt er nog wel wat te
verbeteren, vindt Jeanette. Zo wordt het
beeldscherm vaak bovenop de computer
kast geplaatst, als dat een zogenaamd desk
topmodel is. In veel gevallen staat dat
scherm dan te hoog. De norm van enkele
jaren geleden dat je het scherm op oog
hoogte moet hebben, is alweer achter
haald. „Voor de meeste mensen blijkt het
prettiger te zijn als ze iets naar beneden
moeten kijken, Zo ongeveer een schuinte
van twintig procent. Dat is meer ontspan
nen voor de nek. Vaak lukt dat niet als dat
scherm boven op de computer staat".
Ergonomique is bereikbaar via
(040) 2 570 890 en producten zijn te zien
op www.sun-flex.com
/YA&e/£- ASrAM/S&A&E
Pcs/STBxrorP'&v