'Journalisten zijn honden' M TV WEER Het Gesprek van de Dag De prijs van de concurrentie Plataan van 220 ton verhuist 281 VRIJDAG 26 MAART 1999 C O M M E T A A R De Nederlandse Spoorwegen zijn uitverkoren om de toekomstige hogesnelheidslijn te exploiteren. Dat is minder vanzelfsprekend dan het lijkt. Mevrouw Jorritsma, de vorige minister van verkeer en waterstaat, had immers serieus overwogen om andere spoorweg maatschappijen het gebruik van de lijn te gunnen. Het nadeel daarvan had kunnen zijn dat NS-kaarten en abonnementen dan niet zouden gelden en dat de dienstregeling van zo'n andere maat schappij niet zou aansluiten op die van de NS. Het fiasco van de Loverstrein van Amsterdam naar Haarlem is illustratief voor het ongemak van zo'n situatie. Jorritsma's opvolgster Netelenbos heeft de toekomstige treinrei ziger dus een niet geringe dienst bewezen met haar voorkeur voor de NS. Naast de Thalys naar Parijs kunnen nu binnenlandse hoge snelheidstreinen worden ingepast in de gewone dienstregeling van de NS. Treinen, waar je met je gewone NS-kaartje. kortingskaart, of abonnement in kunt. In ruim een half uurtje van Amsterdam naar Rotterdam, en in een uur van Amsterdam naar Breda, straks hoort dat tot de mogelijkheden van de treinreiziger. Toch is er voor Netelenbos en de spoorwegen nog een onprak tisch stukje erfenis uit de boedel van lorritsma overgebleven: de afspraak om de spoorwegen een soort wegenbelasting in rekening te brengen voor het gebruik van de rails, zowel die van het hoge- snelheidsspoor als de gewone. Dat zou moeten volgens de Euro pese regels voor concurrentie. Nederland hoeft zich daarbij echt- rer ook weer niet op te stellen als het braafste kind van de Europe se klas. De huurprijs van 250 miljoen gulden kan lager. NS-directeur Den Besten heeft al gezegd, geen andere mogelijk heid te zien dan een doorberekening van die aanslag in de prijs van de treinkaartjes. Het gevaar bestaat dat het spoor zich daar mee uit de markt prijst, en ondanks de verhoogde snelheden de concurrentie met de auto alsnog verliest. Op dat soort concurren tie zit geen treinreiziger te wachten. Westenwind Een klein deel van de fans van Westenwind zal gisteren teleurge steld zijn geweest over de zoveelste episode van de Nederlandse dra maserie op RTL4. Er was geen tiet te zien en dat is een zeldzaam heid in deze productie uit de Endemol-stal. Westenwind is helemaal geen onaardige serie, maar het leek er van af aflevering 1 verdacht veel op dat de aandacht van de kijker voor al getrokken moest worden door het vele bloot. Heftige vrijpartijen met mooie mannen en vrouwen doen het goed op de buis moet 'ome Joop gedacht hebben en daar heeft hij gelijk in. De overdaad aan naturelle dames in het beginstadium van de serie leidde echter de aandacht af van het verhaal. Afgezien van de gangbare thema's uit de soaptraditie (overspel, on echte kinderen, twee rivaliserende families, rijkdom al dan niet op legale wijze vergaard) en de klassieke literatuur (dochter uit rijke, machtige familie valt voor knappe zoon uit arme familie waardoor voorgenomen huwelijk met ideale schoonzoon niet doorgaat) gaat Westenwind door voor geslaagd project. De verhaallijnen zijn door dacht. de types worden weliswaar overdreven maar niet zwartwit afgebeeld er er is een zekere mate van spanning die uitnodigt tot verder kijken. Grappig is het om re zien dat de onbekende acteurs (de dochters en zonen uit de twee gezinnen) zich duidelijk door seks kunnen profi leren, terwijl de arrivees (pappa 's en mamma's) de liefde in het don ker moeten bedrijven of pas na de daad hoeven te acteren. Droevig is de constatering dat de tekstschrijvers bij de rol van de briljant acterende Anton (snelle, arrogante Engelse termen gebrui kende zoon van de bovenliggende partij) een topprestatie hebben geleverd en bij die van Kila (de onderliggende partij tijdens een one- nightstand van Anton) de plank faliekant misslaan door het Indi sche meisje een babytaaltje te laten spreken, waardoor haar alloch tone afkomst verre van natuurlijk is. Waarom de serie twee keer per week (dinsdag en donderdag) uitge zonden wordt, is me overigens een raadsel. Het vergt een grote aan passing van het kijkgedrag. En tieten zien we al genoeg op de buis. Het bedrijf Baamse Bomen Ser vice BSI doet morgen in Am stelveen een poging om het Gu- iness Book of Records 2000 te halen met het verplaatsen van een honderden tonnen wegen de boom. De ongeveer honderd jaar oude plataan van zo'n 220 ton op het voorterrein van be graafplaats 'Buitenveldert' aan de Amstelveenseweg moet plaats maken voor een open- baarvervoer strook. BSI-eigenaar H. Sneep wil de boom met twee buldozers in een metalen bak over een weg slepen. Hij denkt dat de 180 ton wegende kluit zwaar genoeg is om het evenwicht van de boom te garanderen. Als het lukt sleept hij voor de tweede keer een wereldrecord binnen. De verplaatsing van een paarden- kastanje op het Haagse Malie veld leverde al een vermelding in het Guiness Book of Records 1998 op. Zonnige perioden Na de aangename temperaturen van gisteren, in onze omgeving werd het 14 tot 15 graden, moesten we vandaag een stapje terug doen. Vanmiddag schommelde het kwik rond 10 graden, dat na een zachte nacht want de minima waren met 8 tot 9 graden hoog voor de tijd van het jaar. Een depressie trok gisteren via het Engelse Kanaal de Noordzee op en koerst nu verder naar de Noorse Zee. Een nieuwe depressie wordt om middernacht in het zeegebied zuidwestelijk van Ierland verwacht. Nederland bevindt zich het komende weekeinde tussen verschillende storingen in zodat het weer in onze omgeving best gunstig genoemd mag worden. De komende nacht zijn er flinke opklaringen en daalt de tempera tuur tot een graad of drie, waarbij het plaatselijk tot een graadje nacht vorst kan komen. Morgen blijit het vrijwel overal droog met zonnige pe rioden. Bij een zwakke tot matige wind uit noordelijke richtingen wordt het ongeveer 10 graden. Zondag liggen de papieren voor de zon nog wat gunstiger. Het blijft droog met flinke zonnige perioden. De noordwestelijke wind is zwak tot matig bij een middagtemperatuur van 11 graden. Ook maandag t/m woensdag blijft het droog met nu en dan zon en omdat de wind draait naar zuidelijke richtingen wordt het geleidelijk zach ter. De eerste indruk voor de aanloop van het paasweekeinde lijkt gunstig. Hogedrukgebieden in onze omgeving bren- - gen droog weer met nu en dan zon en de temperatuur ligt boven normaal vooreind maart/begin april. We moe ten het komende weekeinde de verdere berekenin gen afwachten. De hoogste temperaturen, 20 tot 23 graden, treffen we momenteel aan in Sparje maar het weer is daar allesbehalve stabiel. Ook aan de voet van de Alpen is het met 19 graden zacht. In het zuidoosten van Europa blijft het weer wisselvallig met van tijd tot tijd regen- en onweersbuien. In Noord-Europa handhaaft zich koude lucht. JOS BROEKE Correspondent deze krant ontvlucht in paniek hoofdstad Kosovo Harald Doornbos, correspondent van onder meer deze krant voor de Balkan, ontvluchtte woensdag murw gebeukt door Ser vische treiterijen en dreigementen in een journalistenkonvooi Kosovo's hoofdstad Pristina. De Servische autoriteiten had den zich kennelijk zo geërgerd over zijn berichtgeving van het bloedige conflict in Kosovo, dat hij vlak na aankomst in Bel grado van zijn bed werd gelicht en werd gearresteerd. Gistermiddag werd hij als persona non grata de Kroatische grens over gezet. Hieronder een persoonlijk verslag van zijn bevindingen. ,,Mijn god", denk ik. „Als niemand weet dat ik ben gearres teerd, dan kan ik zo verdwijnen. Vijf minuten tijd is er voor mijn beslissing om te vertrekken vanuit Pristina naar Belgrado. Voor het hotel Grand in Koso vo's hoofdstad Pristina staat namelijk een journalistenkon vooi, bestaande uit vijf auto's, met draaiende motoren klaar om te vluchten voor de terreur, de stress en de onzekerheid. „Wil je mee?", vraagt Wade, een fotograaf uit Nieuw-Zeeland. „Je bent meer dan welkom", merkt Mare van Newsweek op, „hoe groter ons konvooi, des te beter." Ik raak enigszins in paniek. Overal staan nu Servische pant serwagens op de kruispunten in de stad. Het legerhoofdkwar tier, naast het hotel, is bedekt met vijftig meter lange lakens in groene camouflagekleuren. Overal lopen politieagenten rond. En als ze niet te voet pa trouilleren, dan doen ze dat wel in hun gepantserde jeeps. Uit het dak van die onaantastbaar lijkende vlaggenschepen van het Milosevic-regime steken mitrailleurs, zódat iedereen die in verzet komt, kan worden neergemaaid. Cafés worden aan de lopende band opgeblazen. Servische burgers zitten met kalasjnikovs in de auto. Een politieagent heeft net met zijn geweer een camera van een Duitse tv-ploeg kapotgeslagen. Gemaskerde po litiemannen rijden met Servi sche vlaggen door de stad. Een Hongaarse journalist kan nog nauwelijks praten vanwege stress en angst. Die ochtend nog had ik in een cafeetje tegenover hotel Grand een kop koffie gedron ken. Plotseling renden er twee politiemannen naar binnen en schreeuwden dat iedereen zijn handen omhoog moest doen, terwijl ze hun geweren op de bezoekers richtten. En een half uur eerder laadde ik zo'n dertig blikken met voedsel en tien liter water uit de auto om voorbe reid te zijn op de naderende oorlog. Terwijl ik de auto op slot deed, stonden twee opge schoten Servische jongens naar me te kijken. Ze riepen: „Hé, klootzakken, we gaan jullie af maken." M'n schouders ophalend ging ik terug naar het hotel en sprak kort met één van de obers. Die zei dat de Serviërs ernaar uitkeken om de Albane zen uit te moorden. „Laat de Navo ons maar bombarderen", vertelde hij, terwijl hij een bier tje achterover sloeg. „Twintig procent van de Albanezen blijft wellicht in leven, de rest knal len we af." Hij sprak deze woor den met zo'n vanzelfsprekend heid dat ik er serieus aan begon te twijfelen of de Serviërs na tien jaar Milosevic nog wel van deze wereld waren. Want het was niet zo dat deze ober de enige was die zo dacht. Iedere Serviër die je sprak, zei: „O, dat is heel duidelijk. Navo, bom men en de Albanezen zijn dood." Mannen, vrouwen, kin deren, meisjes, jongens, bejaar den. Iedereen zei dat. Het was daarom dat ik in pa niek raakte, toen ik mijn colle ga's bijna zag vertrekken. De si tuatie was al volledig uit de hand gelopen in Pristina. Net zoals de onbewapende Albane se inwoners van Pristina waren wij, buitenlandse journalisten, overgeleverd aan de heidenen. Alsof de stad geregeerd werd door de F-side. Alles draaide - "i; - K De sfeer in Pristina was dermate grimmig geworden dat Harald Doornbos de stad in paniek ontvluchtte. Hij voelde zich net als de Albanese inwoners overgeleverd aan de heidenen. om geweld en terreur. Hoe meer, hoe beter. Het was nu of nooit, dacht ik, want anders gaan we hier dood. Ik graaide wat spullen bij el kaar en rende naar buiten waar het journalistenkonvooi bijna wilde vertrekken. Ik liet zo goed als al m'n kleren achter. Alleen de satelliettelefoon, de compu ter, een T-shirt en wat conser- venblikjes. Alles gepropt in een rugzak en een tas. Mijn colle ga's Markus van het Spaanse dagblad El Mundo, Juliet van CNN, Bosjtian van een Sloveens weekblad en Michel van de Volkskrant zeiden dat ze in Pristina wilden blijven. „Maar we gaan dood hier!", schreeuw de ik. We omhelsden elkaar. Als we dit overleven, gaan we de hoogste berg in Slovenië be klimmen!", riep Bosjtian. „Deal! riep ik. De collega's die ble ven vind ik zeer dapper. Maar ik kon het simpelweg niet meer aan. Belgrado was nog ver weg en het zou binnen anderhalf uur donker zijn, maar alles leek be ter dan Pristina. Via de vlucht strook konden we onze reis voortzetten naar de buitenwij ken van Pristina. Politiemannen houden ons aan. „Klootzak, laat je godvergeven papieren zien, vuile hond!", schreeuwt de agent. Hij dreigt al mijn geld en papieren in beslag te nemen. „Jullie journalisten zijn hon den", sist hij. Snel graai ik een briefje van 100 Duitse mark uit mijn broekzak en zeg: 'Neem dit en laat ons gaan'. Hij aarzelt geen moment, steekt het geld in zijn zak en roept dat ons kon vooi moet doorrijden, „Want anders schiet ik je af In volle vaart rijden we nu over Kosovo's uitgestorven we gen. Veel politieblokkades, veel leger. Het is donker als we Ser vië binnenrijden en de eerste Navo-bommen op het land val len. Wij weten nog van niets en kijken alleen maar op de kilo meterteller: sneller, sneller rij den om zo snel mogelijk in Bel grado aan te komen. Daar, zo hebben we gehoord van colle ga's, is het een stuk rustiger en veiliger. 's Avonds laat in Belgrado, het Hyatt Hotel. Rustig hier? Vergeet het maar. Het eerste bommentapijt is gevallen en de autoriteiten zijn kwaad, razend, op wraak uit. Ómdat ze niets te gen de Navo-bommen en - kruisraketten kunnen doen, ha len ze hun gram op de makke lijkste prooien: buitenlandse journalisten. Ons enige wapen is de pen, wij overleven bij de gratie van degenen die de hoofdrol spelen in onze verha len. Vier uur later wordt uiteinde lijk iedereen vrijgelaten, afge zien van de Belgische corres pondent van Le Soir, Philipe Deprez. Hij is een van mijn bes te vrienden. Iedereen is zeer nerveus, maar ik val tegen een uur of vier 's ochtens als een blok in slaap. Om kwart voor acht 's och tends klopt er iemand op mijn deur. Ik vraag wie het is. „Poli tie", zegt een stem. Twee man- nen-in-burger. „Spullen pakken foto £pa ml los bicanski en meekomen", zeggen ze. Toevalligerwijs rinkelt mijn mo biele telefoon. Ik wil snel opne men en vertellen dat ze me wil len afvoeren. „Niet beantwoor den, zet dat ding uit", snauwt een van de agenten. Met een rugzak, een kogelvrij vest en een computer voeren ze me af. De lange gangen van het hotel zijn nog uitgestorven. „Mijn god", denk ik. ,Als niemand weet dat ik ben gearresteerd, dan kan ik zo verdwijnen." En omdat het Servië van Milosevic eenzelfde soort sfeer uitademt als het Chili van Pinochet, krijg ik bijna een hartverzakking. We gaan de lift in, en vlak voordat de deur zich sluit, zie ik een collega van Associated Press. „Ik word gearresteerd, ik word gearresteerd!", roep ik uit. De politiemannen zeggen dat ik niet mag praten. Op het politie bureau word ik opgesloten in een verhoorkamer. Na een uur halen ze me op en op de gang zie ik twee Amerikaanse colle ga's vermoeid en depressief voor zich uitkijkend op een houten bankje zitten. Nu begint het verhoor. Ik sta op een lijst, zeggen de twee mannen. Voor de rest: wat doe je hier? Heb je contact met Albanese terroris ten gehad, met welke journalis ten werk je samen? De inspec teurs van politie zijn koel, maar correct. Ze gebruiken geen ge weld, al kan koffie en een glas water er niet af. Ik ben bang voor gevangenis straf. Het feit dat je journalist bent, is al erg genoeg hier. Op gelucht haal ik adem als ze zeg- Nachtexcursies Vorige week vertelde ik u dat wij, tweedejaarsbiolo gen. bij een excursie te Gulpen in een pension terecht kwamenwaar we in tweepersoonsbedden moesten slapen. De eerste nacht dat ik samen met Hans M. in een tweepersoonsbed doorbracht, zal ik nooit verge ten. Rond een uur of twee schrok ik wakker. Naast mij verrees Hans tussen zijn als een loempia ge vouwen laken. Mompelend stapte hij uit bed. Ik dacht dat hij een plas ging doen. Hij schui felde naar de deur, morrelde eraan, i>erdween toen op de lange gang. Klaarwakker lag ik te wachten tot hij terug zou zijn. Hij kwam niet terug ik hogrde hem heen en weer lopen. Na pakweg een kwartier stapte ik mijn bed uit. De kamerdeur stond nog op een kier. Voorzichtig duwde ik hem wijder open. Ik keek de lange gang op. Dicht bij de trap was nog een kamerdeur open. Mijn jaargenoot Gerard H. leunde tegen de post, en sloeg Hans gade. Toen zag hij mij. Een brede glimlach overtoogzijn trekken. Hans liep de hele gang af, draalde bij de trap, wilde blijkbaar omlaag, maar huiverde en keerde om. In tegenovergestelde richting liep hij weer de hele gang af, tot aan de buitenmuur. MAARTEN 'T HART Daar stond hij een poosje te mompelen. Toen keerde hij en wandelde weer naar de trap. Achteraf verbaas ik mij er nog steeds over dat het zo lang duurde, voor ik besefte wat hij deed. Maar ik had nog nooit eerder iemand zien slaapwandelen. Bovendien was mijn beeld van het verschijnsel, al realiseerde ik mij dat op dat moment niet, gekleurd door plaatjes uitstripver halen. Charlie Brown, of zulke ongein. Daarin zie je iemand met de armen stram naar voren gestrekt door de nacht lopen. Uit z'n mond komt een sliert golven de zzzzzz'en. Maar Hans hield z'n armen keurig langs z'n zij. En van een sliert zzzzzz'en was uiter aard ook niets te bespeuren. Ik had gelezen dat je iemand die slaapwandelt niet wakker mag maken. Toen Hans echter weer bij de trap draalde, en, zonder zich aan de leuning vast te houden, opeens een soort zwaaibeweging maakte op de bovenste trede, snelden Gerard H. en ik naar hem toe. We konden hem nog net opvangen. Hij werd min of meer wakker en liet zich door Gerard en mij terug leiden naar het tiueepersoonsbed. De volgende mor gen wist hij niet dat hij geslaapwandeld had. Sterker: hij ontkende ten stelligste dat hij dat had gedaan. Of hij later die week 's nachts ook nog heeft gewan deld. weet ik niet, want na die eerste min of meer doorwaakte nacht, volgden nachten waarin ik sliep als een roos. omdat we overdag lange wandelingen maakten op zoek naar zeldzame orchideeën. Later echter, op een excursie in Noonvegen waar ik niet bij was, heeft Hans z'n jaargenoten diverse nachten de stuipen op het lijf gejaagd met z'n geslaapwandel. Mag ik Joan V., één van m'n andere jaargenoten, ge loven, dan dwaalde hij elke nacht urenlang mompe lend over de gangen. Ik heb dus maar één keer in mijn leven iemand zien slaapwandelen. Het is een verschijnsel waar je weinig over hoort. In serieuze literatuur lees je er zelden iets over. Moet je de wandelaar wekken Moet je hem be hoeden voor een misstap? Of weet hij, ook al is hij in slaap, waar de trappen en de hoeken zijn? Ik heb nooit gehoord over ongelukken van slaapwande laars. Enig idee over de frequentie van dit verschijnsel heb ik ook niet. Met Hans heb ik een latere jaren te Parma en in hetBinntal in hetzelfde onderkomen de nacht doorgebracht. Toen slaapwandelde hij in elk geval niet. Ook bij hem was het iets wat zich maar heel zelden heeft voorgedaan. Hij is thans hoogle raar, dus je kunt zelfs als slaapwandelaar nog heel ver komen. k'l1 i* Harald Doornbos. foto gpd gen: „Je zult over de grens wor den gezet." De Amerikaanse collega's krijgen hetzelfde te horen. Uren later begeleiden drie politiemannen drie journa listen in een politiebus naar de Servisch-Kroatische grens. „Jullie kunnen terugkomen als de situatie weet normaal is", zegt een van de agenten. Maar onze visa in de paspoorten zijn ongeldig gemaakt. En we kijken wel uit om ooit nog voet op Ser vische grond te zetten zolang Milosevic aan de macht is. Wanneer we de grens met Kro atië passeren, slaken we alledrie een opgewonden vreugdekreet. We zijn ongedeerd uit de hel gekomen, maar hoe zal het de 1,8 miljoen Albanezen vergaan? Dat tempert al snel de vreugde. MILLENNIA nog |dei dagen Nog 281 dagen en hilla^ nieuwe millennium aI j*, aan. Reden voor dez ,gs| om in een dagelijkse terug te kijken op be rijke gebeurtenissen en plaatsgrepen op con^. ponderende data in act gelopen 1000 jaar. D pv; week: 22 maart 1832 the overlijdt. 23 maa 1959: eerste DAF roll Jest band. 24 maart 1931 nim ste zege (2-1) op EngJe 25 maart 1978: boot 'g bridge zinkt in tradj 26 maart 1850: Bell; boren. 27 maart 193 *BAi ste wedstrijd in de K 26 MAART 1850 nva Piet van Gemerden, kra11001 de baas in Vlissingen, w zeker. Het duurt nog ea e jaar, maar dan leven we 1 maal in de gemeenscha Edward Bellamy (1850- rkei voorspelde. Vandaag he ken we de geboortedag schrijver, die met zijn b< de Nederlandse vertalin rugblik uit het jaar 2000 noten massaal in de gra)l' kreeg. Piet van Gemerden ston de basis van de heroprk van de Internationale Bi Vereniging in Nederlani 0 1980, die nu ongeveerd]n' derd leden telt. Piet eni nen geloven heilig in de wedergeboorte van de die Bellamy eind negem HS eeuw voorzag. Bellamy kocht in Amerika ruimi. joen exemplaren van he te® dat - zelfs honderd jaarl nog modern aandoet. D neeszoon voorspelt een zonder onrecht, leger ofni naren en voorziet (in 18! ken als de komst van tek EP' golfslagbad, creditcard, warenhuizen en aircoa ning. In hun kwartaalblad 'Wi voor allen' („Het rechtv sterkste is het sterkste oi TÏI recht") en via Internet» de leden ideeën uit envi den ze het woord. Zo ho ieij hun blauwdruk voor e« we wereld onder de aan van een breed publiek tt gen. „De nieuwe dageni komt eraan", zegt Pietv merden vol overtuiging. HENK RUUL Rondje voor geld met goli Directeur Chris Luken Ventura in Vianen, die een half jaar geleden nu hotelbon een gat in de c ontdekte, komt deze zot iets nieuws: de golfbon moet het aantal af te rondjes op golfbanen in land een flinke injectieg11 Blakend van enthousiaüf^ Luken: „De golfbon g< gulden kosten en dan m Ee* met z'n tweeën drie keer 1 1 voor half geld. Op afspra want het gaat er vooral daluren te benutten. He snel terugverdiend, wan taalt voor een golfronde de 65 en 120 gulden." M.A. Welling, die als din van Burg Golf in Nederla golfbanen exploiteert, is voorstander van de golft vind dat golf in ons lai goedkoop is", zegt hij. is in Nederland duurder de meeste andere landeie r£ e-' "Me 101 voor een hectare nodig. De mei ploitanten verdienen g# 1010 droog brood. Dan zijnb 11 gen niet de weg om des e te verbeteren. Recente golfstatistieken volgens Luken zien dati P' middelde bezettingsgrai nt- Nederlandse golfbanen!111111 59 procent is. Met z'n all1(0 draaien golfers - al dan iert van een club, maar verp ,n' het bezit van een golfvai aj= heidsbewijs - 36.000 rofl per jaar, terwijl dat er 61 zouden kunnen zijn. „D ,s een gat tussen van 25.00 c rondjes. Als wij die tegen duceerd tarief kunnen ken, is dat goed voor de - tant, die nu gemiddeldfl Jy ruim vijftig mille per jaar k0 dient." De golfbon zald ors lariteit van de golfsporti me' toenemen. Een dure hot komt ineens een stuk di< bij. „Wat Airmiles doet a vliegtuigstoelen, doen»' 01 daluren met golfbanen 1 CARLO NAGEL rt ds ,DEVt ind boi kv\ Mil

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1999 | | pagina 2