Uitzicht zonder tralies Mi
HUK
IV
Het Gesprek van de Dag
Bedsessie John en Yoko
283
ot
WOENSDAG 24 MAART 1999
Degelijke Jannie
Zachte lucht in aantocht
Waar zijn de tijden gebleven dat maart nog een echte winter
maand was! In 1674 werd er nog op 4 april op het Haarlemmer
Meer geschaatst en in 1667 vroor halverwege maart de Zuiderzee
dicht. Vooral de laatste decennia wordt maart steeds zachter. Fei
telijk is de maand het visitekaartje geworden van de temperatuur-
sprong van na 1987. Dit jaar beleven we alweer de elfde te zachte
maand in een periode van 12 jaar (1988-1999). Alleen in 1996 was
maart te koud.
De gemiddelde temperatuur komt deze maand in De Bilt waar
schijnlijk uit rond of iets boven de 6.5 graad tegen normaal 5.0
graad. Het gemiddelde over de afgelopen 12 jaar bedraagt circa 6.8
graad ofwel maan is bijna 2 graden zachter geworden. Als we in
het jaar 2001 gebruik gaan maken van een nieuwe dertigjarige ver
gelijkingsperiode. 1971-2000, wordt de maartnormaal ongetwijfeld
flink opgeschroefd. De koude jaren zestig maken namelijk plaats
voor de warme jaren negentig.
Maan heeft voor morgen aardig weer in petto. Met een zuidelij
ke luchtstroming wordt namelijk hele zachte lucht aangevoerd.
In de middag stijgt de temperatuur tot omstreeks 15 graden. Bo
vendien blijft het waarschijnlijk tot de avond droog en laat de
zon zich geregeld zien. Daarna, mogelijk al tijdens de avond of
anders in de nacht van donderdag op vrijdag, veroorzaakt een
storing die vanuit de Kanaalregio naar de Noordzee trekt re
gen of enkele buien.
Ook vrijdag is er kans op nattigheid. Bovendien wordt het
minder zacht. Tijdens het weekeinde schommelt de middag-
temperatuur rond de 11 graden maar de neerslagkansen zijn
dan weer vrij klein en het ziet er naar uit dat de zon
redelijk vaak haar licht op het aardoppervlak laat
schijnen. Daarna wordt het opnieuw tamelijk wissel
vallig doordat een nieuwe, diepe depressie naar de
Britse eilanden opdringt. Met een geleidelijk krim
pende wind werd gisteren wat zachtere lucht aan
gevoerd. Op Valkenburg steeg de temperatuur tot
maximaal 8,8 graad en Schiphol kwam uit op 8,6.
Wel bleef het tamelijk bewolkt weer met soms nog
wat regen en motregen.
JAN VISSER
COMMENTAAR
Kookpunt in Kosovo
De NAVO is vastbesloten, de Senders zijn ontoegeeflijker dan ooit,
de Russen zijn woest, en in hoofdsteden over de hele wereld wordt
omineuze taal gesproken: de crisis rond Kosovo nadert het kook
punt. Na een jaar van vruchteloos overleg met de loegoslavische
president Milosevic zwijgen de diplomaten, en staan de wapens
op het punt te spreken. Wat al jaren sudderde als een door velen
genegeerde lokale ruzie, dreigt nu te escaleren tot een grootschalig
regionaal conflict. Het is een frustrerend idee dat een eeuw die be
gon met destabiliserende Balkan-oorlogen er nu ook mee lijkt te
gaan eindigen.
Nog frustrerender is echter de gedachte dat zelfs het sterkste wa
pen dat het Westen kan inzetten een echte oplossing geen stap
dichterbij zal brengen. Sterker nog. militair ingrijpen tegen Belgra
do maakt de situatie op de Balkan eigenlijk alleen maar gecompli
ceerder. In het beste geval bindt Milosevic na de bombardemen
ten alsnog in. Er zal dan toch een regeling voor Kosovo moeten
worden getroffen, maar het is onwaarschijnlijk dat het nu voorlig
gende vredesplan dan alsnog wordt uitgevoerd. Daarin blijft de
provincie immers deel van Servië, maar met een grote autonomie.
Het zit er na een militaire ingreep alleen helemaal niet meer in dat
beide volkeren in één staat te handhaven zullen zijn. Onafhanke
lijkheid. waar het Kosovo Bevrijdingsleger U£K naar streeft, is
evenmin een optie. Niet alleen Servië is daar mordicus tegen, maar
ook het Westen. In Belgrado zal vrijwel iedereen de NAVO-bom-
menwerpers echter beschouwen als de luchtmacht van dat U£K',
dat op deze manier alsnog probeen zijn gelijk te halen. Het verzet
tegen een zelfstandig Kosovo zal er niet minder op worden.
De enige optie die daardoor overblijft, is een nieuw protectoraat
van de NAVO op de Balkan, waar het nog altijd instabiele Bosnië
dat in feite al jaren is. Daar is imiddels gebleken dat deze geldver
slindende en arbeidsintensieve vorm van bestuur eigenlijk niet
meer oplevert dan een beheersing van de problemen, en zeker
geen einde maakt aan de etnische haat die de regio in zijn greep
heeft. De recente eruptie van nationalistische sentimenten in Ser-
visch-Bosnië liet weer eens zien dat de NAVO-troepen er voorlopig
nog niet weg kunnen. In Kosovo, door veel Serviërs gezien als de
moederschoot van hun staat, zal dat ongetwijfeld alleen maar lan
ger gaan duren.
Sociaal ontspoorde jongeren de schoolbanken in
Zijn vroegere vrienden-in-het-kwaad kenden hem niet terug. Was dat hun kameraad met wie ze eerder de buurt onveilig
maakten, inbraken pleegden, en vernielingen aanrichtten? 'Hij lijkt wel een mietje geworden', reageerden ze vol onbegrip.
De 16-jarige Ruben ziet het anders: „Alleen mijn gedrag is veranderd, mijn persoonlijkheid niet." Zeshonderd politiefunc
tionarissen onthaalden Ruben gisteren op een stevig applaus in congrescentrum De Reehorst in Ede. Een bijzondere er
varing voor de zestienjarige jongen. Nog niet zo lang geleden kreeg hij wegens wangedrag een stevige uitbrander of een
proces-verbaal. Samen met nog enkele leeftijdgenoten werkt hij aan een nieuw leven op de Glen Mills School in Wezep.
MILLENNIA,;
De school naar Amerikaans voorbeeld is
begin dit jaar officieel begonnen en valt
onder de Hoenderloo Groep, een lande
lijk werkende voorziening in de jeugd
zorg. In plaats van regels kent de school
normen en waarden, die mede door de
groep worden bepaald. Jongeren die
zich houden aan de morele code, wor
den beloond met status en privileges.
Op dezelfde manier als destijds in de
jeugdbende waarvan ze lid waren, maar
nu anders verdiend. In de VS heeft men
goede resultaten behaald met deze me
thode: zeventig procent van de jongeren
blijft in het gareel.
Volgens algemeen directeur Hans Nieu
kerke van de Hoenderloo Groep bezitten
de 'studenten' van de Glen Mills School
een grote bagage aan talenten en aan
mogelijkheden om te leren en zich te
ontwikkelen. ,,Het zijn geen 'slechte jon
gens' of 'gestoorde' jongens, maar goede
jongens die slechte dingen hebben ge
daan."
Zo'n iemand was ook Ramon (17). Hij
was vroeger, zo vertelde hij gisteren tij
dens de themadag 'De straat als verza
melplaats van problemen', beslist geen
lieverdje. Hij behoorde tot de categorie
'ontspoorde jongeren' en gleed weg in
de criminaliteit. ,,Maar nu ik op de Glen
Mills School zit, merk ik dat ik ook veel
positieve kwaliteiten heb. Ik werk kei
hard aan mezelf en zorg ervoor dat van
daag nog beter wordt dan gisteren was."
In het schoolprogramma van zes uur 's
ochtends tot elf uur 's avonds leren de
jongeren in de leeftijd van veertien tot
achttien jaar praktische en sociale vaar
digheden, volgen ze een schoolopleiding
op maat, verwerven ze vaardigheden die
aansluiten bij hun beroepswens, en le
ren ze hun vrije tijd op een sportieve en
zinvolle manier in te vullen. Privacy is er
niet. Net zo min als er tijd is voor verve
ling en voor zomaar wat rondhangen.
Nieukerke: „De ervaring leert dat, wan
neer je zo'n aanpak lang genoeg mee
maakt, het gewoon wordt. Vergelijk het
maar met eten met mes en vork. Óp die
wijze bieden wij de jongeren in ander
half tot twee jaar een uitzicht op een
toekomst zonder tralies. Dat is eigenlijk
wat ze willen, een normale toekomst in
de sfeer van 'huisje, boompje, beestje'.
Gewoon erkenning, geborgenheid en
veiligheid. Alleen zijn ze daar vanwege
sociale omstandigheden tot dusverre
niet aan toe gekomen."
Om die reden noemt Nieukerke ze ook
'sociale delinquenten'. Ze gaan niet
meer naar school, jatten, gebruiken
drugs en gedragen zich intimiderend.
Juist die groep jongeren maakt de straat
tot een verzamelplaats van allerlei onge
wenste situaties, variërend van wanor
delijk gedrag tot en met toenemend ge
weld, ook tegen de politie. Voor een deel
komt dat omdat sociale verbanden als
gezin, buurt en vereniging meer en meer
hun vanzelfsprekendheid hebben verlo-
Jaja, in her land der quizzen is de nakende eeuwwisseling niet on
opgemerkt gebleven. Ook bij de EO niet. Deze alleraardigste omroep
zendt sinds een tijdje de 'Quiz van de 20ste eeuw' uit. Een rustig
quizje, zonder al te veel toeters en bellen, met degelijke vragen over
deze eeuw. Gepresenteerd door een al even degelijke Jannie Fijnvan-
draat. Elke werkdag op het eind van de middag.
Leuk tijdverdrijf hoor. kijken naar al die kennisquizjes. Vaak goed
voor je zelfvertrouwen. Want veel vragen zijn bepaald niet moeilijk
te noemen. Met de bewerkingen van welke componist, werdAndré
Rieu bekend? Welk land werd door de nazi's het eerst binnengeval
len Dat soort vragen.
Toch valt de EO-quiz in vergelijking met de andere quizjes in posi
tieve zin een beetje uit de toon, sommige vragen zijn een tikkeltje
lastiger dan menig quiz-kijker gewend is. Want wie weet er nou in
's hemelsnaam welke Noorse kunstrijdster in 1928 een gouden me
daille won op de Olympische Winterspelen? Wil Buys in elk geval
niet. En eerlijk is eerlijk, dat soort vragen maakt de quiz er een stuk
vermakelijker op. Een mens wil zo nu en dan toch graag wat opste
ken.
Hoe anders is het gesteld met de 'eeuwwisselingsquiz', gepresenteerd
door onze gouwe, ouwe Hans van der Togt op RTL. Nou ja, gouwe-
We kunnen gerust stellen dat onze Hans op een zijspoor is geran
geerd. Jarenlang hield hij miljoenen aan de buis gekluisterd met
zijn Rad van Fortuin. Totdat vrouwe Fortuna hem in ene keer een
ongelooflijke knal verkochten RTL hem met programma en al van
de buis mieterde. Als troost mag hij sinds januari elke dag een quiz-
je presenteren op zaterdag. Het Millenniumspel heet dat, maar met
het millennium heeft het bitter weinig van doen. Het Centennium-
spel zou een betere naam zijn, want de vragen die Hansje op de
kandidaten afvuurt hebben alleen betrekking op deze eeuw.
Het grote verschil met de EO-quiz is, behalve de moeilijkheidsgraad
van de vragen die bij Hans zeer laag ligt, de presentatie. Let daar
zaterdag maar eens op. Want Hans knoeit dat het een aard heeft.
Kwestie van een slechte voorbereiding denk ik. Hoe kun je anders
de bijnaam van Mussolini, de 'Duce' (uitspraak doetsje) verhaspe
len tot de 'Djoek', om maar eens een van zijn vele fouten te noemen.
Foei Hans! Geef mij Jannie maar. Degelijk, kundig en zonder op
smuk.
Dertig jaar geleden trokken John Lennon en Yoko Ono wereldwijd de aandacht met hun bedsessie in het Amsterdamse Hilton hotel. Ze verbleven een week lang tussen de lakens
om hun slogan 'Make love not war1 kracht bij te zetten. Om dit te herdenken is in de bewuste suite een expositie ingericht met litho's van Lennon. Op de foto is de gegrafeerde
glazen deur te zien van de badkamer met een afbeelding van John en Yoko in bed. foto anp robbert slagman
MENSELIJK
De Britse koningin Elizabeth heeft het huis
van SARAH FERGUSON te koop aangebo
den zonder haar voormalige schoondochter
daarvan op de hoogte te stellen. Het ne-
gentiende-eeuwse huis moet naar verluidt
anderhalf miljoen pond kosten. Volgens de
Britse krant The Daily Mail was de vorstin
het beu dat 'Fergie' beweerde dat ze de
onderhoudskosten van het huis niet kon
opbrengen. Elizabeth kocht het huis voor
Fergie na haar scheiding van prins An
drew. Ze is er echter nooit ingetrokken. Uit
kringen rond het koningshuis is bekend ge
worden dat Ferguson meer geld probeert te
krijgen van haar ex-man. Ze woont de laat
ste tijd weer bij hem in, een eigen huis kan
ze namelijk momenteel niet betalen. Sarah
Ferguson liet in een officiële reactie weten
verrast te zijn toen ze zag dat haar huis bij
een makelaarskantoor te koop stond.
Oogcontact met filmster TOM CRUISE is
verboden. Dit staat in een brief aan mede
werkers van de filmset in het Australische
Sidney, waar de nieuwe film met Cruise
wordt geschoten. De mensen mogen het
jeugdidool ook niet in de ogen kijken als ze
tegen hem praten, zo meldt het Britse
showbizzpersbureau WENN. Waarom Crui
se niet van oogcontact is gediend, is onbe
kend. Een van de produktiemedewerkers
van 'Mission: Impossible II' zei dat de re
gel niet serieus zal worden genomen door
de no-nonsense Australiërs.
De makers van de film 'Shakespeare in Lo
ve', die deze week zeven Oscars in de
wacht sleepte, worden waarschijnlijk op
nieuw aangeklaagd wegens plagiaat. Dat
meldt het Britse showbizzperbureau
Honing
De allochtone bewoners van dit comfortabele en al
tijd mopperende land gaan het meest naar de dok
ter. Ze slikken daarbij de meeste medicijnen. Het
Sociaal en Cultureel Planbureau constateerde het
zelf deze week in al weer een rapport. De conclu-
sie in zo 'n rapport is al lang niet meer de onbe-
Wk\ twiste pool boven water. Het kabinet kijkt
i V 1 die instituten graag op de vingers. Een uit
komst die de minister bevalt is altijd meege
nomen en het onderzoeksinstituut kan weer
een tijdje voort. Zo werkt dat. Daar kun je
een pil op innemen.
r„ Maar dat er bij groepen minderheden een
onvoorivaardelijk geloof in de medische
stand bestaat, wist ik al Idnger. Beste illu
stratie is het niet bijster sympathieke, maar
wel effectieve chantage middel van de hon
gerstaking. Zoek een godshuis en waar
schuw de media. De kranten vol, de pastoor
van de schuilkerk in alle praatprogramma's,
Sonja boos. Burgemeester nerveus. Maar het
allerbelangrijkste is toch dat er een dokter in
de zaal is of minstens in de buurt. Zulks in
dien het met de honger en de dorst echt uit de
hand mocht lopen.
HAN MULDER
Ik zou hetzelfde doen als ik witte illegaal was en dan
was ik er waarschijnlijk ook moslim bij. In de Islam
staat de geneeskunde al lang in hoog aanzien. Dok
ter verheugt zich in het welwillend oog van Allah en
de Profeet. Al twaalf eeuwen terug verscheen een me
disch handboek van de hand van de geneesheer Abd
al-Malik ben Habib al-Ilhiri. Het droeg de titel 'Ge
neeskunst van de profeet'. Ik citeer: „Een man zei te
gen Mohammed, de door God gezondene: Mijn zoon
heeft maagpijnen. Mohammed zei tot hem: Geef
hem wat honing te drinken. De man ging heen.
kwam later terug en zei: Mijn zoon heeft maagpij
nen. Hij zei tot hem: Geef hem wat honing te drin
ken. Dat heb ik gedaan. Mohammed zei tot hem: Het
juiste is honing drinken. Het is de maag van uw
zoon die schuld treft, want het drinken van honing
is een remedie Gods.
Dit tweegesprek verloor in alle eeuwen niets van zijn
geldigheid. De wachtkamers zitten nog altijd vol. Al
leen de bloemrijke taal van Abd al-Malik ben Habib
verdween. Dokter spreekt geen Arabisch. Patiënt
slechts rudimentair Nederlands. Van een jonge 'erva
ringsdeskundige', co-assistent in een Haags zieken
huis met zeer multiculturele have. hoor ik hoe de
conversatie gaat. „Wat zijn de klachten?" „Pijn,
overal pijn.„Maar heeft u misschien op een plek
dan nog meer pijn?" „Pijn, overal pijn." Zo zie je:
van informatie naar communicatie is nog een hele
kluif. Dokter duwt en drukt wat op de beurse plek,
zegt eens a en geeft altijd een recept op de koop toe.
Dat is de honing van Abd al-Malik ben Habib, maar
dan als dragee met een kleurtje of bruistablet. Ho
ning die smaakt naar pijnstiller. Als Allah meewerkt
zal het aan het ziekenfonds niet liggen.
Mocht de honing uit de dragee onverhoopt niet ba
ten en komt de operatiekamer in zicht, dan is daar
tegenwoordig muziek bij het werk. Arbeidsvitaminen
zal ik maar zeggen. De chirurg vindt Vivaldi lekker
rustig, de zuster kiest Whitney Houston. Als de situa
tie zorgen baart, heeft de patiënt op tafel het laatste
woord. Vanuit een macaber gevoel voor humor
vraagt een 'witte' patiënt nog wel eens om de marche
funbre. Meestal wil hij het Hollandse levenslied.
Maar is er in de 'OK ook honing voor de oren van ie
mand uit Izmir of het Rifgebergte? Of heet de nachte
gaal die zijn of haar trommelvlies kort voorde aller
laatste narcose laat trillen toch gewoon Marco ofAn-
dré?
nog
dagen
Volgens Nieukerke komt dertig tot veer
tig procent van de ontspoorde jeugd in
aanmerking om volgens de Glen Mills-
methode maatschappelijk weer op de
rails te worden gezet. In elk geval moe
ten ze over redelijke verstandelijke ver
mogens beschikken en kunnen samen
werken. Maar dat is niet zo'n probleem,
juist omdat ze vaak in het verleden in
bendes opereerden.
Momenteel volgen zo'n twintig jongeren
deze voor Nederland nieuwe aanpak.
Nieukerke wil zelfs zover gaan om ze
aan te bevelen voor een dienstverband
bij justitie en politie. Zeker als het om
mensen uit andere culturen gaat. „Ze
hebben niet alleen aan den lijve ervaren
dat elke medaille twee kanten heeft,
maar ze weten tevens als geen ander
hoe hazen lopen..."
ROB HIRDES
ioI
Nog 283 dagen en het
nieuwe millennium bi njr
aan. Reden voor deze
om in een dagelijl
terug te kijken op
rijke gebeurtenissend
plaatsgrepen op corre om
ponderende data in
gelopen 1000 jaar. Des
week: 22 maart 1832:
the overlijdt. 23 maaij
1959: eerste DAF rolt
band. 24 maart 1931:
ste zege (2-1) op Enge eI
25 maart 1978: boot(
bridge zinkt in traditi
26 maart 1850: Bellan
boren. 27 maart 1937:
ste wedstrijd in de Ku ,v0
a's 1
24 MAART 1913
Wereldwijd bezien is de 2
maart voor altijd verbond
aan de ramp met de supe fl(
ker Exxon Valdez. Miljoen
ters olie stroomden vand
negen jaar geleden, zomi "ur
wonderschone Alaska biiDe 1
Dichterbij huis laat die 2!
sinds 1913 een veel posit
indruk achter. Het is dei
David Wijnveldt, Joop Bo
Just Göbel, Bok de Korvei
Bosschart, Tony Kessler,
van der Wolk, Willv West
Holthe, Huug de Groot,
en Dé Kessler de natie lat
ontploffen. Van vreugdet
verstaan. Ooggetuigen-i
ook de sporthistorici lata
men superlatieven tekon 10'
eerste overwinning op de
gelse amateurs te beschr
Een voetbalwonder op H -1
rust, en niet minder, is a ;nt
liet
Op die dag in maart is aa 'e
te voelen dat er iets
gaat gebeuren. Het is in.
lucht, het is overal. 'Hen 'e
een van die warme Maait;n v
dagen, als men al zoo iet j)r
lente voelt aanzwoelen.i
passioneerde stemmingL
hing het terrein en vulde ™\a
mosfeer met prikkelende
tie', schrijft NRC-corresp
dent Terwogt in die dage j]C
Huug de Groot scoort 1-1
de 2-1 en de 16.000 toesd
wers ontvlammen. 'Danl
er een enthousiasme
geweldig, zóó intens en.
grootsch, als wij nimmer «Hij
schouwden'.
HENKRUUL*
te K
mol
Time kiest twi1)3
grootste denk
van de eeu\
WENN. De Amerikaanse toneelschrijver
RICHARD HAASE zegt dat belangrijke ge
deeltes van de film gebaseerd zijn op zijn
musical 'Star-Crossed Lovers' die in 1981
in premiere ging. Ruim een week geleden
werd er al een rechtszaak tegen 'Shake
speare in Love' aangespannen door de
schrijfster FAYE KELLERMAN. Die zag in
de de film een aftreksel van haar boek 'The
Quality of Mercy', uit 1988. Ook is al ge
wezen op de overeenkomsten tussen de
succesvolle film en het boek 'No Bed for
Bacon', van Caryl Brahms en SJ Simon uit
1941.
