Conflict dreigt over studiekosten
Binnenland
tienwerking met België
S uitzetten asielzoekers
Parket Gerechtshof bepleit
wettelijke regeling telehoren
Kamer niet overtuigd van
computerplan onderwijs
'Vliegveld in zee combineren met stad'
'Zonder campagne kun je rekeningrijden vergeten'
Klok keert terug
JAC 19 MAART 1999
Algemeen Nederlands Persbureau GPD Geas
|N Amro vindt brieven uit oorlog
De ABN Amro heeft in een kelder van een filiaal
documenten uit de oorlogstijd gevonden. Het zijn
lisgevingen van de Twentsche Bank aan haar klanten dat de
5e bezetter hun kluisjes hebben opengebroken. In de kluis-
ebben vooral geld en waardepapieren gezeten. Uit de do-
enten blijkt dat de inhoud van een deel van de kluisjes is
gedragen aan de Duitse roofbank Lippmann Rosenthal. De
Bntsche Bank, die in 1968 opging in Algemene Bank Neder-
(voorloper van ABN Amro), had ook veel joodse klanten.
n itform verliest geding vliegoverlast
ibdam Het Platform Vliegtuigoverlast Amsterdam (PVA)
n gisteren een kort geding verloren waarin zij eiste dat de
umi fente en Schiphol zich aan afspraken over vliegroutes bo-
dezi le binnenstad houden. Maar volgens de president van de
Gisolf houden de luchthaven en de luchtverkeerslei-
zich aan de wet- en regelgeving. Van de gemeente kan niet
P len gevergd dat zij zich inzet voor handhaving van eerder
'sen sakte aparte afspraken over het mijden van de stad.
con
a in kenhuis is uranium kwijt
pïij «dam» Het VU Ziekenhuis in Amsterdam is 114 kilo ver-
uranium kwijt. Het spul zat als verzwaring verwerkt in een
ont uderd medisch apparaat dat in een ruimte was opgeslagen.
ma pparaat is waarschijnlijk in november vorig jaar per abuis
onii !e8even aan een tussenhandelaar hi schroot. De Inspectie
uhygiëne van het ministerie van VROM onderzoekt het in-
1113 it. Nog niet duidelijk is wie de tussenhandelaar was en
-boi het uranium terecht is gekomen. Volgens een woordvoer-
"liaai an het VU is verarmd uranium in vaste vorm niet schade-
raak DOrde volksgezondheid. Risico's ontstaan bijvoorbeeld bij
;eni aldine'
ivenmelker vergiftigde roofvogels
>pnc L!
De politie heeft gisteren een 63-jarige duivenmelker uit
in Noord-Limburg weer vrijgelaten nadat hij dinsdag was
esteerd op verdenking van het vergiftigen van roofvogels,
nrond het terrein van de verdachte vonden de politie en
gemene Inspectie Dienst (AID) eerder deze week tien ver-
a i Ie buizerds. Justitie moet nog bepalen of de verdachte
i vervolgd wegens overtreding van de Vogelwet en het on-
rloofd gebruik van landbouwgif. De politie verdenkt de
|(Lsljf ervan ongeveer twee jaar lang roofvogels te hebben vergif-
Emi noeveel dieren in totaal zijn gesneuveld, is onduidelijk.
Mm tsen bijten kangoeroe dood
Een kangoeroe is slachtoffer geworden van de nertsen
hlda nd februari werden 'bevrijd' uit een fokkerij in Meijel. De
lieren beten het dier in de neus, waarop het doodbloedde.
e 1.250 nertsen die door onbekende actievoerders werden
iten, lopen er nog honderd los rond. De beesten hebben
rikJ bevrijdingsactie zo'n honderd kippen, fazanten, parel-
ders, konijnen, ganzen, eenden en fazanten gedood.
1 die
r lerij-uitslag weer in kranten
Onder druk van vooral ouderen publiceert de Staats-
112 de trekkingsuitslagen voortaan toch weer in de regionale
'8er! laden. Afgelopen maand konden kopers van een staatslot
tslag voor het eerst alleen nalezen in landelijke kranten, op
urI:' ïksten op Internet. Dat leverde honderden verontwaardig-
lefoontjes op. Met het schrappen van dagbladadvertenties
leerde de loterij te bezuinigen op de kosten voor het bekend
^jj envan de trekking. Bij elkaar bedragen die elke maand een
Imtoch nog wat te kunnen besparen, worden de adver-
1 sinde kranten wel kleiner.
mer: koningin mag naar China
Koningin Beatrix mag in april wel op staatsbezoek
ia, mits minister Van Aartsen (buitenlandse zaken)
- heel goed duidelijk maakt dat Nederland de mensenrech-
bendingen in dat land scherp veroordeelt. Alleen Groen
en SGP bleven er gisteren bij dat de koningin moet thuis-
l De twee zeiden in een debat met Van Aartsen te vrezen
Chinese autoriteiten het bezoek van de koningin zullen
ven ouwen als een ondersteuning van hun beleid. „Onze ko-
ikan juist gecompromitteerd worden. Dat moeten we niet
,,J: gebeuren", betoogde SGP'er Van den Berg. „Het is abso-
cdlr; et foute signaal op het foute moment", aldus Groenlinks
d3* boerster Vos. PvdA, D66, CDA en GPV pleitten er juist
le dialoog met China op gang te houden.
Japs
rake
etigd
instructie schietpartij Gorinchem
Er komt een reconstructie van de dodelijke schiet-
voor muziekcafé Bacchus in Gorkum. Die moet een einde
10* oaan de twijfels die langzaam zijn gerezen over de beken-
J ran één van de drie verdachten. Bij de schietpartij in de
cnse binnenstad kwamen Froukje Schuitmaker en Mari-
tea om het leven en raakte een derde meisje gewond. Na
ietpartij zijn drie mannen aangehouden, twee Gorkumse
t aan en hun neef. Vanaf hun aanhouding hebben de oudste
04), de eigenaar van een koffieshop in Gorkum, en de
iefró ke betrokkenheid ontkend. De jongste broer (30) heeft
de) kentenis afgelegd, maar vreemd genoeg ontbreekt elk
isch bewijs. Ook heeft justitie tot dusver geen getuigen
iverzi nvinden,
emtl
lerzoek naar homeopathie
16 s, Met ingang van 2001 moeten mensen zeker weten of
ft oi meopathisch middel werkt of niet. Minister Borst (volks-
ad\i lheid) laat van zo'n 10.000 middelen onderzoeken of ze
deyi ratze beloven en of ze wel veilig zijn. Zoniet, dan worden
uwja OOI verboden, aldus een woordvoerder. Het college ter
e aai leling van geneesmiddelen heeft voor elk pilletje, zalfje en
t210 dagen de tijd. De fabrikant moet de beweerde wer
kend innemelijk maken en moet ook bewijzen dat het middel
naaiï hadelijk is voor iemands gezondheid,
negi
Ünge
vei
e¥i
Het gaat hier om zogenoemde
pre-boarding checks. Daarbij
worden de papieren gecontro
leerd van mensen die naar Ne
derland willen reizen. Dat ge
beurt vóór het instappen. De
controles zijn van belang om
dat afgewezen asielzoekers van
wie de ware identiteit op basis
van geldige documenten niet
kan worden vastgesteld, moei
lijk vallen uit te zetten.
Vliegtuigmaatschappijen zijn
zelf verplicht om deze pre-
boarding checks uit te voeren,
maar in een aantal 'risico-lan
den' doen deskundigen van de
marechaussee dat. De bedoe
ling is nu dat de Nederlandse
functionarissen dat ook gaan
doen bij passagiers die België
als bestemming hebben en dat
Belgische functionarissen op
hun beurt ook reizigers naar
Nederland controleren. „Je
krijgt daarmee een grotere dek
king omdat Nederland en Bel
gië in verschillende landen ac
tief zijn", aldus Cohen.
PvdA wil meer voordeel voor lagere inkomens
Er dreigt binnen de coalitie een conflict over de tege
moetkoming voor de studiekosten van scholieren. De
PvdA wil dat minister Hermans van onderwijs zijn plan
nen zo aanpast dat de lagere inkomensgroepen er naar
verhouding meer bij krijgen dan de middengroepen. In
Hermans' plannen wordt het voordeel juist groter naar
mate iemand meer verdient.
den haag gpdDe situatie komt nu wel erg
scheef te liggen", aldus Reh-
PvdA-woordvoerder Rehwinkel winkel.
kondigde gisteren aan op hoog In het regeerakkoord is afge-
niveau overleg te willen over sproken dat er 250 miljoen gul
deze kwestie. „Dit is een punt den extra komt voor verhoging
dat ons erg na aan het hart ligt. van het bedrag dat ouders met
kinderen tegemoet kunnen zien
voor boeken, leermiddelen en
overige studiekosten. Ook zou
de tegemoetkoming uitgebreid
moeten worden tot de midden
inkomens. Hermans wil dat
doen door de inkomensgrens
voor de tegemoetkoming op te
trekken van 40.000 gulden tot
52.000 gulden per jaar. Later
moet dat nog oplopen tot
60.000 gulden. Hermans wil bo
vendien de vergoeding verho
gen van 800 tot 970 gulden per
jaar.
Die plannen werken volgens
de PvdA nu zo uit dat mensen
met een belastbaar inkomen tot
40.000 er 150 gulden per jaar op
vooruit gaan, maar wie daarbo
ven zit soms 1.450 gulden. Dat
heeft te maken met de verschil
lende belastingtarieven. „De
stijgende kosten worden voor
de laagste inkomens niet meer
goedgemaakt met deze verbete
ring. Dat kan niet", aldus Reh
winkel.
De WD vindt dat de PvdA
zich aan het regeerakkoord
moet houden. „We hebben ook
wat voor de middeninkomens
willen doen. Daar moet de
PvdA nu niet van afwijken", al
dus WD-woordvoerder Cor-
nielje.
Oppositiepartij CDA vond dat
de middeninkomens nog ver
der tegemoet gekomen moeten
worden. Woordvoerder Mos
terd wil mensen met een be
lastbaar inkomen boven de
52.000 gulden ook nog recht ge
ven op een tegemoetkoming.
Het is nog niet duidelijk of het
voorstel van Mosterd op een
meerderheid kan rekenen.
MPZ vreest
hamsteren van
geneesmiddelen
den haag gpd
Het Millenniumplatform Zorg
(MPZ) en de apothekers vrezen
dat patiënten massaal medicij
nen gaan inslaan voor de jaar
wisseling. Het MPZ waarschuwt
alle apothekers in een brief
voor het millenniumprobleem.
De vrees voor een ontregelde
samenleving kan zowel patiën
ten als apothekers aanzetten tot
hamsterwoede, waardoor ande
ren niets meer kunnen krijgen.
Het MPZ heeft al laten weten
dat een grote voorlichtingscam
pagne dat moet voorkomen.
haarlem gerard van putten
Het Parket van het Amsterdam
se Gerechtshof gaat na of er ju
ridisch iets valt te ondernemen
tegen het veto, dat de raadka
mer van dit Hof op 16 maart
uitsprak over het telefonisch
verhoren van drugskoeriers.
Plaatsvervangend procureur-
generaal mr. Meijer: „In cassa
tie gaan kan niet. Er is geen
eindvonnis in de beroepsproce
dure, die heeft geleid tot het
verbod op telehoren. Mochten
we uiteindelijk tot de conclusie
komen dat hiertegen geen
rechtsmiddelen mogelijk zijn,
dan zullen we in elk geval het
Parket-Generaal in overweging
geven de wenselijkheid van te
lehoren nader te toetsen. En
daarover het ministerie van jus
titie eventueel voorstellen te
doen voor een wettelijke rege-
ling."
De Raadkamer van het Am
sterdamse Gerechtshof bepaal
de dinsdag dat een op Schiphol
gearresteerde bolletjessliteter
in strijd met artikel 60 van het
Wetboek van Strafvordering te
lefonisch was verhoord door
een Haarlemse rechter-com-
missaris. De 25-jarige Brazili
aanse verbleef op dat moment
voor lichamelijk onderzoek in
het Penitentiaire Ziekenhuis in
Scheveningen. Volgens de wet
had zij na overplaatsing naar
het Huis van Bewaring per
soonlijk moeten worden ver
hoord door een rechter-com-
missaris.
Meijer: „Deze wet stamt uit
1926. Toen kon onmogelijk
worden voorzien dat dergelijke
delicten zich jaren later op uit
gebreide schaal zouden voor
doen. Een wettelijke regeling
voor telehoren zou de weg vrij
kunnen maken voor de inrich
ting van verhoorstudio's, ener
zijds in het Penentiaire Zieken
huis en anderzijds bij Justitie.
Middels een straalverbinding
zouden de rechter-commissaris
en de verdachte dan oog- en
oorcontact met elkaar kunnen
hebben tijdens het verhoor."
den haag Binnenkort zal de zware toon van de grootste klok uit de
klokkentoren van de Grote Kerk in het centrum van Den Haag weer te
horen zijn. Gisteren keerde de majestueuze gevaarte met de naam Je
zus gerestaureerd en opgepoetst weer terug. De enorme klepel van
meer dan honderd kilo lag de klok al op te wachten in de kerk. De
zesduizend kilo wegende klok uit de 16de eeuw is vijf maanden weg
geweest voor de restauratie. Een scheur in de klok, die vorig jaar na
jaar werd ontdekt, is in Duitsland gerepareerd. Met de thuiskomst
van de klok is het carillon met zestig klokken weer compleet.
foto gpd jaques zorgman
den haag anp
Architect Koolhaas presenteert plan aan minister Pronk
wassenaar richard mooyman
Een luchthaveneiland in de
Noordzee moet worden aange
legd als 'een hypermoderne 24-
uursstad' met bedrijven, win
kelcentra, hotels en grootscha
lige vermaaksvoorzieningen.
Architect Rem Koolhaas pre
senteerde een plan daarvoor
gisteren in Wassenaar op een
door minister Pronk (VBOM)
georganiseerde conferentie
over de toekomst van Schiphol.
Op de plaats van de huidige
luchthaven kan volgens Kool
haas een nieuwe stad verrijzen.
PvdA-minister Pronk is geïn
teresseerd in de mogelijkheden
om Schiphol te bebouwen in
dien de luchthaven verhuist
naar de Noordzee. Het kabinet
wil eind dit jaar een keuze ma
ken tussen uitbreiding van
Schiphol in Haarlemmermeer
en de bouw van een luchtha-
CDA wil aanpak
van immigratie
vanuit de Antillen
den haag anp
Het CDA wil dat staatssecretaris
De Vries (Koninkrijksrelaties)
maatregelen neemt om de hoge
emigratie van Antillianen naar
Nederland tegen te gaan. Sa
men met de Antilliaanse rege
ring moet hij initiatieven ne
men om de soms uitzichtloze
positie van Antillianen op de ei
landen te verbeteren.
Dat stelt CDA'er Van der
Knaap in Kamervragen, naar
aanleiding van bevolkingson
derzoek op de Antillen. Daaruit
blijkt dat één op de vijf bewo
ners van plan is de eilanden te
verlaten. Volgens het onderzoek
spelen 20.000 mensen met de
gedachte naar Nederland te
vertrekken. De daadwerkelijke
uittocht wordt voor dit jaar op
zevenduizend geschat. In 1998
waren dat er nog ongeveer
achtduizend. Veel hoogopgelei
de jongeren vertrekken naar
Nederland waardoor veel ken
nis op de Antillen verloren gaat.
Staatssecretaris De Vries wil
nog niet reageren op de cijfers
uit het Antilliaanse bevolkings
onderzoek omdat hij het rap
port nog niet heeft. Het Over
legorgaan Caribische Nederlan
ders (OCAN) begeleidt overzee
se Nederlanders als ze naar het
Europese deel van het Konink
rijk komen.
veneiland. Pronk wilde met de
studieconferentie alvast de mo
gelijkheden op het gebied van
ruimtelijke ordening in beeld
brengen voor het geval Schip
hol naar zee verhuist.
De toonaangevende architect
van het Office for Metropolitan
Architecture uit Rotterdam pre
senteerde op verzoek van de
minister zijn spectaculaire plan
om zowel in Haarlemmermeer
als op zee een nieuwe stad te
bouwen. Voordeel van een
dicht bebouwde 'Schiphol-stad'
in Haarlemmermeer is onder
meer dat het Groene Hart niet
verder zal worden dichtge
bouwd, zo stelde Koolhaas. Hij
betitelde de huidige saaie
-nieuwbouwwijken van 'Ikea-
hoogte' als beledigend. „Wij
sukkelen braaf door. Ieder ge
bied moet hetzelfde worden in
naam van de gelijkheid."
De plannen van de provincie
Noord-Holland om alleen de
startbanen te verplaatsen naar
zee, zijn volgens Koolhaas half
slachtig. De provincie wil de in
gang van het nieuwe vliegveld
op Schiphol houden. Passagiers
en werknemers moeten met
een snelle shuttle veertig kilo
meter ondergronds worden
vervoerd. Een combinatie van
functies op het eiland kan de
dure infrastructuur rendabel
maken, aldus Koolhaas, die
overigens liever een goedkope
re en minder kwetsbare combi
natie ziet van een tunnel en een
brug.
Op zijn Utopia gedoopte mo
del voor een eiland ziet de ar
chitect ruimte voor moderne
bedrijven, winkelcentra, hotels
en allerlei 'entertainment-voor-
zieningen', zoals een nieuw
soort Las Vegas. Verder is er
plaats voor het racecircuit van
Zandvoort, de Keukenhof en
een Europese variant van Ma-
durodam. En niet te vergeten
een vliegveld waarvan jaarlijks
100 miljoen passagiers gebruik
kunnen maken.
Zijn ideeën ontmoetten niet
alleen scepsis bij het gezel
schap van politici, ambtenaren
en ondernemers. Minister
Pronk zelf hield zich bij zijn
vertrek op de vlakte, maar hij
zei het wel een interessant idee
te vinden om verschillende
functies op een eiland te com
bineren. De Noord-Hollandse
WD-gedeputeerde Tielrooij
voelde zich 'aangesproken'
door de visie van Koolhaas. En
zelfs burgemeester Van Houwe-
lingen van Haarlemmermeer,
dat Schiphol uitdrukkelijk in de
polder wil houden, verklaarde
zich bereid om mee te denken
over de mogelijkheid van een
Schiphol-stad.
Minister Hermans van onder
wijs heeft de Tweede Kamer
niet kunnen overtuigen met
zijn computerplannen. De be
windsman zei gisteren grote
plannen te hebben voor com
puters in de klas, alleen het be
perkte budget zou hem dwin
gen tot een voorzichtige aan
pak.
Investeren in Voorsprong, het
plan van zijn voorganger Rit-
zen, ging niet door omdat die
minister er het geld (1,6 miljard
gulden) niet voor had. Hermans
beschikt over 1,2 miljard. Maar
het wil er bij de Kamer niet in
dat de WD-bewindsman de
zelfde ambities koestert als de
PvdA'er Ritzen. Die wilde via
computers in de klas het onder
wijs drastisch vernieuwen.
Hermans zegde toe half mei
met een nadere uitwerking te
komen van de plannen, die
door de Kamer argwanend zijn
ontvangen. „De instellingen
zijn verantwoordelijk voor de
invoering van informatie- en
communicatietechnologie. Die
krijgen daarvoor het geld dat ze
zelf kunnen besteden", ver
woordde Hermans zijn uit
gangspunt. Met die decentrale
aanpak had de Kamer niet al te
veel moeite. Vooralsnog ziet
een ruime meerderheid niet
veel in het Kennisnet, dat alle
scholen met elkaar moet ver
binden. Ook is de Kamer kri
tisch over het ontbreken van
een financiële onderbouwing
van het project. Verder dan glo
bale begrotingscijfers en de me
dedeling dat het Kennisnet 45
gulden per leerling per jaar gaat
kosten, kwam de bewindsman
donderdag niet.
Het stelde de Kamer teleur
dat Hermans in zijn plan niets
schrijft over hoe nieuwe leraren
met computer in het onderwijs
moeten leren omgaan. Veel
leerlingen zijn jaren verder dan
hun docenten. Op de publieke
tribune zaten er een paar die
het Kennisnet, dat Hermans
vergeleek met een huiscentrale
(„je draait een nul en je zit op
Internet") nu al achterhaald
vinden. „Zadel ons niet op met
docenten die nauwelijks
Windows '95 snappen", liet de
Net-generatie via een flyer we
ten. „Bespaar ons schoolcom-
puters die niet kunnen wat wij
willen en een Kennisnet waar
aan de komende vijf jaar niks te
beleven is dat echt interessant
utrecht hans jacobs
haags redacteur
Wat sneuvelt eerder, het plan
voor het invoeren van reke
ningrijden of het kabinet? In de
wandelgangen van een gisteren
begonnen tweedaagse interna
tionale studiebijeenkomst over
de elektronische tolheffing
wordt met beide ernstig reke
ning gehouden. Het door de
ANWB geregisseerde verzet, in
concert met werkgeversorgani
satie VNO/NCW en dagblad De
Telegraaf, zwelt nog steeds aan.
Dat kan niet zonder gevolgen
blijven.
CDA-Kamerlid Reitsma wijst er
fijntjes op dat de WD tijdens
de campagne voor de staten
verkiezingen al afstand heeft
genomen van de kabinetsplan
nen. „Er is geen steun voor de
ze dwaze voorstellen", meent
hij. De Tweede Kamer hoeft
binnenkort alleen nog maar te
oordelen over de kaderwet ^lie
rekeningrijden mogelijk maakt.
Als vervolgens de wet in beeld
komt waarin de uitvoering van
de plannen wordt vastgelegd,
haken de liberalen onder druk
van de lobby en de eigen ach
terban af, zo is de verwachting.
„Niet 2001, wanneer rekening
rijden moet beginnen, maar
2002, wanneer er verkiezingen
zijn, is cruciaal voor de plan
nen", aldus een lobbyist. „Mits
het kabinet die eindstreep
haalt", voegt hij er veelbeteke
nend aan toe. Minister Netelen-
De eerste betaalpoorten voor rekeningrijden staan op de A12 bij Harmelen. Systemen van vier bedrijven
werden hier de afgelopen maanden beproefd. De komende tijd onderzoekt het ministerie welk systeem in de
praktijk het beste voldoet. foto anp toussaint kluiters
bos (verkeer en waterstaat)
deelt het pessimisme niet. Ze
denkt dat ze het kuddegedrag
van de Nederlanders, die met
z'n allen 's ochtends in de file
gaan staan, kan veranderen.
Het adagium 'Ik heb mijn we
genbelasting betaald, dan zal ik
rijden ook' is volgens haar ver
leden tijd. De nieuwe richtlijn is
'de gebruiker betaalt'. „Mis
schien wel de zwaarste dobber
is om de Nederlanders ervan te
overtuigen dat rekeningrijden
een probaat middel is in de
strijd tegen files", erkent de be
windsvrouw. Volgens haar
neemt het draagvlak juist ge
staag toe. in weerwil van alle
publiciteit die op het tegendeel
wijst. „We hebben ijzersterke
argumenten", meent Netelen
bos.
Volgens FNV-voorzitter De
Waal is het de hoogste tijd dat
Verkeer en Waterstaat het pu
bliek daarover meer vertelt.
„Nu is het enige geluid dat van
de simplistische ANWB. Onze
leden hebben ook een auto,
zijn lid van die club en lezen die
krant, maar als je het echt goed
uitlegt worden veel bezwaren
weggenomen", denkt De Waal.
Hij verwacht dat rekeningrijden
vooral op langere termijn effect
heeft, omdat bedrijven en
werknemers zich dan aanpas
sen aan de nieuwe omstandig
heden. Door dichter bij het
werk te gaan wonen of een be
drijf bij een station neer te zet
ten. „Dat vereist geduld en zo
als bekend is dat niet de sterk
ste kant van politici. Het alter
natief is echter geen alterna
tiefvindt hij. „Betaalstroken
werken niet, of hoogstens maar
een paar jaar en dan loopt de
boel weer vast. In de Randstad
is gewoon geen ruimte voor
nog meer asfalt. Vraag de men
sen maar eens of ze hun groen
kwijt willen, of ze een weg door
hun tuin willen. Dan zeggen ze
nee."
„Zonder goede voorlichting
kun je het wel vergeten", zegt A.
Gopinath Menon, die vertelt
hoe Singapore het inmiddels
zeer succesvolle 'road pricing'
heeft ingevoerd. De apparatuur
werkt, het gebruik van het
openbaar vervoer is toegeno
men, de files in het stadscen
trum zijn verdwenen en over
autogebruik wordt nagedacht.
Menon heeft zelfs advies voor
mannen die onopgemerkt hun
maitresse willen ontmoeten,
maar niet bij een tolpunt willen
worden geregistreerd. „Neem
een taxi."
