M
Geen lijken op voorpagina
C
WEER
TV
Het Gesprek van de Dag
290
Waterpas
Niet alternatief
WOENSDAG 17 MAART 1999
M I L L E N NI u
nog
dagen
Nog 290 dagen j
nieuwe millennium
aan. Reden voor dez
om in een dagelijks
terug te kijken op b
rijke gebeurtenisse
plaatsgrepen op
ponderende data in
gelopen 1000 jaar.
week: 15 maart 143
lumbus terug nao
king Amerika. 16
1815: Willem I koni
Nederlanden. 17
1834: Daimler gebot
gintijd auto. 18
1984: Grote uitbraai
veningse gevanget
maart 1995: Gifaan
panse metro vooi
20 maart 1602: opt
voc.
17 MAART 1834
Bumper-aan-bumper s
nu dagelijks op de sik
je zou haast vergeten di
een leven zonder files!
Toch is het nauwelrj
dan honderd jaar gek
het eerste voertuig mei
spaakwielen op de
Rijnkade belandt. De
fotograaf, en eigenaar,!
mans tuft met de Bra
wijld naar z'n woonpls
Die mooie dag in meii
de laatste plaats te das
Gottlieb Wilhelm Da
man wiens geboorte
maart 1834) we vani
denken. Over wie nu d
ste bijdrage heeft gele
de ontwikkeling van
pen de meningen (vt
van de Fransen) nogal
maar sinds Nicolaas
Cugnot in 1765 een stt
gedreven rijtuig bouwt
niet veel mensen zoal
ler.„Hij behoort tot deg
het paardenloze voera
aan de gang hebbaj
stelt Frans VrijaldenM
de contactgroep aufl
en motorrijwielhistori
Dat gebeurt omstred
later realiseert de co
de Daimler-autofabi
derd jaar later grijpt
het moment aan
'eeuwfeest van de a
dan in Nederland al
achter elkaar zou zei
een file van bijna 31
meter: van Amsterdam
king, maar dan weh
De heilige koe bestaat
dank aan Daimler.,
henk ruul*j
MENSELIl
PAULA JONES en haan
noot zijn uit elkaar. Dat!
USA Today gisteren ges
echtpaar zou het oneem
over de besteding van hi
dat Jones opstreek door
schikking met de Amen
president BILL CLINT0
een scheiding is nogj£
ke, zei het in 1991 get.
in een interview met de
Jones had Clinton ervaa
digd haar in 1991 seks
hebben geïntimideerde
hotelkamer in Arkansas
vember kwamen beide?
een schikking van l,7r
gulden overeen. Het Ie*1
deel daarvan ging naad
caten; zelf hield zeerm
ton aan over. VorigeM
zij van dat geld een W
kansas, waar haar fan
STEVE JONES, die vol?
krant wat zuiniger is in?
dan zijn vrouw, blijftinl
fornische Long Beach'
streeft naar een carrière
teur en schrijft een bod
twee zonen zullen metf
nes naar Arkansas veda
de zomer mogen ze hof
bezoeken. Zijzelf gaat'
lijk als manicure werke'
De 22-jarige Boyzone-*
RONAN KEATING isv*
worden van een zoonJ
zijn vrouw YVONNE
jaar trouwden - noeme»
Jack, naar Yvonne'sgfl
zo vertelden zij aan heil
mentspersbureau WEU1
vrouw van Ronan bevis
Mount Carmel ziekenhs
Dublin. Moeder en zooi
het goed. ,,Ze zijn ster-
een beetje moe, maar'
kig", vertelde Keating
boorte belde Ronan dl
collega's van de bande*
het heuglijke nieuwst?
te te stellen. Boyzone'
de populairste bands'
tijd. De jongens vande
stonden laatst nogla^
de top van de hitlijsten
nummer 'No matter*™
Het ziekenhuis is populair. Dat wil zeggen op televisie, want geen
mens gaat natuurlijk voor zijn lol naar het ziekenhuis. Niet voor
een bezoekje aan een familielid, collega of vriend. En al helemaal
niet om zelf binnenstebuiten gekeerd te worden. Maar kijken naar
de behandeling van een onbekende die ziek is, ja, daarin scheppen
veel Nederlanders toch onnoemelijk veel behagen. Dat blijkt in elk
geval uit de successen van tal van medische programma's. Daarin
is vaak een heldenrol, weggelegd voor een dokter, verpleegkundige
of patiënt. In het EO-programma Intensive Care is dat niet anders.
In deze serie volgen de makers het wel en wee van patiënten en
medici in het Leidsch Universitair Medisch Centrum. Gisteren
gunden ze ons een kijkje achter de schermen van de couveuse-af
deling. Een sober kijkje, zonder opsmuk. Met beelden van ouders
die vol ontreddering naar de pasgeborene kijken, omdat ze hun
kindje niet mogen aanraken vanwege besmettingsgevaar. Met
beelden van artsen en verpleegkundigen die liefdevol zorgen voor
deze kleine wezentjes. Het zijn de kleine wezentjes zelf die de
show stelen. Zoals los en de tweeling Britt en Rick. Allemaal te
\Toeg op deze wereld gekomen, nog lichter dan een pak suiker.
Met hun 'onrijpe' longen' zoals de arts het noemt, constant in
ademnood. Met rode schilferende huidjes en armpjes als lucifers.
Mensjes, die nauwelijks op mensjes lijken.
Het aardige van deze serie is, dat de kijker in spanning wordt ge
houden. Redden deze kleintjes het, of sterven ze zonder ooit een
voet op de aardbodem te hebben gezet? Maar tegelijkertijd wordt
het programma nooit ordinair. En dat is een hele verademing tus
sen al die andere series en programma's over ziekenhuizen die de
laatste jaren op de buis zijn gepletterd. Want daarin is het de ma
kers louter en alleen om de sensatie te doen. Het gaat ze niet om
de artsen en om de vorderingen van de medische wetenschap. Ze
laten liever iemand zien die haastig op een brancard wordt bin
nengereden, terwijl het bloed uit zestien schotwonden gutst, dan
iemand die met een lichte slag in zijn haar het ziekenhuis nog ge
heel zelfstandig binnenwandelt. Met een bombastisch muziekje
eronder.
En dat was gisteren het enige minpuntje in het EO-programma,
het dreinerige deuntje aan het begin. Dat leek iets te veel op een
tune van een realityprogramma of een dramaserie. Voor de rest:
hulde.
Hillary babbelt over kat en hond
First Lady Hillary Rodham Clin
ton beantwoordde vannacht
vragen via internet, maar haar
onderwerpkeuze was beperkt.
Gretig ging ze in op vragen over
haar 'First Pets': de kat Soeks en
de hond Buddy. Nieuwsgierig
heid over Lewinsky of Hillary's
politieke ambities bleef echter
onbeantwoord. Enthousiast
verhaalde Hillary over haar
'huisdierentherapie', waarmee
ze het leven van bejaarden op
wil vrolijken. Ja, inderdaad
Buddy mist de president ont
zettend als hij op reis is.
Hillary's één uur durende sessie
via internetaanbieder America
Online was vooral bedoeld ter
promotie van haar nieuwste
boek Dear Socks, Dear Buddy',
dat vol staat met brieven van
kinderen aan de huisdieren van
de Clintons. Het boek doet het
echter veel minder goed dan
Wisselvallig
Bij een barometerstand van ongeveer 1030 hPa is het in negen van de
tien gevallen droog weer. Gisteravond en de afgelopen nacht vormde
evenwel een uitzondering op de regel. Het regengebied van een warm-
tefront op de Noordzee bereikte aan het einde van de middag de Wad
deneilanden en breidde zich daarna over het grootste deel van het
land uit. De meeste regen viel in het noorden van het land. In Mids-
land op Terschelling zelfs 10 mm. Bij ons viel er op Schiphol 3 mm.
Vanochtend trok de regenzone langzaam Duitsland binnen. Dat pro
ces verliep moeizaam, omdat de wind op grote hoogte uit noord tot
noordoost kwam. In de onderste luchtlaag gaf het Russisch-Baltische
hogedrukgebied, kerndruk 1043 hPa, tegengas. De invloed van het
luchtdrukmaximum kon ook worden opgemaakt uit de windrichting.
Deze was oost tot zuidoost. Tijdens het komende etmaal gaat de ba
rometer dalen. Dat gebeurt op de nadering van een koufront. Het
front veroorzaakt vooral donderdagmiddag regen. Daarvoor is het
droog met kans op wat zonneschijn. De temperaturen stijgen tot
maximaal 10-11 graden en er waait een zwakke tot matige wind
uit het zuidwesten. Morgenavond klaart het op en gaat de wind
uit het noordwesten waaien. Aan de kust wordt een windkracht
5, een vrij krachtige wind verwacht.
Op vrijdag waait er een krachtige, aan zee mogelijk harde
noordwestenwind. Daarmee wordt koude lucht aangevoerd. De
middagtemperaturen komen dan niet meer boven de 10 graden
uit en er kunnen enkele (hagel)buien vallen. Tijdens het week
einde is het wisselvallig weer met van tijd tot tijd
regen en vrij veel wind. Bepalend voor het weer
beeld is een west tot noordwestelijke stroming tus
sen een hogedrukgebied ten zuidwesten van Ierland
en een depressie boven Scandinavië. Gisteren be
gon de dag met mistbanken en temperaturen rond
het vriespunt. Daarna werd het zonnig, waarbij de
temperatuur steeg tot 11,6 graad op Valkenburg en
11,9 op Schiphol. Tijdens de middaguren kwam er
meer bewolking. Aanvankelijk scheen de zon door
een waas van dunne, hoge sluierwolken, later als
door matglas.
jan visser
„Het probleem van de lachende kinderen", verzucht Teun Voeten, als hij de foto van spe- puleerd om verstoring van het dramatische beeld te voorkomen. „Kinderen lachen altijd
lende kinderen in Sarajevo (juli 1993) laat zien. Parool-fotograaf Wubbo de Jong bekende als ze een fotograaf zien", aldus Voeten,
ooit een lachend meisje van een foto uit overstroomd Bangladesh te hebben weg gemani-
foto teun voeten
haar vorige boek It takes a Vil
lage', waarin ze haar ideeën
tentoonspreidt over de opvoe
ding van kinderen.
Al snel waren de chatters ver
veeld. „Maken jullie je in Was
hington alleen druk om een
hond en een kat?", vroeg ie
mand geïrriteerd. „Soeks raakte
gewend aan Buddy, dus kunt u
ook aan Monica wennen", sug
gereerde iemand brutaal. De
stemming raakte echt opgefokt
toen ene Freddie2446 „Hoe
voelt het getrouwd te zijn met
een verkrachter?" intypte.
Waarschijnlijk bereikten de
minder beschaafde vragen de
First Lady helemaal niet. Vooraf
had haar woordvoerster uitge
legd dat de uitgever van Hilla
ry's boek, Simon en Schuster,
vooraf via het internet al vragen
voor haar had verzameld.
Jonge fotografen hebben geen
trek meer in oorlogen. Het zo
veelste lijk, alweer in vrouw in
tranen, nog meer glimmende
kinderoogjes in Afrika, ze willen
het niet meer laten zien. Op de
fotoacademies zoeken ze naar
'een nieuwe beeldtaal', zo bleek
gisteren tijdens een discussie
over de plaats van de heden
daagse fotograaf in de media in
het Centrum voor Beeldende
Kunst te Leiden. „Vernieuwing
is een van de meest walgelijke
woorden die ik ken", roept
Teun Voeten, van wie in het
centrum een expositie met fo
to's uit Afghanistan, Bosnië,
Rwanda, Sierra Leone en Sudan
is te zien.
Voeten ziet op zijn beurt hele
maal niets in de 'postmoderne'
fotografie van mode, glitter en
glamour. „In het verleden heb
ik ook mode gefotografeerd,
maar ik werd strontziek van die
domme kippen. Ik laat andere
werelden zien, niet om er wat
aan te veranderen, maar omdat
ze er zijn. Ik zit liever in dit
soort gebieden, tussen de echte
mensen, dan tussen de opge
fokte coke-snuivende apen in
glossy bladen.
Is er nog belangstelling voor de
'ontredderingsfotografie' van
iemand als Voeten? Wie ooit
van nabij heeft meegemaakt
hoe een krant wordt gemaakt,
zal het betwijfelen. De krant
moet verkocht en de koper mag
niet worden afgeschrikt. 'Niet
teveel lijken op de voorpagina.'
De kreet komt, volgens fotohis
toricus Louis Zweers van oud-
Volkskranthoofdredacteur Har
ry Lockefeer. Maar hij zou van
elke andere redactiechef kun-
nen zijn. „U bent de zielige
Afrikaanse kindertjes met vlie
gen in hun neusgaten zat?
Okee, dan niet", zo vat oorlogs
correspondente Linda Polman
het gevoel voor de commerciële
belangen samen.
„De hoofdredacteur gaat zich
teveel als een manager gedra
gen", kritiseert Veronique
Smedts. die zeven jaar lang de
fotokeuze van de Vlaamse krant
De Morgen bepaalde. Zij ver
huist dezer dagen uitgerekend
naar de Volkskrant, waar zij
hoopt de fotopagina in ere te
herstellen. Maar ook zij weet
dat de beeldredacteur vaak een
eenzame strijd levert. Niet de
mooiste foto haalt de krant,
maar de plaat dié past bij een
verhaal. Zoek mij daar een
plaatje bij', zeggen de journalis
ten."
Kranten en tijdschriften hebben
hun formule bijgesteld, meent
Zweers. „De tendens is gericht
op lifestyle, luchtige onderwer
pen. Er is geen ruimte meer
voor reportages uit vergeten
oorlogen." Henri Beunders,
hoogleraar geschiedenis van
maatschappij, cultuur en media
aan de Rotterdamse Erasmus-
universiteit en voormalig bui
tenlandredacteur van NRC
Handelsblad, denkt te weten
hoe dat komt. „Elke belangrijke
foto die wij ons nu nog herin
neren, viel in de juiste histori
sche context. De foto van het
naakte meisje dat vlucht voor
een aanval met napalm werd
gepubliceerd toen er al veel
twijfel was gerezen over de
juistheid van de Vietnamoorlog.
Foto's uit Rwanda hebben ge
leid tot succesvolle hulpacties.
Op momenten dat mensen
denken dat ze iets kunnen
doen, slaan zulke foto's aan.
Maar anders hebben ze een
averechts effect. Bezorgt een fo
to de kijker een schuldgevoel,
dan sluit hij zich af en wil der-
gerlijke foto's niet meer zien. Ik
vind de foto's van Teun Voeten
prachtig, maar ik heb niet het
gevoel dat ik er iets aan kan
doen."
onno havermans
De fototentoonstelling A ticket
to' van Teun Voeten is nog tot 10
april te zien in het CBK, Hoog
landse Kerkgracht 19/21 te Lei
den.
aar '^ÊÊS^ÊRÊlÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊIÊÊIÊKÊÊÊÊÊÊÊÊt
Keerpunt in de gedachtengang over de oorlog in Vietnam. Phan Thi Kim Phuc vlucht voor een aanval met
napalm. Uitgeroepen tot World Press Photo van het jaar 1972. foto huynh cong ut
Hulpactie voor
Voetens redder
Fotograaf Teun Voeten was
vorig jaar een poosje ver
mist in Sierra Leone. Hij
dook onder toen gewapen
de strijders lieten merken
dat ze korte metten wilden
maken met deze blanke
pottenkijker in een ondoor
zichtige burgeroorlog. In
het plattelandsschooltje
van meester Alfred Kanu
kwam Voeten op adem. Ka
nu zette twee weken lang
zijn eigen leven op het spel
om dat van de wildvreemde
fotograaf te beschermen.
Voeten wil nu iets terug
doen met een hulpactie
voor de school waar hij
mocht schuilen. Een van
zijn foto's is voor 175 gul-
den te koop, de actiekrant
waarin Voeten vertelt over
zijn hachelijke avontuur
kost 4,50 gulden.
Een kruisschroevendraaier kan een mens nog wel bij gezet. Hun loutere aanwezigheid, soms tien in getal,
de buurman lenen. Bij een ingrijpende verbouwing
leert men zijn buren kennen. Een goede buur is beter
dan een verre vriend. Heel zeker als die vriend is
toegerust met twee linkerhanden en dus vast en
zeker niet beschikt over een kruisschroeven-
Qf;? draaier. Als hij überhaupt al van het bestaan
afweet van deze toeverlaat van de doe-het-zel-
Het is een mooi woord bij het scrabbelen,
praatjes vullen geen gaatjes en zeker
liet als die gaatjes zich in degelijk houtwerk
bevinden. Daartoe dienen nou juist weer
schroeven die door een schroevendraaier in
weerbarstig eiken gedreven worden. Niet
zomaar een schroevendraaier. Inderdaad,
daar hebben we de kruisschroevendraaier
voor. Zo komt een boekenkast die uit alle
maal gisse segmenten bestaat toch nog op
zijn pootjes terecht. Dat is te zeggen, voeg ik
er op zijn Vlaams aan toe, als er nog aan
een paar andere voorwaarden is voldaan.
Al eerder verhaalde ik op deze plaats van
onze verbouwing. Het huis is onderwijl ge
transformeerd in een bouwput. Er zijn da
gen dat het pand al op zijn grondvesten
schudt zonder dat de slimme mannen zelfs
maar hun helse machines in werking hebben
HAN MULDER
doet de muren, de vloeren en de plafonds spontaan
beven. Uit zo n plafond daalt de kalk neder als man
na uit de hemel. Stof waren we en tot alleen maar
stof keren we weder du moment dat de kamervloer
wordt gestript van zijn oude huid van morsig linole
um.
De echte acties gaan gepaard met de even echte ge
luidsdragers van de bouwvak. Zagen tot op de halve
millimeter doen de meesters van het parket met een
Kaiser Diamant, een niet te tillen oranjeklant met
wijzers en een soort transformator die zelfs de stop
met het meeste uithoudingsvermogen in de meter
kast klein krijgt. De gang kreunt onder de zakken ce
ment van de tegelzetter. Hoog in de nok van het
trappenhuis verricht de verfkwast zijn zegenrijke
werk van kleur en licht. Als de winterschilder op zijn
laatste ver van wankele benen looptstaat het voor
jaar voor de deur.
bank, daarna die veel te lange tafel. Het is boeken
week en via een wankel trapje vegen we literaire
eendagsvliegen van eerdere boekenweken van de
planken.
Want die immense schrander gecomponeerde hoe
kenkast is het ergste. Die moet eruit, maar hoe? Alle
maal simpele losse stukken in principe, maar voor
een leek is het de blokkendoos van een waanzinnige.
Gelukkig is er Vincent. Hij is gezegend met een tim
mermansoog en met een extra zintuig voor composi
tie. Mooi meegenomen als je daarnaast ook nog eens
begenadigd musicus bent zoals Vincent en tevens de
vriend van de dochter des te verbouwen huizes. Vin
cent wikt en weegt en verzoekt beleefd maar drin
gend om de kruisschroevendraaier.
En clan begint Vincent zijn missie met louter dat ge
reedschap. Zoals een chirurg met lef in de bush een
spoedoperatie pleegt met alleen een zakmes. Binnen
een halfuur staat het meubel in al zijn finesse opge-
Het voorjaar, zeg dat wel. Er mag niks meer staan of steld in hei belendende vertrek. Wij zijn heel tevre-
liggen in een kamer die onder het mes moet van de
facelift. Woest mag. ledig moet. De lentezon speelt
den. maar Vincent zelf nog niet. Had hij nou maar
een waterpas gehad dan was het volmaakt geweest,
deze zondag door de ruiten. De krokus bloeit, de zegt liij telkens weer. Hout iverkt. Hout is altijd in
buurman snoeit. Maar wij tarten de wetten van de beweging. Maar waar vind je naast Vincent ook nog
meetkunde en met nauwelijks een centimeter respijt een waterpas? Op een eerste zondag in de lente moet
tussen deur, de overloop en onze gehavende handen je de goden niet verzoeken,
pulken we de divan naar buiten, dan de tweezits-
Couveuse-baby 's
COMMENTAAR
Het Kennemer Gasthuis in Haarlem biedt kankerpatiënten de mo
gelijkheid de behandeling uit te breiden met 'alternatieve genees
wijzen'. Een misleidende naam in dit verband, want de aangebo
den therapieën komen niet in de plaats van de traditionele behan
deling maar zijn een aanvulling. Het risico dat zieke mensen in
hun overlevingsdrang beproefde kankerbehandelingen afwijzen in
ruil voor een hachelijk alternatief avontuur is hier niet aan de orde.
Baat het niet dan schaadt het dus ook niet, zou je kunnen zeggen.
Maar de stap van het Kennemer Gasthuis verdient meer lof dan
dat. Het instituut ziekenhuis is nog altijd een bastion van traditio
nele heelkunde. Waar alternatieve geneeskunde in het dagelijks le
ven al lang niet meer als alternatief worden gezien weren de mees
te hospitalen deze behandelwijzen als de pest. Dat betekent dat
patiënten na een opname gedwongen zijn de kruiden, pilletjes,
armbanden en andere geneesmiddelen uit het alternatieve circuit
- die ze thuis ongestoord kunnen gebruiken - op te geven. Zo wor
den mensen tegen hun wil gedwongen voor het traditionele alter
natief van het ziekenhuis te kiezen. Dat kan nooit goed zijn voor
een succesvolle behandeling van ernstig zieke mensen.
Als een foto de kijker een schuldgevoel geeft, sluit hij zich af
Dagelijks stromen ze binnen op de redacties van kranten. Beelden van ontreddering. Foto's van oorlog, vernieti
ging, dood en verderf. Slechts een enkele haalt de krant. Want de lezer wordt moedeloos van slecht nieuws. Toch
blijven fotografen hun 'plaatjes' schieten. Zoals Leidenaar Teun Voeten. Hij ziet zichzelf als geschiedschrijver
met, toevallig, een relatief modern hulpmiddel. ,,Ik volg de drama's die zich herhalen: dood, honger, ellende.
Vrouwen die rouwen. Natuurlijk is het leven niet alleen lijden. Maar ik fotografeer dat."
