'Zo behandel je dieren nog niet eens'
Ook in Leiden wordt volop kiezersbedrog geplee
Meningen
'Muur van verzwijging
over tabaksdoden
Klankbord
Molkenboers verkeen Lj
voor Leiderdoip verdict
WOENSDAG 10 MAART 1999
970
De pagina 'Meningen' staat open voor alle lezers. Bij uw brief gaarne vermelding van onderwerp en publicatiedatum van het artikel waarop u reageert. De redactie kan brieven bewerken, bekorten of weigeren. Alle
met een volledige adressering komen voor plaatsing in aanmerking. Bijdragen sturen naar: Leidsch Dagblad, postbus 54,2300 AB Leiden, of faxen naar: 071-5321921, of e-mailen naar: redactie.ld@damiate.h
UITGELICHT
Er gaat geen dag voorbij, of
deze of gene vertegenwoordi
ger van een belangengroep
laat weten dat kranten, tijd
schriften, radio en televisie
iets moeten doen of iets moe
ten laten. Daarmee de indruk
wekkend dat een journalist
een soort Willy Alfredo is, de
sneldichter die zijn publiek
met de aansporing 'Roept u
maar!' uitnodigde zijn reper
toire samen te stellen.
Zo vindt voorzitter F. Nij-
pels van de anti-rokersvereni
ging CAN dat de media had
den moeten melden dat de re
cent overleden politici Enneüs
Heerma en Henk Vos 'tabaks-
doden' zijn. Nijpels: ..Er is een
muur van verzwijging opge
richt: werkelijk niemand durft
het ook maar aan te roeren.
En ook de media verzuimden
hun informatieplicht collec
tief. terwijl aan zekerheid
grenzende waarschijnlijkheid
vaststaat dat Heerma en Vos
tabaksdoden zijn. Het krijgen
van longkanker is in vrijwel al
le gevallen te wijten aan ta
baksgebruik. Beiden stonden
ook bekend als heftige gebrui
kers van tabak."
Nijpels vertoont de trekken
van een op hol geslagen actie
voerder. die alleen oog heeft
voor zijn eigen missie. Roken
is smerig, je loopt gerede kans
er dood aan te gaan en dus
moet roken met alle middelen
worden bestreden, zo is zijn
redenering. De media moeten
dat doen, die hebben een in
formatieplicht. Wij journalis
ten denken daar anders over.
De media zijn voor iedereen,
maar niet van iedereen.
Dat roken smerig en een be
langrijke doodsoorzaak is, is
in Nederland algemeen be
kend, omdat kranten uitvoerig
verslag hebben gedaan van
medisch onderzoek waaruit
dat blijkt en ook een podium
zijn geweest voor de verander
de opvattingen in de publieke
opinie over roken. Dat is hun
taak die is ingegeven door hun
zelfopgelegde informatie
plicht.
Het doet er daarbij hele
maal niet toe wat de media
zelf van een onderwerp vin
den. Als een meerderheid op
een redactie roken lekker
vindt, betekent dat niet dat al
le stukken waarin staat dat ro
ken vies is, uit de krant wor
den gehouden. Het omgekeer
de is evenmin het geval. Kran
ten streven een scheiding na
van feiten en commentaar. Als
lezers willen weten wat deze
krant van roken vindt, zijn ze
aangewezen op de hoofdarti
kelen die dagelijks op pagina 2
verschijnen. De kenschets
'een muur van verzwijging'
lijkt me dan ook geen juiste
typering van onze aanpak.
Nijpels zegt nog iets
vreemds. Hij vindt dat wij
moeten melden dat Heerma
en Vos tabaksdoden zijn. In
de Verenigde Staten worden
op dit moment enkele tiental
len processen gevoerd van
longkankerpatiënten tegen de
tabaksindustrie. Het gaat
daarbij om ouderen, die zijn
begonnen met roken in de tijd
dat de tabaksfabrikanten ver
zuimden te wijzen op de al
bekende schadelijke gevolgen.
Bij elk proces blijkt weer dat
het wettig en overtuigend be
wijs dat iemand kanker van
roken heeft gekregen lastig te
leveren is. Met het begrip 'ta
baksdoden' moeten we daar
om voorzichtig omspringen.
Wie bepaalt wanneer iemand
een 'tabaksdode' is of een 'ge
wone dode'.
Als bewezen kan worden
dat iemand als gevolg van ro
ken is overleden, is het nog
geen uitgemaakte zaak dat de
krant dat vermeldt. Een
doodsoorzaak lijkt me te be
horen tot de persoonlijke le
venssfeer van mensen, ook als
die mensen publieke perso
nen zijn. Als premier Kok
morgen op de A4 dodelijk ver
ongelukt, dan zullen de media
dat vermelden. Als hij thuis of
in het ziekenhuis overlijdt aan
wat de RVD en zijn familie
omschrijft als een 'ernstige
ziekte', dan neemt de pers die
term over. Hijzelf en /of zijn
familie had er kennelijk geen
behoefte aan in te gaan op de
details van de doodsoorzaak.
Het lijkt me goed als journalis
ten dat respecteren. Dat het
CAN daar anders over denkt,
is zijn verantwoordelijkheid.
TON VAN BRUSSEL
HOOFDREDACTIE
pns
rdei
Burgers kijken met gemengde gevoe- hebben steeds ons best gedaan het
lens naar de politiek en politici. Ener- imago van politici te verbeteren. Maar
zijds dichten ze politici een grote in- vervelend genoeg zijn het diezelfde
vloed toe. wordt vaak tegen politici politici die ons daarbij hinderlijk voor
aangekeken en hebben dezen een be- de voeten lopen en wat we hebben
paalde status. An
derzijds worden
politici gezien als
onbetrouwbare
guren, nietsnutten,
arrogante typen die
zich niets van het gewone volk aan
trekken en 'zakkenvullers'.
Bij tijd en wijle menen politici dat
ze nodig iets moeten doen aan hun
slechte imago. Maar tegen verkie
zingstijd is dit voornemen snel verge
ten. Want dan worden alle listen en
trucs uit de kast gehaald om zoveel
mogelijk stemmen te winnen. En het
gebruik van loze beloften, halve waar
heden en hele leugens horen daarbij.
Gedurende vele jaren was het als
medewerker van de Stichting Burger
schapskunde/het Instituut voor Pu
bliek en Politiek (het landelijke Cen
trum voor politieke vorming) samen
met collega's mijn taak burgers duide
lijk te maken hoe de politiek in Neder
land is georganiseerd, hoe ze functio
neert en wat de rol van politici daarin
is. Doel was de interesse van de bur
gers voor politiek te bevorderen en als
het enigszins kon ze erbij te betrek
ken.
Belangrijk in dit verband was om
het beeld dat van politici bestaat,
enigszins bij te stellen: politici zijn ge
wone mensen met eigenschappen als
andere mensen. Mijn collega's en ik
OPINIE
Ed van der Veen is docent
politieke vorming en raadslid
namens de PvdA in Leiden. Hij
schreef een opinie over
kiezersbedrog.
bereikt, proberen on
gedaan te maken.
Neem nou Jan Lau
rier. In een artikel in
het Leidsch Dagblad
van 1 maart ant
woordt hij ontkennend op de vraag
van de journalist of het geen kiezers
bedrog is dat hij, terwijl hij wethouder
in Leiden is en géén lid van provincia
le staten wil worden, zich toch op de
kandidatenlijst van GroenLinks voor
de Staten heeft laten zetten. Hij pleegt
geen kiezersbedrog, zegt hij, want hij
wil helemaal geen statenlid worden
en daarom heeft hij zich op een on
verkiesbare plaats laten zetten. En ook
als hij met voorkeursstemmen geko
zen zou worden, is er niets aan de
hand, want (citaat uit het LD): 'Met
een kandidatenlijst wil je aan je ach
terban duidelijk maken wat je als par
tij in de samenleving allemaal doet.
Daarom sta ik op die lijst, niet omdat
ik gekozen wil worden'. Wat een on
zin! Hier is sprake van je reinste kie
zersbedrog.
Als een kandidaat met voorkeurs
stemmen wordt gekozen en hij zegt
dat hij niet van plan is de consequen
tie van zijn verkiezing te aanvaarden,
schoffeert hij allen die vertrouwen in
hem hadden en pleegt hij kiezersbe
drog. Gelukkig voor Laurier heeft hij
bij de statenverkiezingen niet vol
doende voorkeurstemmen gekregen
en hoeft hij niet te bedanken voor een
zetel.
Dat overkwam vorig jaar bij de ge
meenteraadsverkiezingen wel Hasan
Güney, die op een onverkiesbare
achttiende plaats van de CDA-lijst
stond. Gezien de bekendheid van de
ze kandidaat onder vooral Leidse kie
zers met een Turkse achtergrond, was
te voorzien dat hij uit deze achterban
veel voorkeurstemmen zou trekken.
Dat gebeurde ook: Güney werd als
raadslid verkozen.
Tot verbazing van velen trok hij zich
echter vlak na de verkiezingen terug.
Het CDA laadde daarmee de verden
king op zich Güney alleen vanwege
zijn Turkse afkomst als stemmentrek-
ker op de kandidatenlijst te hebben
gezet. Bovendien kwam een grote
groep allochtone kiezers in de kou te
staan en deed deze actie de voor
beeldfunctie van allochtone (aspirant-
)politici geen goed.
Niet alleen mogen burgers van kan
didaten op de kandidatenlijst ver
wachten dat ze bij hun verkiezing in
derdaad hun zetel innemen, burgers
mogen er ook van uitgaan dat ze de
periode van vier jaar waarvoor ze wor
den gekozen, volmaken, of althans het
(Ex-)raadsleden in Leiden die zich volgens Van der Veen hebben schuldig gemaakt aan kiezersbedrog. Links: wethr
rier (GroenLinks); boven, van links naar rechts: J. Hommes (VVD), D. Sloos (voorheen SP) en J.W. Kradolfer (WD);
D. van Vugt (SP).
ARCHIEFFOTO'S HENK BOUWMAN
grootste deel ervan. Dat geldt zeker
voor de kandidaten die boven aan de
lijst van hun partij staan. Zij zijn im
mers 'het gezicht' van de partij en bo
vendien zijn ze gewoonlijk ook wet
houderskandidaat.
Een aantal jaren geleden was Ma-
rietje van Rossum het 'boegbeeld' van
de Leidse PvdA en werd ze na de ver
in de komende jaren waar te maken.
Kiezersbedrog? Jazeker, in tweevoud.
En dan hebhen we Daan Sloos. Hij
werd vorige jaar als raadslid voor de
SP herkozen. Hij kreeg ruzie met zijn
fractiegenoten en besloot al kort na de
verkiezingen uit fractie en partij te
stappen. Nu is er een ongeschreven
wet dat als je uit de fractie stapt, je je
kiezingen wethouder. Maar na korte raadszetel opgeeft. Bij de meeste par
tijen ondertekenen kandidaten daar
toe zelfs een schriftelijke verklaring en
dit is naar verluidt bij de SP ook het
geval. Maar Sloos lapte dat aan zijn
laars en is als eenmansfractie verder
gegaan. Zijn argument was dat hij nu
eenmaal als raadslid was verkozen en
tijd verliet ze de raad om elders bur
gemeester te worden. Dat was niet al
leen een schok voor de fractie en de
partij, het was ook verre van netjes te
genover de kiezer.
Van recente datum is het verdwij
nen uit de Leidse raad binnen een jaar dat hij de kiezers niet wilde bescha-
van de WD'ers Jan Willem Kradolfer men. Sloos was met onvoldoende
en Johan Hommes. Kradolfer was voorkeurstemmen echter niet als per
lijsttrekker en Hommes tweede op de soon gekozen, maar kwam in de raad
kandidatenlijst. Kradolfer had niet omdat de SP zoveel stemmen kreeg,
lang voor de gemeenteraadsverkiezin- Hij pleegde dus gewoon kiezersbe-
gen de functie van fractievoorzitter drog.
van Alexander Geertsema overgeno- We blijven bij de SP. Met veel poeha
men en profileerde zich sterk als de werd daar bij de gemeenteraadsver-
man die de WD een veel prominente- kiezingen van 1998 Driek van Vugt als
re positie in de politiek zou geven. Hij
heeft zijn belofte niet gehouden en
nam. evenals zijn secundant Hom
mes. niet de moeite het vertrouwen
dat zijn achterban in hem had gesteld,
kandidaatsraadslid gelanceerd. Van
Vugt moest als achttienjarige het
jongste raadslid van Nederland wor
den. De politieke boodschap van het
jongste raadslid was dat er in Leiden
bijna niets voor jongeijvie
daan en dat hij vooral or
langen zou opkomen, j gj
Binnen een jaar had «jar
veel zelfkennis besloten^'
noeg voor de Leidse jonjjji
tekend en dat nu de reichi
land aan de beurt was.ijgjn
beste vanuit de Eerste Men
den hij en zijn partij. Als y
jongste senator ooit leve|vas
behoorlijk wat publiciteijust
dat natuurlijk niet het hifeid
was dat toch mooi meegj ge;
In de afgelopen weelde
weer kunnen meemakeioit
hun krokodillentranen f g,
lieten over de slechte vè eis
komst. En dat ondanks ijdei
gaande aan de verkijonv
hartstochtelijk beroep k g;
daan op de kiezers om flaaj
gaan stemmen. Want ijaai
van onze democratie ni ee
verkiezingen heel serieifcce
klonk het. Maar tegelijt jjc
politici steeds weer zienf" m
kandidaatstelling voor iet t
gen niet serieus nemenfje,
in feite de kiezers.
ED VAN DER VEEN
1 Z!J]
lten
De hongerstaking van vijftien
Turkse vrouwen in Amsterdam
is de zesde week ingegaan. Met
hun actie willen ze een
verblijfsvergunning afdwingen.
Een groep Marokkaanse
mannen grijpt inmiddels vijf
weken naar dit middel.
Staatssecretaris Cohen van
justitie geeft de hongerstakers
nog altijd weinig hoop. Hij
heeft wel ingestemd met het
voorstel van de burgemeesters
van Den Haag, Rotterdam,
Amsterdam en Utrecht een
commissie te vormen die hem
zal informeren over bijzondere
lokale aspecten, de mate van
inburgering en de noden van
witte illegalen. Cohen erkent
dat de burgemeesters hem
nuttige informatie kunnen
aanreiken, maar hij verwacht
niet dat ze hem 'vaker over de
streep' kunnen trekken. Moet
Cohen zijn poot stijf houden, of
verdienen de hongerstakers een
bijzonder behandeling? Of staat
dat gelijk aan zwichten voor
chantage?
Een woordvoerder van Meltem, een
winkel in Turkse en oosterse levens
middelen aan de Leidse Breestraari
,,Van mij mogen ze hier blijven, vooral
als ze belasting hebben betaald. Zij die
zeggen datje dan chantage beloont,
hebben ook wel een beetje gelijk. Want
we kunnen niet iedereen toelaten in
Nederland. Het hangt van de situatie
af en volgens mij moeten die vrouwen
in Amsterdam in aanmerking kunnen
komen voor toelating."
Directeur A. Lamnadi van Meander,
het in Alphen aan den Rijn gevestig
de Regionaal Instituut Interculturele
Ontwikkeling: ..Het zou Nederland
onwaardig zijn als ook maar één hon
gerstaker overlijdt. Er zijn in dit land
zo n achthonderd mensen die in grote
onzekerheid leven omdat een of ande-
De gezondheidstoestand van de vijftien Turkse vrouwen in hongerstaking gaat na 37 dagen hard achteruit.
FOTO WFA
re onbelangrijke administratieve for
maliteit niet klopt. Ik heb het over
mensen die wél aan de belangrijkste
criteria van staatssecretaris Cohen vol
doen, zoals de termijn van minimaal
s jaar dat een arbeidsverleden lang
moet zijn. Wat meer humaniteit en
wat minder halsstarrigheid is in al de-
e gevallen op zijn plaats. De angst dat
soepel met de regels omspringen een
nieuwe toestroom en nieuwe honger
stakingen in de hand werkt, is onge
grond. Hongerstaken doe je niet zo
maar."
S. Lyczak (WD), wethouder van ar
moedebeleid in Alphen aan de Rijn:
Als gemeentebestuur gaan we niet
over beleid rond witte illegalen. Het
lijkt me niet verstandig om er een oor
deel over te geven. Op zich leven we in
een vrij land. Iedereen heeft het recht
om in hongerstaking te gaan."
Predikant A. Dronkers van De Bakke
rij en de Diaconie van de Hervormde
Gemeente Leiden: „Vooropgesteld dat
ik niet de enige ben die over het ge
bruik van onze ruimte iets te zeggen
heeft, vind ik dat witte illegalen in
hongerstaking bij ons onderdak zou
den moeten kunnen krijgen. Sommige
mensen noemen hongerstaking een
chantagemiddel. Dat kan ik begrijpen.
Maar aan de andere kant moet je je
realiseren, dat deze mensen heel wei
nig middelen in handen hebben. Dat
zij dan naar zo'n uiterst middel grij
pen, kan ik ook heel goed begrijpen. Ik
denk dat er soepel met deze groep
moet worden omgegaan. Als bij De
Bakkerij hongerstakers zouden aan
kloppen, zou ik direct het overleg met
de gemeente openen. Leiden staat be
kend als tolerante stad."
H. van Duijn, huisarts en fractievoor
zitter van het CDA in Katwijk: „Hon
gerstaking is een gevaarlijk actiemid
del. Als je weigert te eten, dat eet je je
eigen lichaam op, je vet en je spieren.
Je wordt vatbaar voor allerlei infecties.
Het kan uiteindelijk de dood tot gevolg
hebben. Wat dat betreft, vind ik het
actiemiddel dat de witte illegalen ge
bruiken, te sterk. Niet verantwoord. Ik
zou het beter kunnen volgen wanneer
bijvoorbeeld uitgeprocedeerde asiel
zoekers die bij uitzetting naar het land
van herkomst de dood riskeren, naar
een dergelijk zwaar middel grijpen.
Maar ondanks mijn bezwaren... Als
een groep witte asielzoekers op mijn
deur zou kloppen met het verzoek hen
medisch te begeleiden bij een honger
staking, dan help ik. Iemand moét ze
toch helpen."
Petra Schulz van de Leidse Fabel van
de Illegaal: ..Veel mensen zeggen nu
dat er voor de witte illegalen een gene
raal pardon zou moeten komen. Ze
hebben lange tijd wit gewerkt, ze zijn
volledig ingeburgerd en bovendien
gaat het om een beperkte groep. Wij
vinden dat ook. Bovendien vinden we
eigenlijk dat ieder mens zelf zou moe
ten kunnen beslissen waar hij wil wo
nen. We hebben een probleem met
het voorstel dat nu is gedaan door de
burgemeesters van de grote steden.
Het houdt eigenlijk in dat alleen de
witte illegalen in de grote steden pro
fijt hebben van deze nieuwe regeling.
Zo ontstaat rechtsongelijkheid. Ik pleit
ervoor dat de kleinere gemeenten ook
aansluiten bij het voorstel."
Ayfer Ortak van de Stichting Turkse
Vrouwen in Leiden (LTKV): „Ik ben
op Internationale Vrouwendag bij ze
geweest en ik ben geschrokken van
wat ik allemaal heb gezien, ondanks
dat ik me al op een schok had voorbe
reid. Ik hoop dat de commissie van
burgemeesters die nu is gevormd tot
een snelle doorbraak leidt. Ze gaan
vandaag hun 37ste dag in, zo behandel
je dieren nog niet eens. Ik vind het on
juist om hun actie als chantage uit te
leggen. Dat zou het pas zijn als ze drei
gen met zelfmoord. Maar ze willen he
lemaal niet dood. Echt, ik vind het zo
erg wat er gebeurt."
De Leidse wethouder J. Laurier
(GroenLinks), verantwoordelijk voor
het project Leiden Vluchtelingenstad:
„Door de huidige hongerstakingen
worden in de grote steden de schrij
nende gevolgen zichtbaar van de kop
pelingswet. Zoals bekend heeft Leiden
zo veel als mogelijk gebruik gemaakt
van zijn autonomie waardoor in deze
stad een aantal effecten van die kop
pelingswet wordt afgevangen en men
sen niet volledig zijn afgesneden van
allerlei voorzieningen. Of iemand hier
mag blijven ja of neen, is echter een
kwestie van landelijke regelgeving,
waarvan ik overigens vind - en dat is
geen nieuws - dat die niet deugt."
ANNET VAN AARSEN EN WIM KOEVOET
In een opinie in de krant van
zaterdag 27 februari spreekt re
dacteur Afke van der Tooien
haar bezorgdheid uit over de
door het Leiderdorps college
van burgemeester en wethou
ders - op voorstel van wethou
der Molkenboer - voorgeno
men verkeersmaatregelen op
de Van der Valk Boumanweg:
éénrichtingverkeer in de rich
ting van de Spanjaardsbrug en
aanvullende aanpassingen in
de omgeving. Het gaat om een
voorlopige regeling, vooruitlo
pend op het in voorbereiding
zijnde verkeerscirculatieplan
(VCP) voor Leiderdorp.dat als
gevolg van de hiervoor gelden
de procedure nog geruime tijd
op zich zal laten wachten.
De nu te nemen maatregelen
beogen een vermindering van
de verkeersoverlast op de Van
der Valk Boumanweg. Bij een
dagelijkse stroom van meer dan
10.000 auto's is het een under
statement om, zoals mevrouw
Van der Tooien zegt, te spreken
van een 'betrekkelijk ongerief
van weinigen', namelijk: de be
woners van de hele weg, ook
het dubbelzijdig gebouwde ge
deelte.
De achterliggende straten
zullen, maar de mening van
Politie op cursus: de
omgekeerde wereld
Op 23 februari deelde de Radio
nieuwsdienst mee dat politie
agenten van enkele grote ste
den een cursus moesten gaan
volgen om beter met Marok
kaanse jongeren te kunnen om
gaan. Welke verlichte geest zou
er op dit onzalige idee zijn ge
komen? Het lijkt mij efficiënter
de Marokkaanse jongeren, waar
nodig, bij te brengen hoe ze
zich hier zouden moeten gedra
gen. Al was het alleen maar om
dat wij in Marokko nog niet
ééntiende mogen van datgeen
deze lieden hier denken te mo
gen doen. En dat geldt niet al
leen voor Marokkanen; de goe
den niet te na gesproken, na
tuurlijk.
H. Maas,
Leiden.
tal
t
iil Ha;
mevrouw Van dekfj
zo'n geïsoleerd
maar last krijge ,ir
verkeer. Wethor
boer van verkei
gens haar dus ojl
toer. Die opvatt
Voorop staat L
niet gaat om u
voorbarige maat#"0
een al besta;
kingsplan met Lt
Op de Lage
korte termijn v
éénrichtingsverl
ting van de Si
den ingevoerd,
stroom van de
Boumanweg viaf?"'
brug stadswa;
sterk afnemen
putersimulaties PBra
Het verkeer dat'ut 1
der Valk Boui
richting Spanjaa. s
voor het grootrrc*c
gaand verkeer v?'
ders - zal door
via de Persant
Leiderdorpse Bi
wegen uit het d(
leid, ook reeds \i
keerscirculatiepl
zal treden.
Bovendien kor
gelen om ovei
kwartier
zorg te voorkoi
spraakavonden <f °P
te heeft georgair S.P
de inwoners
zich dan ook
vóór de voorgel
uitgesproken.
De thans doorrij
nomen plannen'e B
Molkenboer zullf
termijn het beot
ben: toename
heid in Leidert
mindering van
in straten die h*3_j.
schikt zijn. B e"y00|
bijzonder wethdLj
boer, moeten w® 6
voor de voortv.
mee ze deze c(
ling al gedeelte!^
voeren nog vóóf
gende procedure
keerscirculatiepl
il c
