Holbrooke weer naar Belgrado
Buitenland
Onrust Bosnië komt Milosevic goed uit vanfX'm,
Familie doet oproep tot
meer verdraagzaamheid
Atoomspion
Fastfoodketens boycotten
genetisch veranderd eten
Bomslachtoffers in Kenya
eisen miljoenen van vs
Erewacht voor Tsjechische premier
len doen mee aan verkiezingen
e pro-Koerdische partij Democratie van het Volk
iag meedoen aan de Turkse verkiezingen in april. Het
inele hof heeft dit gisteren in Ankara bepaald. De pro-
leraal had de rechter gevraagd Hadep van de verkie-
te sluiten wegens banden met de guerrilla-organisa-
Abdullah öcalan. Een procedure om Hadep te ver-
eeds in gang gezet. Een eventueel verbod zal echter
rerkiezingen op 18 april voor het parlement en de ge
len van kracht worden. Hadep, dat in 1994 werd op-
•ft geen zetels in het Turkse parlement.
RISre startdatum Noord-Iers bestuur
^UITje Britse minister voor Noord-Ierland, Mowlam, heeft
(Y0(|n nieuwe ingangsdatum aangekondigd voor Noord-
ensui^stuur. Zij wil de partijen de tijd geven een nieuwe weg
in het vastgelopen vredesproces. De nieuwe ingangs-
Efty jstgesteld voor 2 april. De Home Rule, een regeling
Ierland een eigen parlement en regering terug moet
op 10 maart in moeten gaan. Deze datum is niet niet
iaar omdat republikeinen en unionisten het niet eens
voorwaarden voor toelating tot de bestuursorga-
dan niet ontwapenen van de republikeinse terreur-
IRA is het voornaamste strijdpunt.
i bezoekt Midden-Amerika
J De Amerikaanse president Bill Clinton is gisteren be-
i een vierdaagse rondreis door Midden-Amerika.
koek wil hij de overlevenden van de orkaan Mitch
hder de riem steken bij de wederopbouw, opdat de
piet omslaat in maatschappelijke en politieke onrust,
liveerde op de dag dat 15.000 illegaal in de Verenigde
«lijvende Guatemalteken en Salvadoranen in aanmer-
nen om het land te worden uitgezet; de Amerikaanse
,s 2.%eeft geweigerd de deportaties, die na de orkaanramp
^g^fvverden opgeschort, nog langer uit te stellen. De or-
3 cm. h heeft meer dan 9.000 levens geëist, vele duizenden
ur*8lfckloos gemaakt en voor naar schatting 10 miljard dol-
^.Maangericht aan de infrastructuur.
ssuVen informatie over Irak en Iran
2.2! Amerikaanse regering wil haar bondgenoten aan de
iolf directe toegang geven tot informatie over raket-
i in Irak en Iran, heeft minister van defensie Cohen
Irak en Iran beschikken over raketten waarmee
en kunnen worden bereikt en vooral Iran werkt mo-
in verbetering van zijn arsenaal. Het 'gedeelde vroege
ringssysteem' dat Cohen aanbiedt zou Saudi-Arabië,
ahrein. Oman, Qatar en de Verenigde Arabische Emi-
elen aan de Amerikaanse spionagesatellieten die ra-
igen in het Golfgebied registreren.
1.59
mpagne tegen mannelijk geweld
De nieuwe Europese campagne om het geweld te-
:n te stoppen zal zich richten op mannen. Dat heeft
ommissaris Gradin (justitie) gisteren aangekondigd
laring voor het Europees parlement ter gelegenheid
itionale vrouwendag. Het geweld tegen vrouwen is
;em van vrouwen, maar van mannen die met fysieke
laats van met woorden reageren, zei Gradin. De Eu-
amissie wil daarom in de toekomst financiële steun
3rojecten die het gewelddadig gedrag van mannen
Het Europees parlement debatteerde gisteren over
ten om de positie van vrouwen te verbeteren. De af-
en bepleitten meer kansen voor vrouwen op de ar
en uitbreiding van het aantal vrouwen in leidingge-
ies.
UI'lande zwangerschap vaak gewild
ïgeplande zwangerschappen zijn niet zo vaak onge-
rouw neemt bij het vrijen onbewust anticonceptie-
t blijkt uit een studie van Britse psychologen. Het
at vrouwen die 'ongepland' zwanger worden, meest-
i zijn die bij hun zwangerschap iets te winnen heb-
irijft psychologe Elizabeth Campbell van de Universi-
Isgow. Campbell en andere ondérzoekers vergeleken
trouwen die 'ongepland' zwanger waren geworden
Dep leeftijdsgenoten die geen kind verwachtten. Uit
leek, dat 86 procent van de vrouwen uit de eerste
Ie redenen had om zwanger te worden. Zo gingen zij
ld niet graag werken. In de groep niet-zwangere
leek dat bij amper éénderde van hen het krijgen van
ik concrete voordelen zou hebben opgeleverd.
ptie in alliantie tegen president
Tien Eritrese oppositiegroepen hebben afgelopen
op een bijeenkomst in de Sudanese hoofdstad Khar-
ftSM Uiantie gevormd om president Isaias Afwerki te ver-
t voorzitter van de alliantie is Abdullah Idris be-
6| leider van het Eritrese Bevrijdingsfront. „We zullen
en gebruiken die ons militair en politiek ter beschik-
en tot de val van deze dictatuur kunnen leiden", zei
ïn. Idris verweet Afwerki de betrekkingen met alle
ag li i van Eritrea beschadigd te hebben. Eritrea werd in
5rse ankelijk van Ethiopië. De-twee landen waren afgelo-
|f in een felle strijd gewikkeld om een stuk betwist
;en d- ^et westelijke buurland Sudan beschuldigt Eritrea
bisct 'enen van steun aan rebellen die tegen de regering in
nachfechten-
rveei
theelicht tegen Ta Mok ingediend
3 ar eer1 ^egen de vroegere militaire commandant van de
fër, Ta Mok (72), is vandaag een aanklacht ingediend
jan de wet uit 1994 die de organisatie verbiedt. Dat
/Vastl militair hof vandaag mee. Ta Mok kan volgens de
ifer niiklacht levenslange gevangenisstraf krijgen wegens
sse «ar afscheiding' en 'vernietiging van de regering en
'EEKfcen'. Maar er kunnen nog meer aanklachten komen
rictf rzoek tegen hem, dat acht maanden zal vergen, al-
aanl Het Cambodjaanse recht kent geen doodstraf. De
ay h?Ta Mok, die zaterdag werd gearresteerd aan de grens
eiianrCambodja met Thailand, ontkent dat hij betrokken
Tot SF') de volkerenmoord die tussen 1975 en 1979 aan
,g VO|Tiiljoen Cambodjanen het leven heeft gekost. Andere
;luiteFs de vorig jaar overleden Tol Pot, zijn volgens hem
naa'teen-
De familie van de onlangs dood
aangetroffen directeur van een
Vlaams asielzoekerscentrum
vraagt om meer verdraagzaam
heid in België. Daarnaast heeft
zij veel verkapte kritiek op de
burgemeester van de Vlaamse
kustgemeente De Haan. Deze
hield de komst van het centrum
lang tegen.
De 28-jarige Rik D'hondt, di
recteur van het asielzoekercen
trum in De Haan, werd afgelo
pen zaterdag dood aangetroffen
in de bossen bij Gent. De man
was al een kleine week vermist.
Justitie en familie gaan ervan
uit dat D'hondt zelfmoord
pleegde. Zowel persoonlijke
problemen als de langdurige
commotie rond het asielzoe
kerscentrum zouden hieraan
ten grondslag liggen. In een
open brief aan de Belgische
media stelt de familie 'bange
blanke mannen' verantwoorde
lijk voor de negatieve publiciteit
rond het centrum.
Daarmee doelen de nabe
staanden vooral op de liberale
burgemeester Cattrysse van De
Haan. Deze probeerde lange
tijd via de rechter de komst van
asielzoekers tegen te houden.
Nadat de rechter had bepaald
dat Het Rode Kruis toch een
asielzoekerscentrum mocht
vestigen in een voormalige va
kantiekolonie, begon Cattrysse
met een publiciteitscampagne
tegen de ongewenste gasten.
Een naar eigen zeggen 'ge
choqueerde' Cattrysse ont
houdt zich van commentaar.
Wel blijft hij erbij dat asielzoe
kers niet thuishoren in een toe
ristisch oord.
Kosovaren willen akkoord pas tekenen na einde Servische operaties
VS-gezant Richard Holbrooke, de architect van het Dayton-akkoord
voor Bosnië (1995), wordt de volgende diplomaat die morgen gaat po
gen de Joegoslavische president Milosevic te bewegen tot instemming
met het internationale vredesplan voor Kosovo. EU-gezant Joschka Fi
scher, de Duitse minister van buitenlandse zaken, was daar gisteren
niet in geslaagd.
sevic kunnen goed met elkaar overweg.
Eind vorig jaar kreeg de Amerikaan de
president na dagen van onderhandelin
gen zo ver dat hij instemde met de sta
tionering van 2.000 ongewapende waar
nemers in Kosovo, overigens wel onder
dreiging van NAVO-bombardementen.
De mededeling dat de gezant opnieuw
De tijd dringt, want de internationale
gemeenschap wil Kosovaren en Serviërs
vanaf 15 maart weer rond de tafel heb
ben in Rambouillet bij Parijs om het ak
koord af te ronden. Holbrooke en Milo-
naar Belgrado gaat, kwam gisteren nadat
de leiders van het Kosovo Bevrijdingsle
ger UQK toezegden het akkoord te zul
len ondertekenen. De militaire leiding
van dit leger tekende daar echter bij aan
dat eerst een eind moet komen aan de
Servische operaties in Kosovo.
Vandaar dat Washington sceptisch
reageerde. „Het wordt tijd dat de Koso
varen duidelijkheid scheppen over hun
positie. Het akkoord is pas ondertekend
als de handtekeningen er daadwerkelijk
onder staan", zei woordvoerder James
Rubin van het ministerie van buiten
landse zaken in Washington.
NAVO-topgeneraal Klaus Naumann
verwijt 'bepaalde politieke leiders van
lidstaten' intussen Milosevic te beloven
dat hij voor 'bepaalde zaken' niet bang
hoeft te zijn. De generaal doelt daarbij
op militaire garanties die de president
zou krijgen als hij op politiek vlak wat
inschikt. Volgens Naumann ondermij
nen zulke beloftes de daadkracht van de
verdragsorganisatie om actie tegen Joe
goslavië te ondernemen.
Twee Servische politieagenten vonden
gisteren in het zuidwesten van Kosovo
de dood toen ze op een mijn reden. Drie
andere politiemensen raakten gewond
bij de explosie, die zich voordeed in de
buurt van de plaats Djakovica.
af
menu
SARAJEVO HARALD DOORNBOS
CORRESPONDENT
Als iets de Joegoslavische presi
dent Slobodan Milosevic goed
uitkomt, dan is het wel de plot
selinge ernstige crisis in Ser-
visch-Bosnië, een week voordat
het cruciale vredesoverleg over
Kosovo begint. Plotseling is de
ze Zuid-Servische provincie
niet langer het enige zorgen
kindje op de Balkan. Dat komt
heel goed uit voor de president,
die alleen aan de macht kan
blijven door crises uit te lokken
en chaos te zaaien.
Na ruim drie jaar van rust
dreigt Bosnië opnieuw een
kruitvat te worden. De Serviërs
in de voormalige Joegoslavische
republiek zijn witheet, omdat
de strategisch gelegen stad
Brcko vorige week vrijdag door
een internationale arbitrage
commissie tot neutraal gebied
werd verklaard. Op diezelfde
dag ontsloeg de VN-vertegen
woordiger in Bosnië, Carlos
Westendorp, de ultranationalis-
tische president van Servisch-
Bosnië, Poplasen.
Sindsdien hebben razende Ser
viërs voertuigen van de NAVO-
vredesmacht SFOR opgeblazen,
handgranaten naar soldaten ge
gooid en VN-personeel be
dreigd. Ook hebben de Serviërs
alle contacten met de interna
tionale gemeenschap en de
Moslim-Kroatische federatie
verbroken. Dagelijks vinden er
demonstraties plaats in het Ser
vische deel van Bosnië. SFOR is
daar in de hoogste staat van pa
raatheid, en vreest een golf van
gewelddadigheden.
Milosevic moet de afgelopen
dagen opgelucht adem hebben
gehaald. Hij. kreeg met Brcko
een prachtige kans in de schoot
geworpen om de internationale
gemeenschap te chanteren. 'Zet
me maar onder druk inzake
Kosovo, en ik laat Bosnië weer
exploderen', lijkt Milosevic' po
litiek.
Aan de internationale gemeen
schap geeft hij een signaal af
waaruit twee scenario's zijn af
te leiden. Het eerste: het Wes
ten grijpt niet in in Kosovo, laat
de Serviërs zelf afrekenen met
de rebellie onder de Kosovaarse
Albanezen en Bosnië zal rustig
blijven. Het tweede: als het
Westen NAVO-troepen naar
Kosovo stuurt, dan zal het Joe
goslavische leger de wapens
opnemen. Ook de Serviërs in
Bosnië zullen in verzet komen
tegen SFOR.
Resultaat van die tweede optie:
een openlijke oorlog van het
Westen tegen Serviërs overal op
de Balkan. Het is duidelijk dat
er dan ook aan de geallieerde
zijde veel slachtoffers zullen
vallen. En het laat zich raden
hoe Servië's bondgenoot Rus
land zich dan zal opstellen.
De onrust in Servisch-Bosnië
en de daarmee gepaard gaande
aanvallen op SFOR moet daar
om muziek in de oren van
Milosevic zijn. Tot vrijdag was
iedereen in het Westen nog
laaiend enthousiast over de
NAVO-operatie in Bosnië. Sinds
de komst van SFOR, begin
1996, is er nog nooit een mili
tair door geweld om het leven
De ortolaan, een zangvogeltje,
is formeel van de Franse me
nu's geschrapt. Het beestje is
als beschermd in de staatscou
rant verschenen. De Franse
oud-president Mitterrand ver
orberde hem nog met smaak bij
een vorstelijk maal, kort voor
zijn overlijden in januari 1996.
Het vogeltje komt onder
meer voor in het zuidwesten
van Frankrijk. 'Culinaire fans'
eten het beestje in zijn geheel
op, met veren en al. Om de nu
verboden smaak met volle teu
gen te genieten, dient de gehele
kop dan te worden bedekt met
een groot servet.
De Verenigde Staten hebben
een wetenschapper van het
kernwapenlaboratorium Los
Alamos in New Mexico ontsla
gen, omdat hij nucleaire gehei
men aan China heeft doorge
speeld. Dat maakte de Ameri
kaanse minister van energie Bill
Richardson vandaag bekend.
De regering gaf eerder al toe
dat door het lekken van kernge
heimen naar China ernstige
schade is ontstaan. Washington
ontkende echter laks te hebben
opgetreden om de relaties met
China niet te beschadigen.
Richardson zei gisteren dat
de spionagezaak, die in 1995
werd ontdekt, direct serieus is
genomen, en dat Washington
duidelijke maatregelen tegen de
Chinezen-in petto heeft. Politie
ke tegenstanders zeiden afgelo
pen weekeinde dat president
Clinton bewust laks is geweest
om zijn politiek van samenwer
king met China te kunnen
voortzetten.
The New York Times meldde
zaterdag dat China sinds het
midden van de jaren tachtig uit
Los Alamos gestolen informatie
gebruikte om kleine kernkop
pen te maken. Die zijn bedoeld
voor een raket die meerdere
doelen tegelijk kan bestoken.
China noemt de beschuldigin
gen 'ongegrond en onverant
woordelijk'.
klanten. Niet alleen de fast
foodketens denken na over ge
netisch gemanipuleerd eten,
maar ook de supermarkten. As-
da, een van de vier grootste su
permarktketens in Groot-Brit-
tannië, heeft de leveranciers al
gevraagd op niet-gemanipu-
leerde grondstoffen over te
gaan.
De zorg over genetisch ge
manipuleerd voedsel heeft on
der meer te maken met een on
derzoek, waafuit bleek dat ge
netisch gemanipuleerde aard
appelen schade toebrengen
aan de gezondheid van ratten.
De ontdekking leidde tot het
advies nader onderzoek te
doen naar de gevolgen van dit
soort voedingsmiddelen.
Voedselproducenten vinden
genetisch manipuleren van ge
wassen aantrekkelijk omdat die
zo minder vatbaar kunnen
worden gemaakt voor ziekten,
minder aantrekkelijk voor in
secten en resistent voor on
kruidbestrijders.
Drie van de grootste fastfood
ketens in Groot-Brittannië heb
ben genetisch veranderde in
grediënten uit hun keukens
verbannen. Het zijn Domino's
Pizza's, PizzaExpress en Wim
py. Zeker drie andere - McDo
nald's, Burger King en Ken
tucky Fried Chicken - zijn van
plan in de nabije toekomst ook
alleen nog maar producten te
verkopen uit grondstoffen die
gegarandeerd niet genetisch
gemanipuleerd zijn.
In Groot-Brittannië staat ge
netisch gemanipuleerd voedsel
in het brandpunt van de be
langstelling, niet alleen bij be
leidsmakers en leveranciers
van voedingsmiddelen, maar
ook bij de consument. De fast-
foodbedrijven die nu afzien of
willen afzien van het gebruik
van gensoja, genmais en ande
re gemanipuleerde grondstof
fen, doen dat om tegemoet te
komen aan de wensen van de
Spanning rond Brcko. Zwaarbewapende SFOR-soldaten bemannen een checkpoint bij de Noord-Bosnische
Stad. FOTO REUTERS DAMIR SAGOU
gekomen. Het bleek helemaal
niet zo riskant te zijn om
grondtroepen te sturen nadat
een vredesakkoord is getekend.
En als het in Bosnië werkt, zo
redeneerden veel diplomaten
en politici, waarom dan niet in
Kosovo? De afgelopen dagen is
echter toch weer gebleken dat
ook SFOR vrij kwetsbaar is als
een van de voormalige strijden
de partijen kwaad wil. Er is in
Bosnië geen kans op terugkeer
naar de oorlog van '92-'95,
maar de aanvallen van Serviërs
op SFOR van de afgelopen da
gen zorgen er wel voor dat die
zelfde politici en diplomaten nu
nerveus worden over het sturen
van grondtroepen naar Kosovo.
Stel dat er de komende dagen
doden vallen onder SFOR-sol-
daten, zal het Amerikaanse
Congres dan nog staan te sprin
gen om ook grondtroepen naar
Kosovo te sturen? En iedereen
weet dat er zonder Amerikaan
se inspanning op de Balkan
niets terecht komt van enige
uitvoering van een vredesak
koord. Europa is immers hope
loos verdeeld: Frankrijk en Ita
lië steunen Servië, Groot-Brit
tannië en Nederland staan juist
de harde Amerikaanse lijn te
gen Belgrado voor.
Door Bosnië en Kosovo met el
kaar te verbinden, en te dreigen
met chaos en oorlog in beide
gebieden, onthoudt Milosevic
miljoenen mensen opnieuw het
recht op een normaal leven.
Meer vluchtelingen, meer do
den, meer tranen, meer onrecht
en meer etnische haat zijn de
enige ingrediënten die het regi
me in Belgrado kan leveren.
Het enige positieve is dat met
name de Amerikanen inmid
dels doodziek zijn van de spel
letjes die Milosevic speelt. Zij
beseffen steeds meer dat Milo
sevic het probleem is, geen ge
deelte van de oplossing. Een
hoge Amerikaanse diplomaat in
Kosovo verwoordde het on
langs zo: „We moeten bombar
deren. Er is geen andere moge
lijkheid, want zonder het ge
bruik van geweld zal Milosevic
niet buigen en betekent iedere
vredesovereenkomst een
schij noverwinning.
NAIROBI FRANS VAN DEN HOUDT
CORRESPONDENT
Slachtoffers van de vernietigen
de bomaanslag in Nairobi in
augustus vorig jaar hebben
schadeclaims ingediend bij de
■Amerikaanse overheid. De be
dragen die worden geëist, varië
ren van 250.000 tot 1,5 miljoen
dollar. Washington wordt ver
weten 'gefaald te hebben in het
treffen van maatregelen die de
veiligheid van mensen in en
buiten het ambassadegebouw
konden waarborgen'.
Het ministerie van buiten
landse zaken in de VS heeft zich
volgens de klagers schuldig ge
maakt aan 'veronachtzaming'
door waarschuwingen naast
zich neer te leggen dat het am
bassadegebouw erg kwetsbaar
was voor aanslagen. Een speci
aal onderzoeksteam van de VS
stelde in januari vast dat het
ministerie en andere overheids
instellingen ernstig in gebreke
bleven door de ambassade niet
afdoende 'te beschermen tegen
vernietiging'.
Het Amerikaanse ambassade
gebouw in Nairobi staat op de
hoek van een druk verkeers
plein en is makkelijk door on
bevoegden met een auto te be
naderen. In augustus vorig jaar
parkeerde een aantal mannen
aan de achterkant van het am
bassadegebouw een open
vrachtwagen met een bom. die
even later ontplofte en grote
persoonlijke en materiële scha
de veroorzaakte in de Kenyaan-
se hoofdstad. Het dodental be
droeg 213 en meer dan 5000
burgers liepen verwondingen
op.
Direct na het incident heb
ben de Amerikanen voor de
eerste noden 5 miljoen dollar
uitgetrokken en later nog eens
37 miljoen voor programma's
*die zijn bedoeld om Kenya en
de zwaarst getroffen instellin
gen er weer bovenop te helpen.
bonn De Duitse bonds
kanselier Schroder begroet
de soldaten van de Duitse
erewacht. Zij wachten op
de komst van de Tsjechi
sche premier Zeman.
Schroder zei gisteren in
een gesprek met Zeman
dat de Duitse regering ver
zoeken van Sudetenduit-
sers om een schadever
goeding voor onteigende
bezittingen in het huidige
Tsjechië niet meer in be
handeling neemt. In 1938
moest het toenmalige
Tsjecho-Slowakije Sude-
tenland afstaan aan Hitler-
Duitsland. Na de Tweede
Wereldoorlog kwam het
gebied weer in handen van
de Tsjecho-Slowaken. De
Sudetenduitsers die Hitier
hadden gesteund, werden
gedwongen te vertrekken.
Hun bezittingen vielen toe
aan de staat.
FOTO REUTERS MICHAEL
URBAN
