NAVO vreest escalatie in Kosovo
Duitsland dolt in Europese arena met Spaanse stier
Buitenland
Slot op de mond
Uitnodiging voor Leidse
tudiemarkt en Open Dagen
Advocaten Ocalan vrezen voor hun leven
>AG 27 FEBRUARI 1999
155
7
■jsale arrestaties in Oezbekistan
De autoriteiten in Oezbekistan hebben meer dan vijf-
d mensen aangehouden na een reeks bomaanslagen in
dstad Tasjkent, vorige week. Dat melden mensenrech-
t inisaties in Moskou. Volgens president Karimov werden
ilagen gepleegd door 'religieuze fanatici', met de bedoe-
m om te brengen. Karimov bleef overigens ongedeerd,
estien mensen kwamen om het leven. Volgens een men-
ïtenorganisatie zitten nog altijd tweehonderd mensen
arimov meldde dinsdag dat dertig mensen nog vastzitten
lenking van het organiseren van de aanslagen.
missie Angola definitief ten einde
uk» De VN-Veiligheidsraad heeft gisteren een einde ge-
aan het mandaat van de VN-missie in Angola. Door de
pgelaaide burgeroorlog had secretaris-generaal Annan
maand al geadviseerd op te houden met de VN-missie in
omdat die toch niets opleverde. Ook de Angolese presi-
os Santos had om beëindiging van de missie gevraagd,
an omdat die partijdig zou zijn. Op dit moment zijn er
00 VN'ers in Angola. Die moeten voor 20 maart het land
n. Sinds 1961, toen de opstand tegen de voormalige kolo-
Portugal begon, is er vrijwel zonder onderbreking oorlog
d in Angola. Nog voor het land in 1975 onafhankelijk
I >rak de burgeroorlog uit die nu nog voortduurt.
V gaat alliantie aan met Barak
em» De voormalige Israëlische minister van buitenlandse
David Levy gaat een verkiezingsalliantie aan met de op-
nele Arbeiderspartij van Ehud Barak. Dit heeft hij giste-
klaard op de Israëlische tv. De gemeenschappelijke lijst,
één', maakt volgens Levy goede kans om premier Neta-
te verslaan. Levy stapte in januari vorig jaar met zijn klei-
her-partij uit de coalitie met Netanyahu's Likud, omdat
niet eens was met het beleid van de premier jegens de
jnen. In Israël werd al langer rekening gehouden met een
e tussen de twee partijen.
[jder beboet na nep-documentaire
De Britse zender Channel 4 heeft een boete van bijna
lf miljoen gulden gekregen wegens het uitzenden van een
ientaire over jonge mannelijke prostituees. Scènes in de
ïge bleken te zijn gespeeld door productiemedewerkers
iden van de programmamakers. De boete werd opgelegd
e Onafhankelijke Televisiecommissie, de Britse tegen-
van het Commissariaat voor de Media. Het is de tweede
drie maanden dat de commissie een boete oplegt we-
tënsceneerde documentaires. In december kreeg Carlton
lunications een recordboete van 6,5 miljoen gulden we
et uitzenden van een nep-documentaire over Columbi-
jdrugsmokkelaars.
Iklachten tegen Castro verworpen
J De Cubaanse leider Fidel Castro hoeft voorlopig niet te-
e staan wegens schending van de mensenrechten en
mokkel. Een Franse rechter heeft de aanklachten tegen
die de advocaat Serge Lewisch vorige maand hacf inge-
niet-ontvankelijk verklaard. Lewisch handelde onder
n opdracht van de dochter van de Cubaanse kolonel An-
a Guardia, die in 1989 werd geëxecuteerd wegens drugs-
el. De rechter oordeelde dat de dochter slechts indirect
had geleden, en dat in een dergelijke zaak alleen het
aar ministerie tot vervolging kon overgaan. Tegen Castro
ook aanklachten ingediend door twee voormalige gevan-
een Fransman en een Cubaan, wegens misdaden tegen
ïselijkheid en marteling. Ook die zijn verworpen.
aken China en Afghanistan
CTONChina en Afghanistan behoren volgens de VS tot
len met de zwaarste schendingen van de mensenrechten
vereld. Dit staat in het jaarlijkse rapport over de situatie
mensenrechten in de wereld, dat het Amerikaanse mi-
e van buitenlandse zaken gisteren heeft gepubliceerd. Pe-
)u zijn beleid van volledige onderdrukking van politieke
ïnten hebben hervat. Zij worden gearresteerd en in niet
are processen veroordeeld. Ook Tibetanen en moslims
n op een onaanvaardbare manier vervolgd, aldus het rap-
n Afghanistan is er volgens het State Department sprake
n ongehoord brute onderdrukking van minderheden,
en worden er van alle grondrechten beroofd. Ook Turkije
>a doen het volgens de VS niet goed.
Dreigende oorlog leidt ook tot onmst onder Servische bevolking
De NAVO is zeer bezorgd over de dreigende escalatie in
de Servische provincie Kosovo. De Servische troepenop
bouw, de intimidatie en tegenwerking van OVSE-waar-
nemers en de voortdurende militaire incidenten in en
rondom Kosovo versterken de vrees dat Joegoslavië een
grootschalig offensief voorbereidt tegen het Kosovo Be
vrijdingsleger, het UQK.
pristina-prizren afp-dpa-rtr
Ook onder de Joegoslavische
bevolking groeit de angst voor
een nieuwe oorlog. Er is vol
gens de gezaghebbende men
senrechtenadvocaat Natasa
Kandic zelfs regelrechte paniek
ontstaan. „Servische mannen
zijn bang dat zij worden opge
roepen om in Kosovo tegen het
U£K of de NAVO te gaan vech
ten. De dienstplicht is verlengd,
verloven zijn ingetrokken en er
worden reservisten opgeroe
pen", weet Kandic.
Het is volgens haar voorals
nog onduidelijk of de Servisch-
Joegoslavische troepenopbouw
doorgaat met het oog op een
naderend offensief tegen het
U£K, of als voorbereiding op
het militaire treffen waarmee
de NAVO dreigt als Belgrado op
15 maart geen vredesakkoord
met de etnische Albanezen
sluit. De NAVO en Verenigde
Staten vermoeden dat Belgrado
het U£K voor die datum een
vernietigende slag wil toebren
gen.
De Servische autoriteiten
ontkennen dat een offensief te
gen de etnisch-Albanese rebel
len op handen is. Desondanks
ging het Joegoslavische leger
gisteren door met de snelle
troepenopbouw in en rond de
opstandige provincie. Inmid
dels zijn daar twee keer zoveel
Servische agenten en Joegosla
vische militairen gestationeerd
dan de vorig jaar gesloten ak
koorden tussen de OVSE en
Belgrado toelaten.
Albanië steunt intussen de
nieuwe voorlopige regering die
de etnische Albanezen in Koso
vo hebben gevormd. Het U£K
zou ook deelnemen aan die re
gering, ondanks verzet van po
litiek leider Adem Demagf. Hij
zei eerder dat de regering in
strijd is met de beginselen van
zijn organisatie, die strijdt voor
een onafhankelijk Kosovo. Aan
de voorlopige regering zouden
verder de gematigde Democra
tische Unie van Ibrahim Rugo-
va en de Democratische Bewe
ging van Rexhep Xhosha mee
doen.
Jakarta Een student verbeeldt bij een demonstratie in Jakarta met een slot op zijn mond het gebrek aan vrijheid van meningsuiting dat volgens velen nog altijd bestaat in Indone
sië. De demonstranten eisten vrijlating van een andere studenten, die de afgelopen dagen elders in het land werden aangehouden wegens 'opruiing'. De demonstratie mocht overi
gens niet baten. Ook deze studenten werden opgepakt. foto reuters
Leidse studiemarkt: zaterdag 13 maart
Open Dagen
Vrijdag 12 maart: Geneeskunde
Vrijdag 19 maart: Culturele antropologie en
sociologie der niet-westerse samen
levingen, Biomedische wetenschappen,
Biofarmaceutische wetenschappen
Zaterdag 20 maart: Afrikaanse taalkunde,
Afrikanistiek, Arabische, Nieuw-Perzische
en Turkse talen en culturenuChinese talen
en culturen, Egyptische taal en cultuur,
Talen en culturen van Indiaans-Amerika,
Indische en Iraansc talen en culturen
(India), Talen en culturen van Zuidoost-
Azië en Oceanië (Indonesië), Islamologie,
Japanse taal en cultuur, Koreaanse taal en
cultuur, Talen en culturen van Latijns-
Amerika, Semitische talen en culturen.
Vergelijkende taalwetenschap, Manage-
mentvariant letteren. Godgeleerdheid
Vrijdag 26 maart: Bestuurskunde,
Wijsbegeerte, Scheikunde
Zaterdag 27 maart: Algemene literatuur
wetenschap, Algemene taalwetenschap,
Duitse taal- en letterkunde. Engelse taal- en
letterkunde, Franse taal- en letterkunde,
Italiaanse taal- en letterkunde, Nederlandse
taal- en letterkunde, Ruslandkunde,
Slavische taal- en letterkunde
Vrijdag 9 april: Psychologie, Informatica,
Politicologie
Zaterdag 10 april: Archeologie,
Geschiedenis, Griekse en Latijnse talen en
culturen, Kunstgeschiedenis
Vrijdag 16 april: Rechten, Biologie,
Wiskunde
Vrijdag 23 april: Pedagogische weten-
Vrijdag 4 juni: Natuurkunde, Sterrenkunde
oltype: 4 vwo 5 vwo 6 vwo anders
r deze bon in open envelop, zonder postzegel, r
ersiteit Leiden, antwoordnummer 10271,2300 s
Studiclijn 071 5271111, kijk op Internet v
Kite of stuur de bon op voor opgave en m
irkt en/of een van de Open Dagen.
Universiteit Leiden
'De hoofdverantwoordelijke daarvoor is de president'
CORRESPONDENT
De gevangen PKK-leider Abdul
lah Öcalan moet het voorlopig
zonder rechtsbijstand doen.
Zijn advocaten worden zodanig
geïntimideerd dat ze vrezen
voor hun leven. Ze schorten de
verdediging op tot hun eis tot
bescherming ingewilligd is. „Ik
kan ieder moment worden ver
moord. De hoofdverantwoor
delijke daarvoor is de presi
dent", zei gisteren een van de
twee advocaten die öcalan
donderdag voor het eerst
mochten bezoeken.
Advocaat Hatice Korkut durf
de niet naar de persconferentie
te komen. Haar collega Ahmet
Zeki Okcuoglu vertelde van te
lefonische bedreigingen aan al
zijn familieleden, en hoe zijn
zoon had' moeten ontkennen
dat hij zijn vader kende om niet
in elkaar te worden geslagen. In
een eerste reactie zei premier
Ecevit dat Okcuoglu 'een smet
had geworpen op de Turkse
justitie'. De veiligheid van de
advocaten is volgens hem wel
degelijk verzekerd.
De advocaten werden ook
twee keer bedreigd door een
groep extreem-rechtse beto
gers, toen zij wilden oversteken
naar het gevangeniseiland Im-
rali in de Zee van Marmara,
waar öcalan wordt vastgehou
den. Volgens de raadslieden
had de politie geweigerd hen in
veiligheid te brengen. Osman
Baydemir, een andere advocaat
die gisteren aan Okcuoglu's
persconferentie zou deelne
men, werd voor het gebouw
opgepakt en in een politiebusje
afgevoerd op grond van een
oud arrestatiebevel.
De advocaten hebben hun
cliënt Öcalan op Imrali slechts
twintig minuten kunnen spre
ken. Dat gebeurde in het bijzijn
van een rechter, die er - zoals
gebruikelijk bij dit soort zaken -
op toezag dat er geen strafbare
informatie werd uitgewisseld.
Ook waren twee gemaskerde
mannen aanwezig. „Toen de
rechter hen op mijn verzoek
vroeg de ruimte te verlaten, zei
den ze dat ze slechts bevelen
aannamen van de generale staf
in Ankara. De rechter heeft dat
genoteerd in de stukken", aldus
Okcuoglu.
Los van de inbreuk op de ver
trouwensrelatie tussen cliënt en
advocaat, is de aanwezigheid
van militairen in de gevangenis
volgens Okcuoglu verboden. Zij
zijn verantwoordelijk voor de
veiligheid om de gevangenis
heen. De veiligheid binnen is
de verantwoordelijkheid van
het ministerie van justitie. Öca
lan maakte volgens Okcuoglu
tijdens het gesprek een afwezi
ge indruk en zijn ogen dwaal
den voortdurend af naar de ge
maskerde mannen. Hij klaagde
over keel- en oorpijn, maar was
vooral nieuwsgierig naar de re
acties in de buitenwereld.
In totaal hebben zestig advo
caten zich bereid gemeld de
verdediging op zich te nemen.
Eind jaren tachtig stond Ok
cuoglu zelf op de dodenlijst van
de PKK. Het antwoord op de
vraag waarom hij deze zaak op
zich wilde nemen, liet hij in het
midden. „Geld? Hij heeft een
hoop, dat weet ik. Misschien
wel roem", aldus de jurist. Te
gen öcalan heeft Okcuoglu ge
zegd dat dit het proces van de
eeuw zou kunnen worden.
Macedonië wil
VN-macht houden
SKOPJE-NEW YORK Rtr-AFP
Macedonië heeft het westen
gisteren gevraagd ervoor te zor
gen dat de VN-vredesmacht
Unpredep in het land kan blij
ven, ook als het mandaat
maandag afloopt. China ge
bruikte donderdag in de VN-
Veiligheidsraad zijn veto tegen
verlenging van het mandaat,
omdat Macedonië diplomatie
ke betrekkingen is aangegaan
met Taiwan, dat door Peking
als een afvallige provincie
wordt beschouwd. Het officiële
Chinese standpunt is dat de
VN-missie niet meer nodig is.
Volgens de Macedonische pre
sident Gligorov wordt de ver
lenging van het mandaat juist
geweigerd op een moment
waarop deze dringend nodig is.
In de naburige Servische pro
vincie Kosovo wordt al ruim
een jaar gevochten tussen et
nisch Albanese separatisten en
de autoriteiten in Belgrado.
Macedonië heeft zelf een om
vangrijke Albanese minderheid.
De VN-macht is in 1993 juist
opgezet om te voorkomen dat
conflicten in de rest van ex-Joe-
goslavië overslaan naar Mace
donië.
Westerse diplomaten denken
na of de VN-soldaten onder een
andere vlag in Macedonië kun
nen blijven. Er is al een twee
duizend man sterke NAVO-
macht in het land, die des
noods de OVSE-waamemers uit
Kosovo moet redden. Ook is het
bondgenootschap bezig met
een vredesmacht van 28.000
man voor Kosovo.
Grote lidstaten
EU toch voor
taxfree verkoop
KÓNIGSWINTER ANP
Als het aan de grote EU-landen
ligt, gaat de belastingvrije ver
koop van sigaretten en drank
voorlopig door. Duitsland,
Frankrijk en Groot-Brittannië
leggen het recente advies van
de Europese Commissie naast
zich neer. Die wil vasthouden
aan het besluit uit 1991 om het
belastingvrij winkelen vanaf juli
volledig af te schaffen.
De Duitse kanselier Schroder
toverde gisteren op de informe
le EU-top in Königswinter vlak
bij Bonn het voorstel tevoor
schijn om de BTW op belas
tingvrije verkoop, zoals voorge
nomen, wel vanaf 1 juli op te
leggen, maar de accijnzen op
drank en tabaksproducten drie
jaar uit te zonderen.
Schroder wist zich gesteund
door de Britse premier Blair en
president Chirac en premier Jo
spin van Frankrijk. Andere re
geringsleiders reageerden geïr
riteerd en afwijzend.
De Europese Commissie pre
senteerde vorige week nog, op
verzoek van de EU-leiders, een
rapport dat de werkgelegenheid
in de sector helemaal niet zo
zwaar heeft te lijden van het be
sluit uit 1991. Volgens de zeer
actieve lobbyorganisaties zou
den liefst 136.000 banen verlo
ren gaan.
Vooral de Belgische premier
Dehaene haalde uit naar het
Duitse EU-voorzitterschap.
Hun werkwijze wekt volgens
hem 'de indruk dat men de Eu
ropese Commissie wantrouwt'.
Premier Kok was niet zo uitge
sproken. Op de Europese top in
december in Wenen wilde hij
nog wel een verlenging van de
belastingvrije verkoop tot 1 ja
nuari 2000 billijken. „Onze op
vattingen zijn bekend", zei Kok
in Königswinter.
De ministers van financiën
krijgen het Duitse idee over
twee weken op hun bordje. Ze
zouden dan de commissie
moeten opdragen een wets
voorstel uit te werken. Maar ze
kunnen dat alleen unaniem
doen, omdat het besluit des
tijds ook unaniem is genomen.
De Deense premier Rasmussen
was in Königswinter in elk geval
vierkant tegen.
PAUL KOOPMAN CORRESPONDENTEN
Dat de voorzitter van het Europees Par
lement uit Spanje komt, is niet alleen
aan zijn gekruide accent te horen. José
Maria Gil Robles haalde gisteren in
Bonn een zuiver Iberische metafoor uit
de kast toen hem werd gevraagd hoe
heftig de Europese staats- en regerings
leiders stoeien over de verdeling van de
financiële lusten en lasten in Europa.
„Het is een stierengevecht", stelde Gil
Robles vast. „Men kijkt hier waar de
zwakke plekken van de stier zitten. Maar
het echte gevecht is pas eind maart op
de tweedaagse top in Berlijn. En dat zal
een lang en uitputtend gevecht wor
den."
De beeldspraak van Robles, tijdens Eu
ropese toppen doorgaans niet de
scherpste waarnemer, was niet eens zo
slecht gevonden. Als een echte toreador
zwaaide de Duitse Bondskanselier
Schroder gisteren in Hotel Petersberg te
Bonn met de rode lap: omstreden voor
stellen voor de hervorming van het Eu
ropese steun- en landbouwbeleid. En
om beurten vlogen de collega's - de Brit
se premier Blair, de Franse president
Chirac of de Spaanse premier Aznar -
zoals verwacht in het rode textiel.
Volgens Brusselse diplomaten zijn Euro
pese regeringsleiders soms net getergde
beesten: ze moeten eerst uitrazen voor
ze door de knieën kunnen gaan. Aan
adrenaline momenteel geen gebrek.
Over de nieuwe financiering van de
Unie, in Eurojargon 'Agenda 2000' ge
doopt, wordt immers al ruim een jaar in
een steeds grimmiger sfeer onderhan
deld, zonder al teveel vooruitgang. Ne
derland wil per se 1,3 miljard gulden be
zuinigen op zijn EU-afdracht in 2002.'
Groot-Brittannië klampt zich vast aan
zijn kortingsregeling, de zuidelijke lid
staten verdedigen hun ontvangsten uit
Europese steunfondsen, en Frankrijk
steigert zodra de Franse landbouwin
komsten in het geding zijn.
Hoe dit gevecht zonder bloedvergieten
te beëindigen? De Duitse bondskanse
lier lanceerde daarvoor gisteren een
nogal originele tactiek. Hij deed net alsof
belangrijke meningsverschillen niet be
staan en stelde vervolgens verheugd vast
dat er op sommige punten 'brede over
eenstemming' was bereikt.
Eén stier in de arena zag Schroder in het
bijzonder over het hoofd: de Spaanse.
Net als in 1992 is Spanje aanvoerder van
een groep 'arme landen', die een hard
gevecht wil leveren voor het behoud van
de solidariteit tussen noord en zuid in
Europa. Maar Duitsland vindt met Ne
derland dat de grenzen van die solidari
teit wel bereikt zijn. En dus concludeer
de Schroder aan het eind van de infor
mele top in Petersberg doodleuk dat
zich een 'brede consensus' aftekent over
het bevriezen van de EU-uitgaven op
ongeveer 190 miljard gulden per jaar.
Spanje, de grootste netto-ontvanger van
Europees geld, peinst daar om voor de
hand liggende redenen niet over. Net als
Griekenland, Portugal en Ierland. Hoezo
consensus? Maar ook Frankrijk, traditio
neel samen met Duitsland de motor van
Europa, wordt door de Bondskanselier
genegeerd als dat hem zo uitkomt. On
danks rabiaat Frans verzet tegen een to
taal andere financiering van het land
bouwbeleid, houdt Duitsland dit voor
stel op tafel.
De woede daarover is zó groot, dat een
Franse bewindspersoon in een achter-
grondgesprek met landgenoten klaagde:
„De arrogantie van Duitse ambtenaren
wordt slechts geëvenaard door de in
competentie van de Duitse politici." Het
zand in de Frans-Duitse motor én de
oplopende Spaanse frustraties over
Schröders selectieve blindheid, vormen
een groot risico voor de beslissende top
in Berlijn. Diplomaten betwijfelen of er
zonder een Frans-Duits akkoord in
maart wel een deal kan komen die de fi
nanciering van Europa voor de komen
de zeven jaar veiligstelt.
En dan is er nog de Spaanse premier Az
nar die getergd kan besluiten de arena
voortijdig te verlaten. Zijn voorganger
Gonzales dreigde daar in 1992 tijdens de
'poentop' in Edinburgh ook mee. Dat
dreigement leverde Spanje uiteindelijk
tientallen miljarden guldens extra steun
op.
