Te weinig rendement
op staatsbeleggingen
De magische werking van een Italiaans maatkostuum j
Economie
Ben is niet zo eerlijk
als hij heeft beloofd
In rijke streken wonen veel arme mensen
Mogelijk helikopterfabri"
van RDM op Maasvlakti
1999 340
Felle kritiek van Algemene Rekenkamer:
De Algemene Rekenkamer (ARK) klaagt over de inkom
sten van de staat op beleggingen in ongeveer 25 Neder
landse bedrijven. Ze zijn aan de lage kant en sommige
leiden zelfs tot een zekere mate van subsidiëring. Dit
kost de staat miljoenen guldens. De 'rijkscontroleur'
wijst erop dat van het in 1985 ingezette beleid om ver
koopbare bedrijven af te stoten sinds 1996 weinig is te
rechtgekomen.
De ARK rapporteert sinds 1993
aan de Kamer over de manier
waarop het rijk met zijn aande
len in bedrijven omgaat. Zij be
pleitte ook toen al om het be
leid over staatsdeelnemingen
preciezer vast te leggen en het
ministerie van financiën daarin
een sterkere inbreng te geven.
De Rekenkamer klaagde al
eerder over de te lage dividen
den. In het bijzonder geldt dat
voor de staatsdeelneming in
Schiphol. Op deze wijze krijgt
de NV Luchthaven Schiphol
jaarlijks een extra 'dividendsub
sidie' van circa tien tot twintig
miljoen gulden.
Vorig jaar uitte de kamer op
nieuw felle kritiek. „Het beheer
door de overheid van deze
geldstromen is voor verbetering
vatbaar. Er is heel gebrekkig in
zicht in de doelmatigheid van
de aanwending van de geldstro
men. Ten slotte ontbreekt een
betrouwbaar beeld van de fi
nanciële risico's."
Het afgelopen jaar ontving de
Nederlandse staat 4.5 miljard
gulden aan winstuitkering van
ondernemingen waarin zij een
belang heeft, waarvan bijna de
helft uit aardgasverkopen via de
Gasunie. De deelnemingen
stonden eind vorig jaar - blij
kens het meest recente over
zicht - voor een totale waarde
van 69 miljard gulden in de
boeken. Het 'rendement' op de
staatsbeleggingen bedroeg dus
iets meer dan drie procent. De
marktwaarde van het pakket
ligt inmiddels rond de 117 mil
jard gulden.
Tussen 1983 en februari 1996
heeft de rijksoverheid in totaal
ruim 22 miljard gulden aan
staatsdeelnemingen verzilverd.
Dat ging om aandelen in bedrij
ven als Hoogovens. KLM, DSM.
NMB Postbank, Vredestein. Eu
rometaal Volvo Car, ING, Fok
ker, DAF en KPN. In 1996 volg
de nog de beursgang van Alpin-
vest (opbrengst 279 miljoen
gulden) en in juli 1998 ging het
laatste deel van KLM voor ruim
een miljard gulden over de
toonbank. Binnenkort wordt de
Nationale Investeringsbank
(NIB) verkocht aan de pensi
oenfondsen ABP en PGGM.
D66 wil dat het rijk vaart zet
achter de verkoop van zijn deel
nemingen in bedrijven. Met het
extra geld dat dit oplevert moet
de staatsschuld verder worden
verlaagd en kunnen de rente
lasten worden gedrukt. De par
tij zal dit voorstellen bij de na
derende discussie over miljar
denbezuinigingen die nodig
zijn om grote tegenvallers op te
vangen. D66 wil bezuinigingen
op onderwijs, zorg en milieu
voorkomen.
De staatsdeelnemingen die
het meeste waard zijn, betref
fen de belangen van 43,9 pro
cent in KPN Telecom en TNT
Post Groep, die samen een
beurswaarde van meer dan 47
miljard gulden vertegenwoordi
gen. Verder heeft de staat tafel
zilver in bezit als de Bank Ne
derlandse Gemeenten, Schip
hol, De Nederlandse Water-
schapsbank en aandelen Hoog
ovens, Postbank en de Roccade
Groep.
Commercieel directeur van Ben, Wemer Schrijven „De Nederlan
der wil graag een telefoon voor niets." foto cpd
Ben, de jongste mobiele tele
foonaanbieder. is lang niet zo
eerlijk als hij beloofde. De
'optimale vrijheid' met abon
nementen zonder opzegter
mijn waar Ben bij de intro
ductie begin deze maand zo
op tamboerde, blijkt voor de
meeste klanten niet op te
gaan.
Bij combinaties met spot
goedkope toestellen blijkt in
de praktijk minimaal een
jaarcontract te gelden, dat
net als bij de andere netwer
ken moet worden uitgediend
of afgekocht. Volgens com
mercieel directeur Wemer
Schrijver kost dat de klant
100 gulden voor 'Ben Soms'
tot maximaal 360 gulden voor
'Ben Vaak'.
Wie bij een filiaal van
Comshop naar een zaktele
foon informeert, wordt door
de verkoper al gauw meege
nomen naar een glazen vitri
ne op enige afstand van het
Ben-display. Daar heeft
Comshop zijn eigen aanbie
dingen staan. De winkelketen
biedt een Ericsson voor een
gulden, maar dan moet de
klant wel voor een jaar teke
nen. Bij Ben. En als hij er eer
der van af wil, eist Comshop
het totale resterende bedrag
aan belminuten op. Door
gaans dertig gulden per
maand, 360 gulden voor een
jaar. Dat is heel wat anders
dan 'geen opzegtermijn'.
De commercieel directeur
van Ben, Wemer Schrijver,
verontschuldigt zich voor de
'miscommunicatie.' Hij klinkt
gepijnigd, want Schrijver wil
graag 'duidelijk zijn zonder
misverstanden', zegt hij.
Maar dat blijkt moeilijker dan
gedacht. Ben wordt door de
winkelketens wel gedwongen
jaarabonnementen aan te
bieden, zegt Schrijver. Als ie
dereen gewoon kiest uit de
drie standaardpakketten was
er niets aan de hand. Behalve
dan dat de chipkaart in de te
lefoon ('sim') op slot zit met
een sim-lock waardoor het
toestel een jaar lang niet bij
de concurrent te gebruiken
is. „Maar de Nederlander wil
graag een telefoon voor niets,
dus daar spelen de winkelke
tens op in."
De winkelketens kopen een
doorgaans oud model Erics
son, Nokia of Motorola in en
verlagen de prijs kunstmatig
tot niets of bijna niets, legt
Schrijver uit. Dat er geen geld
bijmoet is mogelijk dankzij
de bonus die Ben aan de win
kels betaalt voor elk verkocht
contract. Volgens Schrijver
was die 'subsidie' twee jaar
geleden nog 1.000 tot 1.200
gulden per abonnee. „Dat
kon toen door de hoge prij
zen van 1,50 per minuut en
door driejarige contracten te
verkopen." Een minuut mo
biel bellen kost bij Ben maar
één of twee kwartjes en de
toestelprijzen zijn in twee
jaar ook sterk gedaald. Dus
betaalt Ben volgens Schrijver
nu grofweg 100 tot 150 gul
den bonus aan de winkelier-
dealer per abonnee en loopt
de totale 'subsidie' op tot 400
tot 500 gulden per verkocht
toestel. „Daarvan neemt de
dealer ook een deel voor zijn
rekening."
De nul-guldentoestellen'
kosten in werkelijkheid tus
sen de 200 en 300 gulden in
koop. Die subsidie' wil de
winkelier dus terugverdienen.
Op een 'middenklasse' model
_'een goede Nokia'_ is die
subsidie zelfs 300 tot 400 gul
den. Daarom eist de winke
lier zijn bonus volledig bij
Ben en brengt Ben dat weer
bij de klant in rekening.
Een '30 minuten-per-
maand'-contract van 15 gul
den levert Ben op papier
maar 180 gulden in een jaar
op. Minder dan de subsidie.
Maar in de praktijk kopen
klanten vaak ook accessoires
bij hun toestel zoals extra
batterijen en leren tasjes, wat
de winkelier gelukkig maakt.
Ze bellen meer dan ze had
den gedacht en draaien dure
servicenummers (inlichtin
gen, berichtenservice, weer
bericht, voice mail), wat Ben
gelukkig maakt.
Schrijver: „We zijn wel ge
dwongen om ook jaarcon
tracten aan te bieden, omdat
winkels die nu eenmaal ver
kopen. Er is maar één manier
om echt simpel te worden en
dat is de subsidies op tele
foons eruit te halen. Als je
een nieuwe auto koopt krijg
je toch ook geen korting op
de benzine van Shell. Maar
Nederlanders vallen nu een
maal voor een gratis toestel."
Onverwachte effecten door cijfers van Eurostat
CORRESPONDENT
De inwoners van hartje Londen zijn puis
sant rijk. Volgens Europese statistieken
heeft de 'real Londoner' ruim twee keer zo
veel uit te geven als de gemiddelde Europe
aan. Opvallend is ook de hoge score van
Groningen: bijna dertig procent rijker dan
de rest van Nederland.
Gepast gegniffel klinkt op bij Eurostat, de
erkende en gewaardeerde leverancier van
alles wat in getallen te vangen valt in de Eu
ropese Unie. Ja, bevestigen de koele cijfe
raars. 'the City' steekt inderdaad met kop
en schouders boven de rest uit als het om
rijkdom gaat. Als de gemiddelde Europese
weivaan op 100 procent wordt gesteld, laat
'inner London' 222 procent noteren. Ham
burg is goed voor 194 procent (bijna twee
keer het EU-gemiddelde) en Brussel komt
op 172 procent. Wie er dagelijks rondloopt,
zou het niet verwachten.
De verklaring voor de opmerkelijke sco
res zit in de berekening. Eurostat deelt na
melijk simpelweg de waarde van de gepro
duceerde goederen en diensten in de stad
door het aantal inwoners. En dat geeft on
verwachte effecten. Zo herbergt 'the City'
talloze banken en financiële dienstencen
tra. Veel omzet dus, maar zij die het verdie
nen, wonen vrijwel zonder uitzondering in
de bekende yuppie-districten buiten het
centrum.
Gevolg: de hoge omzet wordt gedeeld
door een minimaal aantal inwoners (een
handjevol zwervers plus de paar echt heel
rijken die zich een penthouse midden in de
stad kunnen veroorloven), waardoor de
welvaart per stadsbewoner riant uitvalt.
Hetzelfde verhaal geldt voor Hamburg en
Brussel, verzekert Eurostat: zakenlui en
ambtenaren wonen 'buiten' maar verdie
nen 'binnen'. De keerzijde van deze reken
methode laat zich nu makkelijk raden: sta
tistisch 'arme' buitengebieden, waar het
wemelt van de welgestelden. Flevoland is
zo'n streek. Volgens Eurostat bedraagt de
welvaart in de polder slechts 75 procent
van het EU-gemiddelde (in 1996), terwijl
Nederland als geheel op 107 procent uit
komt.
De oorzaak: al die ex-Amsterdammers
die nog steeds in de hoofdstad werken en
verdienen, maar wonen in het 'groen'. Be
gin jaren negentig zorgde deze statistische
vertekening er overigens wel voor dat Ne
derland 330 miljoen gulden Europese steun
kreeg om de 'armoede' in Flevoland te be
strijden. Vanaf 2000 valt die steun overi
gens weg: het gemiddelde inkomen is op
papier iets gestegen. Kennelijk hebben
een paar oud-Amsterdammers een baan
dichter bij huis gevonden.
Dat Groningen op papier de rijkste regio
van Nederland is, heeft eveneens alles met
getallen en niets met inkomens te maken:
gaswinning. De omzet van Slochteren
drukt op de noordelijke provincie, terwijl
de inkomsten grotendeels naar Den Haag
vloeien. Dankzij haar statistische rijkdom
viel Groningen echter wel steevast buiten
^de Europese steunprijzen.
ROTTERDAM CPD
Rotterdam maakt een goede
kans voor de vestiging van de
helikopterfabriek die de RDM
heeft overgenomen van Boeing.
Het gaat om de assemblage van
de helikopters van het type
MD-500, MD-600N en MD-902.
De fabriek, die werk moet bie
den aan ruim 200 mensen, zou
over twee jaar op de Maasvlakte
moeten worden geopend.
Er wordt al enige tijd gespro
ken over verhuizing. Naast Rot
terdam is ook Antwerpen in de
markt. Assemblage in West-Eu
ropa ligt voor de hand omdat
de onderdelen van deze heli
kopters vanuit alle delen van de
wereld komen.
De Rotterdamse wethouder
Simons (haven en economische
zaken) bevestigt desgevraagd
dat hij samen met hoofddirec
teur mr. W.K. Scholten v; ie
Gemeentelijk Havenbedri
terdam in Phoenix (Anjli
heeft gesproken met de B
directie. Bij dat overleg wi r<
de eigenaar van de RDM- d
J. van den Nieuwenhuvzei e
wezig. Het ging om een vi
nend gesprek.
De drie helikoptertypei
door Van den Nieuwenh [j
zijn ondergebracht in zijn
we groep MD Helicopter; 51
ding, zijn toestellen z u
staartrotor. De MD-500e
MD-600N-series zijn eeni,r
rige toestellen, de MD-902 f
betreft een tweemotorige e
kopter. De overname va
Boeing-helikopters door
werd anderhalve week geir
al bekend. De transactie
nog op goedkeuring don
Amerikaanse federale haq,,
commissie.
Sicilicianse kleennakers steken Nederlandse zakenman in het nieuw
'het is geen toeval dat de u r
der van de rits een Nederli
was' - en missen ze bepaal
ervaringen. „Weinigen we!
wat het is een letterlijk om
chaam gegoten pak te dra{ j!
waarin niets gelijmd is ent
versteviging te danken is a; fl
paarden- en kameelhaar."
Vandaag hebben vijf Nede
ders, allen afkomstig uit h( e
drijfsleven, de gang gemaa
naar het Okura. Sinds de o l
richting van La Sartoria zijr
vijftien maatpakken de dei f
uitgegaan. Het streven van e
bina en Roger is het eerste j,
100 tot 150 pakken te verkil e
Er wordt geadverteerd, ma
het bedrijf moet het vooral c
ben van mond tot mond re 3
me. „Ons streven is niet ee e
zaak in de PC Hooftstraat tl c
openen", zegt Roger, die hi e
actief is achter de schermei e
het commerciële brein van
onderneming kan worden11
noemd. Volgens hem verko
de pakken zichzelf. ,Als jei
mand ziet in een maatpak,
denk je: wat is dat prachtig,
zou ik ook wel willen."
Dat een maatpak een magii
werking kan hebben, heefti
kennis van Roger, Anant Sii
ervaren. Deze 25-jarige zaki
man in de dop, die op het f
staat zowel zijn studie Bedi
kunde als de HEAO af te rol
den, heeft nu twee pakken]
kocht bij La Sartoria Italian
Hij had nog nooit serieus n
dacht over kleding, tot hij s
moest gaan lopen bij Unile
„Ik kocht een pak bij La Sai
ria, een krijtstreep, niet om
ik zo modieus ben, maar 01
ik wilde scoren. Het effecti
inderdaad verbluffend. Het
maakt dat iedereen op je lel
dat je meteen al een overvvi
hebt in een gesprek. Top-re
ters blijken jou te zien staal
anderen niet."
Anant kreeg de smaak te pa
ken en paste zijn bril, zijn k
sel en zelfs zijn ondergoed;
draag alleen nog maar Calvi
Klein" - aan. Hij voelt zich2
een ster in de duisternis die
Nederlandse zakenleven vo
gens hem is. „Het is ongelo
lijk hoe slecht - van hoog to
laag - men gekleed gaat. Bijl
alles is confectie en altijd zif
dezelfde, effen combinaties
witte overhemden en bizafl
stropdassen. Ook op hoog a
veau, ik zweer het, ben ik de
gelijke Mickey Mouse-figuri
tegengekomen."
Het is een overgang, maar Mi-
chele Gioè wekt niet de indruk
er moeite mee te hebben. Giste
ren zat hij nog op een terrasje
in Caltanisetta, een hooggele
gen provinciehoofdstad in het
fraaie maar erg arme centrale
deel van Sicilië. Nu zetelt hij,
voor een dag, in een kamer op
de derde etage van de Japanse
tempel Okura. Het ruikt er naar
espresso en op een tafeltje lig
gen Belgische bonbons. Het
tweepersoons bed is bezaaid
met stalen van de gerenom
meerde stoffenfabriek Ermene-
gildo Zegna uit Turijn.
Bij het raam staan twee half
aangeklede paspoppen vol
spelden 'die even de suggestie
wekken dat hier extravagante
voodoo-rituelen plaatsvinden.
Gioè streelt liefdevol de mouw
van een bruin colbert met krijt
streep en legt uit dat hij een
ambachtsman is. „Ik lever uit
sluitend authentiek handwerk.
Elke keer weer, want geen twee
lichamen zijn gelijk." Confectie
kan niet.
De kleermaker is klein van stuk
en heeft priemende bruine
ogen die hij vooral lang laat
rusten op de details van de kle
ren van zijn gesprekspartner.
De 'fake' knoopsgaten van je
colbert, voelen plots aan als een
zware last. Hij zegt er niets van.
Conform de Siciliaanse traditie
is Gioè vriendelijk en gereser
veerd tegelijk. Er vallen korte
pauzes die het pas gezegde
meer gewicht geven. De opmer
king dat we bij Italiaanse mode
vooral aan Milaan denken, doet
hem serieus glimlachen.
„De echte kleermakerij is gebo
ren in de Meridione - het zui
den van Italië. Wel is het waar
dat veel zuiderlingen, denk aan
Gianni Versace, carrière ge
maakt hebben in het noorden."
De 'Siciliaanse school' heeft be
langrijke representanten, zoals
het duo Dolce Gabbana, dat
de cult-status heeft bereikt in
de homo-scene en bij disco
gangers. Ze imiteren de sobere
boerenkleding uit de jaren '50
en refereren graag aan de we
reld van de 'oude' (en gero
mantiseerde) maffia. Gioè vindt
maffia niet echt interessant ('ze
zit in de hele wereld'), maar ty
peert de Siciliaanse en dus ook
zijn stijl, wel als sober en vooral
klassiek. „De mode voor de
man verandert nooit veel. We
blijven variëren op een thema
Kleermaker Michel Floridia (links) en dochter Sabine meten in een kamer van het Amsterdamse Okura Hotel een klant een maatpak aan.
foto cpd cees zo rn
dat stamt uit de jaren dertig.
Waar het om draait is het vak
manschap."
Niet alleen de Agnelli's en de
Berlusconi's maken in Italië de
gang naar de kleermaker. Gioè
zegt dat mensen met smaak
zijn klanten zijn. „Zij begrijpen
dat een maatpak je persoonlijk
heid bepaalt. Het onderscheidt
je van anderen." Maar hoe
moet dat in het calvinistische
Nederland, waar de regel van
het maaiveld nog steeds geldt?
Een land met mannen boven-
dien die gemiddeld vijf procent
van hun inkomen reserveren
voor hun uiterlijk (25 procent
minder dan de Italiaanse man)
en aantrekken wat hun vrou
wen 's ochtends klaarleggen.
Gioè lacht discreet. Hij heeft tot
nu 'veel aardige mensen' gezien
en vindt Amsterdam een 'leven
dige stad'. Maar is de kleding
niet helemaal mis? Gioè's ogen
bevestigen het, maar zijn mond
zegt: „De Nederlanders kunnen
misschien wat hulp gebruiken."
Die Italiaanse ontwikkelings
hulp was niet zijn idee, maar
dat van de jeugdige Sabina Flo
ridia. Ze deed een opleiding
voor mondhygiëniste, maar de
nestgeur bleef werken. Ze vond
het zonde dat al die ervaring
van haar vader, Michele Flori
dia, niet meer benut werd. Hij
keerde zes jaar geleden terug
naar Caltanisetta, na een der
tigjarige carrière in Nederland,
waar hij onder anderen had ge
werkt bij Jaap de Zwart, Dick
Holthaus en de Society Shop.
„Ik vond dat er met al die ken
nis in Nederland nog wat ge
daan moest worden en polste
mijn vader voor mijn plan: ik
zoek de klanten, doe het voor
werk, jij komt om de zoveel tijd
terug naar Nederland om te ad
viseren en de maat te nemen.
De pakken worden gemaakt in
Italië en opgestuurd."
Vader zag er brood in, maar
wilde nu hij zestig is echt van
zijn pensioen genieten. De
maat nemen en coördineren
vond hij goed; het echte werk
wilde hij graag overlaten aan
zijn 11 jaar jongere stadgenoot
meneer Gioeè die in Caltaniset
ta een florerend atelier heeft
met tien kleermakers.
Samen met haar partner, medi
cijnstudent Roger, werd het
plan doorgezet. In september
ging 'La Sartoria Italiana' van
start. Samen zijn ze aanwezig in
Okura. Roger ontvangt de gas
ten in de hal en begeleidt ze
naar de kamer. Sabina assis
teert de kleermaker, schrijft de
maten op, en - niet het onbe
langrijkste - vertaalt. Ze onder
streept dat de persoonlijke aan
pak centraal staat. „We reserve
ren gemiddeld een uur voor el
ke klant. Onder het genot van
een kop koffie of een drankje
worden de stoffen gekozen en
de maten genomen. Meestal
ben ik overigens al bij de klant
langs geweest met stalen en en
kele modellen. Men kan kiezen
uit twee- en driedelige kos
tuums, blazers, pantalons,
overjassen en gelegenheidskle
ding als smokings en rokkos-
tuums. Voor dames maken we
mantelpakken, tweedelige
maatpakken, blazers, rokken en
mantels."
Sabina beaamt dat Nederland,
waar de echte kleermakers nog
op de vingers van een hand te
tellen zijn, geen echt grote kle-
dingtraditie heeft en de prijs
van een maatpak - bij La Sarto
ria Italiana tussen de 2.800 en
3.500 gulden - een hindernis
kan zijn. Ze richt zich dan ook
op directeuren, topmanagers,
politici, medisch specialisten
„en alle anderen die zich willen
onderscheiden en die hoge ei
sen stellen aan kwaliteit, draag-
comfort en raffinement". Maar
ook op het hoge niveau valt er
nog veel te leren - denk aan de
ING-top. die in verkeerde pak
ken en schoenen met spekzolen
naar Londen reisde om de chi
que Engelse bank Barings in te
lijven. Volgens Sabina zijn Ne
derlanders praktisch ingesteld -
De luchthaven Schiphol is voor 75,8 procent staatseigendom en vertegenwoordigt in de boeken een waarde van 1,7 miljard gulden. n
foto wfa capital! ar
