De sociale notaris neemt met tegenzin afscheid
Cultuur Kunst
Ivo Janssen betovert Engese Suite in a
Baselitz weer in Stedelijk Museum
Henneman kwartet geeft nieuwe
dimensie aan geïmproviseerde muziek
MAANDAG 22 FEBRUARI 1999
CHEF JAN RIJSDAM. 071-5356444. PIV CHEF ANNET VAN AARSEN 071-535)
Bart van Leeuwen laat een mooi kantoor achter
Hij mompelt iets over leeftijdsdiscrimina
tie. Bart van Leeuwen meent dat als ie
mand zijn functie nog kan uitoefenen, dat
moet kunnen. Cees Goekoop, de afge
zwaaide burgemeester van Leiden, is de
zelfde mening toegedaan. „Maar Goekoop
was ambtenaar en in de wet staat dat je bij
65 weg moet wezen. Maar een notaris is
een zelfstandige ondernemer, dus zou hij
eigenlijk zelf moeten beslissen over zijn
toekomstklinkt er toch nog iets van
strijdlust in de stem van Van Leeuwen.
En dan nog wat. Waarom mag een ex-nota
ris op zijn oude kantoor geen hand- en
spandiensten verrichten? Dat hij zijn op
volger, Frans van Loenhoud, met raad en
daad terzijde mag staan, dat de in al die ja
ren vergaarde kennis niet verloren gaat.
Van die dingen. Bart van Leeuwen zucht.
Hij heeft zich bij de harde feiten neerge-
Een opmerkelijke carriere komt daarmee
ten einde. Toen hij als 17-jarige jongeman
op het kantoor van notaris W.S. Jongsma
begon, was het niet de bedoeling dat hij
notaris zou worden. „Ik ben begonnen als
een jongste bediende. Brieven wegbrengen
en zo." Maar die jongste bediende toonde
zich leergierig. Hij behaalde zijn vakdiplo
ma's, de meeste cum laude. .Als klerk kon
ik toen niet verder, want ik had niet voor
rechten gestudeerd. De examencommissie
raadde me toen aan om een rechtenstudie
te gaan volgen."
Van Leeuwen was toen al lang en breed ge
trouwd en had twee kinderen, Hans en Joy
ce. Een mooie aanleiding om voor 'brood
op de plank' te zorgen, maar Bart van
Leeuwen trok zijn eigen plannen. Voor dat
'brood' zorgde hij (hij bleef overdag op
kantoor werken), maar 's avonds dook hij
in de studieboeken. Hij ging studeren na
dat hij door de Rijksuniversiteit van Leiden
werd toegelaten. Dat gebeurde zo maar
niet, eerst moest Van Leeuwen zijn geloofs
brieven overleggen. „Ik heb twee jaar moe
ten blokken om toelatingsexamen te kun
nen doen. Van Latijn wist ik helemaal niets,
dat moest ik allemaal leren."
Van Leeuwen overleefde het examen en
stortte zich op het studentenleven. „De
studententijd liep voor mij natuurlijk an
ders. Ik had thuis een vrouw en twee kinde
ren. de normale studenten waren veel jon
ger en hadden die beslommeringen alle
maal niet." Bart van Leeuwen had geen tijd
om te lallen. „Het was werken en studeren.
Ik ging altijd een uur of twee naar bed en
om half acht 's ochtends was ik weer pa
raat. Dat doe ik trouwens nog steeds." En
in de weekeinden hield hij zich bezig met
zijn kinderen. Zijn zoon Hans speelde des
tijds bij Feyenoord. Hij was de vaste chauf
feur van zijn zoon:Als ik had gewild had
ik mijn studie eerder kunnen afronden.
Maar dat kon ik mijn gezin niet aandoen."
Na zes jaar kreeg Bart van Leeuwen zijn
'bul'. „Ik was deze avondstudie begonnen
met negen man, ik was nog de enige die
over was." Het zegt alles over het karakter
van Bart van Leeuwen. „Ik ben een door
zetter. Als ik op vakantie was, leerde ik. Of
je nu de krant leest of een studieboek, dat
maakt toch niet uit."
Op 1 november 1982 was het zover. Bart
Bart van Leeuwen is te bescheiden om er een probleem van te maken, maar de Leidenaar was heel graag nog een tijdje notaris
te Noordwijkerhout gebleven. Hare Majesteit de Koningin is echter onverbiddellijk. 'Meester' Bart krijgt eervol ontslag. Dit
vanwege het simpele gegeven dat de voorzitter van de Leidse voetbalclub UVS op leeftijd is. De wet schrijft nu eenmaal voor
dat een notaris op 65-jarige leeftijd moet gaan. Per 1 maart gaat hij, maar het gebeurt niet van harte.
foto loek zuyderduin
van Leeuwen werd op 48-jarige leeftijd be
ëdigd als notaris in Noordwijkerhout. Kan
didaat-notaris op hetzelfde kantoor werd
Theo van Seggelen, de huidige voorzitter
van de WCS, de vereniging van profvoet
ballers. „Theo is toch mooi zeven jaar bij
me gebleven.
Hij was de eerste notaris in Noordwijker
hout, daarvóór moesten de dorpelingen
uitwijken naar omliggende gemeenten. Een
Leidenaar in een hechte gemeenschap als
Noordwijkerhout, kan die combinatie ei
genlijk wel? „Jazeker, alleen moet jij je als
vreemdeling aanpassen in zo'n dorp. Toen
ik pas begon, werd ik uitgenodigd voor het
carnaval. Dat zegt mij als Leidenaar niks,
maar ik vond het prachtig. Gewoon laten
blijken datje een gewone jongen bent."
Van Leeuwen maakte van een klein kan
toortje een florerend notariaat. Er werken
nu acht personeelsleden, 17 jaar geleden
drie. „Het is mij allemaal niet komen aan
waaien. Ik heb hard gewerkt om hier klan
dizie te krijgen." Hij vroeg niet aan ieder
een honorarium.Als notaris mag je gratis
werken voor sportclubs en kerken, dat
soort instellingen. Ik heb hier heel wat
kerkeveilingen gedaan. Dat betekent hier
wat. Bieden ze honderd gulden voor een
fles jenever. Ik heb nog even gedacht om
dat bij UVS te doen, maar ik zie de Leide
naar geen honderd gulden voor een fles je-
MUZIEKRECENSIE
UDY VAN DER SPEK
Ivo Janssen, piano. Georganiseerd door het
Ned. Bach Collegium. 20/2, Lokhorstkerk.
Voor Ivo Janssen gelden de be
treden paden niet; Janssen kiest
niet voor een clavecimbel, en
als het hem uitkomt ook niet
voor een (min of meer) authen
tieke uitvoeringspraktijk. Je
mag wel zeggen dat hij een uit
gesproken eigenzinnige weg
bewandelt, met kwistig gebruik
van beide pedalen, rubato's die
er niet om liegen, onwaar
schijnlijke contrasten in dyna
miek. Zoals vorig jaar op de
Goldbergvariaties nieuw licht
viel (daar hoef je geen Glenn
Gould voor te heten), zo
betovert Ivo Janssen deze keer
met name de Engelse Suite in
A Of je wilt of niet.
In de zesde Franse Suite in E
die intiemer en eenvoudiger
van karakter is gecomponeerd,
is zijn interpretatie minder
'schokkend' dan in de virtuoze
eerste Engelse Suite. Juist hier
veroorlooft Janssen zich fikse
schommelingen in tempo, wor
den onder zijn handen verschil
lende dansen honingzoet door
geraffineerd gebruik van het
zachte pedaal. De Yamaha
krijgt dan een romantisch zacht
klokkend geluid en Janssen
maakt zo zijn zeer persoonlijk
verhaal, waar iedereen in ver
wondering naar luistert. Is dit
die eerste Engelse Suite, met
zijn vertrouwde strakke dansen
en ingenieuze contrapunt. Nee,
dit is Janssens zicht op Bach!
Dat hij ook een meester is in
een analytische, zeer exacte en
puntige manier van spelen,
toont hij in de minder bekende
Franse Ouverture in b, in het
Italiaans Concert in F, en als
klap op de vuurpijl in een feno
menaal gespeelde Toccata als
toegift. Hoewel zo'n Italiaans
Concert veel meer naar de tra
ditie gespeeld wordt, sta je ook
hier regelmatig voor verrassin
gen. Hoe in het verstilde mid
dendeel de spanning enorm
wordt opgevoerd in de twee re
peterende noten die dalen van
de D naar de lage C. Hoe de lin
kerhand in het Presto fantas
tisch helder en strak z'n eigen
onweerstaanbare lied zingt als
of het splinternieuw is. Wat
zo'n kleine 280 jaar verhuld is
gebleven brengt Ivo Janssen
voor 't eerst aan de oppervlakte.
Met april, doet Janssen wat-ie
wil.
AMSTERDAM ANP
Zestig is hij nu, Georg Baselitz,
het enfant terrible van de Duit
se kunst. Veertig jaar geleden
kwam hij, op een schoen en
een slof, voor het eerst naar Ne
derland. Tot en met 11 april ex
poseert hij nu uitgebreid in het
Stedelijk Museum in Amster
dam.
De Nederlandse hoofdstad
was vier decennia terug voor
Baselitz de meest nabije plaats
waar moderne kunst te zien
was. Dus liftte hij met zijn late
re vrouw Elke naar Amsterdam,
waar hij in een hotelletje aan
het Singel kroop („Vijf gulden
per nacht, verplicht gescheiden
kamers, maar góed hoor").
Vrijdag was hij opnieuw in
Nederland, nu voor zijn over
zichtstentoonstelling Reise in
die Niederlande. De schoen en
de slof zijn verdwenen, hij is
keurig in het pak en hoefde niet
meer te liften. Zelfs de regering
koopt nu bij hem, al is hij voor
voor sommige groepen nog
steeds omstreden.
Beminnelijk staat hij belang
stellenden in het Stedelijk te
woord, ongetwijfeld voor de zo
veelste keer vertelt hij waarom
hij al dertig jaar lang alles op
zijn schilderijen ondersteboven
afbeeldt. Nog steeds is het om
dat hij het onderwerp op het
doek eigenlijk minder belang
wil geven dan de schilderkunst
zelf.
Baselitz toont in het Stedelijk
een doorsnee van zijn werk van
de laatste dertig jaar. Veel ervan
bevindt zich al in Nederlandse
collecties. De grootste zaal van
de bovenverdieping is echter
gewijd aan zijn jongste, nog vrij
onbekende werk: kolossale, lig
gend op de grond beschilderde
doeken met haast tedere por
tretten van hemzelf als kleine
jongen en van zijn familieleden,
nog steeds ondersteboven.
Het lijken bijna aquarellen,
maar in werkelijkheid heeft hij
de olieverf verdund. Wonderlij
ke circels'zijn slechts de afdruk
ken van de verfpotten die hij op
het linnen heeft laten staan: hij
vindt het een mooi effect.
Stedelijk-directeur Rudi
Fuchs was al vaker Baselitz'
gastheer in Nederland. Fuchs
organiseerde precies twintig
jaar geleden de eerste Baselitz-
tentoonstelling in Nederland,
toen nog als directeur van het
Van Abbemuseum. Het was het
eerste van een reeks volgens
Fuchs belangrijke evenementen
voor Baselitz' Nederlandse col
lega's. „De schilderkunst in Ne
derland heeft zijn aanwezigheid
iedere keer echt opnieuw be
leefd."
never betalen. Die zegt: die haal ik wel vi
weinig bij Gall en Gall."
Bart van Leeuwen was ook geen 'gewone
notaris. Hij voelde zich niet te groot omi
tra werk op te knappen voor zijn klanten
„Met een bank bellen, karweitjes die ook
een secretaresse kan doen. Er zijn kantoi
waar je de notaris niet eens te spreken
krijgt. Zo zit ik niet in elkaar. Het kopen i
een huis heeft voor iemand een grote eni
tionele betekenis. De meesten weten nie)
hoe die papierwinkel in elkaar steekt. Da
ben je als notaris verplicht om de zaakjes
snel en netjes voor de klant af te handele
Die tijd dat artsen, advocaten, burgemee
ters en notarissen ver boven de mensen
stonden, is voorbij. Ik heb me altijd socia
opgesteld. Dat zit ook in mijn karakter."
In Leiden geniet hij wellicht meer bekent
heid als voorzitter van UVS. Nog twee jaa
dan regeert hij twintig jaar in de Kikkerjx
der.Als het zover is, dan ben ik record
houder bij UVS. Dan zit ik langer dan Wc
dergem. Dat zou mooi zijn." De blauwvvi
ten hebben onder zijn heerschappij piek
en dalen meegemaakt. Van Leeuwen raai
nooit in paniek, ook niet toen UVS in de
tweede Idasse terechtkwam. „Ik heb een
lijfspreuk van Vondel: 'De tijden ten lan$
leste, keert den saeken nog ten beste.' Op
werk deed ik dat ook wel eens, bijvoorbei
bij een ruzie tussen erfgenamen. Dan sto
te ik die zaak even in een la. En inderdaa
de tijd heelde de wonden. En speelt UVS
weer gewoon in de hoofdklasse."
UVS is nog altijd een toonaangevende cli
in Leiden, maar makkelijk is het niet om
toonaangevend te blijven. De concurrem
met de clubs uit de Bollenstreek is moor
dend. UVS-talenten maken jaarlijks de
oversteek naar de betalende zaterdagver
enigingen. Het is om moedeloos van te
worden. „Natuurlijk praten wij met dieta
lenten, maar we gaan ze niet ten koste va
alles behouden."
Toch beseft Van Leeuwen dat die tenden
zich niet kan blijven doorzetten. „Mis
schien hebben wij de laatste jaren te weii
voor de sponsors gedaan. Vroeger gaf je 2
een drankje en was de zaak weer geregel)
Tegenwoordig willen ze meer aandacht
krijgen. Dus gaan wij daar in mee, we ver
zorgen wel eens een buffet op zondag.
Maar aan die uitzonderlijk dikke betaling
doen wij niet mee. Eigen jeugd heeft de
prioriteit, als we meer geld te besteden
hebben kunnen we de besten behouden.
Vanaf vrijdag 26 februari, de dag waarop
Bart van Leeuwen tijdens een receptie in
een etablissement in Noordwijkerhout af
scheid neemt, krijgt hij zeeën van tijd. Hi
gaat er een nuttige invulling aan geven. 1
wordt voorzitter van de Rotary in Noord
wijk en hij is voorzitter Stichting Houtza
molen de Heesterboom, een monument
aan de Leidse Haagweg, vlak voor zijn der
„Ik krijg niet eens zoveel meer tijd voor I
UVS", lacht hij.
De nieuwe notaris, Frans van Loenhoud
de kandidaat-notaris met wie hij negen ja
heeft samengewerkt, gaat hij als adviseur
terzijde staan, al heeft hij tot zijn grote ve
driet geen bevoegdheid om stukken te on
dertekenen. Hij leunt tevreden achterove
en zegt: „Ik laat een mooi kantoor achter
Het Henne-
man Strijk
kwartet in de
koude Waag.
nmm: foto fran-
sesca
patella
MUZIEKRECENSIE
Hoewel al jaren niemand meer
opkijkt van improviserende
strijkformaties, neemt het
kwartet van Ig Henneman toch
een bijzondere plaats in. Met
een grotendeels klassieke be
zetting (Mary Oliver op viool
en altviool, Tristan Honsinger
op cello, Wilbert de Joode op
contrabas en Henneman zelf
op altviool) wordt slechts af en
toe verwezen naar de traditie.
Uit die traditie wordt composi
torisch wel geput, maar met
zoveel beleid dat het effect van
een postmodern allegaartje
met gemak wordt vermeden.
In het groepsgeluid van het
kwartet vallen twee elementen
direct op. Allereerst hebben de
musici een bijzonder goed ge
voel ritme, bijna vanzelfspre
kend in de geïmproviseerde
muziek, maar zeker niet bij
strijkers in het algemeen. Daar
naast wordt er zeer zuiver ge-
intoneerd, een noodzaak bij de
vele stukken van Henneman
waarin microtonen, hoge no
ten met minieme onderlinge
verschillen, een belangrijke rol
spelen.
In de koude Waag - er waren
problemen met de verwarming
- brachten de voor een groot
deel Italiaans getinte stukken
van Henneman ook qua sfeer
enige warmte. Henneman kiest
voor haar arrangementen een
open structuur, waarin de rol
len van de diverse instrumen
ten telkens weer veranderen.
Neemt Wilbert de Joode nu
eens het voor de hand liggende
plukwerk voor zijn rekening,
dan weer wordt deze taak
overgenomen door de viool of
altviool. Vaak vervagen ook de
grenzen tussen'de uitgeschre
ven partijen en de improvisa
ties, en zijn de meeste arrange
menten asymmetrisch van op
bouw, zodat het einde altijd
een verrassing is. Terwijl de
meeste composities een opti
mistisch, vriendelijk karakter
uitstralen, vooral die gebaseerd
zijn op die van de 15e-eeuwse
componist Landini, domineren
in andere de ritmische span
ning en heftigheid, zoals in het
treffend getitelde Vehement,
een als maar nerveuzer klin
kend stuk dat alleen in de jaren
negentig had geschreven kun
nen worden.
Het meest imponeren echter
de composities waarin de mu
sici de gelegenheid krijgen een
tergend langzame spanning op
te bouwen, zoals in Slow and
Cautious en Vijlen Blues. In
harmonische zin gebeurt iets
soortgelijks in stukken als
Seam by Seam en Singnomore
als de hoge tonen-uitwisselin-
gen tussen viool en altviool
zich ontwikkelen tot een ab
stract getjilp. In beide gevallen
speelt de stilte tussen de noten
een even grote rol als het ge
luid. De muziek van Ig henne
man heeft met haar laatste
project, het strijkkwartet, een
diepte en een breedte in vorm
bereikt die een nieuwe dimen
sie toevoegt aan de geïmprovi
seerde muziek. Een aangena
me remedie tegen de opper
vlakkige virtuositeit eri vorme
lijkheid die we meestal met het
klassieke strijkkwartet associé-
Vloertheater
Stadsschouwburi
Amsterdam 22
miljoen duurder
AMSTERDAM ANP
Het felbegeerde vlakkevloer
theater van de Amsterdamse
Stadsschouwburg wordt mil
joenen guldens duurder dan
verwacht. Uit een haalbaar
heidsonderzoek van G. Law-
son, topambtenaar van hel
ministerie van Onderwijs,
Cultuur en Wetenschap,
blijkt dat het 51 miljoen gul
den moet gaan kosten. Een
jaar geleden ging men nog
uit van 29 miljoen gulden.
Lawson deed het onder
zoek in opdracht van de ge
meente, die volgens het rap
port 38 miljoen gulden moet
bijdragen. Vaste bespeler To
neelgroep Amsterdam (TGA)
en de schouwburg moeten
samen de rest betalen van de
inkomsten van een verwach
te bezoekerstoename van 2?
procent. Over de komst van
een vlakkevloertheater, die
TGA moet terugbrengen op
het Leidseplein, wordt al zes
jaar gesproken.
Het nieuwe theater mei
zo'n 525 stoelen moet verrij
zen tussen de Stadschouw-
burg en popcentrum de
Melkweg en krijgt een eigen
hoofdingang aan het Leidse
plein. In tegenstelling tot hel
vorige plan komt er een
aparte zaal die gelijk met de
bestaande toneelvloer van
de schouwburg worden be
speeld. Het zal beide instel
lingen niet alleen letterlijk
verbinden via onder meer
een glazen foyer op het dak
van de Melkweg, volgens hel
rapport moeten ze ook nauw
gaan samenwerken.
Lawson stelt verder voor
dat de gemeentelijke
schouwburg wordt onderge
bracht in een geprivatiseerde
stichting en dat deze volledig
fuseert met de TGA.