Kicken op materiaal uitvinden
Smaak
Soep
DONDERDAG 18 FEBRUARI 1999
REDACTIE MARGOT KLOMPMAKER EN SASKIA STOELINGA
De tijd van snert, zo onlosmakelijk verbon
den met sneeuw en ijs, is eigenlijk voorbij.
Althans, volgens de boeken. En voor een
verfrissende gazpacho, de beroemde
Spaanse soep die op zomerse dagen koud
wordt gegeten, zijn de temperaturen nog te
laag. Het is nu de tijd voor een champig
nonsoep. Ik geef toe dat de gewone cham
pignon. de meeste bekende in Nederland
gekweekte paddestoel, mede door de
komst van allerlei uitheemse soorten wat in
de vergetelheid is geraakt. Eigenlijk jam
mer. want de traditionele mergel- en reu-
zenchampignons zijn juist heel lekker en
karakteristiek van smaak. De voedings
waarde is met geen enkele groente te verge
lijken. Ze bevatten relatief veel mineralen
en zijn bovendien rijk aan vitamine B en vi
tamine A. Onderschat de champignon dus
niet.
In het sterrenkookboek van Anne Scheep
maker, met recepten, favoriete gerechten
en andere eetwetenswaardigheden van be
roemdheden, las ik dat Marlène Dietrich
verzot was op champignonsoep. Zij draaide
er haar hand niet voor om. De receptuur is
vrij simpel. En laten we wel wezen, wat is
een leven zonder soep? Je kunt het elk mo
ment van de dag serveren en het versterkt
lichaam en geest.
De Vlaamse schrijver Louis Paul Boon - die
heel wat (culinaire) boeken op zijn naam
heeft staan en dol is op alles wat maar een
beetje met eten en drinken te maken heeft -
vat de koe bij de horens. ,,Wat is een huis in
de zondagvoormiddag, als er niet de geur
hangt van soep, die moeder de vrouw aan
het gereedmaken is", zo vraagt hij zich af.
Om zijn woorden kracht bij te zetten heeft
onze chefkok Lucas Rive een crème van
mergelchampignons voor u uitgewerkt. Het
bijzondere aan dit recept is het feit, dat de
traditionele roux van gesmolten boter,
bloem en bouillon wordt vervangen door
een basis van gepureerde champignons.
Benodigdheden: ongeveer 300 gram gewas
sen en gesneden mergelchampignons, 25
gram fijn gesnipperde sjalotjes, 0,5 dl. olijf
olie, 1 teen fijn gesnipperde knoflook, 1
mespuntje cayennepeper, 4 dl. slagroom, 2
dl. kalfsbouillon, 5 gram gehakte tijm, zout
en peper. Verhit de olie in een ruime pan,
smoor hierin de champignons, sjalot en
knoflook, en voeg na enkele minuten de
room. bouillon, cayennepeper en tijm toe.
Laat dit nog 5 tot 10 minuten zachtjes
doorkoken. Blender deze substantie in een
maatbeker (kan ook met eens staafmixer)
en zeef het door een bolzeef in een pan.
Breng het geheel aan de kook. Wanneer de
crème iets te dik is, kunt u wat bouillon en
room toevoegen. Tot slot op smaak bren
gen met wat zout en peper. Voor het serve
ren kunt u nog wat gesneden champignons
toevoegen en eventueel wat gesneden bies
look.
Ontwerpster Hella Jongerius genomineerd voor Designprijs Rotterdam
EVELIEN BAKS
JOHN BEEREN, eigenaar van de Bokkedoorns, een met twee
Michelin-stefTen gedecoreerd restaurant In de duinen van
Bloemen daal
Haar talent zit in het opnieuw dingen uitvinden.
Voor de fanfare uitlopen, zo noemt ze het zelf.
Hoewel omarmd door vakbroeders in eigen land, is
haar werk internationaal veel geliefder dan in Ne
derland. Hella Jongerius (35) weet wat ze wil en
wat ze kan. ,,Ik wil culturele producten maken",
maakt de ontwerpster duidelijk. „Ik hoef niet zo
nodig een nieuw design op de wereld te zetten."
Wat de Rotterdamse ontwerpster maakt, doet ze
weloverwogen. En niet onverdienstelijk. Het Muse
um of Modern Art in New York kent haar werk, zo
ook de jaarlijkse internationale beurs in het Itali
aanse Milaan. Producten van Jongerius zijn opge
nomen in de collectie van het Nederlandse Droog
Design, dat zorg draagt voor bekendheid middels
onder meer exposities in binnen- en buitenland.
Nieuwe ontwerpen van Jongerius trekken boven
dien doorgaans aandacht. Of het nu om een im
perfect servies gaat of een wasbak van rubber.
Die laatste, beter bekend als de pushed soft wash-
tub'is genomineerd voor de Designprijs Rotter
dam '99. De wasbak is een van de 47 producten,
die kans maken op de prijs van veertigduizend gul
den. Op 13 maart wordt de winnaar bekend.
Het meest opvallende aan de genomineerde was
bak is uiteraard het materiaal. Hella Jongerius heeft
hiervoor poly-urethaan gebruikt, een zachte rub
bervariant. Jongerius maakte de bak in 1997 en
produceert hem sindsdien in eigen beheer in haar
werkruimte aan de Rotterdamse Schietbaanlaan.
Geen grote productie overigens, want de 'pushed
soft wash-tub' is bedoeld voor verzamelaars en
musea. „Mensen die er het bijzondere van zien,"
legt ze uit.
De ontwerpster wilde destijds eens een wasbakje
maken, maar dan een zacht exemplaar dat je in
kunt duwen. „Alles is al zo hard in de badkamer",
zegt ze. „Terwijl die ruimte tegenwoordig fijn is om
in te vertoeven. Bovendien is het een plek waar je
doorgaans in je nakie loopt. Daarom wilde ik iets
maken dat zacht is." Het model bestaat uit een hal
ve bol die je kunt inukken. „Het ziet er heel simpel
uit, maar dat is het dus niet", vindt Jongerius. In
samenwerking met een productiebedrijf werd de
wasbak in drie weken tijd gemaakt. „Dat is heel
snel, maar ik wilde hem per se meenemen naar de
beurs in Milaan."
In haar eigen huis doet de wasbak, die er in twee
varianten is, al twee jaar dienst. En naar tevreden
heid volgens Jongerius. Erkenning heeft ze al. Het
Fonds voor de Beeldende Kunsten in Amsterdam
kende haar de aanmoedigingsprijs industrieel ont
werpen '97 toe. Bovendien werd de pushed soft
wash-tub opgenomen in de collectie van Droog
Design. „In '98 heb ik hem op een beurs in Londen
getoond. Was geweldig. Allemaal mensen die eraan
voelen en in de lach schieten. Dat is ook wat ik wil
met mijn werk. dat er op een andere manier naar
producten en materialen wordt gekeken.
Materiaal en techniek zijn altijd haar uitgangspunt.
Het kunstaspect zit in het materiaalonderzoek, zo
zegt ze. „Ik sta als een soort Eucalypta te roeren. Ik
plak en ik breek en zo ontstaan dingen." Het poly-
urethaan heeft ze voor meerdere producten ge
bruikt, zoals voor een badmat en een vaas. Vooral
de laatste is een zeer bekend ontwerp geworden.
„Dit is zo'n fantastisch materiaal," legt ze uit. „Het
wordt gebruikt in het mallen maken bij het brons
gieten. Ik vond het bijzonder dat het transparant is
en heel mooi van huid. Daarop ben ik gaan experi
menteren."
Als eerste ontstond op die manier de badmat, die
nog steeds in productie is. Toen volgden de vazen,
inmiddels volop gekopieerd. Jongerius: „De vorm
vond ik niet interessant, die heb ik gewoon nage
maakt. Het ging me om het vieren van het materi
aal." De soft vaas heeft onder meer een plaatsje ge
kregen in het Museum of Modem Art in New York.
Inmiddels heeft ze een 'porselein-periode' achter
de mg, waarin ze een imperfect servies ontwierp.
Jongerius werkte drie maanden op het Europees
Hella Jongerius met haar ontwerpen. In haar handen houdt ze de genomineerde rubberen wasbak.
FOTO GPD/JAAP ROZEMA
Keramisch Werkcentrum in Den Bosch. Haar doel
was het vervaardigen van een vlooienmarkt-ser
vies. „Iedereen heeft wel een imperfect kopje van
grootma in de kast staan waarvan je meer houdt
dan iets van de Bijenkorf. Ieder stuk uit mijn ser
vies is uniek. Zo op het oog lijkt het allemaal per
fect, maar als je goed kijkt, zie je rondingen en
deukjes."
(De wasbak van Jongerius en de andere genomi
neerde inzendingen zijn te bewonderen tot en met
4 april in Museum Boijmans Van Beuningen in
Rotterdam)
P U Z Z E
Kruiswoordraadsel
HORIZONTAAL:
1. Gulhartig; 7. familielid; 8. dierengeluid; 10. langs; 13. prul;
15. voegwoord; 16. mager; 18. familielid; 19. wreedaard; 21.
hoofd v.e moskee; 23. persoonlijk vnw.; 24. oude lengtemaat;
25. vrouw; 27. uniek; 29. rondhout; 30. onherbergzaam; 32.
thans; 33. zangstem; 35. hoofddeksel; 36. voorzetsel; 38. uit
roep van pijn; 39. onverschilligheid.
VERTICAAL:
2. Grootmoeder; 3. familielid; 4. drietenige luiaard; 5. vis; 6.
bakplaats; 9. metalen haak; 11. ongelijk; 12. dierengeluid; 14.
kostuumstof; 16. geliefde van Zeus; 17. Chinese munt; 20.
belemmering; 22. de mensen; 25. koffiedik; 26. waterstand; 27.
bijwoord; 28. holle steekbeitel; 31. gereed; 34. aanwijzing; 35.
ondergevel; 37. voorzetsel; 38. uitroep.
Oplossing van woensdag:
Horizontaal: 1. Ekster; 7. luier; 8. motel; 9. pasta; 10. teen;
11. solide; 12. panlat.
Verticaal: 2. Karma; 3. taptoe; 4. rollen; 5. clip; 6. ritselen; 10.
tent; 11sap.
HEINZ
TOMPOES
Heer Bommel en de Killers
Flexibele tafel 1
Sommige tafels zijn zo gemaakt, dat ze in een handornctó
anderd kunnen worden. Een rechthoekige blad blijkt tela A
worden uitgevouwen tot een rond model. Een lange tafel
een heel stuk korter. Dat is niet gek, wanneer je afwisselq
de hele familie wil eten, intiem met z'n tweetjes ontbijten z
je eentje eraan wilt werken. Er bestaan ook typen die met
le handgrepen omhoog of omlaag kunnen. Van eettafel tj
lonmodel, of andersom. De meeste tafels worden van h
maakt. Naast lichte houtsoorten als beuken, esdoorn, ess* r
elzenhout zijn ook donkere soorten als noten en wengé(i
ker gebeitst beuken en esdoorn) populair, met als gulden e
den weg kersenhout. Hout wordt vaak gecombineerd met 1
taal, waarbij wengé met aluminium de trend van het moi
is. Hout en glas gaan ook steeds vaker samen. Sommige]
hebben een houten frame met glazen (schuifibladen, bij
tafels zijn in het hout rechthoelage glasvlakken aangebrai
ook dienen als onderzetter voor warme schalen. Pastoeb i
met de serie Kantjil van Arnold Merckx tafels en uitschuj
dellen, waarbij men een blad van kersen, beuken of gen«
glas kan kiezen. Het blad ligt in een aluminium frame en
op ranke poten. Bij de schuiftafels kan men - na verschui
van het hoofdblad - aan het uiteinde een bijblad in kerse
ken of aluminium los inleggen.
De uitschuifbare Quint-tafel van Dick Spierenburg (te koopw
zo'n 6000 gulden).
Flexibele tafel 2
Een opvallende tafel van Nederlandse makelij is de Quint
Dick Spierenburg ontwierp voor Castelijn. Poten en t
staan uit brede houten stroken. Op het blad liggen ze inv
en. De stroken kunnen langs elkaar (uit)geschoven wordt
dat de tafel van 2,20 m naar 3.10 m gaat. Bij het uitschuh
ontstaan op diverse plaatsen hiaten die met vijf (losse) st
opgevuld worden. Wordt de tafel weer ingekort, dan kan
de opvulstroken in een speciaal voor dit doel ontworpen
bergen. De tafel is verkrijgbaar in beuken, esdoorn of ken
waarbij de onderkanten van de poten in een contrasterei
houtkleur of in aluminium worden afgewerkt. De tafel is
breed en 74,5 cm hoog. Die hoogte is meestal voldoende
een tafelfauteuil met armleuningen.
Voor meer informatie: Pastoe, tel. 030 - 258 55 55; Castelq
0345-51 81 84.
Passende kleding 1
Rokjes die in de taille te wijd zitten en op de heupen te si
Spijkerbroeken die van boven goed passen, maar waarva
pijpen centimeters te kort zijn. Of herenkostuums waan
pantalon als gegoten zit, maar het colbert mijlen te groot
Kleding passen is voor veel mensen een steeds terugkerei
gemis. Uit een onderzoek van het het NIPO, in opdracht!
het modevakblad Textilia, blijkt, dat ruim eenderde vani
derlanders geregeld moeite heeft passende kleding te vin
Kledingmaten voldoen niet meer, en fabrikanten spelen l
nig in op het veranderde figuur van de gemiddelde Nede
der, die de afgelopen eeuw bijna 20 centimeter is gegroei
Nederlandse volk is daarmee een van de langste ter werel
vendien is de Nederlandse consument ook in omvang foi
worden. Uit het NIPO-onderzoek blijkt dat de kledingind
daarmee nauwelijks rekening houdt. De standaardmaatv
is in al die jaren amper meegegroeid. Zo zijn er, afgezien
spijkerbroekfabrikanten, nog vrijwel geen merken die we
met verschillende lengtematen.
Tom Poes bracht die avond door in
het holletje dat Kwetal' onder een
boom gegraven had. Buiten blies een
kille wind over de vlakte, maar hier
beneden verspreidde een vuurtje be
haaglijke warmte. „Nu gaat het
nog", zei het mannetje. „De killers
zijn nog niet lang aan het werk. Maar
het loopt mis, dat weet ik zeker."
„Zie je dat aan die zandloper?" vroeg
Tom Poes. „Wat gaat er dan eigenlijk
mis?" „Er komt niks in de lucht",
verklaarde Kwetal. „Als je tijd doodt,
komt er niks. En dat is koud, hoor!
De glimmer is nu al vastgekoekt, zie
je wel?" „Je bedoelt het zand", zei
Tom Poes. „Het zal wel vochtig zijn,
je kunt het beter een beetje bij het
vuur zetten." Maar het ventje schud
de somber het hoofd. „Je hebt een
smal denkraam", sprak hij. „Hoog
maar smal, jonge Poes! Wat weet jij
van leven en tijd? Nee, van jou heb ik
geen hulp te verwachten; Bommel
zal het weer moeten opknappen."
„Goed, hoor", zei Tom Poes een
beetje kribbig. „Heer Ollie is oud en
wijs genoeg om voor niks te kunnen
zorgen. Van mij zal je geen last heb
ben, want morgen trek ik verder."
Na deze woorden strekte hij zich op
de grond uit om te gaan slapen,
want het was al laat. Niet iedereen
gebruikt de nacht echter om te rus
ten. Professor Sickbock was bijvoor
beeld ver vandaar nog bezig in zijn
laboratorium. „Ei, ei", sprak de ge
leerde, zich over enige reageerbuis
jes buigend. „Er is meer zero in de
atmosfeer dan vanmorgen. De toe
name is één komma acht, zou ik zeg
gen. Waar moet dat heen?"
FOTO UNITED PHOTOS h
Passende kleding 2
Vooral vrouwen hebben vaak grote moeite met het vindfl
een kledingstuk dat perfect past. Bijna veertig procent val
vindt dat de gangbare maten absoluut ontoereikend zijn.
meskleding is nog steeds alleen in hele maten te verkrijg!
wijl veel herenmodemerken al jaren geleden de kwart mal
lengtematen hebben ingevoerd. Bovendien vallen ruim a
half miljoen vrouwen in grote maten. Weliswaar kunnen
steeds meer gespecialiseerde winkels terecht, want Nede
telt een kleine 400 grote-matenwinkels. Maar kleding in j
maten is over het algemeen een stuk duurder dan in gem
de maten, omdat die kleding in kleinere series wordt gepi
ceerd en er hogere eisen worden gesteld aan materiaal ei
pe. Niet alleen lange en forse mensen hebben moeite pas
kleding te vinden Ook kleine vrouwen met maatje 34 ofi
hebben het moeilijk. Kleine vrouwen zijn vaak aangewez
grotere kindermaten of op het aanbod van boetieks dievr
modemerken uit Zuid-Europa inkopen.
Steeds meer menseni
wijn, die ook steeds vt
wordt gekocht bij de a
markt in plaats van bf
ter. Volgens het Prodil
schap Wijn bedroeg d
consumptie vorig jaar
ter per persoon. In g
drukt dronken we vooi
miljard gulden. De ral
Nederlandse huishoui
hebben wijn in vooraa
totaal 56 miljoen fless
Zo'n tien jaar geleden
consument nog een u
sproken smaak vooro
of witte wijn. Tegenwfl
wisselt men beide sofl
met elkaar af, al blijftit
wijn favoriet. Franse vi
genieten de voorkeur,
volgd door Spaanse m
Maar ook Zuidafrikaa
nen winnen aan popü
Wat witte wijn betreft
Frankrijk eveneens ra
der, gevolgd door Duit
en Italië.
FOTO DICK HOGEWONING
