'Het blijft gewoon
kwaj ongenswerk'
Isidorus
936
ZATERDAG 13 FEBRUARI 1999
Thomas Acda (links) en Paul de Munnik: „Wij moeten eerst schrijven wat we willen vertellen en dan moet het ook nog iets te zeggen hebben."
FOTO LEX VAN ROSSEN
homas Acda zingt wat voor zich
uit: „IK HAD HET ALLERMOOI
STE LEVEN. SUEP OP EEN
iESTIKT MATRAS. MAAR NERGENS
FOTO'S. FOTO'S VAN VANDAAG.
GELUKKIG WASMaar het kan
rden: Foto's van vandaag dat ik ge-
ras. dan wordt het een heel andere
Thomas probeert een nieuwe zin en
Munnik denkt meteen mee: „En er-
id ik een foto, in plaats van nergens."
uzzelt verder: „Ik moet ergens een foto
dat vind ik ook wel fraai hoor. Een
bedenkt wat hij allemaal heeft, maar
sheeft hij foto's.... Ik lees een nieuwe
ok vaak voor aan de theatertechnici,
dan wazig kijken, weet ik dat 'ie nog
nt ze nog niet, Thomas Acda en Paul
inik? Dankzij hits als Ik ben me zelf
nooit geweest en Laat me slapen kent
tre Nederlander ze, terwijl het caba-
zo'n twee jaar geleden nog stilletjes
de kleine theaters toerde. Inmiddels
ide jongens Ahoy' moeiteloos vol krij-
zijn geen zalen meer die niet zijn uit
fat als ze langskomen. Thomas Acda
s gerust: „Dat komt wel weer, wacht
rde programma maar af." En Paul de
benadrukt dat het eigenlijk gewoon
gensvverk blijft: „Maar daarom is het
leuk om te doen." Bang voor een te
huk door al die publieke belangstel-
het tweetal niet: „Het is een grotere
m gemotiveerd te blijven als je voor
of veertien man moet spelen."
Demo
n die het rustige theaterleventje van
[n De Munnik verstoorde, was de
fee platenbaas Daan van Rijsbergen.
aan de wieg van de cd's van Acda
Munnik, die in een klap voor Marco
taferelen zorgden. Van Rijs-
directeur van S.M.A.R.T., een label
pydat zich richt op Nederlands talent,
(cht de jongens op in het theater:
hoe het publiek op de nummers
vroeg of we een demo hadden,
niet. Of we een demo wilden
fNee!" Thomas had helemaal geep
[laten maken: „Ik denk dat wordt toch
fer toen belde Daan een paar maan-
dat het hem niet lekker zat en
fel demo wilden sturen. Ik zeg 'We
geen demo, maar we komen wel
fee.' Dus wij met mijn gitaartje naar
htoor en daar hebben we wat liedjes
gespeeld. Toen kwamen er langza-
steeds meer mensen bij zitten om
Het gevolg: een cd en vrijwel
het grote succes,
fcnde Thomas uit de tijd dat die in de
hrman en ik speelde, met onder an-
fesist David Middelhoff. Hij is de
op het podium bij de optredens
da en De Munnik. De muzikaal bege-
[altijd bescheiden op de achtergrond
S& maar zijn rol bij het maken van de
"ma's wordt steeds groter. Toen Tho-
'994 uit de band stapte, belde hij me-
met het plan cabaret te gaan ma-
David er ook bij hebben maar
in eerste instantie bij de band. Uit-
bishij toch bij ons gekomen."Ze be-
dus met z'n tweeën. De première-
eerste theaterprogramma werd ge-
1995, maar ging niet door. Thomas
had bovendien het topje van zijn
gezaagd. „Dus dat leek me niet het
"om in première te gaan. Maar de
reden was dat het programma
Acda en De Munnik zijn niet bang voor de druk van het succes
Acda De Munnik. In mum van tijd van de relatieve rust van de
kleine theaters, naar een ongekende populariteit en steevast
overvolle theaterzalen. Thomas en Paul blijven met de beide
benen op de grond staan en laten zich door het succes niet
overdonderen. Het tiveede programma deel 2' brengt ze naar de
grotere theaters en het derde programma kan nog even op zich
laten wachten. Bang voor een te grote druk door al die publieke
belangstelling is het tiveetal niet: „Het is een grotere druk om
gemotiveerd te blijven als je voor dertien of veertien man moet
spelen.
nog slecht was." De Munnik herinnert zich
de commotie die de afgelasting veroorzaak
te: „Een hele week Theater Bellevue in Am
sterdam afzeggen, dat hadden ze nog nooit
meegemaakt."
Thomas kan zich nog opwinden over de
negatieve reacties: „Reacties als 'zie je nou
wel die Acda en De Munnik met hun grote
waffels, die zouden het wel even gaan ma
ken, maar mooi niet!' Later - toen we een
maal succes hadden - kwam de één na de
ander zeggen dat we een precedent hadden
geschapen en vond iedereen dat je je pro
gramma er uit moet knallen als het niet goed
genoeg is."
Helden
Dat eerste programma kwam er uiteindelijk
toch. De titel was Zwerf 011. Thomas Acda
had het boek On the road van Jack Kerouac
gelezen over een rondtrekkend vrienden-,
clubje dat een leven leidde met sex, drugs en
poëzie in het Amerika van de jaren vijftig.
Dat is niet de tijd waarin Thomas zelf op
groeide. Acda: „Nee, maar ik werd op de
Kleinkunstacademie al een ouwe hippie ge
noemd. Wat ik mooi vind aan dat boek, is
dat de verteller niet de held is. Verder stond
er in mijn exemplaar ook een foto van twee
jongens die tegen een muur leunden en dat
leek ons een briljant affiche voor onze voor
stelling: twee van die stoere jongens die niet
verder komen dan Muiderberg. Dat eerste
programma Zwerf on had een sukkelig ver
haal, maar dat vond ik leuk omdat de hoofd
personen net zulke sukkels zijn als de vertel
ler van On the road."
De programma's van Acda en De Munnik
gaan over helden. Mede door het gigantische
succes van hun cd's zitten ze nu zelf ook in
die rol. Daarom hebben ze dat aspect in het
tweede theaterprogramma heel erg overtrok
ken. Er zit een act in die over de Acda en De
Munnik-mania gaat. Thomas: „Daarin sta ik
ontzettend arrogant te doen. Dat slaat in eer
ste instantie op de situatie in '97 toen we net
waren doorgebroken met de eerste cd. Maar
wat er daarna in '98 gebeurde, is nog drie
keer erger natuurlijk. Daar werd die mania-
act nog geestiger van, toen kwamen er alleen
maar grappen bij."
Zoals de naam al doet vermoeden moet
het programma Acda en De Munnik Deel 2
gezien worden als een vervolg op het eerste.
Voor aanvang van de voorstelling staat het
duo al op het podium en zingt de liedjes uit
het eerste programma. „Dat is per ongeluk
ontstaan," legt Thomas uit. „We waren een
keer de inloop-cd vergeten en zijn toen zelf
maar alvast gaan spelen. Dat werkt aan alle
kanten. De mensen horen de nummers nog
die in het eerste programma zaten en voor
ons is de angel eruit. We staan niet meer in
de coulissen te zweten. Bovendien hebben
hebben we meteen een mooie inleiding op
Deel 2."
De nieuwe voorstelling is opgehangen aan
de legendarische tekst van John Lennon: Life
is what happens to you while you're busy
making other plans. Acda hoorde die zin per
ongeluk toen hij naar een film zat te kijken.
„Dat was werkelijk het enige dat we hadden -
verder stond nog niks van dat tweede pro
gramma op papier. Toen ik die tekst hoorde,
begon de motor te draaien. En dan begint
het eeuwige geouwehoer. We gaan met z'n
drieën eten of op een terrasje zitten of door
het Amsterdamse bos wandelen."
Die derde is in dit geval Ruut Weissman.
Cabaretregisseur en directeur van de Klein
kunstacademie, waar Thomas en Paul hun
opleiding volgden. Thomas 'verwijt' Ruut dat
hij nu cabaretier is omdat hij hem naar de
opleiding haalde: „Het is tot in lengte van
dagen zijn schuld dat ik cabaret maak. Dus
dat lost ie dan maar op ook door ons te re
gisseren. Het lekkere is dat we helemaal het
zelfde denken."
Structuur
Regisseur Weissman houdt de structuur van
het programma nauwlettend in de gaten. Die
opzet is gebaseerd op de ideeën van Freek de
Jonge, zegt Thomas. „Er bestaat honderd
jaar cabaret en Freek heeft de opzet van het
verhalende cabaret vijfentwintig jaar geleden
bedacht. Het is inmiddels een theaterwet.
Freek vindt onze liedjes okay, maar verder
heeft hij zich niet echt over ons uitgelaten. Ik
denk dat hij het programma cabarettech-
nisch niks vindt, maar wie vindt hij nou wel
goed? Hij doet het in zijn eigen voorstellin
gen heel extreem door in een verhaal een an
der verhaal te vertellen en dan daarin nog
een."
Voor Paul was de andere helft van Neer-
lands Hoop, Bram Vermeulen, het grote
voorbeeld. Vorig jaar stonden ze een keer sa
men op het podium. „Bram zei toen dat hij
een opvolger had gevonden en nu met een
gerust hart weg kon. Ik heb op de Klein
kunstacademie veel geleerd van de lessen
van Bram. Meer nog over het vertellen dan
over het zingen. Hij gaf meteen heel veel ver
trouwen en zei dat ik het gewoon kon. Dat
optreden met hem was natuurlijk te gek. Ik
vond het ontroerend om een duet-achtig lied
te zingen met de oude meester zelf. Maar
nog even over die structuur van ons pro
gramma: Er zitten in onze programma's tot
nu toe steeds twee jongens die him verhaal
doen. Daarnaast hebben we de rol van twee
vertellers en we zeggen als Thomas en Paul
nog dingen. Bovendien zijn de liedjes na
tuurlijk ook verhalen op zich. Dus we heb
ben allerlei verschillende vormen waarin we
de tekst brengen."
Zwaktebod
De twee jongens uit de eerste programma's
van Acda en De Munnik zullen ook in hei
derde weer van de partij zijn. Maar daarna
moet het wel afgelopen zijn vinden beide ca
baretiers: Als we een derde programma ma
ken, spreken die jongens af dat ze elkaar
hierna nooit meer zullen zien. Anders wordi
het een zwaktebod. Dan kunnen we beter ie
dereen gelukkig maken door alleen liedjes te
spelen. Een liedjesprogramma wordt hei
trouwens nooit helemaal. Bij onze muziek
tour werd het langzamerhand cabaret. Plot
seling staan we dan toch weer tussen de lied
jes door een verhaal te vertellen met grap
pen."
Een nieuw programma maken is geen een
voudig proces, verzucht Paul: „Sommige ca
baretiers schrijven een programma in achi
weken. Dat gaat bij ons veel moeizamer. Wij
moeten eerst schrijven wat we willen vertel
len en dan moet het ook nog iets te zeggen
hebben. We hebben nu het geluk dat we een
beetje tijd krijgen voor dat derde program
ma. Tot het eind van deze eeuw spelen we
Deel 2 en dan komen we in april 2000 terug.
Dat klinkt lekker ver weg en dan kun je ook
altijd nog beginnen met drie kwartier voor
de pauze en erna wat liedjes. We hebben
veel tijd nodig, maar uiteindelijk spelen we
ons programma net zo lang als iedereen. Het
lijkt wel alsof wij het langer spelen, maar wij
moeten er een tijdje tussenuit om een cd te
maken."
Het feit dat Acda en De Munnik zich in
veel verschillende werelden begeven, zoals
theater, televisie, film en de poppodia, maakt
het voor het tweetal niet onoverzichtelijk.
„Nee het is overzichtelijk, want het is ge
woon onze wereld op dit moment."
JAN PIETERSE
Deel 2 (Life is what happens to you) van Ac
da en de Munnik (muzikale begeleiding:
David Middelhoff en regie: Ruut Weissman)
is te zien onder meer: Diligentia Den Haag,
26 t/m 28 februari
Het is niet gemakkelijk om het ie
dereen naar de zin te maken. Ik
probeer dat wel eens, maar het lukt
meestal niet. Sommige lezers vin
den dat ik niet streng genoeg ben
want er moet meer opgetreden
worden tegen taalverloedering en
zo. Anderen, zoals Harry, struikelen
dan weer over de fouten in mijn
stukjes. Het Comité 'Ei zo na' zou
graag zien dat er meer over 'ei zo
na' geschreven wordt. En ten slotte
zijn er ook die zeggen dat ik te vaak
over mijn moeder schrijf. Daarom
zullen we vandaag eens een streng
en foutloos stukje schrijven over de
heilige Isidorus van Sevilla.
Umoet namelijk weten dat Isidorus van
Sevilla onlangs officieel aangewezen is
als beschermheilige van het internet. Het
was mij, eerlijk gezegd, niet eerder opgeval
len dat het internet geen beschermheilige
had: maar nu het zo ter sprake komt, denk
ik: gut ja, dat is zo. Gelukidg heeft iemand
het opgemerkt en de kwestie aan het rollen
gebracht: er heeft nu een benoeming
plaatsgevonden.
Het is mij niet bekend of er andere gega
digden waren voor deze job. Wel gooide
Isidorus van meet af aan hoge ogen, deze
bisschop van Sevilla, die volgens mijn
bronnen leefde van 560 tot 636. Hij heeft
veel geschreven, en zijn boeken zijn de hele
middeleeuwen door ook veel gelezen, maar
wat hem speciaal voor het internet kwalifi
ceert, is natuurlijk zijn omvangrijke ency
clopedie in twintig delen, die helaas onvol
tooid gebleven is, maar daar kun je met het
oog op het internet natuurlijk ook juist een
mooie symboliek in zien. En het was hem
dan toch maar ei zo na gelukt.
Het heeft lang geduurd voordat Isidorus
deze speciale taak kreeg, 't Zal hem nog
moeite kosten zich een beetje in die com
puterwereld in te werken. Was hij aanvan
kelijk een heilige in algemene dienst? Nee,
ik ontdek dat hij ook al de patroon is van de
landbouwers. Zoals Cosmas en Damianus
voor de geneesheren zorgen, Cosmas ook
voor de kappers (maar vroeger was het on
derscheid tussen de barbier en de genees
heer zo groot niet), Lucas voor de schilders
en andere kunstenaars, Christoffel voor de
reizigers, Nicolaas voor de scholieren, Eligi-
us voor de smeden, Rafaël voor het spoor
wegpersoneel en Leonardus voor de gevan
genen. De taalkundigen moeten het zonder
patroon doen, maar enfin, er is dan nu ie
mand voor het internet. Er valt in ieder ge
val veel te doen. Ik denk aan de bestrijding
van kinderporno, de bescherming van de
privacy, allerlei auteursrechtelijke proble
men en zo nog een paar zaken.
Waar ik woon krijg je bij de apotheek een
soort kalendertje cadeau. Voor alle da
gen van het jaar staat daar de heilige van
die dag vermeld. Het lijkt me een overblijf
sel uit een vroeger systeem van gezond
heidszorg. In ieder geval is het handig om
zo'n lijstje bij de hand te hebben. Vijf au
gustus, mijn verjaardag, is de dag van de
heilige Oswald. Toevallig was ik vorige
week in èen andere apotheek. Daar hadden
ze ook van die kalendertjes, en omdat ik
even wachten moest, keek ik nog eens bij 5
augustus. Warempel, nu was Abel de man
van 5 augustus. Kaartje meegenomen naar
huis, en grondig vergeleken met m'n eerste
kaartje. Er is veel overlapping, maar er zijn
ook opmerkelijk verschillen. Intussen heb
ik bij wel tien apotheken van die kaartjes
verzameld, en ik kan u zeggen: er is nogal
verschil. Neem nu 6 april. Is dat de dag van
Cestinus? Van Petrus van Verona? Van de
heilige Isolda? Van Balderik? Van Marcellin?
Van Notker? Ik ben blij dat ik niet jarig ben
op 6 april, want de keuze was nog moeilijk
geworden. Om nog maar te zwijgen van na
tionale feestdagen, want dan worden er he
lemaal geen heiligen vermeld. Hoe kan dat?
Dat lijkt me niet in orde.
Ik heb ook nog even nagegaan welke dag
van Isidorus van Sevilla is. Isidorus staat
op geen van die kaartjes. Hoe is dat nu
weer mogelijk? Ik ga naar de bibliotheek
om een lijvig boek te raadplegen over heili
gen en naamdagen. Dan blijkt dat 4 april de
dag van Isidorus is. Waarom wordt hij niet
genoemd op die kaartjes? Dat komt door
dat er achter 4 april alleen maar staat: 'Pa
sen'. Mooi dat het wel precies de verjaar
dag van mijn moeder was.
JOOP VAN DER HORST
universitair docent Nederlands
