Denksport
ft
ft
IDGE
Ad Oskam PUZZEL
landelijke parenwedstrijden worden
ds in twee volle weekenden verspeeld,
e| in de meesterklasse, de le divisie als
vier 2e divisies. De belangstelling van
opparen voor dit kampioenschap is
aan het verminderen en dat is jam-
Geen enkel potentieel paar voor het
erlands team deed mee en ik denk, dat
,ridgebond daar iets aan zou moeten
i. In het verleden was dat ondenkbaar,
erlands parenkampioen 1999 is gewor-
het bekende bridge-echtpaar Maas-
nd. Het gemiddelde peil is toch wel erg
i in Nederland, zeker als je het verge-
met de top 16 van de wereld paren
s in het Cap Gemini toernooi.
u maar naar de start van Maarten
[kind op dit spel: Zuid had daar de vol-
je verzameling: sch H 9; ha 10 8 6; ru A
4 2; kl H 5 3. Oost was de gever en OW
>n kwetsbaar. Oost opende het bieden
4 ha. En daarna deed iedereen er het
gen toe.
irmee moet Zuid uitkomen? Noord kan
jveel hartens hebben en heeft zeker met
kwetsbaarheid geen 10 punten. De
sien kwamen met ruitenaas uit en
unigen met klaveren. Maarten Jongkind
e echter schoppenheer op tafel. En
ma was de leider in een klap kansloos,
ivas het spel:
w
1083
A 10 7 4 2
H53
leider heeft hierna vier verliezers. Toch
len maar twee paren dit spel down te
len. Ook na een klaverenstart moeten
in staat zijn om vier slagen te maken,
was kennelijk te moeilijk,
het tweede spel was moeilijk goed op
issen.
k H B 5
t HV54
Oost
i A 9 7 4 3
ird was de gever en allen waren kwets-
Noord opende hier met de moderne
derberg 2 sch (vijfkaart met tenminste
vierkaart in een lage kleur; 6-10 pun-
Oost pas; Zuid 2 SA (vraagt de lage
r); West pas; Noord 3 ru; Oost en Zuid
West 3 ha; Noord pas; Oost 3 SA; Zuid
liet. Zuid kwam uit met hartenboer,
moet de leider dat afspelen? Waarom
it Zuid uit met de kleur van West en niet
ruiten? Het lijkt er op, dat Zuid rui-
as heeft en niet hartenaas. Bovendien
Zuid wel vier of vijf dicht hartens heb-
Daarom speelde de leider in slag 1 een
ne harten. En inderdaad moest Noord
aas meteen nemen. Noord kwam terug
ru 10. De heer werd genomen met het
en ruitenboer werd nagespeeld. Die
cht Zuid maken.
ma werd de volgende ruiten met de
uw genomen (West had twee hartens af-
orpen). Klaverenheer werd door Zuid
omen met het aas (weigeren helpt niet),
'kwam nu met ha 10. NZ hebben vier
;en. De rest ging vanzelf. West incasseer-
zijn vrije klaverens en hartens. De laatste
i in slag 10. En Noord moest drie schop-
is en een ruiten vasthouden en dat ging
uurlijk niet. De rest was voor OW, want
was het spel:
V10862
A
109852
*97
B 5 A 9 7 4 3
V 5 4 2 73
w H-* 0 H V 7 6
B 10 4 Z H 8
B 10986
A B 4
A6532
dit spel waren heel veel verschillende
res. Diegene, die speelde ging behoorlijk
festal gedoubleerd) down. Alleen 3 SA
een keer gemaakt worden. In het
ste spel moet Noord bieden met: sch 9 6
ia A B 9; ru A H 7 3; kl 9 7 5. Zuid was de
«ren allen waren kwetsbaar. Zuid open
met 1 ru; West pas; Noord? Noord heeft
de ruitensteun, misschien net voldoen-
voor de manche en alleen een harten-
Aan een van de tafels bood Noord
a; OW pasten steeds; Zuid 2 kl; Noord 3
Zuid 3 sch (vierde kleur; een vraagbod);
ord??
ar de derde keer zat Noord in de proble-
n. Zuid zal geen dekkingen hebben in
'de zwarte kleuren, want dan had hij 3 SA
'oden. De controle in harten kan Noord
bieden, want dat suggereert een vijf-
at harten. Uiteindelijk koos Noord voor 5
het eindbod,
was het hele spel:
963
A B 9
AH73
975
A H B 5 m V 10 8 4 2
*8542 T H V 10 7 3
96 w H-» 0 10
'in slem was dicht. Aan een van de tafels
Noord na 1 ru; direct 2 ru, inverted
'°r. 11-15 punten met ruitensteun.
had Zuid het niet moeilijk: Direct
'd met 4 kl de azen gevraagd, inclusief
fenheer. Toen Noord drie key-cards
te hebben, was klein slem het logi-
le eindstation na drie biedrondes.
moderne bieden levert ook vaak pun-
lop!
1 r I' jn' I' r
16 17 IHVÏ8 19 II2Ö 21
22
25 2^^^»7 2^^^®29
Ui 31 |Sl32 33
36 38 ^*39 pO
42 43 Up4 45 ■■46 47
48 Ub^
51
57 UB58 59
60 Ujj^HUëï
^^^H63
Kruiswoordraadsel
nummer 6
Horizontaal:
I. Bits; 5. laaghartig; 10. verbindingsstuk;
II. vierhandig zoogdier; 12. muskus; 14.
dagtekening; 16. bijbelse reus; 18. bijeen
garen; 20. Chinees gewas; 22. Europeaan;
23. withandgibbon; 24. fijn; 25. geest
drift; 27. aantasten, 29. gekheid; 30.
Aziatisch land; 32. bloot; 34. insect; 35.
eucharistieviering; 37. fijn weefsel; 39.
strafwerktuig; 42. houding; 44. dwinge
land; 46. halfaap; 48. papegaai; 49. jonge
stier; 50. inzet; 51. half vrije; 53. ondoor
dringbaar woud; 55. echtgenoot; 56. heli-
kopterschroef; 58. vrachtschip; 60.
vreemde munt; 61. duinvallei; 62.
schrijnwerker; 63. achterste.
Verticaal:
1. Ravotten; 2. bladmetaal; 3. jongens
naam; 4. rivier in Duitsland; 6. vertrek
ken; 7. vochtig; 8. muziekwerk; 9. com
mode; 12. keet; 13. eiland in de
Middellandse Zee; 14. leed doen; 15.
meerstemmige muzikale compositie; 17.
troefkaart; 19. identiteitsbewijs; 21. vaar
tuig; 26. begrip; 27. aanvankelijk; 28.
plaats in België; 29. deel v.h. lichaam; 31.
paard; 33. verhoogde toon; 36. kostuum-
stof; 37. voormalig Russisch heerser; 38.
ooievaar; 39. schoof; 40. lang tapijt; 41.
lange, eentonige opsomming; 43. bid; 45.
loopvogel; 47. vis; 52. jongensnaam; 53.
gebak; 54. opera van Verdi; 55. verharde
huid; 57. vlekkenwater; 59. roofzuchtige
Oplossing ©JFS
nummer 5
De twee gevraagde woorden van de puz
zel van vorige week waren STIMULE
RING en PEPTALK
Winnaars
De winnaars van een cadeaubon zijn:
A.H. de Vries, 't Boonrak 62, Valkenburg
(kruiswoord).
E. van der Salm, Rietlanden 60, Leimuiden
(cryptogram).
Welke twee woorden worden gevormd
door de letters uit de volgende vakjes:
9 60 30 27 37 44 5 53 57
16 en 19 43 20 34 59 11 26 24
8 29 47
Oplossingen van de kruiswoordpuzzel en/of het cryptogram, bij voorkeur per briefkaart,
dienen uiterlijk woensdag a.s. in het bezit té zijn van het Redactiesecretariaat Leidsch Dag
blad, Postbus 54, 2300 AB Leiden.
Cryptogram nummer 6
HORIZONTAAL:
4. Woekering waarin dieren tot wasdom komen (9);
6. Lingerie is beneden in gebruik (9); 7. Voor straf
wordt men gek van dat vuur (11); 10. Geen openbare
mis voor deze instelling (7,6); 13. Stof die men af
stroopt (4); 14. Afdrukken komen tot stand via
geweld (10); 15. Die twee jongens zijn niet omgeko
men (5); 16. Doortrapt als een diamant (8); 18.
Muziek en toneel (4); 20. Het resterende stuk is niet
trouw (8); 21. Van de kou een laagje metaal aanbren
gen (11).
VERTICAAL:
1Wordt hij inwendig steeds dikker? (12); 2. Onrecht
(4); 3. Filantropen zijn geen praters (10); 5. Bericht in
een kerkblad? (16); 8. Innerlijke drang van een staaf
met geld (7); 9. Lap om iemand een pak slaag te
geven? (11); 11. Het werktuig van een slechte chi
rurg? (10); 12. Zaniken over de maandprijzen (7); 17.
Deel van een (voornaam) schip (6); 19. Wat een pat
ser met z'n geld! (4).
DAMMEN
Oplossing
nummer 5
Horizontaal:
5. Zijspannen; 6. bakbeest; 10.
gul; 11. neerpennen; 12. zend
amateur; 13. zet; 15. stalen;
17. Uitgeest; 18. leest; 19.
knaller; 21. lagerhuis; 23.
Adelboden.
Verticaal:
1. Wijsbegeerte; 2. spekglad; 3.
ondernemingsraad; 4. pers
centrum; 7. spruiten; 8. ons; 9.
tegenspel; 14. besluiten; 16.
leer; 20. beeld; 22. hoos.
Tussen al het damgeweld van
clubcompetitie en halve finale
door krijgt u vandaag een zestal
opgaven die u in alle rust kunt
gaan oplossen. Het zijn uiterst
plezierige standen al zeg ik het
zelf. Ik heb dan ook gekozen
voor partij-achtige posities
waarin de winst voor de meeste
lezers te vinden moet kunnen
zijn. Voor alle standen geldt: wit
speelt en wint. Voor zover ik mij
kan herinneren heb ik de eerste
opgave mogelijk al eens eerder
geplaatst. Dat moet echter al
ruim acht jaar geleden zijn ge
beurd. Ik was aanvankelijk van
plan u nog wat hints te geven
bij deze opgaven. Maar ik ben
tot de conclusie gekomen dat u
het toch maar geheel op eigen
kracht moet doen. De voldoe
ning zal er alleen maar groter
door zijn.
Ter controle geef ik u eveneens
de cijferstanden:
Diagram 1:
wit 28, 31 t/m 35, 38, 41, 42, 44,
48; zwart 1, 8, 9, 10, 11, 18, 19,
20, 23, 24 en 26.
Diagram 2:
wit 15, 24, 25, 26, 28, 30, 33, 37,
38, 41, 50; zwart 4, 9, 10, 13, 14,
16,17,18,19,22 en 40.
Diagram 3:
wit 17, 31, 33, 35, 38, 44, 50;
zwart 7, 8, 9,18, 24, 29 en 40.
pi
p
-
i
Pi
ui
-
P
9
9
O
O
3
O
O'
p
111
a
lil)!
(If
9
Hl!
p
lil
1
P!
31
p
P
P
p
9
O
O
O
O
O
II
1
lil
9
9
P
1
lil
9
9
9
O
b
O
O,
9
11
b;
lilt
P
1
i
Bt
P
a
P
lllll
3
3
aii
lllllll
1111
IK
3
(lllll
Pl
III
P!
P
P
9
9
b
9
9
O
O
9
O
O
Q
111
O
O
BI
lllll
iiiiui
III
P
llf
9
9
P
9
O
O
O
P
o:
P
p
1111
b
Diagram 4:
wit 19, 23, 29, 38, 39, 42, 50;
zwart 8, 9,17,27, 31 en 40.
Diagram 5
Diagram 5:
wit 15, 23, 25, 29, 30, 31, 39, 40,
47, 48; zwart 5, 7, 8, 9,12,13, 14,
18, 22 en 26.
Diagram 6:
wit 22, 23, 26, 31, 33, 39, 42;
zwart 7,12, 13,14, 16 en 37.
SCHAKEN
Paul Bierenbroodspot
Het schaakspel leent zich niet
bijzonder voor bedrog. De re
gels zijn duidelijk en door het
wederzijds noteren zijn partijen
reconstrueerbaar, waardoor on
regelmatigheden gecorrigeerd
kunnen worden. Toch zijn er
door de geschiedenis verschil
lende vormen van misleiding
bekend geworden. Het begon al
in de vorige eeuw met de
schaakrobot 'De Turk'. Het be
trof een ingenieus apparaat dat
mechanisch was aangedreven,
waardoor een pop een partij
kon schaken. Dat was op zich al
verwonderlijk, maar het appa
raat was ook nog eens bijna on
verslaanbaar. Tijdens een tour
nee kon men 'De Turk' voor
geld uitdagen en dit was een lu
cratieve zaak voor de exploitant.
Uiteindelijk bleek er een klein
mannetje van meestersterkte in
het apparaat verborgen te zit
ten.
Ook een groot schaker als Alje-
chin heeft zich schuldig ge
maakt aan een vorm van be
drog. In een boek over zijn bes
te partijen heeft hij een aantal
partijen verfraaid door een snel
lere winst te geven dan werke
lijk op het bord was gekomen.
Ook heeft hij een fantastische
analyse, waar vier dames op het
bord kwamen, als werkelijk ge
speelde partij gegeven. De
schoonheid van het spel kwam
dit zeker ten goede, maar er was
wel sprake van geschiedverval
sing.
De regel 'aanraken is zetten'
wordt af en toe met voeten ge
treden en soms zet een speler
wel eens terug als zijn tegen
stander niet in de buurt is, maar
dit komt slechts sporadisch
voor. Het tijdens toernooien ge
bruik maken van boeken (in ho
telkamer, wc of bij een boeken
stalletje) heeft ook al een aantal
schorsingen opgeleverd.
Onlangs kwam er waarschijnlijk
een nieuw geval van bedrog aan
het licht. Eind december eindig
den in Boeblingen vijf spelers
bovenaan in een redelijk sterk
bezet open toernooi. Onder hen
Clemens Alwerman, een
schaakamateur van 55 jaar uit
Beieren. De Duitser behaalde
een TPR van 2600, een hele
prestatie voor iemand met een
rating van 1925.
Alwerman ging het toernooi ge
tooid met een grote haarbos en
een opzichtige das. Gaandeweg
het toernooi kreeg hij de sym
pathie van diegenen die het
aardig vinden als een underdog
wint. Dit veranderde toen hij in
de laatste ronde won van de
Rus Kalinitsjev. Nadat zijn te
genstander in hopeloze positie
had opgegeven (Zie diagram 1)
kon Alwerman het niet laten
zijn tegenstander mede te delen
dat het mat in acht was. Dit is
nu iets dat voor een mens in dit
soort stellingen uitermate moei
lijk is uit te rekenen, de compu
ter heeft er echter over het alge
meen geen moeite mee. Ter
controle werd de stelling in de
computer ingevoerd en het ster
ke schaakprogramma Fritz 5
kwam inderdaad met een mat
in acht aanzetten. Dit maakte
Alwerman direct zeer verdacht.
De Duitser lijkt in verbinding te
hebben gestaan met een sterke
schaakcomputer. Er werden
protesten ingediend, maar Al
werman mocht zijn prijs in ont
vangst nemen omdat er niets te
bewijzen viel.
In het laatste clubblad van VHS
uit Haarlem stond een aardig
artikel van Bram van der Tak,
die onlangs een opmerkelijke
partij tegen kwam op de FAT
BASE, een CD-Rom met
1.300.000 partijen. Ik maak in
het vervolg in samengevatte
vorm gebruik van het commen
taar van Van der Tak.
Arthur Dake - Paus Johannes
Paulus II (destijds Karol Woj-
tyla)Krakow 1938
I.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 a6
4.La4 Pf6 5.0-0 Le7 6.Tel b5
7.Lb3 0-0 8.c3 d5
Het Marshall-gambiet. Een
agressieve jongeman, de latere
paus.
9.exd5 Pxd5 10.a4!?
Interessant! Wit neemt de pion
niet. Op zich is de zet niet bui
tengewoon sterk, maar hij is wel
verrassend en vooral frustre
rend voor de zwartspelers, want
die willen juist dat wit de pion
wel neemt.
10...Lb7
Een ander verhaal is 10...Tb8,
waarna wit pion e5 alsnog gaat
slaan: ll.axb5 axb5 12.Pxe5
Pxe5 13.Txe5. Vanwege de open
a-lijn is dan de opbouw als in
de gewone Marshall, 13...c6
14.d4 Ld6 etc., minder gevaar
lijk voor wit, maar er zijn zwart
spelers die geprobeerd hebben
het met 13...Pf6 te doen (Zie
New in Chess Jaarboek 40).
II.axb5 axb5 12.Txa8 Lxa8
13.Pa3
Natuurlijk is 13.Pxe5? Pxe5
14.Txe5 slecht wegens 14...Pf4,
maar wit kan wel 13.d3 Probe
ren, onder meer bekend uit Pi-
ket-Blatny. Europees Team
kampioenschap Debrecen 1992:
13...Lf6 14.Pbd2 Pf4 15.Pe4 Pxd3
en nu zou 16.Pxf6+ waarschijn
lijk het sterkste zijn geweest; na
16...gxf6 17.Te4 Pe7 18.Tg4+ Pg6
19.Lh6 f5 is de stelling onduide
lijk.
13...Pa5 14.La2 e4 15.Pe5 Lxa3
De jonge priester doet het beter
dan de zwartspeler in de partij
Balashov-Tseitlin, USSR 1970:
15...Ld6?! 16.d4 Lxa3 17.bxa3
Dh4 18.Ld2 Pf6 19.Te3 Dh5
20.Dfl Pc6 21.f4 Pe7 22.Th3 Df5
23.Lbl met voordeel voor wit)
16.bxa3 Dh4 17.Dg4 Dxg4
18.Pxg4 PfB 19.Pxf6+ gxf6
20.Te3 Td8 21.Tg3+ Kf8 22.d4
I
(jgSjS
«s
i
W
f
z
ij
lllll
iiiiiii
lllllll
w
lllllli
PJ
iiiiiii
2
lllllll
c5 23.Lh6+ Ke7 24.Le3 cxd4
25.Lxd4 Ld5 26.Lxd5 Txd5
27.Te3 f5 28.f3 Pc4 29.Tel Pd6
30.Kf2 1/2 -1/2
Van der Tak vervolgt: „Een leu
ke partij, met enig belang voor
de theorie, maar helaas, helaas
zat niet de latere paus (die in
derdaad schaakte, er zijn pro
blemen bekend die hij gecom
poneerd heeft) achter de zwarte
stukken - evenmin trouwens als
de Amerikaanse grootmeester
Dake achter de witte! Ik had di
rect al het vermoeden met een
fake te maken te hebben, een
vermoeden dat bijna tot zeker
heid werd toen ik uitvond dat
Dake in 1938 helemaal niet in
Polen geweest was, ook niet
voor een simultaan-toumee
(Dake speelde wel in het Ameri
kaanse team op de Olympiade
in Warschau in 1935). En vol
strekte zekerheid kreeg ik toen
ik er bij bestudering van al het
materiaal over de variant 10.a4!?
achter kwam dat de partij iden
tiek was aan een vriendschap
pelijke correspondentiepartij
Engbersen - Simmelink uit
1990! De wetenschap dat Sim
melink de CD-Rom FATBASE
had samengesteld, maakte de
cirkel helemaal rond."
FILATELIE
België kwam op 3 oktober als
eerste van de elf EMU-landen
met drie spoorwegzegels met
dubbele waarde-aanduiding (80
frank/2 euro, 80f/2e en
160 f/4 e); Frankrijk bracht op
4 januari als eerste een fran
keerzegel (een groot euroteken)
met dubbele waarde-aandui
ding (3 franc/0,46 euro) in om
loop. Maar het is Italië dat de
toon heeft gezet.
Vanaf 28 januari hebben alle
Italiaanse zegels twee waarde-
aanduidingen: lires en euro's, te
beginnen met vijf permanente
zegels onder de titel "La Donna
nell'arte", vrouwenbeelden in
de kunst uit de voor-Romeinse
tijd.
De zegels hebben waarden van
100 lire/0,05 euro (dat zal, nog
meer dan voor ons, flink wen
nen zijn voor de Italianen),
450/0,23, 650/0,34, 800/0,41 en
1000 lire/0,52 euro. Eveneens
verscheen een briefkaart
(cartolina postale) met een op
druk van 800 lire/0,41 euro.
De vijf permanente zegels met
vrouwenbeelden verschenen
eerder 8 juli vorig jaar, toen al
leen in lires. Ik heb er toen op
gewezen dat het niet onaardig
zou zijn die zegels aan te schaf
fen, vooral voor filatelisten die
een euro-verzameling met
voorlopers willen aanleggen. Als
dezelfde vijf zegels in 2002 dan
nog eens alleen in euro's wor
den uitgegeven heeft u een curi
eus setje: in lires, in lires en eu
ro's en in euro's.
Het zal duidelijk zijn dat zegels
met een dubbele waarde-aan
duiding niet beperkt blijven tot
de elf EMU-landen. San Marino
volgt Italië deze maand nog en
ook Vaticaan zal niet achterblij
ven. Aland heeft al aangekon
digd dat de Europa-zegel die in
april zal verschijnen twee waar-
de-aanduidingen heeft: F mark
en euro.
Frankrijk dat dus 4 januari zijn
eerste permanente zegel met
dubbele waarde-aanduiding
heeft uitgegeven, begint vanaf
juli op alle zegels definitief. Bel
gië start, zoals het er nu naar
uitziet, op 4 oktober. Als eerste
verschijnt een 17 f.-zegel van
een nieuwe permanente reeks
met een nieuwe beeltenis van
koning Albert II. Voor dezelfde
dag is de jaarlijkse Jeugdfilate-
lie-emissie gepland. Ook nu
stripfiguren; een velletje met
negen verschillende motieven.
Groot-Brittannië, een van de
landen dat voorlopig nog niet
meedoet met de euro, denkt
overigens al wel schoorvoetend
richting Europa. Onder de titel
European Non-Value Indicator
Stamp' verscheen 19 januari
een blauwe machin-zegel met
daarop enkel een E. De zegel zit
in boekjes van vier; prijs
1,20 pond).
De jaren dat landen het feit her
denken dat ze 150 jaar geleden
de eerste postzegels uitgaven
zijn aangebroken. In Frankrijk
en Zwitserland is het dit jaar zo
ver. Frankrijk begon op 2 janu
ari het herdenkingsjaar met de
uitgifte van een boekje waarin
vijf 3,00 fr.-zegel die de eerste
Franse zegel(s) uit 1849 tonen:
de Cérès. Het boekje vestigt ook
reeds de aandacht op Phi-
lexffance 99, de laatste wereld
tentoonstelling van deze eeuw,
die van 2 tot en met 11 juli in
Porte de Versailles in Parijs
wordt gehouden. Op een van de
rijf zegels is de Cérès zwart, op
de andere vier rood. Tekst CE
RES 1849-1999. Boven de strip
zit een vignet met het tentoon
stellingsembleem en de tekst:
Le timbre-poste Francais a 150
ans, Paris 2 au 11 juillet 1999.
Op 21 januari verscheen in
Zwitserland een 90 rappen-ze
gel (1849-1999) met daarop een
poppetje dat (met in de ene
hand een posthoorn en in de
andere een brief) over de we
reldbol holt.
Groenland - Elk jaar geeft een
aantal landen zegels uit met het
embleem van het Wereld Na
tuur Fonds (WWF). Groenland
presenteerde 8 februari vier
WWF-zegels gewijd aan de
sneeuwuil (Nyctea scandiaca)
in waarden van 1,00 kr., 4,75 kr.
5,50 kr. en 5,75 kr. De zegels zit
ten ook in een boekje (51,00 kr.;
nummer 7).
IJsland bracht 22 januari zijn
eerste zegels van 1999 in roula
tie. De componist/dirigent Jón
Leifs (1899-1968) werd herdacht
met een 35,00 Ikr.-zegel en ver
der verschenen weer twee ris-
sen-zegels: 35,00 Ikr., schol en
55,00 Ikr., twee haringen.
De eerste serie werd vorig jaar
16 april uitgegeven: 5,00 Ikr.,
snotolf (Cyclopterus lumpus),
10,00 Ikr., kabeljauw (Gadus
morrhua), 60,00 Ikr., rog (Raja
batis) en 300,00 Ikr., zeewolf
