SOEPJURKEN
in het zonnetje
Toerisme
'Zwaan van de Oceaan' keert terug op 't IJ
9
OBSTLER
la Hari kijkt neer op een japon met hoed, die voor haar lijken te zijn gemaakt. foto cpd paul janssen
Survivalpark op de Veluwe
'Fries Museum yn'e pronk'
- een beetje magertjes
vertaald als 'Fries Museum
aangekleed' - heet de
tentoonstelling die tot en
met 11 april in het
Leeuwarder museum is te
zien. Het gaat om
authentieke kleding uit de
periode 1780-1930, die
door de Leeuwarder
costumier Albert Gerlach
en later door zijn zoon
Harry is aangekocht voor
de toneelverhuur. Sinds
kort maakt de kleding deel
uit van de
museumcollectie. Wellicht
zijn er straks onder de
bezoekers mensen die nog
in die kostuums hebben
geschitterd in een jaarlijkse
uitvoering van de
plaatselijke
toneelvereniging.
Die bijzondere kleding is nu te
kwetsbaar en te bewerkelijk om
verhuurd te worden en daarom
besloot Gerlach dit onderdeel
van zijn collectie te verkopen.
Gieneke Amolli van het muse
um is enthousiast over de aan
winst. „Het is oude, gebruikte
kleding die dus gewoon is ge
dragen en later door de Ger-
lachs voor de verhuur is aange
schaft. Het bijzondere is dat er
ook stukken tussen zitten die in
belangrijke kledingcollecties
ontbreken. Gewone katoenen
jurkjes bijvoorbeeld. Die zijn tot
nu toe nooit bewaard, omdat ze
te gewoon waren.'
Het museum heeft de hulp van
hoedenmaakster Gon Hoogvliet
uit De Wilgen en schilderes
Brunet Riegstra uit Hoogezand
ingeroepen om de nieuwe col
lectie op een originele manier
te presenteren. De kleding is
over het gehele museum ver
deeld, zodat bezoekers tegelij
kertijd een rondje museum
doen. „De grap is dat allerlei
plekken in het museum een
heel ander aanzicht hebben ge
kregen", aldus Arnolli.
Charleston
Het museum zelf had niet zo
veel rompen in voorraad om de
kleding te presenteren. Maar
gelukkig bood het Centraal Mu
seum in Utrecht redding.
Hoogvliet en Riegstra hebben
overal scènetjes gecreëerd,
waardoor de kleding een duide
lijke functie heeft gekregen.
„Sommige dingen kloppen ge
woon niet, maar dat moeten de
bezoekers zelf maar ontdek
ken", zeggen beide vrouwen
die met zichtbaar plezier aan de
opdracht hebben gewerkt.
Sommige torsen werden door
hen voorzien van opmerkelijke
krullenpruiken, de charleston
dames kregen kartonnen
hoofdjes-in-stijl.
Heel bijzonder is de Mata Hari-
zaal geworden. De kleding die
in deze ruimte werd opgesteld
zou door de Leeuwarder danse
res zelf kunnen zijn aange
schaft. Door de aangeklede tor
sen te plaatsen bij foto's van de
beroemde Leeuwarderse, wordt
die suggestie nog versterkt.
Er zitten ook opmerkelijke out
fits bij. Ooit een zwanger
schapsjapon uit de vorige eeuw
gezien? In de collectie zit een
rode jurk, weliswaar met veel
ruimte 'voor', maar toch duide
lijk bedoeld voor een vrouw
met een wespentaille. Grappig
zijn ook de skipakjes uit de ja
ren twintig, gekocht bij een
Amsterdamse, nu niet meer be
staande zaak. De merkjes zitten
er nog in. In een achttiende-
eeuwse rok vond Arnolli het
briefje 'voor Moeder de Gans'.
Wie ooit die rol in deze outfit
op de Friese planken heeft ge
speeld, weet dat 'haar' rok nu
museumwaarde heeft.
Sherlock Holmes
Dwalend door de museumka
mers en -zalen komt de bezoe
ker tot de conclusie dat de Ger-
lachs destijds prachtig materi
aal hebben aangeschaft. De
vrouwen in japonnen met een
queue de Paris met daarop roy
aal met borduurwerk versierde
jasjes en capes zijn plaatjes. Dat
geldt overigens ook voor de da
mes in de 'soepjurken', charles
ton-japonnetjes in verschillen
de stijlen, alle geborduurd met
kraaltjes en lovertjes.
Stoer zijn de mannen in het
trappenhuis in hun Sherlock-
Holmesjassen. Speciaal is ook
de negentiende-eeuwse schil-
derskiel en helemaal weg is de
museummedewerkster van de
achttiende-eeuwse mannenjas
met daaronder een geborduurd
vestje. „Zoiets hadden we nog
niet." Ook een prettige bijkom
stigheid is dat de nieuwe aan
winst zo kleurrijk is, juist omdat
men in vroeger jaren over het
algemeen vrij voorzichtig was
met kleurgebruik.
Bij de opening van 'Fries Muse
um yn'e pronk' heeft het muse
um ook de audio-rondleiding
in gebruik genomen. Individue
le bezoekers kunnen bij de ba
lie een 'telefoontje' vragen, zo
dat zij tijdens hun rondgang de
Friese explicatie kunnen horen.
Daarnaast kunnen groepen
zich bij de afdeling boekingen
van het museum aanmelden
voor een ongeveer een uur du
rende rondleiding, die tevens
langs de kostuumafdeling van
het museum en de Hindelooper
klederdracht leidt.
Het Fries Museum te Leeuwarden is
van maandag tot en met zaterdag ge
opend van 11 -17uur en op zon- en
feestdagen van 13-17uur.
ide bossen van Beekbergen wordt een survivalpark aangelegd met een
Ümtoren van acht meter, een tokkelbaan en een touwbrug om een drie
leter diep "ravijn" te bedwingen. Ook is er een mogelijkheid een vlot te
en het Apeldoornse Kanaal over te steken. Wie daar niet genoeg
an heeft mag vervolgens nog het vizier op scherp zetten op de handboog-
chietbaan om de festiviteiten te besluiten met het volbrengen van de
ainlball-route.
an Wouter Kosterman, Jeroen Boon en Peter Sinot van het op dit
ïbied gespecialiseerde 'eXito' ligt, is het sportieve evenemententerrein al
ae lente klaar. Geen knullige spelletjes, maar goed doordachte uitdagin-
en, belooft Wouter Kosterman, die zelf al-jarenlang sportieve evenementei
«ganiseert, maar nu pretentieus mikt op het grootste survivalpark van de
lang voor ongelukken hoeft niemand te zijn. Kosterman: ,,Er kan niets mis
aan. Wij bieden spektakel, geen gevaar, ledereen moet er in principe aan
kunnen doen. Het is de kunst zelfs mensen die ongetraind de touwen
igaan het gevoel te geven dat ze als ze bijvoorbeeld de klimtoren op en
ter zijn geweest een prestatie hebben neergezet, ledereen moet er een
erwinningsgevoel aan overhouden."
Wgens Kosterman duikt zijn 'eXilo' in een gat in de markt: „Bij de WV in
Ipeldoorn zijn vorig jaar honderd aanvragen van scholen en bedrijven ge-
omen voor sportieve, survival-achtige evenementen. Daarvan hebben we
'uiteindelijk twintig kunnen honoreren. Er is op dat gebied nog
tg weinig. Dat is eigenlijk raar. De Veluwe biedt met die onmetelijke bos-
alle ingrediënten voor sportief
WERELDWIJDWEG
In het kielzog van de 'Batavia',
'De Zeven Provinciën' en de
'Amsterdam' is opnieuw een re
plica van een legendarisch Ne
derlands zeilschip op stapel ge
zet: de 'Stad Amsterdam'. De
clipper wordt gebouwd - of lie
ver gezegd afgebouwd, want de
kale romp is al klaar - in een
drijvend dok naast het Neder
lands Scheepvaartmuseum in
de hoofdstad.
Als het scheepsbouwmeester
Adriaan van Korlaar voor de
wind blijft gaan, is het zeilschip
op tijd gereed voor 'Sail Am
sterdam', in augustus 2000. De
clipper zal dan aan het hoofd
van een vloot van tall ships het
Noordzeekanaal en het IJ opva
ren.
Maar de 'Stad Amsterdam' is
behalve een toeristische attrac
tie en een maritiem parade
paardje, ook een werk-erva-
ringsproject voor 150 werkloze
jongeren en schoolverlaters. Zij
kunnen straks ook aanmonste
ren, als de enige Europese va
rende clipper voor promotie
doeleinden de wereldzeeën
gaat bezeilen. Tot die tijd mo
gen bezoekers van het Scheep
vaartmuseum de scheepstim
merlieden, tuigers, ijzerwerkers,
zeilmakers en andere vaklieden
voortdurend op de vingers kij
ken. Een expositie geeft de no
dige achtergrondinformatie
over het schip.
Mooiste
Met zijn scherpe boeg en slanke
romp is de clipper volgens ve
len het mooiste scheepstype
dat ooit op de zeven zeeën
voer. Het was in zijn tijnd in ie
der geval het snelste. De clipper
beleefde z'n glorietijd rond
1850, toen de goudkoorts in Ca-
lifomië de passagetarieven op
joeg en ladingen opium en thee
uit de Oriënt hoge winsten op
leverden. Clippers als de Flying
Cloud' en de 'Cutty Sark' (die
bij Greenwich op het droge ligt)
werden legendarisch.
In 1852 liep de eerste van onge
veer zeventig Nederlandse clip
pers van stapel. Daaronder be
vond zich het ijzeren clipperfre
gat 'Amsterdam', gebouwd in
1854. Het schip, dat model staat
voor de huidige 'Stad Amster
dam', was een juweeltje: 78 me
ter lang met 2200 vierkante me
ter zeil aan masten van ruim 46
meter. Het was eigenlijk be
stemd voor de goudvaart op
Australië, maar kwam pas in de
vaart, nadat de goudkoorts al
weer was geweken. Toch bleek
het schip rendabel. Op de
heenreis naar Australië vervoer
de het stukgoed; op de terugreis
nam het koloniale waren uit In-
dië mee.
De 'Amsterdam' verging uitein
delijk met man en muis. Het
schip werd voor het laatst ge
zien bij Sint Helena. Wat er
daarna precies is gebeurd, blijft
een raadsel. Aangenomen
wordt, dat de lading is gaan
schuiven tijdens een orkaan die
in september 1866 over de
Noord-Atlantische Oceaan joeg.
Drie jaar na de ondergang van
de 'Amsterdam' namen de ope
ning van het Suezkanaal en de
opkomst van het stoomschip
de clipper definitief de wind uit
de zeilen. De glorieuze 'zwanen
van de oceanen' kwamen
roemloos aan hun einde. De
bouw van de 'Stad Amsterdam'
brengt iets van de oude glorie
terug.
Het Nederlands Scheepvaartmuse
um, Kattenburg 1 in Amsterdam is
open van dinsdag t/m zondag van 10
tot 17 uur; tijdens de schoolvakanties
ook op maandag. De entreeprijs van
het museum biedt tevens toegang tot
de clipperwerf. Bereikbaar vanaf Am
sterdam CS met bus 22 of 32.
Informatie: 020-523.22.22.
ïmet is een vrijwel onuitputtelijke bron van informatie, ook voor reizi-
Mn deze rubriek wordt de komende weken aandacht besteed aan een
ld die voor toeristen interessant is.
'de Janeiro is in februari extra interessant vanwege het spectaculaire
naval. Een onstuimig feest waarbij elk jaar wel enkele doden onder de
•atselijke bevolking vallen, maar dat is in Brazilië een geaccepteerd ge-
'de Janeiro is natuurlijk meer dan carnaval. Toeristen kunnen niet om de
'van de Corcovado-berg heen, waar een dertig meter hoog Christusfiguur
tf de stad uitkijkt. Dit is tevens een fraai uitkijkpunt over de stad, na een
%klim. Een verplicht nummer is ook de 'Suikerbrood-berg' met zijn
flbanen. En verder begint vlak bij Rio het tropisch regenwoud, een van
mooiste maar tevens meest bedreigde natuurgebieden op aarde. En dan
ff nog het beroemde Copacabana-strand, waar volgens de kenners de
oiste vrouwen en mannen ter wereld rondlopen,
website die alle andere overbodig maakt is 'Rio voor beginners'. Een vro-
kleurige site, zoals je dat van het opgewekte Braziliaanse volk kan ver
inten. Maar bovfendien een zeer uitgebreide en snelle website, met heel
fl nuttige informatie. Of het nou gaat om cultuur, nachtleven of hotels,
Kis terug te vinden. Ook illustraties én fotomateriaal ontbreken niet.
website van Microsoft heeft dit keer heel veel te bieden omdat Rio de
tiro stad van de maand is. Flinke stukken achtergrondinformatie, met
"oio's, handig ter voorbereiding op de reis.
ff aanvullende gegevens is er een praktische webpagina van een Duitse
hebber op Tripod, met veel koppelingen naar gebieden met kaarten, in
flatie over openbaar vervoer en dergelijke.
^ma.com/rio/basics/home.htm
fcdia.msn.com/daily/fullcircle/rio/surround.hts
rtglied.tripod.de/RioTravel/index.html
De 'Stad Amsterdam', zoals hij straks bij het Scheepvaartmuseum komt te liggen.
Nieuwe trein
In Australië is op 27 december de Great South Pacific Ex
press beginnen te rijden. De trein die qua comfort en luxe kan
worden vergeleken met bijvoorbeeld de Oriënt-Express rijdt
vooralsnog twee keer per maand van Sydney via Brisbane naar
het in het uiterste noordwesten gelegen Cairns. Van juni tot
en met november wordt de frequentie opgevoerd tot vier en
zelfs vijf keer per maand. De trein biedt plaats aan maximaal
92 passagiers en heeft twee restaurantrijtuigen, een salonrij
tuig (met bar en piano) en een observatierijtuig met open bal
kon. Elke rit wordt onderbroken voor een excursie naar het
Great Barrier Reef en een trip door het tropische regenwoud
nabij Kuranda. Wie de hele reis wil meemaken moet rekening
houden met prijzen vanaf 4.380 gulden.
Informatie: Incento in Bussum, telefoon (0351.69.55.111.
Ardennen/Brussel
Het nieuwe, aan het Kennemerplein 3 te Haarlem gevestigde
Belgische Verkeersbureau voor de Ardennen en Brussel is
sinds 1 februari bereikbaar onder de telefoonnummers
(023).534.09.78 (voor brochures) en (0900).202.01.07
(voor gedetailleerde vragen). Dat laatste nummer kost 1 gul
den per minuut. Telefoongegevens van het vooralsnog op het
zelfde adres gevestigde bureau Toerisme Vlaanderen/Brussel
zijn nog niet bekend.
0>
Zwitserland
Bij Zwitserland Toerisme in Amsterdam verscheen onlangs
een aantal nieuwe vakantiebrochures. Daaronder uiteraard de
ruim 100 pagina's dikke zomercatalogus met daarin informa
tie over onder meer speciale arrangementen, verblijfsaccom-
modaties, excursies, wandel-/fietsmogelijkheden, VW-adres-
sen en een speciale bijlage met aanbiedingen van de Neder
landse touroperators. Wie helemaal actueel wil zijn, kan te
recht op de nieuwe website van het bureau (www.zwitserland-
.nl) met daarop onder meer live beelden vanuit de belangrijk
ste wintersportplaatsen.
Informatie: (0201.622.20.33.
Westfriese Flora
In Bovenkarspel wordt van 19 tot en met 28 februari de 66e
Westfriese Flora gehouden. Als thema heeft de tentoonstel
ling dit jaar Rusland. Hoofdmoot van de expositie vormt de
'Tuin van de Tsaar', een bloementuin, die is vormgegeven
naar het Peterhof, het vermaarde zomerpaleis van Tsaar Peter
de Grote. Ook wordt er een 'Jarmarka' (Jaarmarkt) gehouden
en is er veel Russisch getint amusement. Van Wasiely Wasin
worden iconen getoond.
Informatie: (02281.51.16.44.
IJs in beeld
In de bij de stad Groningen
gelegen Hortus van Haren
wordt van 27 maart tot en
met 6 juni voor het derde
achtereenvolgende jaar de
tentoonstelling 'IJs in
Beeld, bevroren kunst uit
China' ingericht. De expo
sitie die zowel in 1997 als
vorig jaar ruim 200.000
bezoekers trok, bestaat dit
keer uit zo'n vijftig 'ijsdie-
ren', die worden vervaar
digd door speciaal uit Chi
na overgevlogen beeldhou
wers. Het daarvoor beno
digde ijs komt uit Lapland.
Op 20 mei wordt in de Hor
tus overigens een nieuwe
attractie geopend (de Tui
nen van Ogham), die is ge
baseerd op de Keltische Een van de vijftig ijsdieren die
beschaving. straks in de Hortus van Haren
Informatie: (0501.537.00.53. zullen staan.
COLUMN
Nooit doen. Van dat zelf gestookte spul uit het buitenland mee
nemen. Gisteravond - verstopt achter de whiskey - nog tivee fles
sen Obstler gevonden. Beide tot aan de nok toe gevuld. Logisch.
Obstler namelijk, drink je alleen in Oostenrijk. In een stampvol
le kroeg die Almblick heet. OfWaldliaus.
Want alleen daar - in die merkwaardige mélange van lederho-
sen, jodelpetjes, holadijee-muziek en de stank van Glühwein -
smaakt het bocht dat Obstler heet. Thuis blijkt het troep te zijn.
Levertraan is lekkerder.
Dat weet je van tevoren. Sterker nog: je weet het al als je op de
laatste avond van de vakantie toch weer zo'n fles van-het-een-
of-ander in je vuile ondergoed rolt. Stom, stom. stom. Want
thuis in de kast staat onaangeroerd - ik heb het even nagekeken
- nog steeds een port (dat denk ik tenminste) uitAldeia Nova de
Sao Bento. En een Senfmiiller-Els uit Monschau. En zelfs een
Grand St.Bernard, een - voor wie dat nog niet wist - 'liqueur aux
plantes du massif du Grand St.Bernard et au miel desAlpes'.
Die landwijn uit Bagnols sur Cèze maakten we op een zomer
avond ooit open. Een moment waarover we nog lang hebben
nagepraat. Het goedje was zo zuur dat reeds bij de eerste slok
onze wangzakken spontaan naar binnenklapten. We hebben 'm
geleegd in de gootsteen, die fles. Terwijl we 'm in Frankrijk -
voor onze tent - nog zo verrukkelijk hadden gevonden.
Enfin, 'tls niet anders. Straks trap ik
2 er ongetwijfeld opnieuw in. Wat
denk je, zal deze thuis wèl smaken
j zal ik haar die m 'n bed deelt vragen.
q 'Ik denk het niet', antwoordt zij
Q waarschijnlijk, 'maar je kan nooit
g weten...'
z Nee, daar heeft ze gelijk in, bedenk
ik me. En ik koop die fles.
O Ik leer het nooit.
