NUON domineert fusie energiebedrijven Gerard Koelemij belooft beter busvervoer Economie Topbankiers zijn saai en meestal op leeftijd Overheid in gedrang Werken op hoog niveau erDAG 13 FEBRUARI 1999958 Volvo aast op moederbedrijf DAF Trucks stockholm anp Het Zweedse concern Volvo gaat proberen een Amerikaanse vrachtwagenfabrikant in te lij ven, nu een overneming van Scania voorlopig van de baan is. Kandidaten daarvoor zijn Paccar, het moederconcern van DAF Trucks, en Navistar. De Zweedse krant Dagens Industri meldde gisteren dat Volvo mo gelijk al volgende week bespre kingen begint. Volvo sloot eind vorige maand een akkoord voor de verkoop van zijn divisie perso nenwagens aan Ford voor 12,3 miljard gulden. Het concern heeft er geen geheim van ge maakt het geld te willen gebrui ken om zich via overnemingen op te werken tot de grootste fa brikant van vrachtwagens en bussen ter wereld. Volvo verwierf vorige maand een belang van 13 procent in het Zweedse Scania en liet toen weten volledig eigenaar te wil len worden. Maar Scania's grootaandeelhouder Investor wil voorlopig niet meewerken. De investeringsmaatschappij vindt Scania sterk genoeg om nog jaren zelfstandig te blijven. Voor de vakbond De Unie waren de speculaties over de plannen van Volvo eerder deze week aanleiding aan te kloppen bij DAF-topman Baan, die bin nenkort vertrekt. Deze heeft verklaard dat er geen overleg is tussen Paccar en Volvo. Volvo is groter dan Paccar en Navistar. De omzet met vracht wagens en bussen kwam vorig jaar uit op 19,3 miljard. Het concern produceerde 83.280 vrachtwagens en 10.200 bus sen. Paccar behaalde vorig jaar een omzet van 14,8 miljard en verkocht 93.800 vrachtwagens. DAF Trucks had daarin een aandeel van ongeveer 30 pro cent. Het bedrijf produceerde 25.465 wagens en had een om zet van 4,5 miljard. Navistar, dat ook motoren maakt, heeft een jaaromzet van 15,6 miljard. andelaar drijft kobaltprijs omhoog jjENi Het Britse handelshuis MRG Cobalt Sales heeft zoveel alt opgekocht dat de prijs van het metaal sinds het begin dit jaar door krapte bijna is verdrievoudigd. MRG heeft naar atting dertig procent van de wereldvoorraad in bezit, meldt r- financial Times gisteren. Volgens de Britse zakenkrant is II G midden vorig jaar begonnen met agresssieve aankopen n de prijs scherp daalde. Het tien jaar geleden opgerichte i idelshuis heeft marketingovereenkomsten gesloten met de jtsmijnbouwbedrijven in Congo en Zambia, twee van de otste producerende landen. De prijs van kobalt is de afgelo- i weken omhoog geschoten van 7 dollar per pound tot 18 lar. Begin vorig jaar werd 26 dollar betaald en twee jaar eer- 34 dollar. Kobalt wordt toegepast in onder meer superlege- >en voor turbines, in batterijen en banden, en voor blauw- jnng van glas. iljoeneneis bedrogen beleggers ciem-volendam Een groep van 34 gedupeerde beleggers jftëen rechtszaak aangespannen tegen de in Volendam ge- ógde vermogensbeheerder Safe Haven, de Generale Bank en ieffectenbemiddelaar. De beleggers, die hun belangen heb- igebundeld in de stichting Volendam, eisen de in totaal 16,2 joen gulden terug die zij hebben verloren. Brein achter Safe ven is een Volendammer die vermogens voor particulieren heerde zonder daartoe over de benodigde vergunning te be lleken. Ook de effectenbemiddelaar werkte illegaal. De reke- gvan Safe Haven liep bij de Generale Bank in Volendam. i dupeerde beleggers verwijten de bank niet te hebben ge- arschuwd dat de man zonder vergunning optrad. Een ordvoerder van Generale Bank wilde gisteren niet inhoude- reageren, omdat de zaak nog bij de rechtbank in behande- ;is. 1 idA wil klachtrecht werknemers jTfRDAMDe PvdA werkt aan een wettelijk klachtrecht voor evreden werknemers. Die wet moet het mogelijk maken rkgevers te verplichten tot een gemotiveerde reactie bij chten van werknemers. Met deze wet wil Kamerlid Bussema- pesterijen, seksuele intimidatie en gedwongen overplaatsing ipakken. Bussemaker denkt niet dat de wet een einde maakt i dergelijke zaken, maar meent dat die wel de positie van de rknemer versterkt. ,,lk denk dat ons voorstel een goede kans s islagen heeft", aldusi Bussemaker. Een aantal jaar geleden ceerde toenmalig minister van sociale zaken De Vries een nvoor het wettelijke regelen van het klachtrecht. Bussema- „Destijds kwam het wetsontwerp vier stemmen tekort." uitse spoorwegen: 60.000 banen weg burg De spoorwegen in Duitsland willen in de periode tot d2003 60.000 van de 193.000 banen schrappen. Alleen al dit rzullen er 18.000 arbeidsplaatsen verdwijnen, zo schijft het itse weekblad Der Spiegel. Het blad citeert uit interne docu- nten van Deutsche Bahn. Topman Johannes Ludewig zou irin spreken van een noodzakelijke aanpassing van het per- leel. Alleen al bij DB Netz, de divisie railbeheer, gaat er een rep door ruim 30.000 van de 71.000 banen, voornamelijk via uurlijk verloop en vervroegde pensionering. TA dreigt met dwangsommen ehoud van telefoonnummer bij erstap naar andere aanbieder' oezichthouder op de tele- markt OPTA gaat dwang- men uitdelen als de telefo- anbieders niet per 1 april merportabiliteit aanbie- a Dat betekent dat bellers telefoonnummer kunnen Duden als zij een abonne- it nemen bij een andere neder. - ilgens de Telecommunica- et had deze dienst al per 1 ari aangeboden moeten Jen. Problemen met 'een menlijk administratiesys- en geruzie over de manier opzeggen van abonnemen- zorgden voor vertraging, s een telecombedrijf op 1 Ide dienst niet kan aanbie- krijgt het een dwangsom 10.000 gulden per dag op gelegd, met een maximum van 250.000 gulden. De OPTA heeft de bedrijven daarvan in een brief op de hoogte gesteld. Mensen die noodgedwongen na 1 januari van dit jaar hun abonnement hebben verlengd, mogen alsnog overstappen naar een nieuwe aanbieder met behoud van het nummer. Daar mee voldoet de OPTA aan de wens van de Consumenten bond. Nummerportabiliteit is be doeld om de concurrentie tus sen telecombedrijven aan te wakkeren. Bellers stappen mak kelijker over naar een andere aanbieder als het gedoe van een gewijzigd telefoonnummer hen bespaard blijft. KPN en Libertel lieten een een reactie weten dat hun abonnees vanaf 1 april bij vertrek hun eigen vertrouwde nummer mogen meenemen. ENW krijgt voorlopig 29 procent van de aandelen, EWR 10 procent In de energiereus NUON/ENW, die ontstaat uit de fusie van vier re gionale distributiebedrijven voor gas, stroom en water, wordt NU ON veruit de grootste. Het energiebedrijf voor Gelderland, Flevo land en Friesland, krijgt 51 procent van de aandelen. ENW, actief in Noord-Holland moet het doen met 29 procent en het 'Leidse' EWR krijgt tien procent. Evenveel als de vierde partner Gamog. haarlem-leiden anp-bram van leeuwen De directies hebben gisteren de fusie overeenkomst getekend en de voorlo pige eigendomsverhoudingen vastge steld. ENW en EWR benadrukken dat het een fusie is en geen overname door NUON. ,,De verhoudingen zijn gebaseerd op rationele gegevens", meent de ENW-zegsman. „We willen zo snel mogelijk toegroeien naar één bedrijf. Hoe de eigendommen zijn ver deeld, speelt dan geen rol meer", ver zekert de EWR-voorlichter. De werkelijke dominantie van de NUON zal nog groter worden dan nu in de - voorlopige - verhoudingen naar voren komt. Twee kroonjuwelen van de NUON zijn namelijk nog niet mee geteld. Het Gelderse bedrijf heeft on langs Telekabel verkocht voor 550 mil joen gulden en zal nog dit halfjaar het vijftig-procentsbelang in stroompro- ducent EPON van de hand doen. Dat zal miljarden opleveren; de boekwinst is nog niet bekend. Als binnenkort de definitieve ver houdingen worden vastgesteld, groeit het belang van de NUON flink. „Ik denk tot iets onder de zestig procent", schat een woordvoerster van het Gel derse nutsbedrijf. „We willen een goe de balans, waarbij ieder zich wel kan voelen. Anders ga je in de richting van een overname denken", verklaart de NUON-voorlichtster. EWR ziet nieuwe mogelijkheden voor het personeel dat nu al kan bo gen op ervaring in zowel gas-, stroom-, warmte- en watervoorziening. ENW ontkent dat al vaststaat dat de NUON nog veel meer in de melk te brokkelen krijgt. „We kunnen absoluut nog niet zeggen welk percentage het gaat wor den. Het EPON-belang is nog niet ver kocht, de boekwinst is onbekend. De invloed op de getallen is nog niet be paald." Wel bepaald is dat NUON-directeur T. Swelheim de hoogste baas wordt van de energiereus, die per 1 april een feit moet zijn. De de raad van bestuur zal verder bestaan uit de directeuren van de andere drie partners P. Wilson, J. Feitsma en H. Brinkers. Begin april hoopt men ook een akkoord te hebben bereikt met vakbonden en onderne mingsraden over een sociaal plan voor het personeel. Nog dit jaar zullen stapsgewijs diverse bedrijfsonderdelen worden geïntegreerd. Het gesteggel over de eigendomsver houdingen is voorlopig nog niet be langrijk. De huidige eigenaren - pro vincies en gemeenten - mogen van de wet hun aandelen pas na het jaar 2002 verkopen. De energiebedrijven gaan fuseren tot een bedrijf met een omzet van acht miljard om te kunnen opbok sen tegen de oprukkende concurren tie. De weg naar de top voor ban kiers is niet gemakkelijk. Saai heid, een hoge leeftijd en wei nig politieke ervaring zijn ei genschappen die vereist zijn om het ver te schoppen. Dat blijkt uit de 'Who's who'-gids van de centralebanken-wereld, die gisteren is gepubliceerd. De toppers voldoen bijna helemaal aan het geschetste profiel. De Europeaan Wim Duisenberg, de Amerikaan Alan Greenspan en de Japanner Masaru Hayami zijn gemiddeld zeventig jaar. Hobby's kunnen ze niet noe men. Daar hebben de topban kiers het gewoon te druk voor. Van de 122 ondervraagden kon nog geen tien procent een acti viteit opnoemen die hen bezig houdt behalve bankieren. Politieke ervaring hebben Hayami en Greenspan niet, in tegenstelling tot Duisenberg. Hij was in de jaren zeventig als sociaal-democraat minister van financiën in het kabinet-Den Uyl. Dat politieke avontuur is daarna door een lange ban kierscarrière alweer bijna verge ten. Grote uitzondering in de we reld van centrale bankiers is de man die op de Salomonseilan den het monetaire beleid uit stippelt: Rick Houenipwela. Hij is slechts veertig jaar oud en ook de man die de lijnen uitzet bij het nationale voetbalelftal van de eilandengroep in de Stil le Oceaan. Overigens is het geen wonder dat de centrale bankiers echte 'workaholics' zijn. Bijna een kwart heeft geen economische graad behaald. Er valt dus ge noeg te studeren bij de centrale banken. ECONOMIEWUZER Het nieuws van de laatste paar weken heeft een flinke deuk in de reputatie van de overheid bezorgd. De politieke vraag is hoe groot de schade zal uitval len voor Paars II. Belangrijker is de vraag hoe zoveel zo fout heeft kunnen gaan. Is het een toevalligheid of de aanduiding van een serieus probleem? Ik vrees dat het laatste het geval is. Het begon met de onduidelijk heid over cijfers over Schiphol. De indruk werd gewekt dat het kabinet de cijfers naar zijn hand zette om het functioneren van een grote en drukke lucht haven hoe dan ook veilig te stellen. Goed, daar hakte Mel- kert van de PvdA flink op in en de autoriteiten stemden in met verder onderzoek. Vervolgens kwamen dankzij een moedige Nederlandse ambte naar duistere prak tijken in en rond de Europese Commis sie aan het daglicht. Je zou kunnen zeg gen dat die wereld van Brussel ver van Paars afstaat, maar het is belangrijk te beseffen dat Paars grote verantwoorde lijkheid draagt voor het Europese expe riment. Dus als het daar fout gaat heeft Paars er mee te maken. Vervolgens bleek dat ook de rapporten waarmee de minis ters zwaaiden om hun besluit voor de Betuwelijn te bekrach tigen, alleen de meest positieve prognoses over de ontwikkeling van het vrachtverkeer bevatten. Andere rapporten gaven een veel somberder beeld maar die kwamen niet boven tafel. Een aantal weken later deed weer een ambtenaar veel stof op waaien met de bekentenis dat zijn instituut, het RIVM, onbe trouwbare cijfers produceert over het milieu. Maar dat schandaal is inmid dels weer naar de achtergrond verdrongen door openbaringen over het achterbakse optreden van het overheidsapparaat na de Bijlmerramp. Dat ambtena ren op eigen houtje beslissen het publiek voor de gek te hou den, kan natuurlijk niet. Of moeten we dat niet hen maar de verantwoordelijke politici aanrekenen? Wat schort er aan onze overheid die in zo'n korte tijd zo veel steken laat vallen? Ik vrees dat we de schaduwzij de van het zo volprezen polder model beleven. Dit model ope reert volgens het principe van consensus en dat betekent dat wij hier in Nederland steevast om de tafel kruipen wanneer het er maar eventjes om spant en het liefst alleen opbreken als iedereen zich in de besluiten heeft weten te vinden. Het blijkt dat serieuze debatten in dit mo del moeilijk aan te zwengelen zijn. Fundamentele onenigheid wordt vermeden als de pest, want dat praat zo moeilijk en staat redelijke oplossingen in de weg. Oppositie tegen de eu ro, bijvoorbeeld, werd onder drukt met het argumenten als 'die discussie is niet opportuun' of 'daar hebben we het nu niet over'. Serieuze kritiek was een taboe. In deze sfeer van dwingende re delijkheid krijgen technocraten en deskundigen het gauw voor het zeggen. Als een groep een hekel heeft aan politieke en ideologische discussies dan zijn zij het wel. Zij willen niet lastig gevallen worden met meningen van ongeinformeerde en on deskundige burgers en opere ren het liefst achter de grote ruggen van politici. Zij weten alles im mers beter dan wie ook. Ze heten niets voor niets deskun dig te zijn. Dus als de cijfers niet hele maal kloppen, dan is het verleidelijk ze aan te passen om het beeld voor de beslissers duidelijk te houden. Plannen voorkoken zodat er maar één goede op tie uitrolt is een an dere geliefde strate gie van technocra ten (denk maar aan de euro - het was de euro of rampspoed). Maak de argu mentatie vervolgens zo com plex dat niemand er verder wat van begrijpt en de arme politici kunnen niet veel beter doen dan de ambtelijke aanbevelin gen te volgen. (Zo gaat dat mo menteel in Brussel). Op deze manier onttrekt een belangrijk deel van de besluit vorming zich aan het zicht van u en mij, de burgers. Dit zal al leen maar erger worden met de privatisering van publieke acti viteiten zoals het openbaar ver voer, de post, de telefonie, de energievoorziening, arbeidsbe middelingen en zorg. Private instellingen zijn immers alleen verantwoording verschuldigd aan hun aandeelhouders. Voor de technocraten onder ons is dat prettig want zij kunnen on gestoord hun werk gaan. Voor een democratische controle is deze ontwikkeling funest. Het is dus goed dat het parle ment met een enquêtecommis sie het overheidsoptreden na de Bijlmerramp op tafel krijgt. Het is goed dat het parlement een dezer dagen het correctief referendum zal goedkeuren. Leidt de reeks schandalen tot het einde van het kleurloze Paarse kabinet, dan zou dat ook wel eens goed kunnen zijn voor deze samenleving. Want een pragmatische en technocrati sche aanpak mag op korte ter mijn effectief zijn, ze is uitein delijk dodelijk voor wezenlijke discussies. Arjo Klamer hoogleraar economie Erasmus Universiteit manilla Als twee luchtacrobaten zijn twee Filipijnse arbeiders in de hoofdstad Manilla op grote hoogte bezig met het aanbrengen van hoogspanningsleidingen in een kabelmast. Het staatsbedrijf National Po wer Corporation is druk bezig om de energievoorziening in het land fors uit te breiden. De sterk toegeno men vraag naar stroom maakt uitbreiding van het elektriciteitsnet noodzakelijk. foto epa romeo gascad NZH-bus stil en superzuinig Een proef met een superzuinige en stille stadsbus van de Haarlemse streekvervoerder NZH is positief verlopen. Het voertuig, dat is uitge rust met een speciaal vliegwiel, wordt over twee weken officieel ge presenteerd in Den Haag. Volgens de Nederlandse onderneming voor energie en milieu (Novem) is bij de proef gebleken dat een energiebe sparing van dertig procent kan wor den bereikt. De uitstoot aan vervui lende stoffen kon zelfs met negentig procent worden beperkt. De bus is volgens Novem ook ongekend stil. Het geluidsniveau is vergelijkbaar met dat van een personenauto. Het zogenoemde Emafer-vlieg- wiel is ontwikkeld door het Cen trum voor Constructie en Mechat- ronica. Het vliegwiel slaat energie op die is opgewekt met behulp van een schone LPG-motor. De opge slagen energie, die anders verloren gaat bij het remmen, kan naar be hoefte worden geleverd aan de elec- trische aandrijving van de wielen. Volgens Novem kan het verder ont wikkelen van het systeem tot nog betere resultaten leiden. Vooral in de NZH-nachtbussen doen zich geregeld problemen voor. De chauffeurs zijn het beu, zo heeft de ondernemingsraad aan Koelemij laten weten. Er moeten verbeteringen ko men, anders gooit het personeel het bijltje erbij neer, zo luidde de bood schap. „Men vindt dat het uit de hand loopt, met agressie en de vervuiling van de bussen." Alleen het inschakelen van veiligheids personeel biedt volgens Koelemij geen oplossing. Hij wil snel maatregelen ne men. Overleggen met de horeca of er afspraken kunnen worden gemaakt over een betere begeleiding van het publiek naar de bussen. Ook over weegt hij de plaatsing van videocame ra's, zoals het GVB reeds heeft gedaan in een aantal Amsterdamse stadsbus sen. Maar als het probleem niet be heersbaar kan worden gemaakt, dan stopt de NZH volgens Koelemij met het nachtbusvervoer. Nieuwe NZH-directeur begint met meer personeel en beter materieel bus die niet komt opdagen, is wat lieuwe NZH-directeur Gerard Koe- ij betreft voortaan taboe. Met extra oneel en nieuwe bussen wil hij rkomen dat de Haarlemse streek- flerder blijft kampen met uitval- le diensten en ontevreden chauf- s, zoals de afgelopen maanden, i ritten uitvallen door gebrek aan •oneel, dan is dat een verloedering het openbaar vervoer. Op tijd rij en betrouwbaar zijn, daar moeten aanwerken." 19-jarige Rotterdammer wacht een te klus. Het NZH-personeel uitte fgelopen tijd publiekelijk zijn on- oegen over de leiding van hqt be- - IDe 'hoge heren' bij de overkoe- ande onderneming Verenigd - ekvervoer Nederland (VSN-1) zou- onbereikbaar en besluitloos zijn. »erd zelfs gedreigd met acties om "regelen af te dwingen, zoals het bekken van nieuwe chauffeurs en aanschaf van extra bussen. De NZH ek, zo luidde de klacht. he gespannen sfeer kwam Koele- vorige maand als nieuwe regiodi- 'eur met ruime bevoegdheden naar hoofdkantoor in Haarlem. Bij VSN middels bijna de gehele leiding 'angen en zijn veel kantoorfuncties chrapt. Het begin van een nieuw •fdstuk, ook voor de NZH. Koelemij her zin in. Na een carrière van 20 'bij het VSN-concern stroopt hij 'mouwen op om de dreigende nvaartse spiraal van de NZH te ke- s'e prioriteit van Koelemij: het ver- Wen van het busvervoer. „We moe- lwerken aan de kwaliteit op straat. - 'wege de onzekerheid over de toe tst zijn we te terughoudend ge- est met het investeren in nieuw ma- leel. De gemiddelde leeftijd van het impark is omhoog gegaan." Hij 'zich de boze gevoelens van de chauffeurs goed te kunnen voor in. „Er zijn bussen waar altijd iets e'S- Die moeten we dan maar ver- De nieuwe NZH-directeur G. Koelemij wil het busven/oer snel verbeteren. „Op tijd rijden en betrouwbaar zijn, daar moeten we aan werken.foto united photos de boer ron pichel kopen en vervangen. Misschien niet door een nieuwe, maar goede tweede hands." Ook gaat hij bekijken of meer nieuwe bussen kunnen worden aangeschaft dan de zestig die al voor dit jaar op de lijst stonden. Het chauffeurstekort is volgens Koelemij onder meer het ge volg van het grote aantal oudere werk nemers dat in de vut gaat. Maar ook het hoge ziekteverzuim speelt een rol, zo zegt hij. „We zijn bezig met het werven van nieuwe chauffeurs. Maar de arbeidsmarkt is krap." Het zijn roerige dagen voor het open baar vervoer. De tijd dat de rijksover heid alle tekorten aanvulde, is voorbij. Regionale overheden zijn tegenwoor dig opdrachtgever voor de NZH, dat dagelijks ruim 250.000 reizigers ver voert. Koelemij belooft om voortaan beter te luisteren naar de wensen van de plaatselijke overheden. „Door de sores van alledag hebben we onvol doende aandacht besteed aan de op drachtgevers." De NZH zal naar alle waarschijnlijk heid over enkele jaren met andere be drijven - concurrenten dus - moeten meedingen naar vervoerscontracten. „We zijn geen monopolist meer. Er zijn meer kapers op de kust, ook uit het buitenland. We zullen ook wel eens een aanbesteding verliezen. Maar die spanning is voor mij ook de kick." Zo staat het allesbehalve vast dat de NZH straks de nieuwe openbaar ver- voersverbinding Zuidtangent mag ex ploiteren. De NZH wil graag met mo derne, gelede bussen van 24 meter lengte gaan rijden over de nieuwe bus baan tussen IJmuiden, Haarlem, Hoofddorp en Schiphol, maar er zijn meer gegadigden. Zo wil de Haagse vervoersmaatschappij HTM de baan meteen uitvoeren als railverbinding. Koelemij is sceptisch; hij vindt dat er eerst met bussen moet worden gere den. „Een railverbinding vergt een hoop extra geld en tijd. Daar moeten we niet op gaan zitten wachten. Je moet de vrije infrastructuur zo snel mogelijk benutten. De belangrijkste factoren zijn de reissnelheid en be trouwbaarheid. En dat zit ook met bussen op de Zuidtangent wel goed." De NZH is een 'normale onderne ming', zo beklemtoont Koelemij. Winst maken is volgens hem geen doel op zich, maar nodig is het wel. „Dat geld investeren we opnieuw in het be drijf. Een verliesgevende onderneming heeft niet veel continuïteit." De regio directeur streeft naar een NZH die 'op maat gesneden vervoer biedt waar de klanten tevreden over zijn'. Het moet dan niet altijd gaan om grote bussen, maar ook om kleinere voertuigen en bij voorbeeld lijntaxi's. „We moeten zoeken naar innovatieve oplossingen." Een fors probleem is de toenemende agressie in het openbaar vervoer.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1999 | | pagina 11