Romantiek van het tuinhek
Luchtzuiveraar tulp
Rijp en Groen
VRIJDAG 12 FEBRUARI 1999
Tulpen en klompen, dat is het
eerste waar buitenlanders aan
denken als je het over Neder
land hebt. Soms komt er nog de
kaas bij, maar dan houdt het
op. Dat die klompen verleden
tijd zijn doet niets ter zake en
over de kaas zullen we het maar
niet hebben, maar de tulpen
spelen nog steeds een belang
rijke rol in ons land. denk maar
eens aan de vele bezoekers van
onze bollenvelden. Maar toen
ik eens in Praag was vertelden
ze daar dat de eerst tulpen niet
in Nederland, doch in Praag
bloeiden. Dat komt omdat
Ghislain de Busbecq, ambassa
deur, tevens groot geleerde, tij
dens zijn verblijf in Turkije ver
baasd was over de rijke bloei
van tulpen en hyacinten. Dus
stuurde hij een aantal tulpen
bollen naar keizer Ferdinand
van Habsburg en die liet ze in
de keizerlijke tuinen van Praag
tot bloei komen. Ze kregen de
naam die de Turken aan hun
tulband geven: tulban, het werd
uiteindelijk tulp en in het Latijn
Tulipa. Dat gebeurde halverwe
ge de zestiende eeuw en het
zou tot begin van de zeventien
de eeuw duren eer de Neder
landse kwekers en vooral de
handel zich meester maakte
van de tulp.
We zien dan de tulpenhandel
ontstaan waarbij fortuinen wer
den geboden voor nieuwe soor
ten. Vooral rond Haarlem tierde
de tulpenhandel welig en er
waren van rijkswege plannen
om maatregelen te nemen toen
deze windhandel in 1637 plotse
ling ten einde liep. De aller
duurste tulp was toen verhan
deld voor 2500 gulden. Het
woord tulpenhandel is in zijn
negatieve betekenis gebleven
en ook de teelt van tulpen
speelt nog steeds een grote rol
in ons land. Tulpen nemen het
grootste areaal van de bollen-
lllustratie Han van der Ven
GREET BUCHNER
geeft antwoord op
al uw tuin vragen
Brieven naar:
POSTBUS 507
3002 PA HAARLEM
velden in beslag. De bollen en
ook wel de bloemen zijn be
langrijke exportartikelen. Maar
wij houden ook van tulpen en
in veel woonkamers zal men de
komende weken vazen met
kleurige tulpen en bakjes met in
bloei getrokken lage soorten
kunnen bewonderen. Wat deze
laatsten aangaat: wellicht is het
aardig te weten dat tulpen in
bloei met bol blad en al tot de
vijftig beste luchtzuiveraars in
de kamer worden gerekend.
Willen we van de tulp als snij
bloem zo lang mogelijk genie
ten, en dat moet eigenlijk wel
als we weten met hoeveel werk,
zorg en helaas ook gifstoffen de
teelt gepaard gaat, dan zullen
we bepaalde maatregelen moe
ten nemen om de bloemen zo
lang mogelijk in leven te hou
den. Om te beginnen snijden
we het onderste witte deel van
de stengel af met een vlijm
scherp brandschoon mes. Ook
het blad dat eventueel in de
vaas terechtkomt wordt verwij
derd om rotting ervan en dus
verstopte vaatbundels te voor
komen. Over snijbloemenvoed-
sel is men het niet eens. Kant
en klaar is altijd goed, volgens
velen voldoet ook een schepje
suiker en een halve aspirine.
Ook over de vraag of het ver
standig is om met een speldje
een gaatje te prikken in de steel
vlak onder de bloem is discus
sie. De theorie hierover is dat
een eventueel luchtbelletje dat
de toevoer van water zou kun
nen belemmeren zo weg kan.
Eensgezind zijn bloemenlief
hebbers het over het feit dat
narcissen pas bij de tulpen in
de vaas mogen als ze minstens
24 uur in water hebben gestaan
en hun slijmerige afscheiding
kwijt zijn. Ook over het mijden
van een plaats naast rijpend
fruit, waar gassen vrij komen
die verwelken bespoedigen is
geen discussie mogelijk. Even
min over tocht en een te warme
plaats.
u
Cryptogram
HORIZONTAAL:
1. Die vogel heeft last van z'n ogen (6); 7, Kleurstof waar een
kip achter kan komen (5); 8. Meer voedsel is er niet voor een
omnivoor (5); 9. Vlot lopend vervoermiddel (5); 10. Breng die
hoop in veiligheid! (4); 11. Gemaakt van luiers voor de bruid
(6); 12. Element van vlees en vis (6).
VERTICAAL:
2. Vogel aan de tap f5); 3. Obstakel voor een uitbreker (6); 4.
Paardachtig? (6); 5. Filmopname van een injectie (4); 6.
Zonder pauze bezorgd (8); 10. Op de pot of op een neus (4);
11. Hij deelt met z'n naamgenoot (3).
Oplossing van donderdag:
Horizontaal: 1. Windsor; 7. of; 8. wip; 10. be; 11. demon; 13.
wei; 15. opa; 17. vlonder; 18. wal; 19. som; 21. eerst; 25. nu;
26. lei; 27. as; 30. wasstel.
Verticaal: 2. Io; 3. daim; 4. os; 5. touw; 6. Hera; 8. we; 9. Po;
11. dille; 12. noest; 14. eva; 16. pro; 18. wand; 20. mess; 22.
el; 23. reus; 24. si; 28. ja; 29. re.
HEINZ
R I
Encyclopedie tuinplanten
TOMPOES
Heer Bommel en de Killers
Nog enkele weken en dan barst
het tuinseizoen los. De stroom
van tuinboeken, die liefhebbers
moeten inspireren, is al op
gang gekomen. Een opvallend
exemplaar is de herziene Her
wig Tuinplanten-encyclopedie
van Rob Herwig. In 1937 begon
pa Herwig met het standaard
werk en de voorlaatste editie;
geschreven door zoon Rob, ver
scheen ruim tien jaar geleden.
In de recent uitgebrachte en
ruim driehonderd pagina's dik
ke encyclopedie trekt de schrij
ver van leer tegen de vele tuin-
tijdschriften die weinig prakti
sche informatie bieden en
vooral idyllische plaatjes voor
schotelen. Daarnaast meent de
tuinspecialist dat deze magazi-
Muurtje lijmen
nes lezers verleiden omh
vol te stoppen met foeileS
terracotta potten en sma
ren plantenrekken, waan
een 'nieuwe truttigheid'!
opgeroepen. Dergelijken
ringen komen daarom in
boek niet voor. Wel beva
een uitgebreid alfabetisd
zicht van Belgische en Ni
landse planten en er wor
tips gegeven over bijvoor
de tuininrichting. In dea
hoofdstukken staan echü
al wat foto's van droomtu
die eveneens voor menig
onbereikbaar zijn. Henvi
Tuinplanten-enclopedie,
F 99.90, ISBN 90 215 3;"*
geverij: Groen Boekerij j
Professor Sickbock was zijn ongesteldheid al spoedig
weer te boven. Hij trad wankelend op een raam toe en
opende het venster. „Ei, ei", zuchtte hij, diep ademend.
„Dat nieuwe gas is waarlijk niet zonder gevaar. Ik verloor
bijna het bewustzijn!" „Ja, het is gevaarlijk", zei Tom
Poes. „Vóór je het weet ben je een paar uren van je leven
kwijt. Nu, ik ga maar weer eens. Dag, professor. Bedankt
voor uw chocola. De geleerde mompelde verstrooid
een groet. Hij gaf zich geheel over aan het opsnuiven van
de buitenlucht en keek peinzend naar het jagende
zwerk. „Kijk, kijk", sprak hij tot zichzelf. „De natuur be
gint in wind en hagel haar winterslaap reeds. Waar blijft
de tijd?" Na deze woorden sloot hij het venster en trok
zich terug om opnieuw hoeveelheden zero te gaan ver
zamelen. Een werkzaam geleerde kan nu eenmaal niet
veel tijd geven aan natuurbeschouwing en overpeinzing.
Tom Poes was intussen verder gegaan. Hij liet de heu
vels achter zich, stak een stuk grasland over en passeer
de ten slotte een oude, knoestige eik. Tot zijn verrassing
stak Kwetal bij zijn nadering het hoofd naar buiten. „Ik
ben vannacht naar het Zuiden gegaan", verklaarde het
mannetje desgevraagd. „In een streek waar de schaduw
hangt, durf ik niet te blijven. Maar het is hier niet veel
beter. Weet je ook waar Bommel is?" „In de stad, denk
ik", zei Tom Poes. „O", hernam de ander. „In de stad.
Midden in het gevaar natuurlijk. Ach, we moeten maar
op hem vertrouwen, hè? Hij is de enige die de killers kan
tegenhouden met zijn geweldig denkraam."
Een volledig gelijmde constructie van beton- en metselstenen.
Doe-het-zelvers gaan lastige
klussen niet meer zo snel uit de
weg, maar metselen blijft voor
menigeen een brug te ver. Geen
nood, want de laatste tijd ver
schijnen er nieuwe materialen
om steenconstructies op te
trekken. Bak- en betonstenen
laten zich ook lijmen. Het pro
duct Steenvast is een koker met
kleverige pasta, die met een
spuitpistool in dunne lagen
over de steen moet worden ver
spreid. De uithard'ngstijd is af
rolt
hankelijk van het weer. 1
lijm zijn onder meer stel
muurtjes, bloembakken
tuinbanken tot maximaa
tig centimeter hoog te b<
Er ontstaan, anders dan
metselen, geen voegen. 1
ker Steenvast kost om en
de twintig gulden en dat
doende om ongeveer an
ve vierkante meter stene
verlijmen. Info: Firma Hj
doorn, Oud-Loosdrecht.
5823398.
versierd met goudgekleurde granaatappels en decoratieve punten blijven
foto gpd
wordt gebroken. Hierdoor ont
staan er allerlei luwe plekjes in
de tuin en daarvan profiteren
onder meer planten en vlin
ders. Een massieve wand buigt
de wind weliswaar af, maar een
aantal meters verder valt hij
weer krachtig op het erf neer.
Opvallend is dat de kleur don
kergroen eens bijzonder ken
merkend was voor ijzeren sier-
smeedhekken, terwijl deze
exemplaren tegenwoordig in al
le kleuren van de regenboog
gretig aftrek vinden. „Wij leve
ren ze in tweehonderd tinten",
zegt de directeur van Fancy Fe
nces, fabrikant van siersmeed-
hekken te Bedlum. „Ik heb zelfs
een keer een roze exemplaar
verkocht. Belangrijk is echter
dat de kleur van een siersmeed-
model zeer bepalend is voor de
complete uitstraling: een huis
met blauwe kozijnen en een
blauw hekwérk: dat biedt sa
men een fraaie aanblik." Ook
ijzeren sierhekken doemen, net
als kastanjehouten omheinin
gen, steeds vaker op in stads
wijken. „In vroeger tijden kwa
men ze alleen voor in landelijke
gebieden en bij statige heren
huizen in oude stadswijken,
maar de laatste tijd wonen veel
van mijn klanten ook in nieuw
bouwwoningen. Het heeft wel
licht te maken met een nostal
gische verlangen naar het verle
den."
Een bijzonder voordelige en
ouderwetse afscheiding is de
houtwal. Voor de uitvinding
van prikkeldraad werden hout
wallen vooral door boeren aan
gelegd, zodat het vee niet kon
weglopen. De aanleg en het on
derhoud vormen een flinke
klus, want een houtwal bestaat
uit een dertig centimeter tot
een meter hoge aarden wal,
waarop bomen en moeilijk
doordringbare struiken geplant
moeten worden. Een houtwal is
helemaal compleet als aan bei
de zijden een greppel is gegra
ven, maar dat is niet noodzake
lijk. Liefhebbers moeten wel
een omvangrijke tuin hebben,
omdat een degelijke houtwal
minimaal twee tot vijf meter
breed is. Deze ruimte is vereist
om er een aantal bomen en
doornige struiken in te laten
groeien zoals de braam, mei
doom, sleedoorn en honds
roos. Het onderhoud van een
houtwal is een geregeld terug
kerend karwei: de bomen en
struiken moeten jaarlijks wor
den gesnoeid.
Afrasteringen van wilgentenen
zijn ook duurzaam en milieu
vriendelijk. De takken zijn af
komstig van de katjeswilg. Ze
worden geoogst in november
en zijn tot maart, april te ver
werken. De techniek vereist
enige ervaring. Wie het wil laten
doen moet rekenen op 80 tot
120 gulden per vierkante meter.
Bij de stichting Wilg en Mand
(0229 263568) kan advies wor
den ingewonnen.
Invloed huisdA
Engels onderzoek toont as
mensen met een hond mé
van stress hebben.
Engels onderzoek toon;
mensen met een hond,[
ander huisdier minderh
klachten hebben, mindf
van kleine lichamelijke^
ken en psychisch beter
vel zitten. Huisdierbezir
hebben vooral opvallemi
der last van stress. Ditt;
een studie van onderzot
aan de universiteit vanb
se Warwick. „Het is beke
mensen eerder geneigd;
praatje te beginnen met
mand als ze hun hondu
dan wanneer ze alleenz
is altijd gedacht dat dito
leidt tot een grotere vrie
kring die gunstig is voor
welbevinden", zegt Glyi
Om dit idee te testen we
hondenbezitters, 44 katti
hebbers en 43 mensen a
huisdieren ondervraagd
uit bleek dat elk persooo
netwerk heeft van social
ties, gemiddeld van veen
recte familieleden, huisjj
ten, vrienden en kenniss
werd geen verschil gevo
tussen mensen met enz
dieren in huis. Vervolger
gevraagd naar vriendsch
die verband hielden met
houden van een huisdiet
tig procent van de hondi
zeiden makkelijker vrient
maken dank zij hun hou
Doorvragen leerde dat hi
zeer oppervlakkige vrient
schappen ging; men ken
kaar vaak niet eens bij na
Kattenbezitters legden gt
verband tussen hun kate
nieuwe vrienden. „Mens
zonder huisdieren leggei
le contacten via hobby'si
dere vrijetijdsbestedinge
dus Collis. Opvallende vï
len zijn er echter wel ini
melijke klachten en socia
zijn tussen de deelnemei
stress het laagste bij katti
zitters, gevolgd door met
met honden. Personen s
huisdier zijn het meest gt
voor stress. „Dit voordeti
de gezondheid dat wordi
socieerd met huisdierbe
komt in elk geval niet dot
ander sociaal netwerk M
hoe het wel komt is nogt
delijk."
Schuttingen die een gevoel van privacy bieden, maar waardoor ook de
buren in de gaten kunnen worden gehouden, zijn volgens de leveran
ciers zeer in trek. foto anp
Stadsbewoners hebben graag
een vleugje van het traditionele
platteland dicht bij huis. Ze sle
pen daartoe allerlei attributen
aan. Of ze zoeken het in een
boerenhek. Betrekkelijk nieuw
is een nostalgisch ogende om
heining van kastanjehout rond
om de tuin. Die zou in het na
derende seizoen van tuinklus-
sen als het aanleggen van een
erfafscheiding wel weer eens
verder kunnen oprukken.
Nederlanders hebben de laatste
jaren talrijke nieuwe tuin vari
anten ontdekt. Japanse tuinen,
mediterrane tuinen, rotstuinen,
diervriendelijke tuinen, Feng-
shui tuinen, noem maar op.
Toch blijft de goegemeente
trouw aan het bekende gazon
omringd met enkele planten en
struiken; de gewone tuin dus.
Het aantal mogelijkheden om al
die tuinen te omheinen of van
bijzondere toegangshekken te
voorzien is de afgelopen jaren
drastisch gegroeid.
„Kastanjehouten hekken zijn de
laatste tijd enorm populair,
omdat velen de vervlogen ro
mantiek van het buitenleven in
huis en tuin halen", zegt Cees
van Vliet. Hij is directeur van
Van Vliet Kastanjehout in Leer-
sum, waar van geïmporteerd
Frans kastanjehout palen en
spits toelopende latten worden
gemaakt. De onbehandelde, ru
we latten worden met ijzer-
draad op een onderlinge af
stand van tien tot vijftien centi
meter aan elkaar verbonden,
zodat ze een hek vormen. Voor
de definitieve verankering zor
gen dikke palen die na pakweg
elke twee meter in de grond ko
men te staan en waaraan een
reeks latten wordt vastgemaakt,
et hek kan langer dan twintig
jaar meegaan, zonder te gaan
rotten. Het is bovendien mi
lieuvriendelijk, omdat in het
hout looizuur zit dat voor een
goede duurzaamheid zorgt: im
pregneren ofwel chemisch be
handelen is overbodig. Nadeel
zijn de gaten tussen de latten
waar buren genadeloos door-
De traditionele groene inrijpoorten
nog steeds populair.
heen kunnen kijken, al kan een
klimop daar weer veel aan af
doen. Overigens zijn compleet
dichte schuttingen, in tegen
stelling tot een aantal jaren ge
leden, uit de tijd.
Annet Overweg van tuinhoutle
verancier Hillhout/Bergenco
vertelt: „Omheiningen met
openingen waar alleen de eige
naar van de schutting doorheen
kan zien en inkijk onmogelijk
is, worden momenteel goed
verkocht." Een schutting met
gaten is daarnaast beter voor de
groei en bloei in de tuin, omdat
de wind door de openingen
D£ JACOB* WW
//V
d£t maqcowst a/ao al <Sf/V
s.os. a/aaj? 0£ *vst-
hsacast gezotscem.'
